Publication

Dadansoddiad o'r ymatebion i'r ymgynghoriad a'r hyn y byddwn yn ei wneud nesaf

Published 8 March 2022

Mae’r adroddiad hefyd ar gael yn Saesneg (available in English).

Cyflwyniad

Ynglŷn â’r ymgynghoriad

Mae the Agriculture a Horticulture Development Board (AHDB) yn gorff ardollau statudol a ariennir gan ffermwyr, tyfwyr ac eraill yn y gadwyn gyflenwi amaethyddiaeth a garddwriaeth i ddarparu gwasanaethau i helpu’r sector i addasu a ffynnu mewn amgylchedd polisi a masnachol sy’n newid. Crëwyd yr AHDB yn 2008 yn dilyn adolygiad helaeth o gyrff ardollau rhagflaenol. Ar hyn o bryd mae’r AHDB yn gwasanaethu nifer o sectorau amaethyddol a garddwriaethol, gyda darllediadau amrywiol ledled Lloegr, Prydain Fawr a’r Deyrnas Unedig. Rhyngddynt, mae sectorau AHDB yn cwmpasu dros 70% o gyfanswm allbwn amaethyddol a garddwriaethol y DU. Mae AHDB yn codi tua £60 miliwn y flwyddyn mewn ardollau statudol. Dim ond er budd y sector hwnnw y gellir gwario ardoll a godir mewn un sector.

Ar y 17eg o Dachwedd 2021, cyhoeddodd Llywodraeth y DU a Llywodraethau Datganoledig ymgynghoriad cyhoeddus ar y cyd ar gynigion i gyflwyno diwygiadau deddfwriaethol i Orchymyn Agriculture a Horticulture Development Board (AHDB). Roedd yr ymgynghoriad yn berthnasol i’r Deyrnas Unedig gyfan lle caiff ardoll ei chasglu gan AHDB a’i chau am hanner nos ar y 10fed o Ionawr 2022. Cynigiodd yr ymgynghoriad newidiadau i gyflawni’r argymhellion o Gais 2018 am Safbwyntiau ar ddyfodol yr AHDB ac ymateb i ganlyniad y pleidleisiau diweddar ar ddyfodol yr ardoll yn y sectorau garddwriaeth a thatws ledled Prydain Fawr. Mae’r newidiadau arfaethedig yn cyd-fynd â gwelliannau sydd eisoes ar y gweill i strwythur a llywodraethu AHDB i ddarparu sefydliad mwy effeithlon â ffocws sy’n rhoi gwerth am arian a mwy o atebolrwydd i dalwyr ardoll yn y dyfodol.

Mae gan Governments y DU a Datganoledig Cymru, yr Alban a Gogledd Iwerddon gyfrifoldeb ar y cyd dros y Gorchymyn AHDB, ac rydym wedi gweithio ar y cyd i lunio’r dadansoddiad cryno hwn o ymatebion i’r ymgynghoriad ac i gytuno ar y camau nesaf ar bob un o’r cynigion fel y’u nodir yn yr adroddiad hwn.

Ynglŷn â’r dadansoddiad hwn o ymatebion

Wrth ystyried y dadansoddiad cryno hwn o’r ymateb, mae’n bwysig cofio nad yw ymgynghoriadau cyhoeddus o reidrwydd yn gynrychioliadol o’r boblogaeth ehangach (yn yr achos hwn o holl dalwyr ardollau). Gan y gall unrhyw un gyflwyno eu barn, mae unigolion, sefydliadau a busnesau sy’n fwy abl ac yn barod i ymateb yn fwy tebygol o gymryd rhan. Oherwydd y tebygolrwydd hwn o hunan-ddethol, dull y dadansoddiad hwn nid yn unig fu cyfrif faint o ymatebwyr oedd â barn benodol ond hefyd i gynnwys dadansoddiad ansoddol o’r sylwadau ychwanegol a roddwyd i ystyried yr ystod o faterion a godwyd gan ymatebwyr, gwahaniaethau mewn barn a’r rhesymau y maent yn arddel eu barn. Er enghraifft, mae nifer yr ymatebion a gafwyd i’r ymgynghoriad hwn gan dalwyr ardollau garddwriaeth (120 o ymatebion) a thalwyr ardollau tatws (33 o ymatebion) yn sampl fach o holl dalwyr ardollau yn y ddau sector hyn. Felly, rydym wedi cynnwys dadansoddiad ansoddol o’r ystod o safbwyntiau a ddarparwyd ochr yn ochr â’r dadansoddiad meintiol. Yn ogystal, pleidleisiodd barn talwyr ardollau a bleidleisiodd ym mhleidlais garddwriaeth 2021 (pleidleisiodd 802 o dalwyr ardollau, gyda 61% yn pleidleisio i ddod â’r ardoll i ben) ac mae’r bleidlais datws (pleidleisiodd 1,196 o dalwyr ardollau, gyda 66% yn pleidleisio i ddod â’r ardoll i ben) hefyd yn rhan bwysig o’r sylfaen dystiolaeth ehangach sy’n llywio penderfyniadau ar y camau nesaf. Gellir gweld canlyniadau manwl y pleidleisiau hyn ar wefan AHDB: Mae’r bleidlais ar ddyfodol Tatws AHDB bellach yn cael ei chyhoeddi a Mae’r bleidlais ar ddyfodol Garddwriaeth AHDB bellach yn cael ei chyhoeddi.

Pwy ymatebodd i’r ymgynghoriad?

Derbyniodd We 476 o ymatebion i’r ymgynghoriad. Derbyniwyd 470 o ymatebion i gwestiynau ymgynghoriad yr arolwg o ofod dinasyddion a chwe ymateb e-bost. Mae dadansoddiad meintiol ac ansoddol o’r ymatebion i ofod dinasyddion i bob un o’r cwestiynau ymgynghori wedi’i gynnwys o dan bob un o’r penawdau yn yr adroddiad hwn. The chwe ymateb e-bost wedi’u dadansoddi a’u crynhoi ar wahân (gweler yr adran ymatebion e-bost).

Fel y dangosir yn y siartiau isod roedd y rhan fwyaf o’r rhai a ymatebodd i’r ymgynghoriad yn dod o fusnesau amaethyddol neu arddwriaethol (gweler tabl un). Roedd y rhan fwyaf o’r ymatebwyr yn dod o Loegr, ond roedd some yn dod o sawl gwlad a rhai o’r Alban, neu Gymru, neu Ogledd Iwerddon yn unig (gweler tabl dau). Cafwyd y rhan fwyaf o’r ymatebion gan dalwyr ardollau gyda busnesau fferm cymysg yn gweithredu mewn nifer o sectorau amaethyddol a garddwriaethol. Ceir rhestr o fusnesau sy’n ymateb a sefydliadau diwydiant yn Atodiad 1. Nid yw’r rhestr o fusnesau a sefydliadau sy’n ymateb yn cynnwys ymatebwyr a ofynnodd i’w hymatebion gael eu trin yn gyfrinachol.

Tabl 1 Ymatebion i ofod dinasyddion yn ôl y math o ymatebydd

Math o ymatebydd	Cyfri	Canran
Busnes amaethyddiaeth neu arddwriaeth	381	81.1%
Unigolyn	43	9.1%
Corff masnach sector neu sefydliad aelodaeth	25	5.3%
Sefydliad ymchwil	14	3.0%
Arall	7	1.5%
Cyfanswm	470	100%

Tabl 2 Ymatebion i ofod dinasyddion yn ôl gwlad

Ymateb	Cyfri	Canran
Gwledydd lluosog	33	7.0%
Lloegr	399	84.9%
Yr Alban	24	5.1%
Cymru	9	1.9%
Gogledd Iwerddon	4	0.85%
Ni roddwyd yr un	1	0.21%
Cyfanswm	470	100%

Safbwyntiau ar ddod â’r ardoll tatws i ben

Tabl 3 Yrhollymatebionganddinasyddioni’rcwestiwncaeedig: a ddyliddiwygio’rGorchymyn AHDB iddileu’rardollstatudolyn y sector tatws ym Mhrydain Fawr?

Ymateb	Cyfri	Canran
Dylai	157	33.4%
Na ddylai	53	11.3%
Amherthnasol	252	53.6%
Heb ei ateb	8	1.7%
Cyfanswm yr ymatebion	470	100%

Dengys Tabl tri, o’r cyfanswm o 470 o ymatebion, fod 53.6% o’r ymatebwyr yn dweud nad oedd y cynnig hwn yn berthnasol iddynt. Roedd traean o 33.4% o’r holl ymatebwyr yn cytuno â’r cynnig i ddileu’r ardoll ac roedd tua 11.3% yn anghytuno. O’r 210 o ymatebwyr a ddarparodd naill ai ateb ‘ie’ neu ‘na’ 74. Roedd 8% yn cytuno â’r cynnig i ddileu’r ardoll a 25. Roedd 2% yn anghytuno â’r cynnig. Roedd ymatebion o Gymru, Lloegr a’r Alban yn dilyn pater tebyg i’r ymatebion cyffredinol gyda’r rhan fwyaf o’r ymatebwyr yn dweud nad oedd y cynnig yn berthnasol iddynt, ac o’r rhai a roddodd ateb ‘ie’ neu ‘na’, roedd mwy o ymatebwyr yn cytuno â’r cynnig i ddod â’r ardoll i ben nag a oedd yn anghytuno. Nid oedd hyn yn wir ar gyfer ymatebion o Ogledd Iwerddon lle cafwyd o’r pedwar ymateb, dim ond un a gytunodd i ddileu’r ardoll ac roedd tri yn anghytuno. Fodd bynnag, dylid nodi nad yw ardoll tatws AHDB yn berthnasol yng Ngogledd Iwerddon.

Ymatebion gofod dinasyddion gan dalwyr yr ardoll tatws: O’r holl ymatebwyr a atebodd naill ai ‘yes’ neu ‘no’ i’r cwestiwn hwn roedd 33 yn dod o dalwyr ardollau’r sector tatws. O’r 33 o ymatebion talwyr yr ardoll tatws hyn, 66.7% (22 o ymatebwyr) yn cytuno â’r cynnig i ddileu’r ardoll tatws statudol ac roedd 33.3% (11 ymatebydd) yn anghytuno.

Dadansoddiad ansoddol o’r sylwadau a ddarparwyd: The thema fwyaf cyffredin ymhlith ymatebwyr a gytunodd â dileu’r ardoll tatws statudol oedd bod yn rhaid parchu a gweithredu canlyniad pleidlais ddemocrataidd talwyr ardollau tatws (a gynhaliwyd ym mis Mawrth 2021) i ddod â’r ardoll i ben. Themâu eraill a godwyd oedd nad yw’r ardoll yn sicrhau gwerth am arian ac nad oedd yr AHDB yn ymateb i anghenion y diwydiant. Cefnogwyd barn This gan rai sefydliadau masnach gan gynnwys Undeb Cenedlaethol Amaethwyr Cymru a Lloegr (NFU) a’r Tenant Farmers Association (TFA). Fodd bynnag, tynnodd yr NFU sylw at y ffaith y dylai’r drws barhau i fod ar agor i ardoll statudol yn y dyfodol os bydd cyn-dalwyr ardollau yn nodi’r angen amdano. Un thema gyffredin gan yr ymatebwyr hynny a oedd yn anghytuno â chael gwared ar yr ardoll tatws statudol oedd bod angen yr ardoll i ariannu gweithgareddau ymchwil pwysig ar gyfer y sector tatws, a chododd rhai ymatebwyr bryderon am ddyfodol cyfleusterau storio tatws ac ymchwil.

Safbwyntiau ar ddod â’r ardoll garddwriaeth i ben

Tabl 4 Ymatebiongofoddinesyddigydi’rcwestiwncaeedig: a ddyliddiwygio’rGorchymyn AHDB iddileu’rardollstatudolyn y sector garddwriaeth ym Mhrydain Fawr?

Ymateb	Cyfri	Canran
Dylai	152	32.3%
Na ddylai	134	28.5%
Amherthnasol	175	37.2%
Heb ei ateb	9	1.9%
Cyfanswm	470	100%

Mae Tabl pedwar yn dangos bod ychydig dros draean o’r cyfanswm o 470 o ymatebion a dderbyniwyd, 37.2% wedi dweud nad oedd y cynnig hwn yn berthnasol iddyn nhw. Fodd bynnag, lle’r oedd y cynnig yn berthnasol i ymatebwyr roedd cydbwysedd agos rhwng y rhai a oedd yn cytuno â’r cynnig i ddod â’r ardoll i ben 32.3%, a’r rhai nad oeddent yn cytuno ag ef 28.5%. Daeth yr ymatebion mwyaf o Loegr ac roedd yr ymatebion yn dilyn yr un patrwm â’r ymatebion cyffredinol. O’r 24 o ymatebion yn yr Alban nododd 11 nad oedd y cynnig yn berthnasol iddynt, roedd 9 yn cytuno â’r cynnig i ddod â’r ardoll i ben ac roedd 4 yn anghytuno. O’r 9 ymateb i Gymru nododd 5 nad oedd y cynnig yn berthnasol, roedd 3 yn cytuno â’r cynnig ac roedd 1 yn anghytuno. O’r 4 ymateb o Ogledd Iwerddon, roedd 1 yn cytuno â’r cynnig ac roedd 3 yn anghytuno. However, dylid nodi nad yw ardoll garddwriaeth statudol AHDB yn gymwys yng Ngogledd Iwerddon.

Tabl 5 Ymatebion i ofod dinasyddion gan dalwyr ardollau garddwriaeth a atebodd ‘ie’ neu ‘na’ i’r cwestiwn caeedig: should y Gorchymyn AHDB yn cael ei ddiwygio i ddileu’r ardoll statudol yn y sector garddwriaeth ym Mhrydain Fawr?

Sector	Dylai	Na ddylai
Garddwriaeth a sectorau ffermio eraill	14	20
Sectorau garddwriaeth lluosog	3	16
Ffrwythau coed	3	12
Ffrwythau meddal	3	11
Addurniadau gwarchodedig	3	2
Eitemau bwytadwy wedi’u diogelu	2	9
Madarch	0	3
Stoc meithrinfa galed	1	4
Llysiau’r maes	6	6
Bylbiau a blodau awyr agored	0	2
Cyfansymiau	35	85

Ymatebion i ofod dinasyddion gan dalwyr ardollau horticulture. Dengys Tabl pump fod of yr holl ymatebwyr a atebodd naill ai ‘yes’ neu ‘no’ i’r cynnig hwn 120 yn dod o dalwyr ardollau garddwriaeth. O’r ymatebion hyn, 29.2% yn cytuno â’r cynnig i ddileu’r ardoll statudol ac roedd 70.8% o’r ymatebwyr yn anghytuno. Nid oedd y rhan fwyaf o ymatebwyr o bob rhan o’r is-sectorau garddwriaeth yn cefnogi’r cynnig i ddileu’r ardoll statudol ac eithrio ymatebion gan yr is-sectorau addurniadol a llysiau maes lle’r oedd yr ymatebion yn fwy cymysg. Mae’n bwysig nodi mai sampl fach (tua 10%) o’r boblogaeth ehangach o dalwyr ardollau horticulture ar draws yr holl is-sectorau (yn 2021 roedd tua 1,155 o dalwyr ardoll). Felly, mae hefyd yn bwysig ystyried y dadansoddiad ansoddol isod o’r sylwadau a roddwyd i ystyried yr ystod o faterion a godwyd gan ymatebwyr, gwahaniaethau mewn barn a’r rhesymau y maent yn eu hystyried. Mae data pôl talwyr ardoll garddwriaethol yn dangos bod tua 1,155 o dalwyr ardoll yn y sector garddwriaeth ym mis Chwefror 2021 a oedd yn gymwys i bleidleisio yn yr arolwg barn.

Dadansoddiad ansoddol o’r sylwadau a ddarparwyd. O’r ymatebwyr hynny a gefnogodd y cynnig i ddileu’r ardoll statudol, dywedodd llawer fod yn rhaid parchu canlyniad y bleidlais ddemocrataidd a gynhaliwyd ym mis Chwefror 2021 i ddod â’r ardoll i ben. Cefnogwyd y farn hon gan rai rhanddeiliaid gan gynnwys y Gymdeithas Ffermwyr Tenantiaid a Grŵp Deisebwyr AHDB. Tynnodd llawer sylw at y ffaith bod garddwriaeth yn amrywiol ac nad yw’r ardoll bresennol sy’n cymhwyso’r un gyfradd ar draws yr holl is-sectorau yn deg. Dywedodd eraill nad oeddent yn teimlo bod yr ardoll yn rhoi gwerth am arian a dywedodd rhai eu bod wedi colli hyder yn yr AHDB. Gwnaeth rhai ymatebwyr awgrymiadau ar gyfer sefydlu grwpiau cnydau a arweinir gan y diwydiant neu sylfaen garddwriaeth i gydgysylltu a darparu gwasanaethau ymchwil yn y dyfodol a ariennir drwy fodel gwahanol megis cyfuniad o ffioedd aelodaeth, cyllid syndicetio, cyllid y llywodraeth a dull ardoll gwirfoddol.

O’r ymatebwyr hynny nad oeddent yn cytuno â diddymu’r ardoll statudol, roedd llawer yn pryderu y byddai’n gadael bwlch mewn cyllid ymchwil a cholli sgiliau ymchwil pwysig a oedd yn niweidio cystadleurwydd y sector. Dywedodd rhai ymatebwyr eu bod am weld y mecanwaith ardoll statudol yn cael ei ddiwygio yn hytrach na’i ddileu gan gynnwys ychwanegu mwy o gategorïau o is-sectorau fel y gall ardoll statudol ar gyfer is-sectorau sydd ei eisiau barhau yn y dyfodol. Ategwyd y farn hon gan Undeb Cenedlaethol Amaethwyr Cymru a Lloegr a gynigiodd fod angen trafodaethau pellach rhwng diwydiant a’r DU a Llywodraethau Datganoledig ar gyfleoedd yn y dyfodol i ardollau is-setiau barhau.

Dywedodd ymatebwyr eraill eu bod yn cefnogi barn Grŵp ArdollAu Gwell Tyfwyr er mwyn i ardoll statudol barhau yn y dyfodol ond heb ei chyflwyno drwy’r AHDB gan eu bod am i sefydliad gwahanol yn nes at dyfwyr ddarparu ymchwil garddwriaethol yn y dyfodol. Awgrymodd eraill y dylid rhoi pleidlais i’r sector garddwriaeth ar gynllun pum mlynedd newydd ar gyfer sut y byddai’r ardoll yn cael ei gwario yn y dyfodol cyn ei dileu. Awgrymodd rhai y gellid darparu ardoll statudol lawer llai yn fwy cost effeithiol yn y dyfodol gan ganolbwyntio ar lai o weithgareddau craidd megis parhau â gwasanaeth ymgeisio’r AHDB ar gyfer plaladdwyr (Gwasanaeth ymgeisio EA/ EAMU).

Safbwyntiau ar wasanaeth taenu plaladdwyr AHDB ar gyfer garddwriaeth ym Mhrydain Fawr

Tabl 6 Ymatebion i ofod dinasyddion i’r cwestiwn caeedig: dorydych chi am i wasanaeth ymgeisio’r AHDB ar gyfer awdurdodiadau brys ac ymestyn awdurdodiad ar gyfer mân ddefnydd (Ea/EAMU) o blaladdwyr ar gyfer y sector garddwriaeth ym Mhrydain Fawr barhau?

Ymateb	Cyfri	Canran
Dylai	233	49.6%
Na ddylai	41	8.7%
Amherthnasol	130	27.7%
Ddim yn siŵr	57	12.1%
Heb ei ateb	9	1.9%
Cyfanswm	470	100%

Dengys Tabl chwech o’r 470 o ymatebion roedd bron i hanner 49.6% yn cefnogi parhad gwasanaeth ymgeisio Asiantaeth yr Amgylchedd/EAMU yr AHDB ar gyfer y sector garddwriaeth, tua 27. Dywedodd 7%, nad oedd hyn yn berthnasol iddynt hwy a dywedodd eraill 12.1% nad oeddent yn siŵr. Dywedodd tua 8.7% nad oeddent yn cefnogi’r gwasanaeth hwn yn parhau ac nad oedd 1.9% yn ateb. Darparwyd patrwm tebyg o ymatebion ar draws ymatebwyr o bob gwlad.

Ymatebion i ofod dinasyddion gan dalwyr ardollau garddwriaeth. O’r 108 o ymatebwyr o’r sector garddwriaeth a atebodd naill ai ‘ie’ neu ‘na’ i’r cwestiwn hwn, roedd 88.9% am i wasanaeth Asiantaeth yr Amgylchedd/EAMU barhau ac nid oedd 11.1% yn gwneud hynny. Nododd y rhan fwyaf o’r ymatebwyr o bob is-sector garddwriaeth eu bod yn cefnogi parhad gwasanaeth Asiantaeth yr Amgylchedd/EAMU yr AHDB ac eithrio yn y sector addurnol gwarchodedig lle’r oedd ymatebion wedi’u rhannu’n fwy gyfartal rhwng y rhai a oedd yn cefnogi’r gwasanaeth parhaus a’r rhai nad oeddent.

Dadansoddiad ansoddol o’r sylwadau a ddarparwyd. Y thema fwyaf cyffredin gan ymatebwyr a gefnogodd barhad y gwasanaeth hwn oedd ei bod yn hanfodol ar gyfer diogelu planhigion ac mae gwasanaeth ymgeisio cydgysylltiedig yn bwysig i ddyfodol y diwydiant. O’r ymatebwyr hynny nad oeddent yn cefnogi parhad gwasanaeth Asiantaeth yr Amgylchedd/EAMU, awgrymodd rhai y dylai gael ei ddarparu yn y dyfodol gan sefydliad gwahanol fel cymdeithasau cnydau neu gan fusnesau unigol sydd am ddefnyddio’r cynhyrchion plaladdwyr. Cododd rhai bryderon ynghylch costau amcangyfrifedig yr AHDB sy’n darparu’r gwasanaeth ac awgrymodd y gellid darparu’r gwasanaeth yn fwy cost effeithiol yn y dyfodol.

Barn ar gyllid ar gyfer gwasanaeth plaladdwyr AHDB ar gyfer garddwriaeth ym Mhrydain Fawr

Roedd hwn yn gwestiwn agored yn gofyn am farn ar sut y dylid ariannu gwasanaeth ymgeisio’r AHDB ar gyfer EAs/EAMUs ar gyfer y sector garddwriaeth ym Mhrydain Fawr yn y dyfodol. Rhoddodd 184 o ymatebwyr farn ar y cwestiwn hwn a darparwyd amrywiaeth eang o safbwyntiau ac awgrymiadau. Ceir crynodeb isod o rai o’r themâu mwyaf cyffredin a godwyd.

• Ardoll wirfoddol ar y busnesau hynny sy’n elwa fwyaf o’r gwasanaeth.
• Syndicates o dyfwyr yn dod at ei gilydd i dalu’r AHDB neu unrhyw sefydliad addas arall i ddarparu’r ceisiadau sydd eu hangen arnynt ar sail fasnachol.
• System tâl statutory neu orfodol lai wedi’i thargedu fel bod pawb sy’n elwa hefyd yn cyfrannu.
• Ardoll statudol a ddarperir gan sefydliad gwahanol (nid yr AHDB) sy’n gallu cydlynu a chyflwyno ymchwil garddwriaethol.
• An increase i’r charge pesticide / tâl ar weithgynhyrchwyr plaladdwyr.
• Dylai businesses unigol sy’n elwa gyflawni a thalu am hyn eu hunain.
• Dylai’r Llywodraeth ariannu’r gwasanaeth hwn.

Barn ar bleidlais reolaidd i dalwyr ardollau

Tabl 7 Yr holl ymatebion i ofod dinasyddion i’r cwestiwn caeedig: a ddylid diwygio’r AHDB i sicrhau y gall talwyr ardollau bleidleisio ar gynigion ar gyfer sut y caiff yr ardoll ei gwario yn eu sector o leiaf unwaith bob pum mlynedd?

Ymateb	Cyfri	Canran
Dylai	411	87.4%
Na ddylai	30	6.4%
Amherthnasol	22	4.7%
Heb ei ateb	7	1.5%
Cyfanswm	470	100%

Dengys Tabl saith o’r cyfanswm o 470 o ymatebion 87. 4%, yn cytuno â’r cynnig hwn, gyda dim ond 6.4% naill ai’n anghytuno neu’n ymateb nad oedd y cynnig yn berthnasol iddynt 4. 7%. Ni nododd 1.5% o’r ymatebion ymateb. Darparwyd patrwm tebyg o ymatebion ar draws ymatebwyr o bob gwlad.

Dadansoddiad ansoddol o’r sylwadau a ddarparwyd. Y thema fwyaf cyffredin gan ymatebwyr a oedd yn cytuno â’r cynnig hwn oedd y byddai’n rhoi mwy o lais i dalwyr ardollau yn y blaenoriaethau ar gyfer eu sector ac y byddai’n helpu i wella atebolrwydd i dalwyr ardollau. Awgrymodd rhai ymatebwyr y dylid rhoi cyfle hefyd i dalwyr ardollau yn y sectorau garddwriaeth a thatws bleidleisio ar gynllun pum mlynedd ar gyfer eu sectorau. Awgrymodd rhai ymatebwyr fod pum mlynedd yn gyfnod rhy hir rhwng pleidleisiau, ac y dylai talwyr ardollau allu pleidleisio’n amlach (fel yn flynyddol) ar gynlluniau sector. O’r ymatebwyr hynny nad oeddent yn cefnogi’r cynnig hwn, roedd rhai’n ansicr sut y byddai’n gweithio’n ymarferol ac awgrymodd rhai unwaith bob pum mlynedd yn rhy fyr, ac mae angen amserlen hirach i roi sefydlogrwydd i’r AHDB. Awgrymodd rhai y dylid diddymu’r AHDB yn llwyr.

Safbwyntiau ar gadw hawliau ar gyfer pleidlais ardoll

Tabl 8 Mae’r holl ymatebion i ofod dinasyddion i’r cwestiwn caeedig: should y Gorchymyn AHDB yn cadw’r ddarpariaeth bresennol bod yn rhaid cynnal pleidlais ynghylch a ddylid parhau â’r ardoll os derbynnir ceisiadau am bleidlais o fewn cyfnod treigl o dri mis gan o leiaf 5% o bleidleiswyr cymwys?

Ymateb	Cyfri	Canran
Dylai	373	79.4%
Na ddylai	65	13.8%
Amherthnasol	31	6.6%
Heb ei ateb	1	0.21%
Cyfanswm	470	100%

Dengys Tabl wyth fod y rhan fwyaf o’r 470 o ymatebwyr 79.4% yn cytuno â’r cynnig hwn, roedd tua 13.8% yn anghytuno a dywedodd tua 6.6% nad oedd yn berthnasol iddynt. Darparwyd patrwm tebyg o ymatebion ar draws ymatebwyr o bob gwlad.

Dadansoddiad ansoddol o’r sylwadau a ddarparwyd. Y thema fwyaf cyffredin gan ymatebwyr a gytunodd â’r cynnig hwn oedd ei bod yn bwysig bod talwyr ardollau yn parhau i gael yr opsiwn i ofyn am bleidlais os nad ydynt yn fodlon ar sut mae eu ardoll yn cael ei gwario a sicrhau bod yr AHDB yn parhau i fod yn atebol i dalwyr ardollau. Dywedodd rhai fod 5% o bleidleiswyr cymwys i sbarduno pleidlais yn rhy isel a byddai canran uwch yn fwy priodol. Awgrymodd rhai y dylid cael mwy o opsiynau na dim ond pleidlais ‘yes/no’ fel lleihau’r ardoll yn y dyfodol. O’r rhai nad oeddent yn cefnogi’r cynnig hwn, dywedodd rhai y dylai fod angen canran uwch o bleidleiswyr cymwys cyn y gellir sbarduno pleidlais. Dywedodd rhai fod y cyfnod o dri mis i drefnu pleidlais yn rhy gyfyngol ac awgrymodd rhai nad oes angen hyn mwyach os gweithredir y cynnig newydd i roi pleidlais i dalwyr ardollau ar gynlluniau sector o leiaf unwaith bob pum mlynedd.

Safbwyntiau ar ehangu cwmpas AHDB i sectorau amaethyddol eraill ledled y DU

Tabl 9 Ymatebiongofoddinasyddioni’rcwestiwncaeedig: a ddylidymestyncwmpas y Gorchymyn AHDB igynnwys diwydiannau amaethyddol neu gysylltiedig eraill yn y DU fel y gall yr AHDB gynnig gwasanaethau iddynt (lle bo’r diwydiant yn gofyn am hynny)?

Ymateb	Cyfri	Canran
Dylai	169	36.0%
Na ddylai	144	30.6%
Ddim yn siŵr	114	24.3%
Amherthnasol	41	8.7%
Heb ei ateb	2	0.43%
Cyfanswm	470	100%

Mae Tabl naw yn dangos bod safbwyntiau ar y cynnig hwn yn gymysg, allan o gyfanswm o 470 o ymatebion, ychydig dros draean roedd 36% o’r ymatebwyr yn cefnogi ymestyn cwmpas AHDB, nid oedd ychydig llai na thraean, 30.6% yn ei gefnogi ac roedd 24.3% yn ansicr. Dywedodd tua 8.7% nad oedd y cynnig hwn yn berthnasol iddynt ac ni roddodd 0.4% ateb. Dywedodd tua 8.7% nad oedd y cynnig hwn yn berthnasol iddynt ac ni atebodd 0.4%. Roedd rhai gwahaniaethau mewn ymatebion rhwng gwahanol wledydd. Roedd mwyafrif yr ymatebion o Loegr, ac roedd y rhain yn dilyn rhaniad tebyg i’r ymatebion cyffredinol. O’r 9 ymateb Cymraeg a dderbyniwyd, cytunodd 6 i ymestyn y cwmpas, roedd 2 yn anghytuno a dywedodd 1 nad oedd yn berthnasol iddynt hwy. O’r 4 ymateb o Ogledd Iwerddon cytunodd pob un i ymestyn y cwmpas. Roedd y 24 ymateb gan yr Alban yn fwy cytbwys, 10 ymateb yn erbyn y cynnig i ymestyn y cwmpas, 8 o blaid a 4 yn ansicr.

Dadansoddiad ansoddol o’r sylwadau a ddarparwyd. Darparwyd amrywiaeth o safbwyntiau ar y cynnig hwn. Dywedodd rhai a gefnogodd y cynnig y dylai’r AHDB allu darparu gwasanaethau ac arbenigedd i sectorau eraill lle mae galw a lle mae’r diwydiannau hynny am dalu am wasanaethau AHDB. Dywedodd rhai ymatebwyr a rhanddeiliaid gan gynnwys Cymdeithas Ffermwyr Tenantiaid, Undeb Cenedlaethol Amaethwyr Cymru a Lloegr, ac Undeb Cenedlaethol Amaethwyr Cymru eu bod yn cefnogi’r cynnig hwn ar yr amod bod mesurau diogelu yn cael eu rhoi ar waith i sicrhau nad oes gwrthdaro buddiannau rhwng gweithgareddau ardoll. a gweithgareddau masnachol. Dywedodd rhai ymatebwyr yr hoffent weld mwy o gydweithredu a gwaith partneriaeth ar draws holl gyrff ardollau’r Llywodraeth a ddatblygodd yn y dyfodol. O’r ymatebwyr hynny a ddywedodd eu bod yn erbyn y cynnig hwn, dywedodd rhai y dylai’r AHDB ganolbwyntio ar gyflawni ar gyfer talwyr ardollau yn unig. Cododd rhai bryderon y byddai darparu ar gyfer sectorau ffermio eraill yn lledaenu adnoddau’r AHDB yn denau ac y gallai arwain at wrthdaro buddiannau rhwng gweithgareddau trethdalwr a gweithgareddau masnachol. Roedd rhai ymatebwyr a ddywedodd eu bod yn ansicr yn pryderu nad oes llawer o alw am hyn neu y gallai arwain at gystadleuaeth â chyrff masnach ac ymgyngoriaethau eraill. Dywedodd eraill fod angen mwy o wybodaeth arnynt am sut y byddai hyn yn gweithio’n ymarferol cyn rhoi barn.

Barn ar daliadau AHDB am wasanaethau

Tabl 10 Ymatebion i ofod dinasyddion i’r cwestiwn caeedig: a ddylid diwygio’r Gorchymyn AHDB i egluro y gall yr AHDB godi tâl am wasanaethau a ddarperir i unrhyw ddiwydiant o ran cwmpas y Gorchymyn drwy gytundeb masnachol?

Ymateb	Cyfri	Canran
Dylai	220	46.8%
Na ddylai	107	22.8%
Ddim yn siŵr	101	21.5%
Amherthnasol	36	7.7%
Heb ei ateb	6	1.3%
Cyfanswm	470	100%

Mae Tabl Deg yn dangos allan o gyfanswm o 470 o ymatebion roedd bron hanner 46.8% o’r ymatebwyr yn cefnogi’r cynnig hwn, ond roedd tua 22.8% yn ei erbyn, neu ddim yn siŵr 21.5%. Dywedodd tua 7.7% o’r ymatebwyr nad oedd y cynnig yn berthnasol iddynt hwy ac ni wnaeth 1.2% ymateb. Darparwyd patrwm tebyg o ymatebion ar draws ymatebwyr o bob gwlad.

Dadansoddiad ansoddol o’r sylwadau a ddarparwyd. O’r ymatebwyr hynny a oedd yn cefnogi’r cynnig hwn, roedd thema gyffredin yn canolbwyntio ar allu’r AHDB i dalu costau gwasanaethau a ddarperir i sectorau nad ydynt yn talu ardoll. Dywedodd rhai ymatebwyr eu bod yn cytuno â’r cynnig ar yr amod nad yw’n arwain at daliadau ychwanegol i dalwyr ardoll neu’n gwrthdaro â darparu gweithgareddau mewn sectorau sy’n talu ardollau. Roedd rhai ymatebwyr a oedd yn gwrthwynebu’r cynnig yn pryderu am wrthdaro posibl â gweithgareddau ardoll statudol. Cododd eraill bryderon y gallai codi tâl am wasanaethau masnachol effeithio ar annibyniaeth AHDB fel corff cyhoeddus. Roedd ymatebwyr a oedd yn ansicr ynghylch y cynnig yn bryderus ynghylch y posibilrwydd o wrthdaro buddiannau â sectorau sy’n talu’r ardoll. Dywedodd rhai ymatebwyr eu bod angen mwy o wybodaeth am sut y byddai hyn yn gweithio’n ymarferol cyn rhoi barn.

Safbwyntiau ar godi cyfradd uchaf yr ardoll defaid yn Lloegr

Tabl 11 Ymatebion i ofod dinasyddion i’r cwestiwn caeedig: a ddylid diwygio’r Gorchymyn AHDB i gynyddu’r cyfraddau ardollau uchaf a ganiateir yn sector defaid Lloegr 25% i roi mwy o hyblygrwydd i’r AHDB ddarparu gwasanaethau ychwanegol os oes galw am hyn gan sector defaid Lloegr yn y dyfodol?

Ymateb	Cyfri	Canran
Dylai	83	17.7%
Na ddylai	134	28.5%
Amherthnasol	248	52.8%
Heb ei ateb	5	1.1%
Cyfanswm	470	100%

Mae Tabl Un ar Ddeg yn dangos allan o gyfanswm o 470 o ymatebion, dywedodd y rhan fwyaf o 52.8% o ymatebwyr nad oedd y cynnig hwn yn berthnasol iddynt hwy. Lle rhoddodd ymatebwyr ymateb ‘ie’ neu ‘nac ydw’, roedd 28.5% yn fwy o ymatebion yn erbyn y cynnig, nag o blaid 17. 7% ohono. Roedd rhyw 1.1% heb ateb.

Ymatebion gofod dinasyddion gan dalwyr ardoll defaid Lloegr. O’r 217 o ymatebwyr a atebodd ‘ie’ neu ‘nac ydw’ i’r cynnig hwn roedd 42.4% (92) yn dalwyr ardoll defaid o Loegr. O’r ymatebion hyn roedd 39.1% (36) yn cytuno â’r cynnig ac roedd 60.9% (56) yn anghytuno. Dylid nodi bod nifer yr ymatebion a dderbyniwyd gan y sector defaid yn sampl fach o’r boblogaeth ehangach o dalwyr ardoll y sector defaid yn Lloegr. Felly, mae’n bwysig ystyried y dadansoddiad ansoddol (a amlinellir isod) o’r sylwadau a ddarparwyd i ddangos yr ystod o faterion a godwyd gan ymatebwyr, gwahaniaethau barn a’r rhesymau dros eu barn.

Dadansoddiad ansoddol o’r sylwadau a ddarparwyd. O’r ymatebion hynny a oedd yn cefnogi’r cynnig, dywedodd rhai y gallai cael mwy o le yn y nenfwd ardoll roi mwy o hyblygrwydd i ddarparu mwy o wasanaethau yn y dyfodol megis mwy o weithgareddau datblygu’r farchnad allforio. Dywedodd eraill eu bod yn cefnogi’r cynnig ond dim ond os yw talwyr yr ardoll yn gyntaf yn cael dweud eu dweud ynghylch pa weithgareddau y bydd yr ardoll yn eu cyflawni. Roedd rhai rhanddeiliaid gan gynnwys Undeb Cenedlaethol Amaethwyr Cymru a Lloegr a’r Gymdeithas Ddefaid Genedlaethol yn cefnogi’r cynnig er bod y ddau sefydliad wedi dweud bod eu cefnogaeth ar y sail y dylai unrhyw brosiectau ychwanegol gael eu llywio gan y diwydiant a’u cytuno mewn ymgynghoriad â diwydiant gyda buddion amlwg i’r sector. O’r rhai a wrthwynebodd y cynnig, thema gyffredin oedd pryder y byddai hyn yn arwain at gynnydd yn y gyfradd ardoll na allent fforddio ei thalu. Dywedodd rhai fod angen mwy o wybodaeth am yr hyn y mae’r ardoll yn cael ei wario arno ar hyn o bryd cyn gwneud unrhyw newidiadau. Roedd y Gymdeithas Ffermwyr Tenant o’r farn hon a nododd y dylai talwyr ardoll gael pleidlais ar flaenoriaethau, a oes angen terfyn uchaf ar gyfradd ardoll ac a ydynt am i’r ardoll barhau. Dywedodd rhai ymatebion nad oedd angen lle ychwanegol, a dywedodd rhai y dylid dileu’r ardoll.

Barn ar ddiwygiadau i’r AHDB yn y dyfodol

Roedd hwn yn gwestiwn agored yn gofyn am farn ar ba newidiadau eraill i’r AHDB y maent am eu gweld yn cael eu cyflawni yn y dyfodol. Rhoddodd 270 o ymatebwyr sylwadau ar gwestiwn this. Darparwyd amrywiaeth eang o safbwyntiau ac awgrymiadau. Ceir crynodeb isod o rai o’r themâu mwyaf cyffredin a godwyd gan ymatebwyr.

• Dylid rhoi mwy o reolaeth i dalwyr Levy ynghylch sut mae’r ardoll yn cael ei wario.
• Dylai fod mwy o dryloywder ac ail-wneud yng nghostau canolog AHDB.
• Mynegwyd pryderon am yr AHDB yn cefnogi sefydliadau trydydd parti a chynlluniau sicrwydd fel y Tractor Coch.
• Dylid gwella’r cyfathrebu a’r ymgysylltu â thalwyr ardollau.
• Dylid parhau i wella llywodraethu, gan gynnwys rhoi mwy o lais i dalwyr ardollau o ran pwy sy’n cael eu hethol i’r Bwrdd/cynghorau sector.
• Dylid parhau â ardollau is-set statudol a phleidleisiau ar gynlluniau sector ar gyfer y rhannau hynny o’r sector garddwriaeth sydd am barhau i gefnogi ymchwil.
• Dylid parhau â gwasanaeth Asiantaeth yr Amgylchedd/EAMU AHDB, sy’n hanfodol ar gyfer diogelu planhigion.
• Dylid galluogi ardollau statudol i arddwriaeth barhau ond dim ond drwy gorff garddwriaeth gwahanol ac nid yr AHDB.
• Dylid dod â ardollau yn y sector garddwriaeth a thatws i ben a diddymu’r AHDB.
• Codwyd sawl mater strategol y mae ymatebwyr am weld yr AHDB yn canolbwyntio arnynt yn y dyfodol gan gynnwys newid yn yr hinsawdd, datblygu allforio, hyrwyddo Bwyd Prydeinig, cefnogi bargeinion masnach, ac ymchwil cnydau.

Crynodeb o’r ymatebion e-bost

Cawsom chwe ymateb e-bost i’r ymgynghoriad (rhoddwyd dau o’r ymatebion e-bost hyn i ni hefyd fel copïau caled) yn rhoi barn gyffredinol ar yr AHDB. Nid oedd yr e-byst yn rhoi ymatebion i gwestiynau’r arolwg gofod dinasyddion ac felly nid ydynt wedi’u cynnwys yn y dadansoddiad o ymatebion i ofod dinasyddion uchod. Ceir crynodeb o themâu cyffredin o ymatebion e-bost these isod.

• Pryder am ymwneud AHDB â’r Tractor Coch.
• Cymorth ar gyfer dod â’r ardollau i ben.
• Cymorth ar gyfer ardoll statudol wedi’i theilwra i’r is-sectorau garddwriaeth sydd ei eisiau.
• Cymorth ar gyfer ardoll statudol drwy sefydliad a arweinir gan dyfwyr ond nid drwy AHDB.
• Pryder bod cwestiynau’r ymgynghoriad yn rhy ddeuaidd ac nad ydynt yn cynrychioli’r holl opsiynau sydd ar gael i’r diwydiant. Dylid archwilio ystod ehangach o opsiynau ariannu amgen ar gyfer diogelu cnydau ac ymchwil a datblygu ehangach i dyfwyr cyn penderfynu.
• Pryder bod angen mwy o dryloywder a gwybodaeth am gostau darparu gwasanaeth diogelu cnydau asiantaeth/EAMU cydgysylltiedig fel y gall diwydiant roi barn wybodus ar sut y dylid ei ariannu a phwy ddylai ei ddarparu.

Beth fyddwn ni’n ei wneud nesaf?

Hoffai Llywodraeth y DU a Llywodraethau Datganoledig Cymru, yr Alban a Gogledd Iwerddon ddiolch i’r holl ymatebwyr i’r ymgynghoriad hwn am eu barn a’u hadborth. Rydym wedi ystyried yr holl ymatebion a safbwyntiau a ddarparwyd yn ofalus ac rydym wedi cytuno i gyflawni’r camau nesaf canlynol ar bob un o’r cynigion.

Newidiadau y byddwn yn eu cyflawni nawr

Byddwn yn dod â’r ardoll tatws statudol i ben yn GB. Ar ôl ystyried yr ymatebion i’r ymgynghoriad hwn ochr yn ochr â chanlyniad y bleidlais ddemocrataidd i ddod â’r ardoll i ben, byddwn yn dileu darpariaethau ardoll statudol o’r Gorchymyn AHDB ar gyfer y sector tatws ym Mhrydain Fawr. Bydd hyn yn dod â’r ardoll yn y sector hwn i ben o’r flwyddyn ariannol nesaf (Ebrill 2022). Er y byddwn yn cyflawni’r newid deddfwriaethol hwn cyn gynted â phosibl, efallai na fydd y newidiadau’n dod i rym tan ychydig fisoedd ar ôl 1 Ebrill 2022, felly bydd yr AHDB yn gosod ardoll cyfradd sero ar gyfer y sector tatws o 1 Ebrill 2022 hyd nes y caiff yr ardoll ei diddymu. Bydd y sector tatws yn parhau i fod o gwmpas yr AHDB Order fel y gellir parhau i ddarparu nifer is o brosiectau ymchwil etifeddol drwy’r cyfnod dirwyn i ben a gellir casglu unrhyw ardollau tatws sy’n ddyledus. Mae hyn hefyd yn rhoi hyblygrwydd yn y dyfodol i unrhyw ran o’r diwydiant tatws ym Mhrydain Fawr weithio gydag AHDB ar sail wirfoddol neu fasnachol os ydynt yn dymuno gwneud hynny. Rydym yn cydnabod bod rhai ymatebwyr i’r ymgynghoriad am weld dull cydgysylltiedig a arweinir gan y diwydiant o ddiogelu cnydau ac ymchwil tatws yn y dyfodol. Fel cam nesaf, byddwn yn bwrw ymlaen â thrafodaethau gyda grwpiau a chyrff masnach a arweinir gan y diwydiant i archwilio sut mae’r diwydiant am hwyluso ac ariannu’r dull cydgysylltiedig hwn yn y dyfodol.

Byddwn yn rhoi terfyn ar yr ardoll garddwriaeth statudol ym Mhrydain Fawr. Ar ôl ystyried yr ystod amrywiol o safbwyntiau a roddwyd i’r ymgynghoriad hwn ochr yn ochr â chanlyniad y balot democrataidd i ddod â’r ardoll i ben, byddwn yn dileu’r darpariaethau ardoll statudol o’r Gorchymyn AHDB ar gyfer y sector garddwriaeth ym Mhrydain Fawr. Bydd hyn yn dod â’r ardoll yn y sector hwn i ben o’r flwyddyn ariannol nesaf (Ebrill 2022). Er y byddwn yn cyflawni’r newid deddfwriaethol hwn cyn gynted â phosibl mae’n bosibl na fydd y newidiadau deddfwriaethol yn dod i rym tan ychydig fisoedd ar ôl 1 Ebrill 2022, felly bydd yr AHDB yn gosod ardoll cyfradd sero ar gyfer y sector garddwriaeth o 1 Ebrill 2022 hyd nes y daw diddymiad yr ardoll i rym. Bydd y diwydiant garddwriaeth ym Mhrydain Fawr yn aros o fewn cwmpas y Gorchymyn AHDB fel y gellir ariannu nifer llai o brosiectau ymchwil etifeddiaeth hyd at fis Medi 2024, gall gwaith amddiffyn cnydau barhau fel rhan o drosglwyddiad a reolir a chasglu unrhyw ddyledion ardoll garddwriaethol. Bydd y newidiadau i ddileu darpariaethau mecanwaith yr ardoll (Rhan 4 o Atodlen 3 i’r Gorchymyn AHDB) hefyd yn golygu y bydd diffiniad ehangach o’r diwydiant garddwriaeth a fydd yn cael ei ddiffinio fel tyfu unrhyw gynhyrchion garddwriaethol at ddibenion busnes (yn y dyfodol yn hytrach na chael ei gyfyngu i’r cynhyrchion garddwriaeth hynny a restrwyd ym mecanwaith yr ardoll yn unig). Bydd y newid hwn yn rhoi mwy o hyblygrwydd gan alluogi unrhyw ran o’r sector garddwriaeth i weithio gyda’r AHDB ar sail ardoll wirfoddol neu fasnachol yn y dyfodol os dymunant.

Rydym yn cydnabod bod llawer o dyfwyr a ymatebodd i’r ymgynghoriad am weld y darpariaethau ardoll statudol yn cael eu diwygio yn hytrach na’u dileu fel y gellir gosod ardoll dim ond i’r is-sectorau hynny sydd am iddi ariannu gwaith diogelu cnydau ac ymchwil. Rydym wedi ymchwilio i’r opsiwn hwn ac wedi ystyried y safbwyntiau hyn yn ofalus ac wedi dod i’r casgliad nad yw’n hawdd diwygio’r darpariaethau ardoll garddwriaeth bresennol yn y modd hwn gan nad oes gennym fanylion pwysig megis sut y dylid cyfrifo’r ardoll a’i chymhwyso ar gyfer gwahanol is-sectorau yn y dyfodol. Felly, er mwyn rhoi sicrwydd i bawb sy’n talu’r ardoll a llechen lân ar gyfer trafodaethau diwydiant pellach, rydym wedi penderfynu diddymu darpariaethau’r ardoll o flwyddyn ariannol nesaf 2022/23. Fodd bynnag, fel cam nesaf byddwn yn cymryd rhan mewn trafodaethau a gychwynnir gan grwpiau a arweinir gan y diwydiant a chyrff masnach i archwilio’n fanylach ddyluniad opsiynau ariannu a arweinir gan y diwydiant gan gynnwys ardollau gwirfoddol a/neu ardollau is-sector statudol ac opsiynau eraill y gellir eu teilwra i’r amrywiol feysydd. anghenion y gwahanol is-sectorau garddwriaeth yn y dyfodol.

Rydym hefyd yn cydnabod bod rhai ymatebwyr ac aelodau o Grŵp ArdollAu Gwell Tyfwyr (GBLG) am weld ardoll statudol yn parhau ond yn cael ei chyflwyno drwy sefydliad newydd a arweinir gan dyfwyr yn hytrach na’r AHDB. Rydym wedi ystyried y safbwyntiau hyn yn ofalus a daethom i’r casgliad y byddai sefydlu corff ardollau statudol newydd ar gyfer garddwriaeth yn broses anodd a hirfaih oherwydd y gofynion llywodraethu a rheoleiddio sylweddol sydd bellach yn rhan o gyrff ardollau statudol. Fodd bynnag, fel cam nesaf, rydym yn awyddus i barhau i ymgysylltu ag aelodau o’r GBLG a rhanddeiliaid a grwpiau diwydiant eraill sydd â diddordeb i drafod opsiynau ariannu eraill a arweinir gan y diwydiant.

Mae’n bwysig nodi na fydd cyllid y sector cyhoeddus drwy’r gyllideb ffermydd yn Lloegr yn talu am ymchwil neu gamau gweithredu eraill a ariannwyd gan yr ardoll statudol. Felly, mae’n hanfodol bod diwydiannau ar draws y ddau sector hyn yn uno i ddarparu arweinyddiaeth a gweithio gyda ni i lunio modelau ariannu newydd a arweinir gan y diwydiant sy’n fwy addas i’w hanghenion. Rydym yn awyddus i archwilio a oes cymorth gan y diwydiant ar gyfer ardollau is-sector gwirfoddol gan y gellir defnyddio’r arian a godir mewn ffordd fwy hyblyg nag ardollau statudol sy’n cael eu dosbarthu fel arian cyhoeddus ac sy’n rhwym wrth reolau a chyfyngiadau llywodraethu llymach. Mae opsiynau eraill y gellid eu hystyried ymhellach hefyd megis modelau tanysgrifio neu aelodaeth, neu gytundebau masnachol gydag AHDB neu gyda sefydliadau addas eraill sy’n gallu cydlynu a darparu gwasanaethau ymchwil cymhwysol neu flaenoriaethau eraill. Rydym hefyd yn dal yn agored i archwilio cynigion ar gyfer ardoll is-sector statudol y gellid ei rhoi ar waith drwy wneud newidiadau pellach i’r Gorchymyn AHDB yn ddiweddarach eleni neu’n gynnar y flwyddyn nesaf os oes consensws eang mewn unrhyw is-sector ar y dyluniad ar gyfer gorchymyn statudol ardoll gan y busnesau hynny a fyddai’n ei thalu.

Byddwn yn cyflwyno pleidlais reolaidd newydd i dalwyr ardoll i lywio a llunio cynlluniau sector. Ar ôl ystyried yr ymatebion i’r ymgynghoriad hwn, a oedd yn cefnogi’r cynnig hwn i raddau helaeth, i roi atebolrwydd i dalwyr yr ardoll, byddwn yn cyflwyno dyletswydd ddeddfwriaethol newydd ar yr AHDB i ddarparu pleidlais i dalwyr ardoll o leiaf unwaith bob pum mlynedd ar raglenni gwaith sector sy’n nodi sut y caiff ardoll ei gwario. Bydd y pleidleisiau cyntaf yn cael eu cynnal ym mis Ebrill 2022, ac rydym yn annog pawb sy’n talu’r ardoll i gofrestru i bleidleisio nawr gydag AHDB fel y gallant ddweud eu dweud ar y blaenoriaethau y maent am i AHDB ganolbwyntio arnynt. Mae hwn yn gyfle pwysig i bawb sy’n talu’r ardoll ddylanwadu ar sut y caiff yr ardoll ei gwario fel ei bod yn canolbwyntio ar y pethau sydd bwysicaf i’w busnes. Mae rhagor o wybodaeth am sut i gofrestru i bleidleisio ar gael ar wefan AHDB Shape the Future register to vote.

Byddwn yn cadw’r hawl i dalwyr ardollau sbarduno pleidlais ar ddyfodol yr ardoll. Ystyriodd Having yr ymatebion i’r ymgynghoriad hwn, a oedd yn gefnogol yn bennaf i’r cynnig hwn, rydym wedi penderfynu cadw’r ddarpariaeth ddeddfwriaethol bresennol y dylid cynnal pleidlais ynghylch a ddylid parhau i gynnal yr ardoll os derbynnir ceisiadau am bleidlais o fewn cyfnod treigl o dri mis gan o leiaf 5% o bleidleiswyr cymwys. Dylai’r ddyletswydd newydd i gyflwyno pleidlais ar gynlluniau sector pum mlynedd sicrhau bod AHDB yn diwallu anghenion talwyr ardollau ac yn sicrhau gwerth am arian. Fodd bynnag, yn unol â’r rhan fwyaf o’r ymatebion i’r ymgynghoriad, teimlwn ei bod yn dal yn bwysig iawn i dalwyr ardollau gadw eu hawl bresennol i ddweud eu dweud ar yr ardoll yn parhau os bydd anfodlonrwydd eang ag unrhyw un o’r sectorau sy’n talu ardollau ar y cynlluniau sector. Fel y bo’n briodol, bydd penderfyniadau terfynol ynghylch a fydd ardoll yn parhau yn aros gyda’r awdurdod priodol (Gweinidogion Llywodraeth y DU a Llywodraethau Datganoledig fel y bo’n briodol).

Byddwn yn galluogi’r AHDB i godi tâl ar sectorau nad ydynt yn dod o dan yr ardoll a gwmpesir gan y Gorchymyn AHDB am wasanaethau. Ar ôl ystyried yr ymatebion i’r ymgynghoriad, y mae llawer ohonynt yn cefnogi’r cynnig hwn, rydym wedi penderfynu bwrw ymlaen â newidiadau i’r Gorchymyn AHDB i sicrhau y gall AHDB godi tâl am gost y gwasanaethau y gallai eu darparu yn y dyfodol ar gyfer sectorau nad ydynt yn ymwneud ag ardoll o fewn cwmpas y y gorchymyn (fel y sectorau garddwriaeth a thatws ym Mhrydain Fawr). Bydd hyn yn rhoi’r hyblygrwydd i’r sectorau hyn nad ydynt yn ymwneud ag ardoll barhau i weithio gyda’r AHDB os dymunant ac i’r AHDB dalu ei gostau drwy godi tâl am wasanaethau o’r fath. Byddwn hefyd yn gwneud newid technegol i egluro darpariaethau presennol ar ‘daliadau am wasanaethau’ i atal y posibilrwydd o godi tâl ddwywaith ar dalwyr ardoll gwasanaeth.

Newidiadau arfaethedig y mae angen eu hystyried ymhellach cyn eu gweithredu

Dyfodol gwasanaeth defnyddio plaladdwyr AHDB. Mae’n amlwg o’r ymatebion i’r ymgynghoriad bod cefnogaeth sylweddol i barhau â gwasanaeth ymgeisio cydgysylltiedig ar gyfer Awdurdodiadau Brys (EAs) ac Estyniadau Awdurdodi ar gyfer Mân Ddefnydd (EAMUs) o blaladdwyr yn y sector garddwriaeth ym Mhrydain Fawr gan fod hyn yn cael ei ystyried yn hollbwysig. ar gyfer amddiffyn cnydau. Fodd bynnag, mae llai o gonsensws gydag amrywiaeth o awgrymiadau gwahanol ar sut y dylid ariannu’r gwasanaeth a’i ddarparu yn y tymor hir. Fel ateb trosiannol tymor byr, rydym wedi cytuno y bydd AHDB yn defnyddio cyllid wrth gefn i ddarparu gwasanaeth ymgeisio EA / EAMU a threialon ac ymchwil cysylltiedig tan fis Ebrill 2023, ac wedi hynny mae angen darparu datrysiad ariannu hirdymor. gwaith. Fel cam nesaf, byddwn yn cymryd rhan mewn trafodaethau a gychwynnir gan grwpiau a chyrff masnach a arweinir gan y diwydiant ar yr opsiynau manwl ar gyfer cyllid a arweinir gan y diwydiant ar gyfer gwasanaeth asiantaeth EA / EAMU cydgysylltiedig. Mae’n bwysig cydnabod bod angen sicrwydd yn y dyfodol ar y tîm AHDB sy’n darparu’r gwasanaeth hwn, felly mae angen arweinyddiaeth y diwydiant i weithio tuag at ateb ariannu a ffefrir a gefnogir yn eang erbyn haf 2022.

Ehangu cwmpas yr AHDB i weithio gyda sectorau amaethyddol eraill ar sail wirfoddol neu fasnachol ledled y DU. Ar ôl ystyried yr ystod o safbwyntiau ar y cynnig hwn a rhai o’r gwahaniaethau rhwng ymatebion o wahanol wledydd, rydym wedi penderfynu peidio â gwneud y newid deddfwriaethol hwn ar hyn o bryd. Fodd bynnag, fel cam nesaf byddwn yn bwrw ymlaen â thrafodaethau rhwng Llywodraeth y DU a Llywodraethau Datganoledig i archwilio’n fanylach y manteision a’r mesurau diogelu sydd eu hangen ar gyfer sut y gall cwmpas ehangach ar gyfer y AHDB weithio’n ymarferol gyda’r bwriad o wneud y newid deddfwriaethol hwn yn dyfodol, yn amodol ar ganlyniad y trafodaethau pellach hyn.

Codi nenfwd uchaf ardoll defaid Lloegr. O’r ymatebion i’r cynnig hwn, mae’n amlwg bod talwyr yr ardoll eisiau gwybod mwy am flaenoriaethau’r sector cyn asesu a ellir eu darparu ai peidio o fewn terfyn uchaf presennol yr ardoll. Felly, rydym wedi penderfynu peidio â bwrw ymlaen â’r newid hwn ar hyn o bryd. Fel cam nesaf, bydd AHDB yn ymgysylltu â thalwyr yr ardoll i gytuno ar flaenoriaethau drwy broses y cynllun sector. Yn dilyn hyn, byddwn yn adolygu a oes angen trafodaethau pellach ar godi uchafswm yr ardoll er mwyn cyflawni’r blaenoriaethau y mae talwyr yr ardoll eu heisiau.

Diwygiadau i’r Gorchymyn AHDB yn y dyfodol

Roedd awgrymiadau ar gyfer newidiadau pellach i AHDB a amlygwyd gan ymatebwyr, y mae llawer ohonynt eisoes wedi’u cyflawni gan AHDB, neu’n dal i gael eu gweithredu fel rhan o raglen newid AHDB gan gynnwys:

• Mae AHDB wedi rhoi newidiadau llywodraethu ar waith i’r prif Fwrdd a chynghorau sector i sicrhau mwy o gyfranogiad gan dalwyr ardoll, gan gynnwys cadarnhau talwyr ardoll ar gyfer aelodau cynghorau sector drwy’r broses bleidleisio reolaidd.
• Mae AHDB wedi rhoi’r gorau i’w gymorth ariannol ar gyfer Tractor Coch.
• Mae AHDB wedi gwella ffyrdd o gyfathrebu ac ymgysylltu â thalwyr yr ardoll a bydd yn parhau i wneud hynny.

Mae hyn wedi sicrhau sefydliad mwy effeithlon â ffocws sy’n darparu mwy o atebolrwydd a dylanwad i dalwyr yr ardoll dros gyfeiriad a blaenoriaethau AHDB.

Cafwyd awgrymiadau hefyd ar y blaenoriaethau strategol y mae rhai ymatebwyr am i AHDB ganolbwyntio arnynt megis newid yn yr hinsawdd, datblygu allforio, hyrwyddo Bwyd Prydain, ac ymchwil cnydau. Bydd gosod blaenoriaethau strategol yn rhan o’r trafodaethau y bydd AHDB yn eu cynnal gyda thalwyr yr ardoll a chynghorau sector dros y misoedd nesaf a fydd yn bwydo i mewn i ddatblygiad cynlluniau sector.

Llinell amser y camau nesaf

Byddwn yn cyflawni’r diwygiadau deddfwriaethol â blaenoriaeth a amlinellir yn y crynodeb gweithredol hwn dros yr ychydig fisoedd nesaf fel y cam cyntaf i sicrhau bod newidiadau ar waith ar ddechrau blwyddyn ariannol 2022/23. Byddwn hefyd yn ymgysylltu â mentrau a grwpiau diwydiant yn y sectorau garddwriaeth a thatws i helpu i hwyluso trafodaethau ar opsiynau ariannu dan arweiniad y diwydiant ar gyfer ymchwil cnydau a gweithgareddau diogelu.

Rydym yn cydnabod bod llawer o dyfwyr mewn is-sectorau fel ffrwythau meddal, ffrwythau coed a madarch am weld modelau ariannu newydd ar gyfer dull cydgysylltiedig o ymchwilio i gnydau a’u hamddiffyn yn cael eu rhoi ar waith yn gyflym. Felly, dros y tri i bedwar mis nesaf byddwn yn ymgysylltu â grwpiau diwydiant a chyrff masnach sydd â diddordeb mewn datblygu cynigion manylach ar gyfer modelau ariannu a arweinir gan dyfwyr megis ardollau gwirfoddol a / neu ardollau statudol is-sector ar gyfer yr is-sectorau sydd eisiau hyn. . Rydym yn awyddus i archwilio a oes gan y diwydiant gefnogaeth i ardollau is-sector gwirfoddol gan y gellir defnyddio’r arian a godir yn fwy hyblyg nag ardollau statudol a ddosberthir fel arian cyhoeddus ac sy’n ddarostyngedig i reolau a chyfyngiadau llywodraethu llymach. Fodd bynnag, rydym yn parhau i fod yn agored i archwilio cynigion ar gyfer ardoll is-sector statudol (a ddarperir gan yr AHDB) y gellid ei roi ar waith drwy newidiadau pellach i’r Gorchymyn AHDB yn ddiweddarach eleni neu’n gynnar y flwyddyn nesaf os oes consensws eang ar ddyluniad manwl ardoll is-sector newydd gan y busnesau hynny a fyddai’n ei thalu.

Dros y misoedd nesaf byddwn hefyd yn bwrw ymlaen â gwaith i archwilio a thrafod newidiadau technegol pellach i’r Gorchymyn AHDB gyda’r diwydiant i gyflawni gwelliannau effeithlonrwydd a gweithredol ac i archwilio manteision posibl diweddaru swyddogaethau AHDB i gyflawni gweithgareddau lles anifeiliaid ac iechyd planhigion. Yn amodol ar ganlyniad ymgynghoriad diwydiant wedi’i dargedu ag unrhyw sectorau y bydd y newidiadau pellach hyn yn effeithio arnynt, rydym yn bwriadu eu cyflawni yn ddiweddarach eleni neu’n gynnar y flwyddyn nesaf, ac eithrio pan fydd angen deddfwriaeth sylfaenol ar gyfer unrhyw newidiadau. os felly gallant gymryd mwy o amser i’w gweithredu.

Bydd cymryd y newidiadau hyn a’r camau nesaf ymlaen yn gosod y sylfeini ar gyfer AHDB diwygiedig sy’n rhoi gwerth am arian ac a fydd yn helpu i gefnogi ffermwyr wrth iddynt gychwyn ar gyfnod o newid sylweddol y tu allan i’r UE. Mae hyn yn cynnwys cefnogi ffermwyr i gwrdd â’r heriau a’r cyfleoedd o leihau allyriadau carbon, cymryd rhan mewn rheoli tir amgylcheddol, a gwella cystadleurwydd a chynhyrchiant. Wrth i ni drafod bargeinion masnach newydd ledled y byd, bydd yr AHDB hefyd yn chwarae rhan gynyddol bwysig wrth helpu ffermwyr i gael mynediad i farchnadoedd newydd, cyflawni datblygiad marchnad allforio pwysig yn ogystal â marchnata a hyrwyddo domestig.

Atodiad 1: Rhestr o fusnesau a sefydliadau sy’n ymateb

Nid yw’r rhestr hon o fusnesau a sefydliadau sy’n ymateb yn gynhwysfawr. Mae’n seiliedig ar ymatebion naill ai i’r arolwg ar-lein neu eu hanfon drwy e-bost lle datganodd yr ymatebwyr eu sefydliad neu enw busnes. Gall hyn gynnwys ymatebion gan unigolion sy’n aelodau o sefydliadau penodol ond nad ydynt o reidrwydd yn adlewyrchu barn y sefydliad hwnnw. Nid yw’r rhestr yn cynnwys y sefydliadau a’r busnesau hynny lle gofynnodd yr ymatebwyr i’w hymatebion gael eu trin yn gyfrinachol.

A Dawson and Co (Estates) Ltd
A J Spilman and Son
A Pearson & Sons Ltd
A Pearson Growers Ltd
A.Hinge & Sons Ltd
AC Hulme & Sons
Agrico UK Ltd
Agricultural Industries Confederation (AIC)
APS Growers Ltd
APS Produce Ltd
Bardsley England
Boxford (Sufffolk) Farms Ltd
Bransford Garden Plants Ltd
British Apples and Pears Ltd
British Association of Landscape Industries (BALI)
British Growers
British Hop Association
British Meat Processors Association
British Summer Fruits
British Tomato Growers’ Association
Brookhouse nurseries
C H King & Sons
Cambs Farms Growers Ltd
Centre for Innovation Excellence in Livestock (CIEL)
Chairman of the Growers Better Levy Group
Cheviot Trees
Cobrey Farms
Collison Cut Flowers Ltd
Cucumber Growers Association & Anchor Nurseries Ltd
Cygnet Potato Breeders Ltd.
Dairy UK
Delfland Nurseries Ltd
Driver Farms
Dungait Farms
East of Scotland Growers Ltd
Edward Vinson Ltd
Euro Quality Lambs Ltd
Euston Farms
Farmers’ Union of Wales (FUW)
Farming Partnership is WJ Bell & Co.
Fera Science Ltd
Flavourfresh Salads Ltd
Fleurie Nursery Ltd
Fortrie Farms Ltd
Game & Wildlife Conservation Trust
Greenyard Frozen UK Ltd
H L Hutchinson Ltd
Hartpury University
James Mcintyre & Sons
Hillview hardy plants Ltd
I W Renner and Sons
I W Renner & Sons
J & J Burnett Ltd
J A C Grierson Ltd
James Foskett Farms Ltd
Kepak Group
Landbouwer
Langrish Farmers
Littlechild & Son Ltd
Littleport Mushroom Farm LLP
Longclose Farming
Longthorp (Kilpin) Ltd
Little Peterstow Orchards
Messrs Chapman
Milking Equipment Association
Molyneux Kale Company
Monaghan Mushrooms
Myerscough College
National Farmers’ Union – (NFU) England & Wales
National Pig Association
National Sheep Association
Natural Resources Institute, University of Greenwich
NFU Cymru
NIAB
P C Thorold Ltd
Penhallow farm Ltd
Peter Quayle & Co.
Plant Science Consultancy Ltd
R & L Holt Ltd
R J Fletcher
R Watson and Sons
Red Roofs Nursery Ltd
RMO, RCO & AM Capper
RSK ADAS Ltd
Sandfields Farms Ltd
Scottish Agronomy Ltd
Shobrooke Park Estate
Stoke fruit farm ltd
T H Clements & Son Ltd
Tenant Farmers Association (TFA)
The AHDB Petitioners
The Association of Independent Meat Suppliers
The Livestock Auctioneers’ Association Limited
The Maltsters’ Association of Great Britain
The Royal Association of British Dairy Farmers (RABDF)
The Vegan Society
Tozer Seeds
TW Franke & CL Franke-Knight
University of Warwick
W L Caley Ltd
Warden Farming Co Ltd & Ermine Farms Ltd
Westcott Farm Partnership
Redford Flowers Ltd
Winterwood Farms Ltd.