Policy paper

Deddf Terfysgaeth (Diogelu Annedd) 2025 – Taflen Ffeithiau Gofynion Dyletswydd Safonol

Updated 22 April 2025

Mae rhai gofynion yn Neddf Terfysgaeth (Diogelu Anheddau) 2025 ^{[footnote 1]} yn  berthnasol i bob safle a digwyddiad cymwys. Y gofynion craidd hynny yw’r unig ofynion sy’n berthnasol i adeiladau dyletswydd safonol, y cyfeirir atyn nhw hefyd fel yr “haen safonol”.

Mae’r daflen ffeithiau hon yn egluro’r gofynion hynny, sy’n anelu at sicrhau bod personau sy’n gyfrifol am adeiladau dyletswydd safonol yn fwy parod i ymateb i ymosodiad terfysgol er mwyn i bobl sy’n gweithio yn y safle allu cymryd camau a allai achub bywydau a lleihau niwed.

Mae rhagor o wybodaeth am ba safle gall fod yn yr haen safonol ar gael yn y daflen ffeithiau cwmpas (adeiladau).

Y gofynion ar gyfer yr holl adeiladau a digwyddiadau cymwys yw:

1. Hysbysiad

Bydd yn ofynnol i’r person sy’n gyfrifol am adeiladau dyletswydd safonol hysbysu’r Awdurdod Diwydiant Diogelwch (SIA) pan fyddan nhw’n dod yn gyfrifol am y safle. Rhaid iddyn nhw hefyd hysbysu’r SIA pan  nhw’n peidio â bod yn gyfrifol.

Bydd y rheoliadau yn nodi’r amser gofynnol ar gyfer hysbysu’r SIA, a pha wybodaeth y mae’n rhaid ei darparu am y person cyfrifol a’r safle.

2. Gweithdrefnau diogelu’r cyhoedd

Bydd yn ofynnol i’r person cyfrifol ar gyfer annedd dyletswydd safonol sicrhau bod gweithdrefnau diogelu’r cyhoedd priodol ar waith yn y safle, cyn belled ag y mae’n rhesymol ymarferol.

Mae gweithdrefnau amddiffyn y cyhoedd yn weithdrefnau o fath a nodir yn y ddeddfwriaeth y gellir disgwyl iddyn nhw leihau’r risg o niwed corfforol i unigolion pe bai gweithred o derfysgaeth yn digwydd yn y safle neu yn y cyffiniau. Maen nhw’n weithdrefnau i’w dilyn gan bobl sy’n gweithio yn y safle lle ceir amheuaeth bod gweithred derfysgol yn mynd yn ei flaen, neu ar fin digwydd yn y safle neu yn y cyffiniau.

Y pedwar math o weithdrefnau y mae’n rhaid eu rhoi ar waith, fel sy’n briodol a chyn belled ag y mae’n rhesymol ymarferol, yw:  

Gwacáu	Y broses o gael pobl yn ddiogel allan o’r safle neu’r digwyddiad.
Mewnwarchod	Y broses o ddod â phobl yn ddiogel i mewn, neu i rannau mwy diogel o’r adeilad neu’r digwyddiad.
Cloi i lawr	Y broses o ddiogelu’r safle neu’r digwyddiad i atal unigolion i fynd i mewn neu allan o’r safle/digwyddiad, e.e. i gyfyngu neu atal ymosodwr drwy gloi drysau, cau caeadau neu ddefnyddio rhwystrau sydd ar gael.
Cyfathrebiad	Y broses o rybuddio pobl ar y safle neu yn y digwyddiad o’r perygl, e.e. darparu cyfarwyddiadau i aros yn eu lle neu symud i ffwrdd o unrhyw berygl.

Wrth ystyried y gweithdrefnau sydd ar waith, bydd angen i’r person cyfrifol ystyried beth sy’n briodol ac yn rhesymol ymarferol ar gyfer eu safle neu ddigwyddiad. Bydd hyn yn cynnwys ystyried materion fel natur y safle neu’r digwyddiad a’r adnoddau sydd ar gael. Nid yw’r Ddeddf yn ei gwneud hi’n ofynnol i gael newidiadau corfforol na phrynu offer at ddibenion cael y gweithdrefnau hyn ar waith

Mae’r gofyniad wedi’i gynllunio gyda’r bwriad o fod yn syml i’r person cyfrifol ei ddilyn a bydd canllawiau yn cefnogi ystyried gweithdrefnau diogelu cyhoeddus rhesymol ymarferol.

Fel rhan o sicrhau bod gweithdrefnau diogelu’r cyhoedd ar waith, rhaid i bobl sy’n gweithio yn y safle fod yn ymwybodol o’r gweithdrefnau fel y gallan nhw fod yn barod i’w rhoi ar waith. Er enghraifft, ni fyddai’n ddigon cael gweithdrefn wacáu ar waith pe na bai unrhyw un sy’n gweithio yn y safle yn deall sut i’w ddilyn.

Priodol ac Ymarferol Rhesymol

Cysyniad a geir mewn cyfundrefnau eraill yw ymarferol rhesymol, fel Diogelwch Tân ac Iechyd a Diogelwch. Wrth benderfynu beth sy’n ymarferol rhesymol, bydd angen i’r person cyfrifol ystyried ei amgylchiadau penodol, gan gynnwys natur y safle a’r adnoddau sydd ar gael iddyn nhw.

Yn y pen draw, bydd yr hyn sy’n briodol ac yn ymarferol rhesymol yn ystyriaeth ym mhob un o’r adeiladau unigol yn y cwmpas. Efallai na fydd y gweithdrefnau penodol ar waith mewn un lleoliad yn briodol ond yn ymarferol rhesymol mewn lleoliad arall.

Efallai bydd adeiladau neu ddigwyddiadau hefyd lle nad yw symud ymlaen â gweithdrefn benodol yn ymarferol. Er enghraifft, mewn adeiladau sy’n cynnwys un ystafell yn unig, efallai na fydd lle diogel y gellid symud unigolion iddo – h.y. lle mae risg is o niwed – ac felly byddai’r hyn sy’n weithdrefn wacáu briodol a rhesymol ymarferol yn ystyried hynny.

Gall gweithdrefnau fod yn wahanol mewn siop sy’n gallu disgwyl yn rhesymol i gael dim mwy na 200 o bobl (gan gynnwys niferoedd staff) ar y safle ar unrhyw adeg o fwyty sy’n gallu eistedd 400 o bobl. Dylai’r gweithdrefnau gael eu teilwra i amgylchiadau penodol yr annedd. Er enghraifft:

Gall siop â chapasiti 200 (gan gynnwys niferoedd staff) asesu ei bod yn briodol ac yn ymarferol rhesymol rhoi’r gweithdrefnau diogelu’r cyhoedd canlynol ar waith:

• a) Gwacáu - bydd un llwybr trwy’r brif fynedfa sy’n arwain i’r maes parcio ar flaen y siop ac un arall trwy’r drws cefn sy’n arwain i ardal allanol.
• b) Mewnwarchod - dod ag unigolion i brif lawr y siop ac i mewn i’r ystafell storio gefn, sydd â ffenestri diogel a chlo modern sy’n cael ei wirio’n rheolaidd.
• c) Cloi i Lawr - ni fyddai angen proses soffistigedig. Fel y cyfryw, mae’n ddigon i berson enwebedig ddefnyddio’r clo ar y drws ffrynt os bydd ymosodiad yn digwydd y tu allan.
• d) Cyfathrebu - cwrdd trwy nodi’r gweithdrefnau uchod mewn crynodeb un dudalen a chylchredeg gydag unigolion perthnasol sy’n gweithio yn y siop.
• e) Gweithgareddau ategol - mae poster sy’n crynhoi’r gweithdrefnau yn cael ei osod mewn ardal staff breifat o’r siop ac mae llinell dir yn bresennol.
• f) Mae’r gweithdrefnau’n cael eu hadolygu’n flynyddol.

Gall bwyty 400 sedd asesu ei bod yn briodol ac yn rhesymol ymarferol i roi’r gweithdrefnau canlynol ar waith:

• a) Gwacáu - bydd un llwybr trwy’r brif fynedfa sy’n arwain at balmant cyhoeddus ac un arall trwy ddrws ochr sy’n arwain i mewn i alley.
• b) Mewnwarchod - dod ag unigolion i mewn i’r prif ardal bwyty ac, os oes angen, i amrywiaeth o ardaloedd staff.
• c) Cloi i Lawr- unigolion enwebedig yn gwybod pryd (h.y. pryd mae eu rheolwr sifft yn eu cyfarwyddo nhw) a sut i gloi a gwrthgloddio drysau yn gyflym, cau caeadau ffenestri a diffodd goleuadau.
• d) Cyfathrebu – cyfarpar trwy sicrhau bod staff yn gwybod pwy fydd yn gweithredu gweithdrefnau (rheolwr sifft) a chynllunio sut i gyfathrebu â chwsmeriaid sy’n bresennol yn y bwyty, pe bai ymosodiad yn digwydd.
• e) Gweithgaredd ategol - mae aelodau newydd o staff yn cael briffio ymwybyddiaeth fer ar weithdrefnau’r bwyty wrth sefydlu (ochr yn ochr â mewnbynnau iechyd a diogelwch tân).
• f) Mae’r gweithdrefnau’n cael eu hadolygu’n flynyddol.

Gweithdrefnau effeithiol

Dylid cyfathrebu gweithdrefnau i bawb sydd angen bod yn ymwybodol ohonyn nhw, h.y. y bobl sy’n gorfod eu gweithredu’n effeithiol mewn ymateb i ddigwyddiad a amheuir. Gall hyn gynnwys gweithwyr, gwirfoddolwyr a chontractwyr yn ogystal â’r rhai sy’n llogi safleoedd.

Bydd sut mae’r bobl hyn yn cael eu gwneud yn ymwybodol o’r gweithdrefnau a’r mesurau sydd ar waith yn dibynnu ar amgylchiadau penodol yr annedd neu’r digwyddiad (gan gynnwys natur y defnydd a’r mathau o bobl sy’n gweithio yno) a’r adnoddau sydd ar gael. Er enghraifft, gall y person cyfrifol ei gwneud yn ofynnol i weithwyr perthnasol fynychu hyfforddiant addysgol, neu dderbyn briffio priodol.

Footnotes

1. Rhoddwyd Cydsyniad Brenhinol i’r Ddeddf ar 3 Ebrill ond nid yw’r gofynion hyn wedi’u cychwyn eto. Mae hyn yn golygu nad ydynt mewn grym eto ac felly nid oes angen cydymffurfio â nhw nes eu bod yn dod i rym gan reoliadau. ↩