Informacje dla pacjentów o retinopatii cukrzycowej
Zaktualizowano 27 July 2022
Niniejsza broszura została opracowana przez agencję Public Health England (PHE) na zlecenie NHS. Forma osobowa „my” użyta w niniejszej publikacji odnosi się do NHS świadczącego badania przesiewowe.
1. Wstęp
Niniejsze informacje przeznaczone są dla osób, u których wykryto retinopatię nieproliferacyjną w badaniu okulistycznym dla diabetyków.
Obejmują one istotne informacje dotyczące zmian w oku spowodowanych cukrzycą.
Wyjaśnienia dotyczą:
- zmian wykrytych w oku
- możliwych postępów choroby w przyszłości
- działań, jakie może podjąć pacjent, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia poważniejszych zmian
Informacje te można omówić z pracownikami ochrony zdrowia.
2. Retinopatia cukrzycowa
Retinopatia cukrzycowa jest uszkodzeniem siatkówki, czyli tylnej powierzchni oka, przekształcającej światło w sygnał elektryczny. Sygnał ten jest następnie interpretowany przez mózg człowieka, tworząc widziany przez niego obraz.
Naczynia krwionośne zaopatrują siatkówkę w tlen i substancje odżywcze. Cukrzyca może mieć negatywny wpływ na stan tych naczyń krwionośnych, szczególnie jeżeli nie jest odpowiednio kontrolowana. Poważne zmiany mogą wpłynąć na stan siatkówki i doprowadzić do uszkodzenia wzroku.
Nieleczona retinopatia cukrzycowa jest jedną z najczęstszych przyczyn utraty wzroku. Ryzyko retinopatii cukrzycowej występuje u wszystkich diabetyków, bez względu na to, czy objawy choroby kontrolowane są przez dietę, leki w tabletkach, czy insulinę.
3. Czynniki ryzyka
Zwiększone ryzyko wystąpienia retinopatii cukrzycowej występuje w następujących przypadkach:
- u pacjentów cierpiących na cukrzycę przez dłuższy czas
- u pacjentów, u których cukrzyca nie była właściwie kontrolowana
- u pacjentów z wysokim ciśnieniem krwi
- u kobiet w ciąży
- u osób pochodzących z azjatyckiej lub afrokaraibskiej grupy etnicznej
Właściwe leczenie cukrzycy może obniżyć ryzyko postępowania retinopatii i może spowolnić tempo zmian.
Poddawanie się regularnie badaniom okulistycznym jest istotne, ponieważ retinopatia cukrzycowa nie wywołuje żadnych objawów przed osiągnięciem zaawansowanego stadium. Leczenie jest skuteczne, jeżeli choroba zostanie wykryta we wczesnym stadium.
4. Zalecenia dla pacjenta
Pacjent może zmniejszyć ryzyko pogorszenia się retinopatii cukrzycowej w następujący sposób:
- poddawanie się badaniom okulistycznym dla diabetyków zgodnie z zaleceniami
- utrzymywanie poziom cukru we krwi (HbA1c) w granicach ustalonych z pracownikami ochrony zdrowia
- regularne poddawanie się badaniom, aby zapobiegać wzrostowi ciśnienia krwi
- utrzymywanie poziomu cholesterolu we krwi w granicach ustalonych z pracownikami ochrony zdrowia
- korzystanie z porady lekarskiej w razie zauważenia nowych objawów pogorszenia wzroku
- przestrzeganie zdrowej, zrównoważonej diety
- osoby z nadwagą powinny próbować zrzucić wagę
- przyjmowanie leków zgodnie z zaleceniami lekarza
- regularne wykonywanie ćwiczeń fizycznych
- osoby palące powinny ograniczyć lub rzucić palenie
Oprócz regularnych badań okulistycznych dla diabetyków, należy pamiętać o poddawaniu się normalnym badaniom wzroku w zakładzie optycznym.
5. Retinopatia nieproliferacyjna
Retinopatia nieproliferacyjna jest najwcześniejszym stadium zmian w siatkówce powodowanych przez cukrzycę. Występuje ona często.
W tym stadium cukrzyca zaczyna powodować zmiany w naczyniach krwionośnych w siatkówce oka. Do zmian tych należą:
- uwypuklenia ścian naczyń (mikrotętniaki)
- wybroczyny (krwotok do siatkówki)
- wysięki płynu
Retinopatia nieproliferacyjna nie wpływa na widzenie, ale oznacza, że u pacjenta występuje podwyższone ryzyko poważniejszych zmian mogących prowadzić do uszkodzenia wzroku.
6. Dalsze stadia choroby
6.1 Retinopatia przedproliferacyjna
Retinopatia przedproliferacyjna występuje, gdy zmiany w siatkówce osiągają stan bardziej zaawansowany niż w retinopatii nieproliferacyjnej. Oznacza to, że pacjent może wymagać dokładniejszych kontroli ze względu na zwiększone ryzyko wystąpienia zmian mogących prowadzić do uszkodzenia wzroku.
7. Retinopatia proliferacyjna
Retinopatia proliferacyjna jest poważniejszym stadium i może prowadzić do utraty wzroku. Dochodzi do niej, gdy retinopatia postępuje, uniemożliwiając dopływ krwi do dużych obszarów siatkówki.
Leczenie retinopatii proliferacyjnej obniża ryzyko utraty wzroku, szczególnie jeżeli zostanie podjęte przed pogorszeniem widzenia.
7.1 Makulopatia
Plamka żółta jest małym obszarem w środku siatkówki odpowiedzialnym za ostre widzenie. Jest to najczęściej używany obszar siatkówki, na przykład teraz – do czytania tej broszury.
Do makulopatii dochodzi, gdy retinopatia cukrzycowa występuje w obszarze plamki żółtej lub w jej otoczeniu. Pacjenci cierpiący na makulopatię mogą wymagać dokładniejszej kontroli lub mogą zostać poddani leczeniu w celu ograniczenia ryzyka utraty wzroku.
8. Dodatkowe informacje
Dalsze informacje na ten temat można znaleźć na stronie internetowej:
Informacje na temat sposobu, w jaki agencja Public Health England oraz NHS wykorzystują i chronią dane osobowe pochodzące z badań przesiewowych:.
Informacje na temat rezygnacji z badań przesiewowych.