Kjo fletëpalosje ofron informacion mbi kryerjen e një kolonoskopie nëse nevojiten teste të mëtejshme pas përdorimit të setit të testimit të ekzaminimit të kancerit të zorrëve të NHS.

1. Pse NHS (Shërbimi Shëndetësor Kombëtar) e ofron kolonoskopinë 

Kolonoskopia mund të ndihmojë në gjetjen e polipeve dhe kancerit të zorrëve, sepse ato mund të zhvillohen pa simptoma.  

Polipet janë masa të vogla në mukozën e zorrës së trashë. Shumica e polipeve janë të padëmshme, por disa kanë më shumë gjasa të shndërrohen në kancer. Kanceri i zorrëve është kanceri që gjendet kudo në zorrën e trashë. Kjo përfshin zorrën e trashë dhe rektumin.  

Ne ofrojmë një kolonoskopi nëse gjejmë një sasi të caktuar gjaku në kampionin tuaj të jashtëqitjes. Polipet dhe kanceret e zorrëve ndonjëherë rrjedhin gjak, por këtë nuk mund ta shihni gjithmonë. Shumica e personave nuk do të kenë kancer të zorrëve, por kryerja e një kolonoskopie na ndihmon të kontrollojmë shkakun e gjakut.  

Nëse keni ndonjë polipe, ne zakonisht mund t’i heqim ato gjatë kolonoskopisë. Kjo mund të zvogëlojë ndjeshëm rrezikun për t’u prekur nga kanceri i zorrëve.  Nëse ka shenja të kancerit të zorrëve, ne mund të jemi në gjendje të ofrojmë trajtim. Gjetja e hershme e kancerit të zorrëve mund të bëjë më shumë gjasa që trajtimi të jetë efektiv.

Zorra e trashë dhe rektumi përbëjnë zorrën e trashë. 

Zorrët janë pjesë e sistemit tuaj të tretjes. Ato marrin lëndët ushqyese dhe ujin nga ushqimi dhe e kthejnë atë që mbetet në jashtëqitje. 

2. Kolonoskopia 

Kolonoskopia është një testim për të kontrolluar brenda zorrëve tuaja për polipe dhe kancer të zorrëve. Ndihmon gjithashtu për të konfirmuar nëse keni një gjendje të zorrëve që nuk është kanceri i zorrëve.  

Një mjek i trajnuar posaçërisht i quajtur kolonoskopist do ta bëjë testin.  

Ata do të vendosin një tub të hollë, fleksibël me një kamerë të vogël në pjesën e poshtme tuaj. Quhet kolonoskop. Ju mund të ndjeni se ajo hyn, por shumica e njerëzve nuk e shohin atë si të dhimbshme. Ajo tregon brendësinë e zorrëve tuaja në një ekran.

Kolonoskopisti shikon imazhet nga brenda zorrës në një ekran 

Një kolonoskopi zakonisht zgjat 30 deri në 45 minuta. I gjithë takimi juaj mund të zgjasë rreth 2 orë. 

3. Takimet tuaja 

Takimi juaj i parë do të jetë për të diskutuar për një kolonoskopi. Ky quhet takim me mjekun specialist të ekzaminimit (SSP). Specialisti do të:  

• bisedojë me ju për rezultatet e ekzaminimit tuaj  

• përshkruajë se çfarë është një kolonoskopia  

• shpjegojë rreziqet dhe përfitimet e mundshme  

• diskutojë zgjedhjet e disponueshme për t’ju bërë më të rehatshëm  

• përgjigjet çdo pyetjeje që keni.  

Ata do të kontrollojnë nëse kolonoskopia është e përshtatshme për ju. Ata do të pyesin për çdo gjendje shëndetësore që mund të keni dhe nëse merrni ilaçe. Disa persona nuk mund të bëjnë kolonoskopi. Specialisti do të vlerësojë nëse një kolonoskopi virtuale e quajtur skanim i kolonografisë CT (CTC) mund të jetë e përshtatshme në vend të kësaj. Ai përdor rrezet X për të kontrolluar shëndetin e zorrëve tuaja. Lexoni  më shumë rreth kryerjes së një skanimi CT në GOV.UK.  

Nëse jeni mjaftueshëm i aftë për të kryer një kolonoskopi, ju mund të zgjidhni nëse do vazhdoni me procedurën. Nëse e bëni këtë, zakonisht do të bëhet në spital. Kjo duhet të jetë brenda 2 javësh nga takimi juaj i parë.  

Ju lutemi tregoni specialistit nëse keni ndonjë kërkesë shtesë. Për shembull, mund të keni nevojë për dikë që t’ju ndihmojë në takimin tuaj, si për shembull një kujdestar ose një përkthyes.  

Ju mund të kërkoni një kolonoskopist mashkull ose femër. Ne do të përpiqemi të akomodojmë preferencën tuaj, por kjo nuk është gjithmonë e mundur.

Diagrami që tregon rrugën e caktimit të ekzaminimit të zorrëve 

4. Para kolonoskopisë suaj 

Ju do të merrni disa udhëzime në takimin tuaj me mjekut specialist të ekzaminimeve. Këto do t’ju ndihmojnë të përgatiteni për kolonoskopinë tuaj.  

Zorrët tuaja duhet të jenë bosh për të kryer procedurën. Ju lutemi ndiqni udhëzimet me kujdes. Këto përfshijnë:  

• çfarë duhet të hani dhe pini në ditët para kolonoskopisë  

• kur duhet të ndaloni së ngrëni dhe pirja  

• do ju jepen pako të vogla me laksativë për të pirë, ose informacion se si t’i merrni ato  

• si dhe kur të merren laksativët.  

Laksativët do t’ju bëjnë të shkoni në tualet më shpesh se zakonisht për t’ju ndihmuar të zbrazni zorrët. Kjo zakonisht do të jetë një ditë më parë dhe ndonjëherë në ditën e procedurës.  

Zakonisht rrini zgjuar gjatë një kolonoskopie. Ju mund të zgjidhni të keni:  

• qetësues kundër dhimbjeve  

• gaz dhe oksigjen  

• qetësues – ilaç që jepet përmes një tubi të vogël (kanulë ose flutër) në krahun tuaj.  

Disa spitale mund të mos ofrojnë të gjitha këto opsione. 

5. Kryerja e kolonoskopisë tuaj 

Kolonoskopia juaj do të bëhet në njësinë e endoskopisë.   

Gjatë ditës, një infermiere ose specialist do të shpjegojë se çfarë do të ndodhë dhe rreziqet e mundshme. Do t’ju kërkohet të nënshkruani një formular pëlqimi/lejeje. Kjo është për të konfirmuar se i kuptoni rreziqet dhe pranoni të kryeni procedurën.  

Nëse jeni dakord, ata do t’ju kërkojnë të vishni një fustan spitali. Ju do të mbuloheni për procedurën tuaj. Fustani ka një të çarë në pjesën e pasme.  

Ata duhet t’ju ofrojnë opsione për lehtësimin e dhimbjes.  

Për të bërë testin, ju do shtriheni në anën e majtë me gjunjët pak të përkulur lart.  

Tubi shkon në pjesën e poshtme dhe drejtohet në krye të zorrës së trashë. Tubi përkulet lehtësisht në mënyrë që të kalojë rreth kthesave të zorrëve tuaja.  

Kolonoskopisti do të pompojë butësisht ujë ose gaz (dioksid karboni). Kjo hap zorrët tuaja dhe i ndihmon ata të shohin. Ju mund të ndiheni sikur keni nevojë për tualetin, por zorrët tuaja tashmë duhet të jenë bosh kështu që mos u shqetësoni. Është normale të ndiheni pak të fryrë.  

Mund të keni disa ngërçe në stomak. Kryerja e një kolonoskopie mund të jetë e pakëndshme, por nuk duhet të jetë e dhimbshme. Nëse ndjeni ndonjë dhimbje, i tregoni atyre. Ata mund të bëjnë rregullime për t’ju bërë më të rehatshëm.  

Ata mund të heqin polipet në zorrët tuaja ose të marrin një mostër të vogël të indeve të trupit për një shikim më të afërt nën një mikroskop. Kjo quhet biopsi. Nuk do të ndjeni asgjë nëse kjo ndodh sepse nuk ka nerva në zorrët tuaja. 

6. Pas kolonoskopisë suaj 

Do të shkoni në një zonë rikuperimi për të pushuar. Infermieret do t’ju monitorojnë kur të jeni gati për të shkuar në shtëpi. Do t’ju thuhet nëse kolonoskopisti ka hequr ndonjë polip ose ka bërë një biopsi.  

Mund t’ju duhet:  

• dikush që do t’ju çojë në shtëpi sepse mund të jeni të përgjumur, veçanërisht nëse keni marrë qetësues  

• të pushoni, kështu që mund të dëshironi të merrni atë ditë pushim nga puna ose angazhime të tjera.  

Ju mund të ndiheni të fryrë ose të keni ngërçe në stomak pas një kolonoskopie. Kjo zakonisht zgjat vetëm 2 deri në 3 orë.  

Nëse keni marrë qetësues, duhet:  

• keni një të rritur përgjegjës për të qëndruar me ju për të paktën 12 orë  

•  të mos drejtoni makinë, mos pini alkool ose përdorni makineri për 24 orë.  

Ju mund të keni pak gjak në jashtëqitjen tuaj ose gjakderdhje nga poshtë për disa ditë. Këto gjëra janë të zakonshme. Nëse simptomat nuk largohen pas 2 ditësh, duhet të vizitoni mjekun tuaj të përgjithshëm.  

Telefononi 111 ose spitalin ku keni kryer një kolonoskopi nëse keni:  

• gjakderdhje të madhe nga poshtë  

• gjakderdhje që nuk largohet ose përkeqësohet  

• dhimbje të forta stomaku ose dhimbje që përkeqësohen  

• temperaturë të lartë ose ndiheni të nxehtë ose keni të dridhura. 

7. Rreziqet e mundshme të kolonoskopisë  

Në raste shumë të rralla, kolonoskopia mund të humbasë kancerin ose një polip që më vonë mund të shndërrohet në kancer. Kjo ka më shumë gjasa të ndodhë nëse:  

• zorrët tuaja nuk janë plotësisht bosh  

• është e vështirë të lëvizet kamera rreth zorrëve.  

Shikoni një mjek të përgjithshëm nëse keni simptoma të kancerit të zorrëve. Është e rëndësishme edhe nëse keni kryer së fundmi një ekzaminim të kancerit të zorrëve. Lexoni më shumë rreth simptomave të kancerit të zorrëve on NHS.UK.  

Në raste të rralla, ndërlikimet mund të ndodhin gjatë një kolonoskopie nëse:  

• keni një reagim ndaj qetësuesit  

• keni gjakderdhje të madhe pas kolonoskopisë  

• keninjë shpim të zorrëve (çarje të vogël ose vrimë) në zorrët tuaja.  

Rreth 1 person në çdo 2500 që kryen kolonoskopi ka nevojë për transfuzion gjaku.  

Çarjet e zorrëve ndodhin në rreth 1 në çdo 1700 kolonoskopi. Nëse kjo ndodh, mund t’ju duhet një operacion për ta riparuar atë. Kjo do të varet nga madhësia dhe pozicioni i çarjes.  Disa nuk kanë nevojë për ndonjë operacion.  

Në raste shumë të rralla, komplikimet pas një kolonoskopie mund të rezultojnë në vdekje. Kolonoskopistët janë shumë të trajnuar dhe kjo ka shumë pak gjasa.  

Këto statistika janë vetëm një udhëzues për popullatën e përgjithshme. Mjeku specialist ekzaminues do t’ju këshillojë për rrezikun tuaj personal. Kjo do të bazohet në moshën dhe shëndetin tuaj. 

8. Rezultatet e kolonoskopisë  

Ju mund të merrni rezultatet tuaja atë ditë, ose mund të duhen disa javë. Ne gjithashtu i dërgojmë mjekut tuaj të përgjithshëm një kopje të rezultateve tuaja.  

Ka 4 rezultate kryesore:  

• rezultate normale  

• u gjetën polipe – nuk nevojitet monitorim i mëtejshëm  

• u gjetën polipe – nevojitet monitorim i mëtejshëm  

• kancer i zorrëve.  

Ndonjëherë ne gjejmë gjendje të tjera të zorrëve. Është e mundur të gjenden polipe ose kanceri i zorrëve dhe gjendje të tjera të zorrëve në të njëjtën kolonoskopi. 

8.1 Rezultate normale  

Rreth 11 në 100 njerëz e kanë këtë rezultat.  

Do të thotë që ne:  

• nuk gjetëm polipe, dhe  

• nuk kishte shenja të sëmundjeve të tjera të zorrëve.  

Ne do t’ju ofrojmë përsëri ekzaminimin e kancerit të zorrëve pas 2 vjetësh nëse jeni ende nën moshën 75 vjeç. 

8.2 U gjetën polipe – nuk nevojitet monitorim i mëtejshëm  

Rreth 50 në 100 persona (gjysma) e kanë këtë rezultat.  

Do të thotë që ne:  

• hoqëm polipe gjatë kolonoskopisë suaj, ose  

• morëm një mostër qelizash (biopsi) nga zorrët tuaja për analizë.  

Pas analizës së kampionit tuaj, nuk keni nevojë për trajtim të mëtejshëm ose kolonoskopi kontrolli.  

Ne do t’ju ofrojmë përsëri ekzaminimin e kancerit të zorrëve pas 2 vjetësh nëse jeni ende nën moshën 75 vjeç. 

8.3 U gjetën polipe – nevojitet monitorim i mëtejshëm  

Rreth 11 në 100 njerëz e kanë këtë rezultat.  

Do të thotë se kemi gjetur një lloj polipi me rrezik të lartë. Këto kanë më shumë gjasa të kthehen në kancer të zorrëve.  

Ndonjëherë polipet janë shumë të vështira për t’u hequr gjatë një kolonoskopie. Nëse kjo ndodh, mund t’ju duhet një kolonoskopi ose ndërhyrje tjetër kirurgjike e specializuar.  

Më pas do t’ju ofrojmë kolonoskopi më të rregullta në të ardhmen. Kjo është për të kontrolluar shëndetin e zorrëve dhe për të parë nëse keni polipe të reja. 

8.4 Kanceri i zorrëve 

Ndërmjet 7 dhe 10 në 100 persona e kanë këtë rezultat.  

Nëse gjejmë kancer të zorrëve, do të shihni një specialist të kancerit për të diskutuar opsionet e trajtimit dhe mbështetjen.  

Shumica e personave (rreth 9 në 10) me kancer të zorrëve në fazën më të hershme kanë trajtim të suksesshëm.  

Nëse keni kancer të avancuar të zorrëve, mund të jetë i vështirë për t’u trajtuar dhe jo i mundur për t’u kuruar. 

8.5 Gjendje të tjera të zorrëve  

Ndonjëherë kolonoskopia nuk gjen polipe ose kancer të zorrëve, por ne gjejmë kushte të tjera të zorrëve si:  

• piles (hemorroide)  

• Crohn’s disease (sëmundja e Crohn)  

• diverticular disease or diverticulitis (sëmundja divertikulare ose divertikulit)  

• ulcerative colitis (koliti ulceroz).  

Rreth 18 në 100 persona e kanë këtë rezultat.  

Mund të mësoni më shumë rreth këtyre gjendjeve shëndetësore në NHS.UK. Nëse gjejmë shenja të sëmundjeve të tjera të zorrëve, mjeku juaj i përgjithshëm do të shpjegojë se çfarë do të thotë kjo dhe hapat e ardhshëm. Ju mund të keni nevojë për trajtim ose monitorim jashtë programit të ekzaminimeve të kancerit të zorrëve.

Diagrami që tregon rezultatet për çdo 100 persona që kryejnë një kolonoskopi 

9. Më shumë informacion dhe mbështetje  

Për këshilla rreth bërjes së koloskopisë, ju lutemi telefononi linjën tonë të ndihmës falas në 0800 707 60 60. Nëse keni vështirësi në dëgjim ose në të folur, mund të përdorni shërbimin Relay UK për të na kontaktuar. Telefononi 18001 pastaj 0800 707 60 60 nga telefoni juaj me tekste ose përdorni aplikacionin Relay UK.  

Ky informacion është i disponueshëm në formate alternative, duke përfshirë lexim të thjeshtë dhe gjuhë të tjera. Për të kërkuar një format tjetër, mund të telefononi në 0300 311 22 33 ose dërgoni email në england.contactus@nhs.net.    

Ju gjithashtu mund të:  

• bisedoni me mjekun tuaj të përgjithshëm  

• gjeni më shumë informacion mbi kontrollin e kancerit të zorrëve në NHS.UK    

• lexoni informacione për personat transgjinorë dhe jobinarë rreth programeve të ekzaminimeve të NHS.  

Nëse jeni 75 vjeç e lart, prapë mund të merrni pjesë në kontrollin e kancerit të zorrëve çdo 2 vjet, por nuk do të jeni të ftuar. Mund të telefononi linjën e ndihmës në numrin 0800 707 60 60 për të kërkuar një set testimi në shtëpi.   

Programet e ekzaminimit nga NHS përdorin të dhënat tuaja për t’ju thërritur për kontroll në kohën e duhur. Ky informacion na ndihmon të përmirësojmë programet e kontrollit dhe të ofrojmë kujdes cilësor. Lexoni më shumë rreth mënyrës se si ne përdorim dhe mbrojmë informacionin tuaj.   

Zbuloni se si mund të hiqni dorë nga ekzaminimi.