Hội thảo Biển Đông 2023: Bài phát biểu của Quốc vụ khanh Anh phụ trách khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương
Bài phát biểu của Quốc vụ khanh Vương quốc Anh, Anne-Marie Trevelyan tại Hội thảo khoa học quốc tế về Biển Đông tại Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam. Bản dịch của bài phát biểu chính thức.
Kính thưa quý vị,
Tôi rất vui mừng khi được có mặt trực tiếp tại Hội thảo Biển Đông sáng nay để thể hiện sự ủng hộ của mình với khu vực có tầm quan trọng về địa chính trị.
Tôi đặc biệt vui mừng khi được có mặt tại đây trong năm kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao giữa Vương quốc Anh và Việt Nam. Vương quốc Anh là đối tác thân thiết với Việt Nam về an ninh hàng hải và chúng tôi tiếp tục cam kết tăng cường hợp tác với Việt Nam trong lĩnh vực này.
Tôi ở đây bởi những gì xảy ra ở Biển Đông có tầm quan trọng toàn cầu.
Như quý vị đã biết, gần 60% thương mại hàng hải toàn cầu đi qua Biển Đông. Vì thế, việc tất cả các bên đều được hưởng quyền tự do hàng hải và tập luyện ở Biển Đông là vô cùng quan trọng.
Việc xâm lược bất hợp pháp của Nga vào Ukraine là một ví dụ đáng báo động về sự tổn hại khi chuỗi cung ứng bị gián đoạn do xung đột. Giá năng lượng và lương thực tăng đang gây ảnh hưởng cho những người dễ bị tổn thương nhất trên thế giới.
Giống như quý vị, Vương quốc Anh cam kết tránh mọi kết quả tương tự vậy ở khu vực này. Chúng tôi muốn duy trì một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và cởi mở. Chúng tôi muốn củng cố mối quan hệ với các đối tác của mình, hỗ trợ sự phát triển bền vững và giải quyết những thách thức chung mà tất cả chúng ta đều đối mặt.
Điều này có ý nghĩa gì đối với Biển Đông? Đó là hỗ trợ sự ổn định và hợp tác giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu.
Đó cũng có nghĩa là thiết lập và duy trì các kênh liên lạc cởi mở.
Đó là cách kiểm soát căng thẳng hiệu quả nhất. Nếu thất bại trong việc này, rủi ro căng thẳng leo thang là hiện hữu. Hơn ai hết, chính quý vị, những người ở khu vực này, hiểu rõ những hậu quả thảm khốc tiềm ẩn có thể xảy ra. Khi Vương quốc Anh tăng cường quan hệ đối tác lâu dài với ASEAN và các nước khác ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, chúng tôi cam kết giúp các bạn giảm căng thẳng và duy trì sự ổn định.
Đó là lý do tại sao cam kết của chúng tôi đối với Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) là không hề lay chuyển. Năm ngoái, nhân dịp kỷ niệm 40 năm UNCLOS, tôi đã nhắc lại vai trò quan trọng của UNCLOS trong việc thiết lập khuôn khổ pháp lý cho các hoạt động trên biển và đại dương của chúng ta.
Vương quốc Anh không đứng về bên nào trong các tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông, nhưng chúng tôi phản đối bất kỳ hoạt động nào làm suy yếu hoặc đe dọa thẩm quyền của UNCLOS - bao gồm cả nỗ lực hợp pháp hóa các yêu sách hàng hải không tương thích.
Những trường hợp hành xử không an toàn gần đây đối với tàu cá Việt Nam và Philippines đã cho thấy những rủi ro nghiêm trọng đối với hòa bình và ổn định trong khu vực. Khi chúng tôi thấy những hành động vi phạm UNCLOS, chúng tôi sẽ lên tiếng – như cách chúng tôi đã làm sau các sự kiện xung quanh Bãi Cỏ Mây (tên quốc tế là Second Thomas Shoal) hồi tuần này. Và chúng tôi sẽ hỗ trợ các đối tác của mình làm sáng tỏ hoạt động được gọi là “vùng xám” vốn tạo ra căng thẳng và có nguy cơ leo thang này.
Đại sứ của chúng tôi tại Manila đã cùng các đối tác nhắc lại vào tháng 7 này rằng Phán quyết Trọng tài năm 2016 là một cột mốc quan trọng trong việc giải quyết tranh chấp một cách hòa bình và có tính ràng buộc về mặt pháp lý đối với Trung Quốc và Philippines. Chúng tôi kêu gọi cả hai bên tuân thủ kết quả của các thủ tục tố tụng đó.
Quan hệ đối tác của chúng tôi với ASEAN hỗ trợ cam kết chung của chúng tôi về một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và cởi mở.
Chúng tôi tôn trọng và ngưỡng mộ vai trò trung tâm của ASEAN trong việc duy trì sự ổn định và thịnh vượng của khu vực.
Chúng tôi mong muốn được làm việc với các đối tác để thúc đẩy Tầm nhìn của ASEAN về khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, trong đó hợp tác hàng hải là trụ cột chính. Chúng tôi cũng chúc mừng ASEAN đã ban hành Báo cáo Hàng hải ASEAN đầu tiên và tổ chức Diễn tập Đoàn kết ASEAN đầu tiên.
Tôi cũng biết ơn những người đồng cấp Indonesia vì công việc của họ với tư cách là chủ tịch ASEAN năm nay trong việc thúc đẩy các cuộc đàm phán về Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông.
Vương quốc Anh tin tưởng mạnh mẽ vào sự cần thiết phải có một thỏa thuận phù hợp với UNCLOS và phản ánh lợi ích cũng như đảm bảo quyền và tự do của tất cả các bên - bao gồm cả các nước thứ ba.
Nhóm tàu sân bay của Vương quốc Anh sẽ sớm quay trở lại khu vực để chứng minh các quyền và tự do này trên thực tế.
Giờ tôi sẽ chia sẻ về những gì Vương quốc Anh có thể đem tới cho khu vực.
Giống như ASEAN, chúng tôi hy vọng rằng chúng ta có thể chuyển từ xung đột sang hợp tác. Không có nhu cầu hợp tác nào cấp thiết hơn vấn đề suy thoái môi trường.
Áp lực đối với nghề cá, sự tàn phá môi trường biển và mực nước biển dâng cao là mối đe dọa hiện hữu đối với hàng triệu người sống dựa vào Biển Đông.
Đây là lý do tại sao chúng tôi đã triển khai các dự án mới - bao gồm cả thông qua quan hệ đối tác đối thoại với ASEAN - để bảo tồn biển cho các thế hệ tương lai của chúng ta.
Chương trình Quan hệ Đối tác về Chuyển dịch Năng lượng Công bằng (JETP), được ký kết với Việt Nam và Indonesia, khuyến khích việc sớm đóng cửa các nhà máy nhiệt điện than phát thải cao, đầu tư vào năng lượng tái tạo và vượt qua các rào cản để hỗ trợ quá trình chuyển dịch năng lượng toàn diện và công bằng.
Quỹ Hành tinh Xanh mà Vương quốc Anh đang thực hiện trị giá nửa tỷ bảng, bao gồm hơn 150 triệu bảng cho chương trình COAST.
Chương trình này được thiết kế để giúp các cộng đồng ven biển dễ bị tổn thương trong khu vực cải thiện khả năng chống chịu trước các tác động của biến đổi khí hậu và trở nên bền vững hơn.
Các trương trình thuộc Quỹ Hành tinh Xanh tập trung vào giải quyết vấn đề ô nhiễm nhựa – đây cũng là một mục tiêu quan trọng của ASEAN; thử nghiệm các cơ chế đổi mới để huy động tài chính xanh; bảo vệ rạn san hô; và tiến hành các nghiên cứu về tác động của rủi ro an ninh khí hậu.
Hơn nữa, để duy trì vai trò quan trọng của Biển Đông như một nguồn cung cấp cá và sinh kế, năm nay Vương quốc Anh đã công bố tài trợ 2,5 triệu bảng Anh cho các hoạt động liên quan đến việc chống đánh bắt cá bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định – một ưu tiên quan trọng khác của Báo cáo Hàng hải ASEAN.
Sự hỗ trợ này sẽ giúp các cộng đồng ven biển, hệ sinh thái đại dương mong manh và chuỗi cung ứng thực phẩm toàn cầu hiện đang phải đối mặt với sự tàn phá. Chúng tôi đã bắt đầu làm việc với các đối tác ở Philippines và chúng tôi muốn mở rộng phạm vi của các dự án thực tế tương tự với các quốc gia trong khu vực này, bao gồm cả Việt Nam.
Vương quốc Anh cũng tiếp tục hỗ trợ khả năng phục hồi và an ninh của các đối tác khu vực thông qua Chương trình Hợp tác Hàng hải ASEAN-Vương quốc Anh. Chúng tôi đang giúp nâng cao năng lực về luật hàng hải, đồng thời cung cấp các chương trình đào tạo và chia sẻ kiến thức chuyên môn về quản lý Vùng đặc quyền kinh tế, nhận thức về lĩnh vực hàng hải và nghiên cứu thủy văn.
Thông qua nỗ lực tham gia Diễn đàn khu vực ASEAN và Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng, chúng tôi đề xuất đưa ra các cam kết mạnh mẽ hơn nữa đối với an ninh và ổn định khu vực.
Tóm lại, cam kết của Vương quốc Anh trong khu vực này là kiên định. Hòa bình và thịnh vượng ở Biển Đông phải tiếp tục là ưu tiên hàng đầu của tất cả mọi người.
Xin chúc quý vị có một buổi hội thảo hiệu quả và thành công. Tôi cũng mong rằng cá nhân tôi sẽ có cơ hội học hỏi thêm trong thời gian ở Việt Nam.
Xin trân trọng cảm ơn.