Adroddiad corfforaethol

Yr Awdurdod Glo Adroddiad Blynyddol a Chyfrifon 2021 i 2022: Adroddiad atebolrwydd

Diweddarwyd 20 December 2022

1. Adroddiad atebolrwydd

Mae’r adroddiad atebolrwydd yn bodloni’r gofynion atebolrwydd allweddol i’r Senedd. Mae’r gofynion yn seiliedig ar Ddeddf Cwmnïau 2006, fel y’i haddaswyd ar gyfer y sector cyhoeddus.

Mae’n cwmpasu’r materion y mae’n rhaid ymdrin â hwy mewn adroddiad cyfarwyddwyr ac yn yr adroddiad tâl cydnabyddiaeth a staff, fel y nodir ym Mhennod 6 y Ddeddf Cwmnïau. Mae’n cynnwys materion fel cyflogau cyfarwyddwyr a thaliadau eraill, trefniadau llywodraethu a thystysgrif ac adroddiad yr archwiliad. Mae wedi ei lofnodi a’i ddyddio gan y swyddog cyfrifyddu.

Mae’r adroddiad atebolrwydd yn cynnwys 3 prif ran. Y rhain yw:

• adroddiad llywodraethu corfforaethol, sy’n delio â strwythurau llywodraethu’r Awdurdod Glo a sut y maent yn cefnogi’r gwaith o gyflawni amcanion yr Awdurdod Glo

• adroddiad tâl cydnabyddiaeth a staff, sy’n cynnwys gwybodaeth am dâl cydnabyddiaeth i uwch reolwyr a datgeliadau eraill sy’n ymwneud â staff sy’n ofynnol gan y Ddeddf Cwmnïau a ffynonellau llywodraethol eraill

• adroddiad archwilio ac atebolrwydd seneddol, sy’n cynnwys datgeliadau ychwanegol sy’n ofynnol gan y senedd, a barn ar faterion fel rheoleidd-dra gwariant, ffioedd a thaliadau a thueddiadau gwariant tymor hir. Mae’n cynnwys y dystysgrif archwilio a’r adroddiad

2. Adroddiad llywodraethu corfforaethol

Mae’r adroddiad llywodraethu corfforaethol yn cynnwys 3 prif ran. Y rhain yw:

• adroddiad y cyfarwyddwyr, sy’n ymdrin ag amrywiaeth o ddatgeliadau statudol nad ydynt wedi’u hamlinellu mewn man arall yn yr adroddiad blynyddol a’r cyfrifon

• datganiad o gyfrifoldebau’r swyddog cyfrifyddu, sy’n nodi’n glir y cyfrifoldebau a ysgwyddwyd mewn perthynas â’r adroddiad blynyddol a’r cyfrifon gan y swyddog cyfrifyddu enwebedig, a’r sail ddeddfwriaethol ar eu cyfer

• datganiad llywodraethu, sy’n egluro cyfansoddiad a threfniadaeth bwrdd a strwythurau llywodraethu’r Awdurdod Glo a sut maent yn cefnogi’r gwaith o gyflawni amcanion yr Awdurdod Glo

3. Adroddiad y Cyfarwyddwyr

Mae’r Awdurdod Glo yn cyflwyno ei adroddiad a’i ddatganiadau ariannol archwiliedig ar gyfer y flwyddyn a ddaeth i ben ar 31 Mawrth 2022. Paratowyd y cyfrifon ar ffurf a gyfarwyddwyd gan yr Ysgrifennydd Gwladol gyda chydsyniad Trysorlys EM yn unol â pharagraff 15(1)(b) Atodlen 1 Deddf y Diwydiant Glo 1994 (“y Ddeddf”). Awdurdododd y swyddog cyfrifyddu y datganiadau ariannol hyn i’w cyhoeddi ar y dyddiad ardystio gan y Rheolwr ac Archwilydd Cyffredinol.

4. Swyddogaethau, dyletswyddau a phwerau’r Awdurdod Glo

Yn wreiddiol, cafodd pwerau a swyddogaethau’r Awdurdod Glo eu nodi mewn deddfwriaeth gan Ddeddf y Diwydiant Glo 1994 a Deddf Ymsuddiant 1991 (fel y’i diwygiwyd gan Ddeddf y Diwydiant Glo 1994). Gwnaethom ymgymryd â’n swyddogaethau ar 31 Hydref 1994.

Nodir y swyddogaethau hyn yn www.gov.uk/coalauthority ac maent yn ymwneud â’r diwydiant glo a rheoli buddiannau a etifeddwyd gan y Gorfforaeth Glo Brydeinig, trwyddedu gweithrediadau cloddio glo, delio ag ymsuddiant glo a darparu gwybodaeth.

Diwygiwyd Deddf 1994 ymhellach gan ddeddfwriaeth ddilynol, gan gynnwys Deddf Dŵr 2003 a Deddf Gwasanaethau Dŵr (Yr Alban) 2005. Mae hyn wedi ymestyn pwerau’r Awdurdod i atal neu leihau effaith gollwng dŵr llygredig o lofa ar unrhyw dir neu gyrsiau dŵr.

Roedd Deddf Ynni 2011 yn ymestyn pwerau’r Awdurdod Glo i ddefnyddio’i arbenigedd mewn cyd-destunau eraill nad ydynt yn ymwneud â chloddio glo, gan gynnwys camau i ddiogelu ansawdd dŵr rhag effeithiau gollwng dŵr llygredig o byllau glo, fel sy’n ofynnol gan Gyfarwyddebau’r Fframwaith Dŵr.

4.1 Adolygu gweithrediadau

Mae adroddiad y prif weithredwr yn ein hadroddiad perfformiad yn rhoi crynodeb o’n gweithgareddau yn ystod y flwyddyn a’r rhagolygon ar gyfer y dyfodol.

4.2 Rheoli risg cyllid

Mae’r datganiad llywodraethu yn nodi’r strwythurau llywodraethu rydym wedi’u defnyddio i fonitro a rheoli risg a dull y bwrdd o reoli risg. Mae hefyd yn nodi ac yn trafod y risgiau sylweddol a’r mesurau lliniaru sydd ar waith. Mae gennym system gadarn o reolaeth ariannol a rheoli risg ariannol weithredol. Nid oes gennym unrhyw fenthyciadau ac rydym yn dibynnu ar gymorth grant ac incwm arall i ariannu ein gofynion arian parod.

Felly, nid ydym yn agored iawn i risg o ran hylifedd, credyd a llif arian. Mae’r holl asedau a rhwymedigaethau wedi’u trosi mewn sterling ac felly nid oes unrhyw gysylltiad â risg arian cyfred. Nid oes gennym unrhyw asedau y mae symudiadau cyfraddau llog yn effeithio arnynt yn uniongyrchol, ac nid ydym ychwaith yn ymwneud ag unrhyw gyfrifyddu rhagfantoli.

Rydym yn dal rhai eitemau ar y Datganiad am y Sefyllfa Ariannol sy’n cael eu disgowntio gan ddefnyddio cyfraddau a bennir gan Drysorlys EM, yn benodol darpariaethau. Mae Trysorlys EM yn amrywio’r cyfraddau disgownt hyn o bryd i’w gilydd, a fydd yn effeithio ar y Datganiad o’r Sefyllfa Ariannol a’r Datganiad o Wariant Net Cynhwysfawr. Cafodd hyn effaith sylweddol yn 2021 i 2022 (cynnydd o £2,759 miliwn o’i gymharu â gostyngiad o £15 miliwn yn 2020 i 2021).

4.3 Datblygiadau i’r dyfodol

Mae ein datblygiadau a’n hamcanion yn y dyfodol wedi cael eu trafod mewn meysydd eraill yn yr adroddiad blynyddol, gan gynnwys adroddiad y prif weithredwr ac adran risgiau strategol yr adroddiad perfformiad.

4.4 Gweithgareddau ymchwil a datblygu

Rydym yn ymgymryd ag amrywiaeth o weithgareddau ymchwil a datblygu i wella effeithlonrwydd ein gweithrediadau ac yn benodol i leihau cost net tymor hir trin dŵr pyllau glo. Mae hyn yn cynnwys dod o hyd i ddefnyddiau ar gyfer ein sgil-gynhyrchion (e.e. ocr haearn) a hyrwyddo’r defnydd o ddŵr pyllau glo sy’n llifo drwy weithfeydd mwyngloddio segur fel ffynhonnell gwres geothermol ac ynni carbon isel.

4.5 Digwyddiadau ôl-fantolen

Nid oes gennym unrhyw ddigwyddiadau ar ôl-fantolen y mae angen eu datgelu.

4.6 Canghennau y tu allan i’r DU

Does gennym ni ddim canghennau y tu allan i’r DU.

4.7 Rhoddion

Ni wnaethom unrhyw roddion gwleidyddol nac elusennol yn ystod y flwyddyn.

4.8 Cynnwys y gweithwyr

Rydyn ni wedi ymrwymo i ymgysylltu â staff yn y busnes drwyddo draw fel yr amlinellir yn ‘Ein pobl’.

4.9 Cyflogaeth

Rydyn ni wedi ymrwymo i gyfle cyfartal ac rydyn ni’n canolbwyntio’n gryf ar amrywiaeth a chynhwysiant. Mae’r ymrwymiad hwn yn golygu bod penderfyniadau i benodi, gwobrwyo, hyfforddi, datblygu a hyrwyddo yn cael eu gwneud ar sail sgiliau a galluoedd, yn unol â gofynion y swydd.

Rydyn ni’n cefnogi ac yn dathlu gwahaniaeth ac rydyn ni’n gweithio i ddenu, datblygu a chynnal gweithlu mwy amrywiol. Rydyn ni’n gwneud cynnydd ond rydyn ni’n gwybod bod mwy i’w wneud.

Rydym yn ceisio denu a chadw gweithwyr o safon uchel. Rhoddir blaenoriaeth uchel i gyfleoedd ar gyfer hyfforddiant er mwyn sicrhau bod yr holl staff yn gallu cyfrannu at eu datblygiad gyrfaol eu hunain.

4.10 Pensiwn a budd-daliadau eraill ar ôl ymddeol

Mae’r cyn weithwyr a’r gweithwyr presennol sydd wedi dewis ymuno yn dod o dan ddarpariaethau Prif Gynllun Pensiwn y Gwasanaeth Sifil (PCSPS) sy’n gynllun buddion diffiniedig aml-gyflogwr heb ei ariannu. Rhoddir y polisi cyfrifyddu yn nodyn 1 y cyfrifon ac mae rhagor o wybodaeth am y cynllun ar gael yn yr adroddiad tâl a staff.

4.11 Data personol

Nid oedd unrhyw achosion o dorri amodau data a gofnodwyd gan Swyddfa’r Comisiynydd Gwybodaeth yn ystod y flwyddyn. Mae’r datganiad llywodraethu yn rhoi rhagor o fanylion am ein gweithgareddau rheoli risg gwybodaeth.

4.12 Tueddiadau gwariant tymor hir

Mae tueddiadau gwariant tymor hir yn cael eu hadolygu gan y cyfarwyddwyr fel rhan o’r adolygiad blynyddol o ddarpariaethau.

4.13 Archwilwyr

Penodwyd y Rheolwr ac Archwilydd Cyffredinol dan Ddeddf y Diwydiant Glo 1994 ac mae’n adrodd i’r Senedd ar yr arolygiad archwilio. Y ffi archwilio oedd £80,500. Ni thalwyd unrhyw dâl i’n harchwilwyr am waith nad yw’n ymwneud ag archwilio ac ni ddarparwyd unrhyw wasanaethau eraill.

4.14 Mynediad at wybodaeth a chwynion

Fel corff cyhoeddus, mae gennym ddyletswydd i ateb ceisiadau o dan Ddeddf Rhyddid Gwybodaeth 2000 (FOIA) a Rheoliadau Gwybodaeth Amgylcheddol 2004 (EIR).

Cawsom 68 o geisiadau (FOIA, EIR a Cheisiadau am Fynediad at Ddata gan y Testun) yn ystod y flwyddyn ac roeddem wedi ateb pob un yn unol â’r terfynau amser a’r safonau a osodwyd gan Swyddfa’r Comisiynydd Gwybodaeth. Ni aeth unrhyw geisiadau i apêl.

Cawsom 45 llythyr gan Aelodau Seneddol, 5 gan Aelodau Senedd yr Alban a 4 gan Aelodau Senedd Cymru.

Cawsom 15 o gwynion gan aelodau’r cyhoedd a chwsmeriaid eraill. Cyfeiriwyd 2 gŵyn at yr ombwdsmon. Deliwyd â phob cwyn arall o dan ein trefn gwyno a’u datrys o fewn y sefydliad. Mae ein trefn gwyno ar gael ar ein gwefan

5. Bwrdd cyfarwyddwyr

Y Bwrdd a’u buddiannau

Nid oes gan unrhyw aelod o fwrdd yr Awdurdod Glo unrhyw fuddiant ariannol yn yr Awdurdod Glo. Cedwir cofrestr o fuddiannau sy’n agored i’r cyhoedd ei gweld yn ein swyddfeydd yn Mansfield neu gellir ei gweld ar ein gwefan.

Ni chafwyd unrhyw drafodion partïon cysylltiedig mewn perthynas ag aelodau’r bwrdd yn 2021 i 2022.

5.1 Lisa Pinney MBE, prif weithredwr

• Penodwyd yn brif weithredwr o 1 Mehefin 2018 ymlaen
• penodwyd yn gyfarwyddwr bwrdd o 1 Mehefin 2018 i 31 Mawrth 2020
• ailbenodwyd tan 31 Mawrth 2023

5.2 Paul Frammingham, prif swyddog cyllid a gwybodaeth

• penodwyd yn gyfarwyddwr bwrdd o 1 Ebrill 2011 i 31 Mawrth 2014
• wedi’i ailbenodi tan 31 Mawrth 2017
• wedi’i ailbenodi tan 31 Mawrth 2020
• wedi’i ailbenodi tan 31 Mawrth 2023

5.3 Carl Banton, cyfarwyddwr gweithrediadau

• penodwyd yn gyfarwyddwr bwrdd o 22 Mawrth 2021 i 31 Mawrth 2023

5.4 Jeff Halliwell (o 1 Ebrill 2021), cadeirydd

• penodwyd yn gyfarwyddwr bwrdd o 01 Ebrill 2021 i 31 Mawrth 2024
• penodwyd yn gadeirydd o 1 Ebrill 2021 i 31 Mawrth 2024

5.5 Steve Wilson, cyfarwyddwr anweithredol

• penodwyd yn gyfarwyddwr bwrdd o 01 Ebrill 2017 i 31 Mawrth 2020
• wedi’i ailbenodi tan 31 Mawrth 2023

5.6 Jayne Scott, cyfarwyddwr anweithredol

• penodwyd yn gyfarwyddwr bwrdd o 01 Ebrill 2019 i 31 Mawrth 2022
• ailbenodwyd tan 31 Mawrth 2025

5.7 David Brooks, cyfarwyddwr anweithredol

• penodwyd yn gyfarwyddwr bwrdd o 01 Ebrill 2022 i 31 Mawrth 2025

5.8 Gemma Pearce, cyfarwyddwr anweithredol

• penodwyd yn gyfarwyddwr bwrdd o 01 Ebrill 2016 i 31 Mawrth 2019
• ailbenodwyd tan 31 Mawrth 2022

5.9 Datganiad o gyfrifoldebau’r Swyddog Cyfrifyddu

O dan baragraff 15(1)(b) o Atodlen 1 i Ddeddf y Diwydiant Glo 1994, mae’r Ysgrifennydd Gwladol, gyda chydsyniad Trysorlys EM, wedi cyfarwyddo’r Awdurdod Glo i baratoi ar gyfer pob blwyddyn ariannol ddatganiad o gyfrifon ar y ffurf ac ar y sail a nodir yn y Cyfarwyddyd Cyfrifon.

Paratoir y cyfrifon ar sail croniadau a rhaid iddynt roi darlun cywir a theg o sefyllfa’r Awdurdod Glo a’i wariant net, sefyllfa ariannol, newidiadau mewn ecwiti trethdalwyr a llif arian ar gyfer y flwyddyn ariannol.

Wrth baratoi’r cyfrifon, mae gofyn i’r Swyddog Cyfrifyddu gydymffurfio â gofynion Llawlyfr Adroddiadau Ariannol y Llywodraeth ac yn benodol:

• glynu wrth y Cyfarwyddyd Cyfrifon a gyhoeddir gan yr Ysgrifennydd Gwladol, gan gynnwys y gofynion cyfrifyddu a datgelu perthnasol, a defnyddio polisïau cyfrifyddu addas yn gyson;

• gwneud penderfyniadau ac amcangyfrifon ar sail resymol

• datgan a yw’r safonau cyfrifyddu perthnasol sydd wedi’u nodi yn Llawlyfr Adroddiadau Ariannol y Llywodraeth wedi cael eu dilyn, a datgelu ac esbonio unrhyw wyriadau o bwys yn y datganiadau ariannol

• paratoi’r datganiadau ariannol ar sail busnes byw

• cadarnhau bod yr Adroddiad Blynyddol a’r Cyfrifon yn eu cyfanrwydd yn deg, yn gytbwys ac yn ddealladwy, a chymryd cyfrifoldeb personol dros yr Adroddiad Blynyddol a’r Cyfrifon a’r dyfarniadau sy’n ofynnol er mwyn penderfynu eu bod yn deg, yn gytbwys ac yn ddealladwy

Mae swyddog cyfrifyddu’r Adran Busnes, Ynni a Strategaeth Ddiwydiannol (BEIS) wedi dynodi’r prif weithredwr yn swyddog cyfrifyddu i’r Awdurdod Glo. Mae cyfrifoldebau’r swyddog cyfrifyddu, gan gynnwys cyfrifoldeb dros briodoldeb a chysondeb y cyllid cyhoeddus y mae’r swyddog cyfrifyddu yn atebol amdanynt, cadw cofnodion cywir ac amddiffyn asedau’r Bwrdd Glo, wedi’u nodi yn Rheoli Arian Cyhoeddus a gyhoeddwyd gan Drysorlys EM.

Fel Swyddog Cyfrifyddu, rwyf wedi cymryd pob cam y dylwn fod wedi’i gymryd er mwyn bod yn ymwybodol o unrhyw wybodaeth archwilio berthnasol, ac i sicrhau bod archwilwyr yr Awdurdod Glo yn ymwybodol o’r wybodaeth honno. Nid oes gwybodaeth archwilio berthnasol nad yw’r archwilwyr yn ymwybodol ohoni, hyd y gwn i.

6. Datganiad llywodraethu

Mae ein datganiad llywodraethu yn egluro’r trefniadau llywodraethu, rheoli risg a rheoli sydd gennym ar waith i sicrhau bod amcanion yr Awdurdod Glo yn cael eu cyflawni. Daw i’r casgliad bod y rhain yn dal yn effeithiol a bod yr Awdurdod Glo yn parhau i ddatblygu a rheoli ei risgiau fel y gallwn barhau i greu dyfodol gwell i bobl a’r amgylchedd mewn ardaloedd glofaol.

6.1 Fframwaith llywodraethu’r Awdurdod Glo

Rydym wedi ymrwymo i safonau uchel o ran llywodraethu corfforaethol. Rydym yn gweithio o fewn dogfen fframwaith sy’n cael ei hadolygu a’i chytuno o bryd i’w gilydd gyda BEIS.

Gweld fersiwn diweddaraf y ddogfen fframwaith. Mae’n nodi diben yr Awdurdod Glo, elfennau craidd ein perthynas â BEIS a’r fframwaith rydym yn gweithredu oddi mewn iddo.

Mae gan yr Awdurdod Glo fframwaith llywodraethu sefydledig wedi’i gefnogi gan ddiwylliant sefydliadol priodol. Caiff hyn ei grynhoi isod a’i egluro yn y datganiad hwn.

6.2 1. Y Bwrdd a’i Bwyllgorau

1.1 Bwrdd y Cyfarwyddwyr

Mae gan yr Awdurdod Glo fframwaith llywodraethu sefydledig a gefnogir gan fwrdd cyfarwyddwyr. Mae’r bwrdd yn pennu ac yn cyfleu bwriad a chyfeiriad strategol, yn gwneud penderfyniadau strategol na ellir eu dirprwyo, yn monitro ac yn herio perfformiad busnes corfforaethol.

Drwy gydol 2021 i 2022 roedd gan yr Awdurdod Glo 7 cyfarwyddwr (4 anweithredol a 3 swyddog gweithredol statudol).

Ym mis Chwefror 2022 penodwyd David Brooks i olynu Gemma Pearce fel cyfarwyddwr anweithredol a chadeirydd y pwyllgor Adnoddau Dynol a thaliadau cydnabyddiaeth. Mae deiliadaeth ffurfiol David yn dechrau ar 1 Ebrill 2022 ac roedd yn bresennol yng nghyfarfodydd y bwrdd ym mis Chwefror a mis Mawrth 2022 fel arsylwr. Mae cyfarwyddwyr anweithredol yn cael eu recriwtio a’u penodi i’r bwrdd gan Ysgrifennydd Gwladol BEIS. Mae cyfarwyddwyr gweithredol statudol yn cael eu recriwtio i’w swyddi gan y bwrdd a’u penodi i’r bwrdd gan Ysgrifennydd Gwladol BEIS.

Wrth i gyfyngiadau COVID-19 godi, rydym wedi symud i ddull gweithredu gyda rhai cyfarfodydd bwrdd a phwyllgorau’n cael eu cynnal wyneb yn wyneb a rhai drwy ddefnyddio fideo-gynadledda, gan ddefnyddio’r hyn rydym wedi’i ddysgu o gyfnod cyfyngiadau COVID-19 i gael y manteision o ddefnyddio dull hybrid.

Nifer y cyfarfodydd a gynhaliwyd ac a fynychwyd gan gyfarwyddwyr anweithredol a chyfarwyddwyr gweithredol statudol

Mynychwr	Swydd	Bwrdd (10)	ARAC (5)	Adnoddau Dynol a thâl cydnabyddiaeth (4)	SHE (3)
Jeff Halliwell	Cadeirydd y Bwrdd	10	Amh[footnote 1]	4	3
Gemma Pearce	Cadeirydd y pwyllgor Adnoddau Dynol a thaliadau cydnabyddiaeth	10	5	4	2
Steve Wilson	Cadeirydd pwyllgor SHE	8	5	4	3
Jayne Scott	Cadeirydd y pwyllgor archwilio a sicrwydd risg	9	5	3	3
Lisa Pinney MBE	Y Prif Weithredwr	10	5[footnote 2]	4	2
Paul Frammingham	Prif swyddog cyllid a gwybodaeth	9	5[footnote 2]	2[footnote 2]	Amh[footnote 1]
Carl Banton	Cyfarwyddwr Gweithrediadau	10	Amh[footnote 1]	3[footnote 2]	3

Roedd y cyfarwyddwr arloesi ac ymgysylltu, y cyfarwyddwr pobl ac adnoddau, y cyfarwyddwr cymunedol ac ymateb i argyfwng (a ymunodd â’r Awdurdod Glo ym mis Tachwedd 2021) a’r pennaeth cyfreithiol a llywodraethu yn bresennol yn y bwrdd drwy wahoddiad. Mae uwch reolwyr eraill yn mynychu’r bwrdd a/neu bwyllgorau er mwyn cyflwyno papurau ac ymuno â thrafodaethau strategol a chefnogi eu dysgu a’u datblygiad.

1.2 Perfformiad y Bwrdd

Cydymffurfio â’r cod llywodraethu corfforaethol Rydym yn cydymffurfio â’r cod llywodraethu corfforaethol yn adrannau’r llywodraeth ganolog a chanllawiau’r llywodraeth i’r graddau y mae’n berthnasol ac yn ymarferol i gorff hyd braich o’n maint a’n cymhlethdod. Yn unol â’n dogfen fframwaith BEIS:

• mae’r bwrdd yn monitro perfformiad yr Awdurdod Glo mewn ffordd effeithiol, gan gynnwys chwarae rhan weithredol yn y gwaith o reoli cysylltiadau â rhanddeiliaid

• mae’r bwrdd yn herio ac yn helpu i ddatblygu strategaeth mewn modd adeiladol, gyda chefnogaeth arweiniad effeithiol y cadeirydd sy’n goruchwylio trafodaeth a dadl o safon uchel mewn cyfarfodydd

• mae’r bwrdd yn derbyn gwybodaeth gywir, amserol a chlir i gefnogi’r broses o wneud penderfyniadau sy’n gryno ac yn addas i’r diben – mae hyn yn cynnwys diweddariadau rheolaidd ar sefyllfa ariannol yr Awdurdod Glo, a cherdyn sgorio corfforaethol sy’n dangos cyflawniad yn erbyn amcanion corfforaethol

• mae’r bwrdd yn sicrhau y rhoddir gwybod i BEIS am asesiad cytbwys a rhesymol o berfformiad ac mae’n trafod yn rheolaidd y prif risgiau sy’n wynebu’r Awdurdod Glo – drwy ei bwyllgor archwilio a sicrhau risg, mae’r bwrdd yn cynnal systemau rheoli risg a rheolaeth fewnol cadarn

• mae’r bwrdd yn adolygu dogfennau llywodraethu corfforaethol yr Awdurdod Glo a chylch gorchwyl is-bwyllgorau’r bwrdd yn flynyddol

• mae gan y bwrdd gydbwysedd priodol o sgiliau a phrofiad i’w alluogi i gyflawni ei gyfrifoldebau’n effeithiol

• mae’r pwyllgor Adnoddau Dynol a thaliadau yn cytuno ar dâl gweithredol o fewn y canllawiau a bennir gan Drysorlys EM a BEIS. Mae taliadau cydnabyddiaeth anweithredol yn cael eu pennu gan BEIS a’u hadolygu’n flynyddol

Adolygu perfformiad ac effeithiolrwydd y Bwrdd

Mae’r bwrdd yn gwerthuso ei berfformiad ei hun a pherfformiad ei gyfarwyddwyr yn rheolaidd. Caiff perfformiad pob aelod o’r bwrdd ei werthuso’n flynyddol.

Mae’r bwrdd yn cynnal sesiynau datblygu rheolaidd y tu allan i gyfarfodydd ffurfiol y bwrdd i ystyried agweddau allweddol ar ei waith. Pan fo’n briodol a phan fydd cyfyngiadau wedi caniatáu hynny, mae aelodau unigol o’r bwrdd wedi ymweld â safleoedd sy’n ddiogel o ran COVID-19. Rhwng 2022 a 2023, bydd ymweliadau strwythuredig y bwrdd â safleoedd yn ailddechrau yn ein safleoedd ar draws y gwledydd rydym yn eu gwasanaethu.

Ym mis Hydref 2021, cynhaliodd y bwrdd sesiynau strategaeth yn ei swyddfa ym Mansfield i adolygu cynnydd yn erbyn ei gynllun busnes ac i adolygu blaenoriaethau strategol y sefydliad ar gyfer y cyfnod cynllunio busnes nesaf.

Yn ystod mis Ebrill 2021, cynhaliwyd sesiwn gyda hwylusydd allanol i archwilio sut gallai newid cadeirydd effeithio ar gydbwysedd y bwrdd o ran dewisiadau gwaith a chryfderau ar y cyd. Bwriedir cynnal adolygiad tebyg yn hydref 2022 yn dilyn newid cyfarwyddwr anweithredol.

Mae’r bwrdd o’r farn ei fod wedi cyflawni ei amcanion yn sylweddol ac wedi parhau i weithredu’n effeithiol yn ystod 2021-22 ac mae’n gweld gwerth mewn adolygiadau rheolaidd o’i berfformiad a’i amcanion sy’n sicrhau eu bod yn gyfredol.

Yn ystod mis Ebrill 2022, cyhoeddodd Swyddfa’r Cabinet ganllawiau ar adolygiadau o effeithiolrwydd byrddau cyrff hyd braich a bydd yr egwyddorion sydd wedi’u cynnwys yn hyn yn sail i’n rhaglen neu adolygiadau yn y dyfodol.

Y Pwyllgor Archwilio a Sicrwydd Risg (ARAC)

Caiff ARAC yr Awdurdod Glo ei gadeirio gan Jayne Scott, Cyfarwyddwr Anweithredol, sydd â phrofiad ariannol perthnasol a diweddar.

Mae aelodau ARAC yn cynnwys yr holl gyfarwyddwyr anweithredol ar wahân i gadeirydd y bwrdd. Mae’r prif weithredwr, y prif swyddog cyllid a gwybodaeth a’r pennaeth cyllid yn mynychu cyfarfodydd drwy wahoddiad. Mae uwch reolwyr eraill yn mynychu’r pwyllgor er mwyn cyflwyno papurau ac ymuno â thrafodaethau. Yn ogystal, cafodd un cyfarfod pwyllgor ei arsylwi ar wahân gan aelod o ARAC BEIS.

Mae’r pwyllgor yn sicrhau ein bod yn gweithredu systemau rheoli a rheoli risg effeithiol ac integredig i sicrhau bod y lefel gyffredinol o sicrwydd yn ddigonol. Mae’n adolygu’r strategaeth a’r canlyniadau archwilio allanol, yn argymell cymeradwyo’r adroddiad a’r cyfrifon blynyddol, ac yn goruchwylio’r swyddogaeth archwilio mewnol a ddarperir gan Asiantaeth Archwilio Mewnol y Llywodraeth (GIAA). Cyfarfu’r pwyllgor 5 gwaith yn ystod y flwyddyn a chynhaliodd 2 weithdy ychwanegol a oedd yn canolbwyntio ar raglen buddsoddi cyfalaf yr Awdurdod ar gyfer ei raglen trin dŵr pyllau glo a’r tybiaethau manwl a ddefnyddiwyd i gynhyrchu ei ddarpariaeth ariannol.

Yn ystod y flwyddyn, bu i’r pwyllgor:

• barhau i ganolbwyntio ar risg adrodd ariannol ac adolygu ein polisïau cyfrifyddu, gan gynnwys adolygu’r penderfyniadau sylweddol a wnaed wrth baratoi’r cyfrifon a’r tybiaethau sy’n sail i’n balans darpariaethau

• cael yr wybodaeth ddiweddaraf yn rheolaidd am y fframwaith rheoli risg a sicrwydd, y strategaeth atal twyll, a gwaith yr Awdurdod Glo i reoli risg seiber

• adolygiadau archwilio mewnol wedi’u hadolygu a gynhaliwyd gan GIAA gan gynnwys:

  • recriwtio a chadw staff
  • rheolaethau ariannol allweddol
  • rheoli risg a mapio sicrwydd
  • prosiectau dŵr pyllau glo
  • safonau gwasanaeth i gwsmeriaid

Roedd y farn archwilio mewnol ar gyfer 2021 i 2022 yn cynnig lefel ‘cymedrol’ o sicrwydd i reolwyr ynghylch digonolrwydd ac effeithiolrwydd fframwaith llywodraethu, rheoli risg a rheolaethau mewnol y sefydliad, ac ni nodwyd unrhyw argymhellion risg uchel yn yr adolygiadau archwilio mewnol yn ystod y flwyddyn.

Mae argymhellion i wella rheolaethau mewn meysydd penodol wedi cael eu mabwysiadu fel y bo’n briodol.

Y pwyllgor adnoddau dynol a thaliadau cydnabyddiaeth

Mae aelodau’r pwyllgor Adnoddau Dynol a thaliadau cydnabyddiaeth yn cynnwys pob un o’r 4 cyfarwyddwr anweithredol a’r prif weithredwr. Yn ystod 2021 i 2022, cafodd y pwyllgor ei gadeirio gan Gemma Pearce. Mae’r cyfarwyddwr pobl ac adnoddau, ac aelodau eraill y tîm arwain gweithredol, yn mynychu cyfarfodydd drwy wahoddiad.

Mae’r pwyllgor Adnoddau Dynol a thaliadau cydnabyddiaeth wedi cyfarfod 4 gwaith yn ystod y flwyddyn ac mae wedi parhau i gefnogi’r Awdurdod Glo i wella gallu’r sefydliad i fodloni gofynion busnes yn y dyfodol.

Yn ystod y flwyddyn, bu i’r pwyllgor:

• adolygu dosbarthiad adolygiadau perfformiad a datblygu ar gyfer 2020-21 i sicrhau bod cyflog sy’n gysylltiedig â pherfformiad yn cael ei ddosbarthu’n deg

• adolygu egwyddorion y cylch cyflog cyn ei gyflwyno i’r llywodraeth

• trafod y dull o reoli’r bwlch cyflog o ran amrywiaeth a’r adroddiadau cysylltiedig

• cychwyn adolygiad o bolisïau Adnoddau Dynol yr awdurdod

• trafod a chytuno ar gyhoeddi strategaeth ‘Lle Gwych i Weithio i Bawb’ y sefydliad

• trafod ac adolygu cynigion ar gyfer cyflwyno model hybrid a fframwaith ar gyfer ffyrdd newydd o weithio

• adolygu gwybodaeth a dadansoddeg rheoli sy’n ymwneud â phobl ar gyfer meysydd fel absenoldeb, cadw gweithwyr, recriwtio ac EDI

• trafod datblygiad parhaus rhaglen dysgu a datblygu’r sefydliad

Pwyllgor Diogelwch, Iechyd a’r Amgylchedd (SHE)

Steve Wilson sy’n cadeirio pwyllgor SHE. Mae aelodaeth y pwyllgor yn cynnwys holl gyfarwyddwyr anweithredol y bwrdd; prif weithredwr; cyfarwyddwr gweithrediadau; cyfarwyddwr pobl ac adnoddau; pennaeth iechyd, diogelwch, lles a chyfleusterau; rheolwr cynaliadwyedd; pennaeth datblygu pobl a sefydliadau a chadeirydd (neu aelod arall) y grŵp diogelwch, iechyd, amgylchedd a lles (SHEW).

Prif gyfrifoldebau’r pwyllgor yw goruchwylio cynllun iechyd, diogelwch a lles a chynllun cynaliadwyedd yr Awdurdod Glo, sicrhau bod diwylliant iechyd a diogelwch cadarnhaol yn cael ei wreiddio ar draws y sefydliad a chynghori’r bwrdd ar faterion SHE i gefnogi’r cynllun busnes. Mae pwyllgor SHE yn adolygu gwybodaeth fanwl am iechyd, diogelwch a lles ac am berfformiad amgylcheddol a chynaliadwyedd er mwyn cael sicrwydd ynghylch sut mae’r sefydliad yn perfformio ac er mwyn pennu’r blaenoriaethau.

Mae’r pwyllgor wedi cyfarfod 3 gwaith yn ystod y flwyddyn, gydag un cyfarfod yn cynnwys ymweliad safle â Chwm Rheidol, canolfan gloddfa fetel yng Ngheredigion, Cymru. Mae’r pwyllgor wedi ystyried:

• yr adolygiad rheoli blynyddol sy’n rhoi sicrwydd ynghylch addasrwydd, digonolrwydd ac effeithiolrwydd y system rheoli SHE ac amcanion arfaethedig ar gyfer y dyfodol er mwyn gallu parhau i wella

• adolygiad o iechyd meddwl a llesiant

• archwiliad trylwyr o risg gweithrediadau

• Rheoliadau mwyngloddio a’u cymhwyso i weithgareddau’r awdurdod

• dull yr awdurdod o gydymffurfiaeth amgylcheddol yn y dyfodol

• cynnydd yn erbyn y strategaeth cynaliadwyedd flaenorol a datblygu ein cynllun cynaliadwyedd newydd gan gynnwys blaenoriaethau ar gyfer 2022 i 2023

Rheoli perfformiad – tîm arwain gweithredol

Mae’r tîm arweinyddiaeth weithredol yn cynnwys y prif weithredwr, y prif swyddog cyllid a gwybodaeth, y cyfarwyddwr gweithrediadau, y cyfarwyddwr pobl ac adnoddau, y cyfarwyddwr arloesi ac ymgysylltu a’r cyfarwyddwr cymunedol ac ymateb i argyfwng (o fis Tachwedd 2021) y mae pob un ohonynt yn adrodd yn uniongyrchol i’r prif weithredwr, yn ogystal â’r pennaeth cyfreithiol a llywodraethu sy’n adrodd i’r prif swyddog cyllid a gwybodaeth.

Hefyd, yn ystod y cyfnod rhwng mis Medi 2021 a mis Ionawr 2022, cafodd rôl cyfarwyddwr gweithrediadau atodol ei chreu ac ymunodd â’r ELT er mwyn gallu canolbwyntio mwy ar y gweithgareddau adfer yn dilyn y digwyddiad llifogydd yn Sgiwen, Cymru ym mis Ionawr 2021.

Mae’r holl gyfarwyddwyr yn gyfrifol am arwain a chyflawni eu cyfarwyddiaethau, ac maent hefyd yn gyfrifol ar y cyd am arwain a darparu ar draws y sefydliad. Mae 2 bennaeth adran yn ymuno ag ELT sy’n mynychu cyfarfodydd fel cyfle datblygu ar rota 6 misol.

Mae gan gyfarfodydd busnes bob pythefnos, a gynhelir drwy gynhadledd fideo rhwng 2021 a 2022, agenda dreigl ffurfiol sy’n ystyried pob agwedd ar waith y sefydliad. Yn ogystal, mae’r cyfarfod yn ystyried adroddiad diweddaru misol y prif weithredwr sy’n rhoi trosolwg lefel uchel o sut mae’r busnes yn perfformio yn ei gyfanrwydd ac fel arfer mae’n cynnwys:

• diweddariadau gan bob cyfarwyddiaeth

• adolygiad o berfformiad y sefydliad

• adroddiad ariannol crynodol

• adolygiad o symudiadau yn erbyn risg gorfforaethol yr Awdurdod Glo

• gwybodaeth am ein pobl ac iechyd, diogelwch a lles ein pobl, ein cyflenwyr a’r cyhoedd

Mae’r ELT yn cynnal cyfarfodydd llai ffurfiol o bryd i’w gilydd gyda ffocws strategol. Cynhaliwyd y rhain wyneb yn wyneb o fis Medi ymlaen.

6.3 2. Rheolaeth ariannol

Mae gan yr Awdurdod Glo system gadarn o reolaeth ariannol yn seiliedig ar lefelau pendant o awdurdod dirprwyedig a fframwaith cyllidebol clir. Mae’r system hon yn parhau’n effeithiol heb unrhyw faterion rheoli i’w nodi gan yr archwilwyr mewnol nac allanol yn ystod y flwyddyn.

Mae’r materion sy’n cael eu cadw ar gyfer y bwrdd wedi’u nodi’n glir yn y fframwaith rheolaeth strategol, gyda chanllawiau manwl pellach mewn perthynas â pholisïau, gweithdrefnau a lefelau awdurdod dirprwyedig yn cael eu cyhoeddi ac ar gael i staff.

Mae’r bwrdd buddsoddi a chyfleoedd yn rhan bwysig o’n fframwaith rheolaethau ariannol ac mae wedi dirprwyo awdurdod gan y prif weithredwr i gymeradwyo gwariant cyfalaf, rhaglenni allweddol, prosiectau a chyfleoedd masnachol ar yr amod eu bod:

• yn unol â strategaeth yr Awdurdod Glo fel y nodir yn ei gynllun busnes 5 mlynedd y cytunwyd arno gan y bwrdd

• o fewn archwaeth risg y bwrdd

• nid yw’n fater a gedwir yn ôl i un o adrannau’r llywodraeth

• yn unol â chanllawiau eraill y llywodraeth sy’n berthnasol i’r Awdurdod Glo

Ar ôl i’r bwrdd buddsoddi a chyfleoedd gymeradwyo rhaglenni a phrosiectau, maen nhw’n cael eu goruchwylio gan fwrdd rhaglen perthnasol, gyda’r bwrdd buddsoddi a chyfleoedd yn cael diweddariadau rheolaidd ac yn darparu rhagor o oruchwyliaeth yn ôl yr angen.

Fel rhan o’n fframwaith rheolaeth ariannol, rydym yn cynnal adolygiad manwl blynyddol o’n darpariaethau ar gyfer atebolrwydd sy’n deillio o gloddio glo yn y gorffennol. Mae ein timau busnes yn dilysu tybiaethau allweddol ac yn diwygio amcangyfrifon sy’n cyfrannu at y cydbwysedd hwn ar sail y wybodaeth ddiweddaraf.

Dilynir hyn gan adolygiad a her gynhwysfawr gan ein tîm cyllid ac aelodau’r ELT a dadansoddiad o’r ffactorau sbarduno y tu ôl i’n cydbwysedd darpariaethau a chyflwynir symudiadau allweddol i’r pwyllgor archwilio a sicrhau risg.

Mae allbynnau o’r model darpariaethau yn bwydo i mewn i’n datganiadau ariannol blynyddol yn ogystal â darparu fframwaith ar gyfer pennu ein cyllideb yn fanwl a chynllunio busnes yn y tymor canolig.

3. Rheoli risg

3.1 Diwylliant a rheoli risg wedi’i wreiddio

Rydym wedi parhau i wneud cynnydd sylweddol o ran gwella ein prosesau rheoli risg a sicrwydd, gan hyrwyddo diwylliant rheoli risg cryf a gefnogir gan y fframwaith rheoli risg a sicrwydd (RMAF) i hyrwyddo sgyrsiau ac adrodd mewn amser real ar draws pob lefel o’r sefydliad.

Mae’r RMAF wedi’i wreiddio ar draws pob cyfarwyddiaeth ac wedi’i gefnogi gan ein rheolwr risg a sicrwydd.

Mae tystiolaeth o’n diwylliant rheoli risg creiddiol yn cynnwys:

• er bod COVID-19 wedi parhau i effeithio ar y sefydliad, rydym wedi rheoli a lliniaru’n rhagweithiol drwy gydol y flwyddyn i sicrhau ein bod yn parhau i gyflawni ein dyletswyddau statudol ac yn monitro iechyd, diogelwch a lles ein gweithwyr

• ffocws parhaus y bwrdd a’r ELT ar strategaeth a risgiau allweddol

• rhyngweithio parhaus a byw rhwng ein rheolwyr, aelodau’r Tîm Arwain Gweithredol ac aelodau’r bwrdd sy’n hyrwyddo dealltwriaeth o archwaeth risg ac arferion rheoli risg y bwrdd

• parhau i gynnwys archwaeth risg yn glir yn ein trafodaethau a’n penderfyniadau drwy fframwaith y bwrdd buddsoddi a chyfleoedd

• prosesau sy’n sicrhau, yn unol â’n fframwaith rheolaeth strategol, bod unrhyw fater neu brosiect nad yw’n rhan o archwaeth risg y bwrdd yn cael ei ystyried gan y bwrdd

• cofrestr risg sy’n fyw, yn cael ei diweddaru’n rheolaidd ac yn amodol ar gymeradwyaeth rheoli chwarterol, pwyllgor archwilio cyfnodol, ELT ac adolygiad tîm busnes

• arolwg rheoli risg i bennu gwaelodlin o ddiwylliant risg ac aeddfedrwydd rheoli risg y sefydliad, wedi’i gefnogi gan gynllun wedi’i flaenoriaethu o weithgareddau i sbarduno gwelliant parhaus

• Cyfathrebu parhaus ar yr RMAF, mwy o ymgysylltu a lefelau uchel o ymgysylltu mewn gweithdai rheoli risg

3.2 Sicrhau gwybodaeth a seiberddiogelwch

Nid yw’r Awdurdod Glo yn dal gwybodaeth gyfrinachol na thra chyfrinachol ac mae’r risg gwybodaeth gynhenid a berir i’r llywodraeth drwy’r Awdurdod Glo yn gymharol isel. Mae’r uwch berchennog risg gwybodaeth (y prif swyddog cyllid a gwybodaeth) yn aelod o’r bwrdd ac mae’n sicrhau bod rheolaethau cymesur yn cael eu rhoi ar waith i reoli risg gwybodaeth yn unol ag archwaeth risg y bwrdd.

Er nad yw effaith COVID-19 wedi arwain at newid sylweddol yn asesiad risg diogelwch gwybodaeth gweddilliol y sefydliad, mae’r materion byd-eang presennol wedi arwain at y Ganolfan Seiberddiogelwch Genedlaethol (NCSC) yn datgan bygythiad uwch o ran seiberddiogelwch.

Rydym yn cydnabod bod diwylliant seiberddiogelwch cadarnhaol yn allweddol i gynnal amddiffyniad effeithiol. Dros y flwyddyn rydym wedi ymgymryd ag amrywiaeth o gyfathrebiadau sydd wedi parhau i wella ymwybyddiaeth o ddiogelwch gwybodaeth ac wedi gwella dealltwriaeth ein staff o risgiau seiber drwy hyfforddiant ymwybyddiaeth seiber parhaus, blogiau ac ymgyrchoedd gwe-rwydo i sicrhau bod staff yn gallu adnabod bygythiadau.

Mae gennym bolisi priodol ar gyfer asesu risg, rheoli risg gwybodaeth a diogelu data a chofrestr asedau gwybodaeth. Rydym wedi gwella ein gwaith rhagweithiol o fonitro’r cyd-destun bygythiadau a hyrwyddo ymwybyddiaeth o fygythiadau i’n cadwyn gyflenwi.

Rydym yn parhau i reoli ein risg gyffredinol o ran gwybodaeth gan ddefnyddio rheolaethau technegol, prosesau, gweithdrefnau a hyfforddiant priodol. Rydym yn gwella ein rheolaethau technegol yn barhaus ac mae strategaeth diogelwch technegol o gryfder drwy ddyfnder wedi bod yn effeithiol o ran rhwystro bygythiadau. Nid ydym yn ymwybodol o unrhyw achosion arwyddocaol o dorri diogelwch neu bolisi neu golli gwybodaeth bersonol a ddiogelir yn ystod y flwyddyn.

3.3 Asesu risg

Fel rhan o’r broses cynllunio busnes 3 blynedd, mae’r bwrdd ac ELT gyda rheolwyr busnes wedi ymgymryd â gweithgareddau sganio’r gorwel i nodi’r bygythiadau a’r cyfleoedd allweddol a allai effeithio ar gyflawni ein hamcanion. Ceir eglurhad pellach o’r risgiau a’r mesurau rheoli yn adran risgiau strategol yr adroddiad perfformiad.

Nid ydym yn ceisio dileu risg ond yn chwilio am gyfleoedd i sicrhau dyfodol gwell i bobl a’r amgylchedd drwy sicrhau bod risg yn cael ei hystyried a’i rheoli. Mae cyfeirio’n glir at archwaeth risg yn caniatáu i ni fabwysiadu iaith gyffredin ar draws yr Awdurdod Glo ac yn darparu fframwaith i reolwyr allu gwneud penderfyniadau sy’n seiliedig ar risg yn hyderus.

4 Ystyriaethau eraill

4.1 Adolygiad o’r dreth Alexander

Mae’r Awdurdod Glo wedi cydymffurfio â gweithdrefnau oddi ar y gyflogres adolygiad treth Alexander yn unol â gofynion Trysorlys EM i sicrhau bod unrhyw staff oddi ar y gyflogres yn talu’r dreth incwm briodol ac yswiriant gwladol.

4.2 Gwrth-dwyll (gan gynnwys gwrth-lwgrwobrwyo a gwrth-lygredd) a chwythu’r chwiban

Rydym wedi ymrwymo i greu amgylchedd tryloyw ac mae gennym fframwaith polisi cadarn sy’n cynnwys polisïau clir ar gyfer atal twyll (gan gynnwys llwgrwobrwyo a llygredd) a chwythu’r chwiban. Mae pob polisi’n rhoi arweiniad i staff ac mae’n rhan o’r broses gynefino. Adolygir y polisïau hyn yn flynyddol ar gyfer perthnasedd ac eglurder, cyn cael eu briffio i staff a’u cyhoeddi ar ein mewnrwyd.

Mae asesu gweithgarwch ac adborth yn cadarnhau bod polisïau’n cael eu deall yn dda, eu bod yn effeithiol ac yn hawdd eu defnyddio. Mae’r bwrdd wedi ymrwymo’n arbennig i sicrhau bod staff yn teimlo eu bod yn cael eu grymuso, eu cefnogi a’u hamddiffyn pe bai angen iddynt godi unrhyw bryderon.

4.3 Atal caethwasiaeth fodern

Rydym wedi cryfhau ein hasesiad a’n dull gweithredu ar gyfer mynd i’r afael â chaethwasiaeth fodern yn ein cadwyn gyflenwi ac rydym wedi cyhoeddi ein datganiad Caethwasiaeth Fodern cyntaf.

5 Amgylchedd rheoli cadarn sy’n gwella’n barhaus

Fel yr amlinellwyd yn yr adroddiad perfformiad, mae ein sefydliad wedi parhau i dyfu a newid wrth i ni reoli rhaglenni gwaith mwy a mwy cymhleth i gadw pobl yn ddiogel, i ddarparu tawelwch meddwl ac i warchod a gwella’r amgylchedd.

Drwy gydol 2021 i 2022 rydyn ni wedi parhau i reoli’r argyfwng yn Sgiwen, ac rydyn ni wedi rhoi’r hyn rydyn ni wedi’i ddysgu o’r digwyddiad hwn a digwyddiadau mawr eraill ar waith er mwyn creu cyfarwyddiaeth cymunedol ac ymateb i argyfwng.

Yn ystod y flwyddyn rydym wedi parhau i wreiddio ein fframwaith rheoli risg a sicrwydd newydd, sy’n hyrwyddo diwylliant rheoli risg cryfach fyth, yn gwella ein hymwybyddiaeth o wrth-dwyll ac yn datblygu ein cynllun gweithredu, ac yn cryfhau polisïau a rheolaethau risg seiber.

Rydym hefyd wedi parhau i wella cysondeb rheoli prosiectau ar draws y sefydliad i sicrhau ei fod yn hyblyg, yn ddeinamig ac yn gallu addasu ar sail graddfa a risg.

Wrth i gyfyngiadau COVID-19 godi, rydyn ni wedi rhoi dull gweithio hybrid strwythuredig ar waith sy’n adeiladu ar yr hyn rydyn ni wedi’i ddysgu o’r cyfnod clo ac sy’n ein galluogi ni i ddarparu ein gwasanaethau ar draws y gwledydd rydyn ni’n eu gwasanaethu.

Er gwaethaf newidiadau yn y ffordd mae’r sefydliad wedi gweithio dros y 2 flynedd ddiwethaf yn ystod ac ar ôl cyfyngiadau COVID-19, mae’r systemau a’r prosesau llywodraethu wedi aros yn effeithiol yn gyson ac mae gweithgareddau hollbwysig yr Awdurdod Glo wedi parhau i gael eu cyflawni’n dda.

Byddwn yn parhau i adolygu a datblygu ein hamgylchedd rheoli i sicrhau ei fod yn aros yn gymesur ac effeithiol wrth i’r amgylchedd allanol a’n sefydliad newid.

6. Effeithiolrwydd yr amgylchedd rheoli

Mae’r system lywodraethu, rheoli risg a rheoli wedi’i chynllunio i reoli risg i lefel resymol yn hytrach na dileu pob risg o fethu â chyflawni polisïau, nodau ac amcanion. Felly, ni all ond ddarparu sicrwydd rhesymol, ac nid sicrwydd llwyr, o effeithiolrwydd.

Mae’r system rheolaeth fewnol wedi bod ar waith yn yr Awdurdod Glo ar gyfer y flwyddyn a ddaeth i ben ar 31 Mawrth 2022 ac, fel y dangosir, hyd at ddyddiad cymeradwyo’r adroddiad a’r cyfrifon blynyddol, yn unol â chanllawiau Trysorlys EM.

Ar sail holl elfennau fframwaith llywodraethu’r Awdurdod Glo, rwyf yn fodlon bod trefniadau llywodraethu, rheoli risg a rheolaeth fewnol yr Awdurdod Glo yn parhau i fod yn gymesur, yn addas i’r diben ac yn gweithio yn ôl y bwriad.

Rydym yn cydnabod y bydd llywodraethu, risg a rheolaeth fewnol bob amser yn galw am welliant parhaus a byddwn yn parhau i esblygu a datblygu yn unol ag arferion gorau yn y flwyddyn i ddod.

7. Adroddiad tâl cydnabyddiaeth a staff

7.1 Cyflwyniad

Paratowyd yr adroddiad hwn yn unol â Llawlyfr Adroddiadau Ariannol y llywodraeth. Lluniwyd yr adroddiad gan y swyddog cyfrifyddu ar ran y bwrdd ar argymhellion y pwyllgor Adnoddau Dynol a thaliadau cydnabyddiaeth.

Fel rhan o’r adroddiad atebolrwydd, mae’r adroddiad tâl cydnabyddiaeth a staff yn rhoi manylion am wybodaeth allweddol sy’n ymwneud â chyflogau a thaliadau eraill, unrhyw daliadau ymadael neu ddyfarniadau sylweddol eraill i uwch reolwyr presennol neu gyn-reolwyr. Mae hefyd yn cynnwys rhai polisïau ar gyflogau a materion ehangach, a datgeliad statudol sy’n ymwneud â materion fel cyflog teg ac ymrwymiadau oddi ar y gyflogres.

Mae’r tablau a’r adrannau canlynol yn yr adroddiad hwn yn cael eu harchwilio:

• tâl cydnabyddiaeth yfarwyddwyr anweithredol
• tâl cydnabyddiaeth cyfarwyddwyr gweithredol
• hawliau pensiwn cyfarwyddwyr gweithredol
• nifer cyfartalog y bobl a gyflogir
• costau staff a chostau cysylltiedig
• adrodd ar gynlluniau gwasanaeth sifil a chynlluniau iawndal eraill
• lluosrifau tâl

7.2 Y pwyllgor Adnoddau Dynol a thaliadau cydnabyddiaeth

Fel yr eglurwyd yn y datganiad llywodraethu, mae gan yr Awdurdod Glo bwyllgor Adnoddau Dynol a thaliadau cydnddiaeth sefydledig. Mae hyn yn pennu ac yn parhau i adolygu’r strategaeth cyflogau a gwobrwyo ar gyfer holl staff yr Awdurdod Glo ac yn cymeradwyo egwyddorion y cylch cyflog ar gyfer ei gyflwyno i Ysgrifennydd Gwladol BEIS.

Mae cylch gorchwyl y pwyllgor yn rhagnodi na fydd y prif weithredwr yn bresennol pan fydd eu tâl a’u hamodau gwaith yn cael eu hystyried.

7.3 Polisi tâl cydnabyddiaeth ar gyfer y cyfarwyddwyr gweithredol

Mae tâl cydnabyddiaeth cyfarwyddwyr gweithredol yn dilyn canllawiau’r uwch wasanaeth sifil. Mae’r pwyllgor Adnoddau Dynol a thaliadau cydnabyddiaeth yn adolygu ac yn gwneud argymhellion ynghylch tâl cydnabyddiaeth y cyfarwyddwyr gweithredol gan gynnwys y prif weithredwr, sy’n cael ei bennu’n ffurfiol gan BEIS. Yn dilyn canllawiau’r uwch wasanaeth sifil, ni roddwyd dyfarniad cyflog i gyfarwyddwyr gweithredol na staff yn 2021 i 2022.

7.4 O dan y rheoliadau uchod, mae’n ofynnol i’r Awdurdod Glo ddarparu manylion Amser yr Undebau Llafur. Ar gyfer 2021 i 2022, does dim gweithgarwch i’w adrodd.

7.5 Trosiant staff

Gadawodd 31 o weithwyr y sefydliad yn ystod y flwyddyn, canran o 10.33%, o’i gymharu â chanran o 8.34% yn 2020 i 2021. Mae’n anodd dod i gasgliadau yn ystod y blynyddoedd hyn gan ei bod yn debygol bod COVID-19 a chyfyngiadau cysylltiedig wedi dylanwadu ar y ddau. Fel y nodwyd yn yr adroddiad perfformiad, roedd ein hymateb i COVID-19 yn y ddwy flynedd yn canolbwyntio’n drwm ar iechyd a lles gweithwyr.

7.6 Absenoldeb Staff oherwydd Salwch:

Roedd cyfanswm y diwrnodau gwaith cyfartalog a gollwyd am bob blwyddyn staff yn 5.6 diwrnod o’i gymharu â 3.2 diwrnod ar gyfer 2020-21. Priodolir y cynnydd hwn i nifer o achosion o COVID-19 ac afiechydon heintus eraill fel annwyd a ffliw wrth i gyfyngiadau symud y llywodraeth gael eu codi. Rydym yn parhau i annog cydweithwyr i beidio â gweithio os ydynt yn sâl ac i beidio â dod i’r swyddfa os ydynt yn heintus.

Caiff cydweithwyr sydd wedi cymryd cyfnodau estynedig o absenoldeb eu cefnogi wrth iddynt ddychwelyd i’r gwaith drwy asesiadau iechyd galwedigaethol a thrwy ddefnyddio ein Rhaglen Cymorth i Weithwyr.

7.7 Adolygiad Datblygu Perfformiad (PDR)

Mae’r cyfarwyddwyr gweithredol yn cymryd rhan yn ein proses PDR. Gwneir asesiadau unigol gan y prif weithredwr ac fe’u hadolygir gan y cadeirydd a’r pwyllgor Adnoddau Dynol a thaliadau cydnabyddiaeth. Gwneir asesiad y prif weithredwr gan y cadeirydd ac fe’i hadolygir gan y pwyllgor Adnoddau Dynol a thaliadau cydnabyddiaeth. Mae gwerthuso perfformiad unigol yn seiliedig ar gyflawni amcanion ac ymddygiadau diffiniedig a aseswyd yn erbyn 4 sgôr perfformiad.

7.8 Tâl sy’n gysylltiedig â pherfformiad (PRP)

Nid yw PRP dan gontract nac yn bensiynadwy ac mae’n amodol ar gael cymeradwyaeth flynyddol drwy’r broses cylch cyflog gan BEIS. Cafodd y cylch cyflog ar gyfer 2021 i 2022 ei gymeradwyo gan BEIS ym mis Ionawr 2022.

Mae PRP yn cael ei ennill ar sail dyfarniad corfforaethol fel ei fod yn adlewyrchu perfformiad corfforaethol ac unigol yn erbyn amcanion. Mae perfformiad corfforaethol ar gyfer 2021 i 2022 wedi cael ei asesu gan y bwrdd ar 100% ac mae PRP wedi cael ei ddyfarnu yn unol â hynny.

7.9 Contractau cyfarwyddwyr gweithredol

Ein polisi ni yw y dylai cyfarwyddwyr gweithredol gael contractau cyflogaeth am gyfnod amhenodol sy’n rhoi 6 mis o rybudd.

Dangosir manylion contractau cyflogaeth y cyfarwyddwyr gweithredol isod:

Cyfarwyddwr gweithredol	Dyddiad gwasanaeth parhaus	Hawl rhybudd i gael ei roi gan yr Awdurdod Glo
Lisa Pinney MBE	01/6/18	6 mis
Paul Frammingham	06/5/08	6 mis
Carl Banton	05/1/04	6 mis

Y cyfnod rhybudd sydd i’w roi gan gyfarwyddwr i’r Awdurdod Glo yw: 6 mis gan y prif weithredwr a 3 mis gan weddill y cyfarwyddwyr gweithredol.

7.10 Tâl cydnabyddiaeth cyfarwyddwyr anweithredol

Mae cyfarwyddwyr anweithredol wedi cael eu penodi gan BEIS yn unol â’r cod ymarfer a gyhoeddwyd gan y Comisiynydd Penodiadau Cyhoeddus.

Yr Adran Busnes, Ynni a Strategaeth Ddiwydiannol sy’n pennu eu telerau ymgysylltu a’u taliadau cydnabyddiaeth. Nid ydynt yn gymwys i gymryd rhan yn y cynlluniau pensiwn nac i dderbyn PRP.

Dangosir y ffioedd a dalwyd i’r cyfarwyddwyr anweithredol isod:

Cyfarwyddwr anweithredol	Dyddiad Gorffen y Contract	2021 i 2022 £	2020 i 2021 £
Jeff Halliwell[footnote 3]	31/3/24	27,050	2,818
Gemma Pearce	31/3/22	11,666	11,666
Steve Wilson	31/3/23	11,666	11,666
Jayne Scott	31/3/25	11,666	11,666
David Brooks[footnote 4]	31/3/25	1,944	-
Stephen Dingle	31/3/21	-	27,050

7.11 Tâl cydnabyddiaeth cyfarwyddwyr gweithredol

Cyfarwyddwr gweithredol	Cyflog (£000) yn 2021 i 2022	Cyflog (£000) yn 2020-21	Lwfans (£000) yn 2021 i 2022	Lwfans (£000) yn 2020 i 2021	PRP (£000) yn 2021 i 2222	PRP (£000) yn 2020 i 2021	Pensiwn (£000) yn 2021 i 2022	Pensiwn (£000) yn 2020 i 2021	Cyfanswm (£000) yn 2021 i 2022	Cyfanswm (£000) yn 2020 i 2021
Lisa Pinney MBE	135-140	135-140	-	-	15-20	15-20	54	54	210-215	210-215
Paul Frammingham	90-95	90-95	10-15	10-15	10-15	10-15	39	39	160-165	155-160
Carl Banton[footnote 5]	80-85	0-5	5-10	0-5	5-10	0-5	98	2	195-200	5-10

Mae tâl cydnabyddiaeth cyfarwyddwyr gweithredol yn cynnwys cyflog, tâl cysylltiedig â pherfformiad heb ei gyfuno a enillwyd yn ystod y flwyddyn o dan y broses PDR (nid dan gontract), lwfansau penodol a gwerth buddion pensiwn a gronnwyd yn ystod y flwyddyn.

Mae’r lwfansau’n cynnwys lwfansau car a chyfrifoldeb yn y ddwy flynedd ar gyfer Paul Frammingham a lwfans cyfrifoldeb yn y ddwy flynedd ar gyfer Carl Banton.

Mae PRP yn seiliedig ar lefelau perfformiad a gyrhaeddir ac fe’i gwneir fel rhan o’r broses adolygu perfformiad. Mae PRP yn ymwneud â’r perfformiad yn y flwyddyn y daw’n daladwy i’r unigolyn.

Rydym hefyd yn cymryd rhan mewn cynllun beicio i’r gwaith sydd wedi’i gymeradwyo gan CThEM. Mae Carl Banton wedi cymryd rhan yn y cynllun hwn rhwng 2021 a 2022.

Ni chafodd unrhyw gyfarwyddwyr gweithredol unrhyw fuddion ymarferol yn ystod 2021 i 2022 na 2020 i 2021.

7.12 Hawliau pensiwn cyfarwyddwyr gweithredol

Cyfarwyddwr gweithredol	Pensiwn cronedig ar oedran pensiwn ar 31 Mawrth 2022 a chyfandaliad cysylltiedig £000	Cynnydd real mewn pensiwn a chyfandaliad cysylltiedig ar oed pensiwn £000	CETV ar 31 Mawrth 2022 £000	CETV ar 31 Mawrth 2021 £000	Cynnydd gwirioneddol mewn CETV £000
Lisa Pinney MBE	10-15	2.5-5	135	97	25
Paul Frammingham	30-35	0-2.5	391	353	20
Carl Banton[footnote 6]	25-30	5-7.5	552	425	97

7.13 Gwerth trosglwyddo sy’n cyfateb i arian parod (CETV)

CETV yw gwerth buddion y cynllun pensiwn wedi’i gyfalafu a gronnwyd gan aelod ar adeg benodol.

Buddion a gronnwyd gan yr aelod yw’r buddion a brisir ynghyd ag unrhyw bensiwn wrth gefn i briod sy’n daladwy o’r cynllun.

CETV yw taliad a wneir gan gynllun neu drefniant pensiwn i sicrhau buddiannau pensiwn mewn cynllun pensiwn neu drefniant arall pan fydd yr aelod yn gadael cynllun ac yn dewis trosglwyddo’r buddiannau y mae wedi eu cronni yn ei gynllun blaenorol.

Mae’r ffigurau pensiwn a nodir yn ymwneud â buddion y mae’r unigolyn wedi eu cronni o ganlyniad i gyfanswm ei aelodaeth yn y cynllun pensiwn, nid dim ond ei wasanaeth mewn swydd uwch y mae’r datgeliad yn berthnasol iddo.

Mae’r ffigurau’n cynnwys gwerth unrhyw fuddion pensiwn mewn cynllun neu drefniant arall y mae’r aelod wedi ei drosglwyddo i drefniadau pensiwn y Gwasanaeth Sifil.

Maent hefyd yn cynnwys unrhyw fuddion pensiwn ychwanegol a gronnwyd i’r aelod o ganlyniad iddo’n prynu buddion pensiwn ychwanegol ar ei gost ei hun.

Cyfrifir CETV yn unol â Rheoliadau Cynlluniau Pensiwn Galwedigaethol (Gwerthoedd Trosglwyddo) (Diwygio) 2008 ac nid yw’n ystyried unrhyw ostyngiad gwirioneddol neu bosibl i fuddion o ganlyniad i Dreth Lwfans Oes a allai fod yn daladwy pan gymerir buddion pensiwn.

7.14 Cynnydd real mewn CETV

Mae hyn yn adlewyrchu’r cynnydd yn y CETV sy’n cael ei ariannu gan y cyflogwr. Nid yw’n cynnwys cynnydd yn y pensiwn cronedig oherwydd chwyddiant, cyfraniadau’r cyflogai (gan gynnwys gwerth unrhyw fuddion a drosglwyddwyd o gynllun neu drefniant pensiwn arall) ac mae’n defnyddio ffactorau prisio cyffredin y farchnad ar gyfer dechrau a diwedd y cyfnod.

7.15 Pensiynau’r Gwasanaeth Sifil

Darperir buddion pensiwn drwy drefniadau pensiwn y Gwasanaeth Sifil. O 1 Ebrill 2015 cyflwynwyd cynllun pensiwn newydd ar gyfer gweision sifil – sef Cynllun Pensiwn Gweision Sifil ac Eraill neu alpha, sy’n darparu buddion yn seiliedig ar gyfartaledd gyrfa gydag oedran pensiwn arferol sy’n cyfateb i Oedran Pensiwn y Wladwriaeth yr aelod (neu 65 os yw’n uwch).

O’r dyddiad hwnnw, roedd pob gwas sifil newydd, ynghyd â’r rhan fwyaf o’r bobl sydd eisoes mewn swydd, yn ymuno ag alpha. Cyn hynny, roedd gweision sifil yn rhan o Brif Gynllun Pensiwn y Gwasanaeth Sifil (PCSPS). Mae gan gynllun PCSPS bedair adran: tair sy’n rhoi buddion ar sail cyflog terfynol (clasurol, premiwm neu glasurol a mwy) gydag oed pensiwn arferol o 60; ac un sy’n rhoi buddion ar sail gyrfa gyfan (nuvos) gydag oed pensiwn arferol o 65.

Nid yw’r trefniadau statudol hyn wedi’u cyllido ac mae cost y buddion yn cael ei thalu gan swm a benderfynir drwy bleidlais gan y Senedd bob blwyddyn. Mae pensiynau sy’n daladwy dan y cynlluniau clasurol, premiwm, clasurol a mwy, nuvos ac alpha yn cael eu cynyddu’n flynyddol yn unol â deddfwriaeth Cynyddu Pensiynau.

Arhosodd aelodau sy’n rhan o’r cynllun PCSPS a oedd o fewn 10 mlynedd o’u hoed pensiwn arferol ar 1 Ebrill 2012 yn y cynllun PCSPS ar ôl 1 Ebrill 2015. Bydd y rhai sydd rhwng 10 mlynedd a 13 mlynedd a 5 mis o’u hoed pensiwn arferol ar 1 Ebrill 2012 yn newid i alpha rywbryd rhwng 1 Mehefin 2015 ac 1 Chwefror 2022.

Oherwydd bod y Llywodraeth yn bwriadu dileu’r gwahaniaethu a nodwyd gan y llysoedd yn y ffordd y cyflwynwyd diwygiadau pensiwn 2015 ar gyfer rhai aelodau, disgwylir y bydd gan aelodau cymwys, maes o law, sydd â gwasanaeth perthnasol rhwng 1 Ebrill 2015 a 31 Mawrth 2022, hawl i wahanol fuddion pensiwn mewn perthynas â’r cyfnod hwnnw (a gallai hyn effeithio ar y Gwerthoedd Trosglwyddo sy’n Gyfwerth ag Arian Parod yn yr adroddiad hwn – gweler y golofn flaenorol).

Bydd buddion PCSPS pob aelod sy’n newid i gynllun alpha yn cael eu ‘bancio’, gyda’r rheini sydd â buddion cynt yn un o adrannau cyflog terfynol y PCSPS yn cael y buddion hynny ar sail eu cyflog terfynol pan fyddant yn gadael cynllun alpha.

(Mae’r ffigurau pensiwn a ddyfynnir ar gyfer swyddogion yn dangos y pensiwn a enillwyd yn y PCSPS neu alpha – fel sy’n briodol. Os oes gan y swyddog fuddion yn PCSPS ac alpha, y ffigur a nodir yw gwerth cyfun eu buddion yn y ddau gynllun.

Gall aelodau sy’n ymuno o Hydref 2002 ymlaen ddewis naill ai’r trefniant buddion diffiniedig priodol neu bensiwn cyfranddeiliaid ‘prynu arian’ gyda chyfraniad cyflogwr (cyfrif pensiwn partneriaeth).

Mae cyfraniadau’r cyflogai’n gysylltiedig â chyflog ac maent yn amrywio rhwng 4.6% a 8.05% ar gyfer aelodau’r cynllun clasurol, premiwm, clasurol a mwy, nuvos ac alpha. Mae’r buddion yn y cynllun clasurol yn cronni ar gyfradd o 1/80fed o enillion pensiynadwy terfynol am bob blwyddyn o wasanaeth. Yn ogystal, telir cyfandaliad sydd gyfwerth â thair blynedd o bensiwn cychwynnol pan fydd cyflogai’n ymddeol.

Gyda’r cynllun premiwm, mae’r buddion yn cronni ar gyfradd o 1/60fed o enillion pensiynadwy terfynol am bob blwyddyn o wasanaeth. Yn wahanol i’r cynllun clasurol, nid oes dim cyfandaliad awtomatig. Mae Clasurol a Mwy yn ei hanfod yn gynllun hybrid gyda buddion yng nghyswllt gwasanaeth cyn 1 Hydref 2002 yn cael eu cyfrifo’n fras fel y cynllun Clasurol, a buddion am wasanaeth ar ôl mis Hydref 2002 yn cael eu cyfrifo fel yn y cynllun Premiwm.

Gyda nuvos, mae’r aelod yn cronni pensiwn ar sail enillion pensiynadwy yr aelod tra bo’n aelod o’r cynllun. Ar ddiwedd blwyddyn y cynllun (31 Mawrth) mae cyfrif pensiwn a enillwyd yr aelod yn cael ei gredydu gyda 2.3% o’i enillion pensiynadwy ym mlwyddyn honno’r cynllun ac mae’r pensiwn cronedig yn cael ei gynyddu yn ôl deddfwriaeth Cynyddu Pensiynau.

Mae’r buddion yn alpha yn cronni mewn ffordd debyg i nuvos, ond mae’r gyfradd gronni yn 2.32%. Ym mhob achos, gall aelodau ddewis rhoi rhan o’u pensiwn heibio (cyfnewid) i gael cyfandaliad hyd at y terfynau a bennir gan Ddeddf Cyllid 2004.

Mae’r cyfrif pensiwn partneriaeth yn drefniant pensiwn cyfranddeiliaid. Mae’r cyflogwr yn gwneud cyfraniad sylfaenol o rhwng 8% a 14.75% (yn dibynnu ar oed yr aelod) i gynnyrch pensiwn cyfranddeiliaid a ddewisir gan y cyflogai gan y darparwr a benodwyd – Legal & General.

Nid oes raid i’r cyflogai gyfrannu, ond os bydd yn gwneud cyfraniadau, bydd y cyflogwr yn talu swm cyfatebol hyd at derfyn o 3% o gyflog pensiynadwy (yn ogystal â chyfraniad sylfaenol y cyflogwr). Mae cyflogwyr hefyd yn cyfrannu 0.5% o gyflog pensiynadwy i dalu cost yswiriant buddion risg a ddarperir yn ganolog (marw yn y swydd ac ymddeol yn sgil salwch).

Y pensiwn cronedig a ddyfynnir yw’r pensiwn y mae gan yr aelod hawl i’w gael pan fydd yn cyrraedd oed pensiwn, neu’n syth ar ôl peidio â bod yn aelod gweithredol o’r cynllun os yw wedi cyrraedd oed pensiwn neu dros yr oedran hwnnw. 60 yw’r oedran pensiwn ar gyfer aelodau cynlluniau clasurol, premiwm a chlasurol a mwy, a 65 ar gyfer aelodau nuvos, **a 65 oed neu Oed Pensiwn y Wladwriaeth, pa bynnag yw’r uchaf, ar gyfer aelodau cynllun alpha.

(Mae’r ffigurau pensiwn a ddyfynnir ar gyfer swyddogion yn dangos y pensiwn a enillwyd yn y PCSPS neu alpha – fel sy’n briodol. Os oes gan y swyddog fuddion yn y PCSPS ac alpha, mae’r ffigur a ddyfynnir yn gyfystyr â gwerth cyfunol y buddion yn y ddau gynllun, ond sylwer y gallai rhan o’r pensiwn hwnnw fod yn daladwy o oedrannau gwahanol.

Rhagor o fanylion am drefniadau pensiwn y Gwasanaeth Sifil.

Mae Prif Gynllun Pensiwn y Gwasanaeth Sifil (PCSPS) a’r Cynllun Pensiwn Gweision Sifil ac Eraill (CSOPS) – a elwir yn ‘alpha’ yn gynlluniau buddion diffiniedig sawl-cyflogwr nas cyllidir ond ni all yr Awdurdod Glo nodi ei chyfran o’r asedau a’r rhwymedigaethau sy’n sail iddo.

Cyflawnwyd prisiad actiwaraidd llawn ar 31 Mawrth 2016. Mae manylion ar gael yng nghyfrifon adnoddau Swyddfa’r Cabinet: Blwydd-daliadau Sifil.

Ar gyfer 2021 i 2022, roedd cyfraniadau cyflogwyr o £3,162,000 yn daladwy i’r cynlluniau uchod (2020 i 2021: £2,819,000) ar un o 4 cyfradd yn yr ystod 26.6% i 30.3% o gyflog pensiynadwy, yn seiliedig ar fandiau cyflog (2020 i 2021: 26.6% i 30.3%).

Bydd Actiwari’r Cynllun yn adolygu cyfraniadau cyflogwyr bob 4 blynedd yn dilyn prisiad llawn o’r cynllun. £2,819,000) ar un o 4 cyfradd yn yr ystod 26.6% i 30.3% o gyflog pensiynadwy, yn seiliedig ar fandiau cyflog (2020 i 2021:

Gall cyflogeion ddewis agor cyfrif pensiwn partneriaeth, pensiwn cyfranddeiliaid gyda chyfraniad gan y cyflogwr. 8 (2020 i 2021: 4) cafodd gweithwyr eu cofrestru mewn cyfrifon partneriaeth yn ystod y flwyddyn a chyfanswm y cyfraniad oedd £35,475 (2020 i 2021: £18,969).

Nid oedd unrhyw ymddeoliadau cynnar ar sail iechyd gwael yn 2021 i 2022 na 2020 i 2021.

7.16 Nifer cyfartalog y bobl a gyflogir

Adran	Staff 2021 i 2022	Arall 2021 i 2022	Cyfanswm 2021 i 2022	Staff 2020 i 2021	Arall 2020 i 2021	Cyfanswm 2020 i 2021
Datblygu a gwybodaeth	64	1	65	56	1	57
Gweithrediadau	109	5	114	93	2	95
Masnachol ac arloesi	34	1	35	33	1	34
Technoleg gwybodaeth	35	2	37	32	2	34
Rheolaeth a gwasanaethau corfforaethol	58	2	60	50	2	52
Nifer y staff	300	11	311	264	8	272

Mae nifer cyfartalog y bobl a gyflogir fel y dadansoddwyd uchod yn gyson â strwythur sefydliadol yr Awdurdod Glo ar gyfer y ddwy flynedd ac mae’n adlewyrchu twf mewn ymateb brys a gwaith a ariennir yn allanol.

Cafodd 7.7 o unigolion cyfwerth ag amser llawn eu codi ar brosiectau cyfalaf yn ystod 2021-22 (2020-21: 7.8).

7.17 Costau staff a chostau cysylltiedig

Roedd costau staff yn cynnwys	Staff (£000) 2021 i 2022	Arall (£000) 2021 i 2022	Cyfanswm (£000) 2021 i 2022	Staff (£000) 2020 i 2021	Arall (£000) 2020 i 2021	Cyfanswm (£000) 2020 i 2021
Cyflogau	12,437	-	12,437	11,014	-	11,014
Costau nawdd cymdeithasol	1,382	-	1,382	1,207	-	1,207
Costau pensiwn eraill	3,162	-	3,162	2,819	-	2,819
Costau staff asiantaeth	-	773	773	-	773	773
Cyfanswm costau staff	16,981	773	17,754	15,040	773	15,813

7.18 Cyfansoddiad staff

Fel ar 31 Mawrth 2022	Cyfarwyddwyr anweithredol.	Y Tîm Arwain Gweithredol	Uwch Reolwyr	Staff	Cyfanswm
Gwrywaidd	3	4	15	171	193
Benywaidd	2	3	6	128	139
Cyfanswm	5	7	21	299	332

7.19 Anabledd, amrywiaeth a chynhwysiant

Rydym yn gyflogwr cynhwysol ac rydym yn annog ac yn croesawu ceisiadau gan bawb a allai fod â’r sgiliau priodol i’n helpu i greu dyfodol gwell i bobl a’r amgylchedd mewn ardaloedd glofaol.

Mae hyn yn golygu ein bod yn gwneud y pethau sylfaenol fel darparu addasiadau rhesymol ar gyfer ymgeiswyr anabl ac abl mewn ffordd wahanol mewn cyfweliad a’u helpu i lwyddo yn y gwaith.

Rydym yn annog gweithio hyblyg, oriau rhan amser ac yn y tymor ac yn y blaen, ond ein nod yw mynd ymhellach na hyn a bod yn sefydliad mwy amrywiol a chynhwysol – ‘lle gwych i weithio i bawb’.

Rydyn ni’n hyrwyddo datblygu gyrfa, dilyniant gyrfa a chadw ein holl weithwyr. Rydym wedi cefnogi ac yn annog ein pobl i sefydlu amrywiaeth o rwydweithiau amrywiaeth ac rydym yn ceisio sicrhau bod amrywiaeth eang o leisiau’n cael eu clywed ar bob lefel yn y sefydliad.

Mae gennym gynllun cydraddoldeb, amrywiaeth a chynhwysiant a chynllun gwrth-hiliaeth sy’n canolbwyntio ar gamau ymarferol i’n helpu i fod hyd yn oed yn well ac rydym yn parhau i wrando a dysgu. Gwyddom fod gennym fwy i’w wneud ac rydym wedi ymrwymo i barhau i wella a thyfu.

7.20 Adrodd am gynlluniau’r Gwasanaeth Sifil a chynlluniau iawndal eraill –pecynnau ymadael

2021 i 2022 (2020 i 2021 mewn cromfachau)	Nifer y diswyddiadau gorfodol	Nifer yr ymadawiadau eraill y cytunwyd arnynt	Cyfanswm nifer y pecynnau gadael
<£10,000	0 (0)	0 (0)	0 (0)
£10,000 i £25,000	0 (0)	0 (0)	0 (0)
£25,000 i £50,000	0 (0)	0 (0)	0 (0)
£50,000 i £100,000	0 (0)	0 (0)	0 (0)
Cyfanswm nifer y pecynnau gadael	0 (0)	0 (1)	0 (1)
Cyfanswm y gost (£000oedd)	0 (0)	0 (85-90)	0 (85-90)

Yn ystod 2021 i 2022 ni thalwyd unrhyw gostau dileu swydd na chostau ymadael eraill (2020 i 21: £85,000 i £90,000, i berson sengl). Rhoddwyd cyfrif am gostau ymadael yn 2020 i 2021 yn y flwyddyn gadael a phenderfynwyd ar y dyfarniad yn unol â darpariaethau cynllun Iawndal y Gwasanaeth Sifil, cynllun statudol a wnaed o dan Ddeddf Blwydd-daliadau 1972.

Nid oes unrhyw gynlluniau iawndal pellach wedi’u cronni yn 2021-22 nac yn 2020-21.

7.21 Rhoi gwybod am benodiadau cyflog mawr oddi ar y gyflogres

Nifer yr ymrwymiadau gweithwyr ar y gyflogres ar gyflog mawr ar 31 Mawrth 2021, sy’n ennill £245 y diwrnod neu fwy:

Ymrwymiadau presennol ar 31 Mawrth 2022	5
O’r rhain, sydd wedi bodoli am (ar adeg yr adroddiad):
llai na blwyddyn	4
rhwng 1 a 2 flynedd	-
rhwng 2 a 3 blynedd	1
rhwng 3 a 4 blynedd	-
4 blynedd neu fwy	-

Nifer yr holl weithwyr ar y gyflogres sy’n cael cyflog mawr a gyflogwyd ar unrhyw adeg yn ystod y flwyddyn a ddaeth i ben ar 31 Mawrth 2022, gan ennill £245 y diwrnod neu fwy:

Nifer y gweithwyr oddi ar y gyflogres a gyflogwyd yn ystod y flwyddyn a ddaeth i ben ar 31 Mawrth 2022	10
O’r rhain:
ddim yn ddarostyngedig i ddeddfwriaeth oddi ar y gyflogres	10
yn amodol ar ddeddfwriaeth oddi ar y gyflogres ac yn cael eu pennu fel rhan o gwmpas IR35	-
yn amodol ar ddeddfwriaeth oddi ar y gyflogres ac yn cael ei pennu fel tu allan i gwmpas IR35	-
Nifer yr ymrwymiadau a ailaseswyd at ddibenion cydymffurfio neu sicrwydd yn ystod y flwyddyn, ac o’r rhain:
Nifer yr ymrwymiadau a welodd newid i statws IR35 yn dilyn yr adolygiad cysondeb	amh

Mae’r Awdurdod Glo yn cynnal archwiliadau fel mater o drefn ar rolau arfaethedig, gan gynnwys profion Gwasanaeth Statws Cyflogaeth CThEM, i bennu statws IR35 cyn unrhyw gynnig.

Lle mae’r gwiriadau hyn yn awgrymu bod angen sicrwydd ynghylch treth incwm a rhwymedigaethau yswiriant gwladol, mae contractau’n cynnwys y cymalau a grybwyllwyd uchod a gofynnir am sicrwydd naill ai gan y gweithiwr neu gan yr asiant y maent yn gweithio iddo.

Ymrwymiadau oddi ar y gyflogres aelodau bwrdd, a/neu uwch swyddogion sydd â chyfrifoldeb ariannol sylweddol, rhwng 1 Ebrill 2021 a 31 Mawrth 2022 (ymrwymiadau presennol ar 31 Mawrth 2022):

Nifer yr ymrwymiadau oddi ar y gyflogres gan aelodau’r bwrdd, a/neu uwch swyddogion sydd â chyfrifoldeb ariannol sylweddol, yn ystod y flwyddyn ariannol	-
Nifer yr unigolion yr ystyriwyd eu bod yn ‘aelodau bwrdd, a/neu uwch swyddogion â chyfrifoldeb ariannol sylweddol’, yn ystod y flwyddyn ariannol. Mae’r ffigwr hwn yn cynnwys ymrwymiadau oddi ar y gyflogres ac ar y gyflogres	13

Roedd gwariant ymgynghoriaeth ar gyfer y flwyddyn yn £dim (2020 i 2021: £dim).

7.22 Lluosrifau tâl

Tâl band y cyfarwyddwr sy’n cael y tâl uchaf yn yr Awdurdod Glo yn y flwyddyn ariannol 2021 i 2022 oedd £155,000 i £160,000 (2020 i 2021: £155,000 a £160,000).

Ni wnaed dyfarniad cyflog yn 2021 i 2022, felly nid oedd newid sylweddol rhwng cyflog y cyfarwyddwr sy’n cael y cyflog uchaf a gweithwyr yr endid yn ei gyfanrwydd.

Yn 2020 i 2021, roedd y dyfarniad cyflog cyfartalog yn 2.0%, ar gyfer cyfarwyddwyr a staff, ac felly nid oedd gwahaniaeth sylweddol rhwng hynny ar gyfer y cyfarwyddwr sy’n cael y cyflog uchaf a gweithwyr endid yn ei gyfanrwydd.

Roedd y newid canrannol cyfartalog mewn cyflog ar sail perfformiad gweithwyr yr endid yn gyffredinol yn gynnydd o 15%, o’i gymharu â chynnydd o 11% yn achos y cyfarwyddwr sy’n cael y cyflog uchaf (2020 i 2021: gostyngiad o 11% ar gyfer gweithwyr yn gyffredinol, gostyngiad o 10% ar gyfer y cyfarwyddwr sy’n cael y cyflog uchaf). Y prif resymau dros y gwahaniaethau yn y cymarebau hyn oedd:

2021-22

• defnyddiwyd methodoleg wahanol i ddyfarnu cyflog sy’n gysylltiedig â pherfformiad yn ystod blwyddyn clo COVID-19 2020-21, pan oedd asesiad is o dargedau perfformiad sefydliadol yn cael ei gyflawni.
• mae’r tâl sy’n gysylltiedig â pherfformiad ar gyfer y cyfarwyddwr sy’n cael y cyflog uchaf wedi’i gapio.

2020-21

Mae cyflog sy’n gysylltiedig â pherfformiad yn gysylltiedig â pherfformiad personol. Mewn blwyddyn lle mae’r cyfarwyddwr sy’n cael y tâl uchaf yn cael sgôr perfformiad uwch na’r gweithiwr cyffredin, bydd y newid ar gyfer y cyfarwyddwr sy’n cael y cyflog uchaf yn fwy buddiol, ond yn cael ei gyfyngu gan y cap a nodir uchod.

Yn 2021-22 a 2020-21, ni chafodd unrhyw weithiwr dâl cydnabyddiaeth oedd yn fwy na’r cyfarwyddwr sy’n cael y cyflog uchaf. Roedd y taliadau cydnabyddiaeth yn amrywio rhwng £18,182 a £160,000 (2020/21, £17,565 a £160,000).

Mae cyfanswm y tâl cydnabyddiaeth yn cynnwys cyflog, lwfansau a thâl cysylltiedig â pherfformiad heb ei gyfuno. Nid yw’n cynnwys taliadau diswyddo, cyfraniadau pensiwn y cyflogwr na gwerth trosglwyddo cyfwerth ag arian pensiynau.

Mae cymhareb tâl y cyfarwyddwr sy’n cael y tâl uchaf i dâl y cyflogai yn y 3 chwartel fel a ganlyn:

Blwyddyn	25ain canradd	Canolrif	75ain canradd
2021 i 2022	5.0	3.6	2.9
2020 i 2021	5.1	3.7	3.0

Rydyn ni’n gweithio’n galed i sicrhau bod ein staff yn cael eu gwobrwyo’n briodol am y gwaith maen nhw’n ei wneud.

Dyma’r ffigurau y seilir y cyfrifiadau hyn arnynt:

Blwyddyn	25ain canradd cyfanswm cyflog a buddion	25ain canradd cyflog	Cyfanswm cyflog a buddion canolrifol	Cyflog canolrifol	75ain canradd cyfanswm cyflog a buddion	75ain canradd cyflog
2021-22	31,248	30,000	43,256	36,612	53,576	49,062
2020-21	30,914	29,278	42,262	40,000	52,349	45,822

8. Atebolrwydd Seneddol ac adroddiad archwilio

Fel rhan o’r adroddiad atebolrwydd, mae adroddiad atebolrwydd ac archwilio’r Senedd yn nodi’r datgeliadau ychwanegol hynny sy’n ofynnol gan y Senedd, os na fanylir arnynt mewn man arall yn yr adroddiad blynyddol a’r cyfrifon, ac mae’n cynnwys yr adroddiad archwilio allanol.

Mae’r adrannau canlynol yn cael eu harchwilio.

8.1 Cyfrif gwariant: colledion, taliadau arbennig a rhoddion

Ni chafwyd unrhyw golledion na thaliadau arbennig dros £350,000, nac unrhyw roddion yn ystod 2021 i 2022.

8.2 Ffioedd a thaliadau

Mae’r Awdurdod Glo yn cydymffurfio â’r gofynion dyrannu costau a chodi tâl a nodir yng nghanllawiau Rheoli Arian Cyhoeddus Trysorlys EM a Swyddfa Gwybodaeth y Sector Cyhoeddus.

Eglurir isod ffrydiau incwm mwyaf arwyddocaol yr Awdurdod Glo, fel yr amlinellir yn nodiadau 2 a 4.1 y datganiadau ariannol.

Mae’r segment gweithredu masnachol ac arloesi yn cynnwys darparu adroddiadau mwyngloddio a gynhyrchodd incwm o £8,350,000 (2020 i 2021: £7,906,000), costau o £4,001,000 (2020 i 2021: £4,866,000), a gwarged o £4,349,000 (2020 i 2021: £3,040,000).

Rheolir ac adroddir ar wariant sy’n gysylltiedig â rhaglenni a gweithgareddau penodol o dan y segment gweithrediadau, ond mae’n ymwneud â gwella data a gwybodaeth. Gwasanaethau adroddiadau mwyngloddio – codir tâl ar gyfradd fasnachol.

Mae arloesedd masnachol yn cynnwys darparu gwasanaethau cynghori a thechnegol a gynhyrchodd incwm o £6,371,000 (2020 i 2021: £5,956,000), costau o £6,297,000 (2020 i 2021: £5,914,000), a gwarged o £74,000 (2020 i 2021: £42,000).

Yr amcan ariannol ar gyfer darparu gwasanaethau cynghori a thechnegol yw naill ai adennill costau llawn, gan gynnwys lwfans ar gyfer adfer gorbenion wrth ddarparu gwasanaethau ar draws y llywodraeth, neu ardrethi masnachol, sy’n adlewyrchu’r lefelau uwch o risg, wrth ddarparu gwasanaethau i farchnadoedd cystadleuol.

Mae cyfran yr incwm o ganlyniad i adennill costau llawn dros 99% ar gyfer y ddwy flynedd ariannol, gan adlewyrchu’r ddarpariaeth barhaus o wasanaethau i’n cwsmeriaid ar draws y llywodraeth wrth i ni eu cefnogi i gyflwyno rhaglenni allweddol.

Mae datblygu a gwybodaeth yn cynnwys darparu gwybodaeth am drwyddedu a chloddio data a gynhyrchodd incwm o £1,531,000 (2020 i 2021: £1,1971,000, ad-daliadau mewnol o £1,917,000 (2020 i 2021: £1,788,000), costau o £3,017,000 (2020 i 2021: £4,532,000), a gwarged o £431,000 (2020 i 2021: diffyg o £1,547,000).

Yr amcan ariannol ar gyfer darparu gwybodaeth am drwyddedu a chloddio data yw adennill costau llawn ynghyd â lwfans ar gyfer adfer gorbenion.

Mae datblygu a gwybodaeth yn cynnwys darparu gweithgareddau trwyddedu a chaniatáu a gynhyrchodd incwm o £767,000 (2020 i 2021: £769,000), costau o £1,070,000 (2020 i 2021: £934,000), a diffyg o £303,000 (2020 i 2021: diffyg o £165,000).

Yr amcan ariannol ar gyfer darparu gwasanaethau trwyddedu a chaniatadau yw adennill costau llawn ynghyd â lwfans ar gyfer adfer gorbenion.

8.3 Rhwymedigaethau digwyddiadol pell

Nid oes yn rhaid datgelu rhwymedigaethau digwyddiadol pell o dan y Safon Cyfrifeg Ryngwladol (IAS) 37, ond fe’u hystyrir yma at ddibenion adrodd ac atebolrwydd Seneddol. Mae’r Awdurdod Glo o’r farn bod digon o ddatgeliadau ar gael yn nodyn 16 y cyfrifon: Rhwymedigaethau Amodol ac yn nodyn 13 y cyfrifon: Darpariaethau i roi dealltwriaeth lawn i’r darllenydd o’r rhwymedigaethau y mae’n eu hwynebu ac y gallai eu hwynebu.

8.4 Busnes gweithredol Mae’r adroddiad hwn wedi cael ei greu ar sail bod yr Awdurdod Glo yn fusnes gweithredol fel y nodir yn 1.3 nodiadau’r cyfrifon.

Cymeradwywyd yr adroddiad atebolrwydd hwn gan y prif weithredwr a’r swyddog cyfrifyddu, Lisa Pinney MBE, 5 Gorffennaf 2022

9. Tystysgrif ac adroddiad y Rheolwr ac Archwilydd Cyffredinol i ddau Dŷ’r Senedd

9.1 Barn ar y datganiadau ariannol

Tystiaf fy mod wedi archwilio datganiadau ariannol yr Awdurdod Glo ar gyfer y flwyddyn a ddaeth i ben 31 Mawrth 2022 o dan Ddeddf Diwydiant Glo 1994.

Mae’r datganiadau ariannol yn cynnwys: y Datganiadau o Wariant Net Cynhwysfawr, Sefyllfa Ariannol, Llif Arian Parod, Newidiadau yn Ecwiti Trethdalwyr; a’r nodiadau cysylltiedig, gan gynnwys y polisïau cyfrifyddu pwysig.

Paratowyd y datganiadau ariannol hyn o dan y polisïau cyfrifyddu a nodir ynddynt. Y fframwaith adrodd ariannol a ddefnyddiwyd i’w paratoi yw’r gyfraith berthnasol a Safonau Cyfrifyddu Rhyngwladol yn unol â’r dehongliad ohonynt yn Llawlyfr Adroddiadau Ariannol y Llywodraeth gan Drysorlys EM.

Rwyf hefyd wedi archwilio’r wybodaeth yn yr Adroddiad Atebolrwydd y nodir ei bod wedi’i harchwilio yn yr adroddiad hwnnw.

Yn fy marn i, mae’r datganiadau ariannol:

• yn rhoi darlun cywir a theg o sefyllfa’r Awdurdod Glo ar 31 Mawrth 2022 ac o wariant ney yr Awdurdod Glo ar gyfer y flwyddyn yn diweddu bryd hynny;

• wedi cael eu paratoi’n briodol yn unol â Deddf Diwydiant Glo 1994 a chyfarwyddiadau’r Ysgrifennydd Gwladol a gyhoeddwyd o dan hynny.

9.2 Pwysigrwydd y mater

Tynnaf sylw at y datgeliadau a wnaed yn nodiadau 1.20 a 13 y datganiadau ariannol sy’n ymwneud â’r ansicrwydd sy’n gynhenid yn y costau tebygol yng nghyswllt rhwymedigaethau’r Awdurdod Glo ar gyfer Trin Dŵr Mwynglawdd, Hawliadau Diogelwch Cyhoeddus ac Ymsuddiant a Gorsafoedd Pwmpio Ymsuddiant, sy’n dod i gyfanswm o £5,379.0 miliwn.

Fel y nodir yn y nodiadau, o ystyried natur hirdymor y rhwymedigaethau, mae’r rheolwyr wedi gorfod gwneud penderfyniadau pwysig wrth amcangyfrif y ddarpariaeth. Nid yw fy marn wedi’i haddasu o ran y mater hwn.

9.3 Barn ar reoleidd-dra

Yn fy marn i, ym mhob ffordd o bwys mae’r incwm a’r gwariant a gofnodir yn y datganiadau ariannol wedi cael eu defnyddio at y dibenion y’u bwriadwyd gan y Senedd ac mae’r trafodion ariannol a gofnodir yn y datganiadau ariannol yn cydymffurfio â’r awdurdodau sy’n eu llywodraethu.

9.4 Sail y farn

Roeddwn wedi cynnal fy archwiliad yn unol â’r Safonau Rhyngwladol ar Gyfrifyddu (ISA) (DU), y gyfraith berthnasol, a Nodyn Ymarfer 10 ‘Archwilio Datganiadau Ariannol Endidau Sector Cyhoeddus yn y Deyrnas Unedig’. Caiff fy nghyfrifoldebau o dan y safonau hynny eu disgrifio ymhellach yng nghyfrifoldebau’r Archwilydd er mwyn archwilio adran datganiadau ariannol fy nhystysgrif.

Mae’r safonau hynny’n ei gwneud yn ofynnol i mi a fy staff gydymffurfio â Safon Moesegol Diwygiedig y Cyngor Adrodd Ariannol 2019. Rwyf hefyd wedi dewis cymhwyso’r safonau moesegol sy’n berthnasol i endidau a restrir.

Rwyf yn annibynnol ar yr Awdurdod Glo yn unol â’r gofynion moesegol sy’n berthnasol i’m harchwiliad a’r datganiadau ariannol yn y DU.

Mae fy staff a minnau wedi cyflawni ein cyfrifoldebau moesegol eraill yn unol â’r gofynion hyn. Credaf fod y dystiolaeth rwyf wedi’i chasglu o’r archwiliad yn ddigonol ac yn briodol er mwyn rhoi sail ar gyfer fy marn.

9.5 Casgliadau ynglŷn â busnes hyfyw

Mae defnydd yr Awdurdod Glo o’r sail cyfrifyddu busnes byw wrth baratoi’r datganiadau ariannol yn briodol.

Ar sail y gwaith rwyf wedi’i wneud, nid wyf wedi gweld dim ansicrwydd o bwys yn ymwneud â digwyddiadau neu amodau a allai, ar eu pen eu hunain neu gyda’i gilydd, fwrw amheuaeth sylweddol ar allu’r Awdurdod Glo i barhau i fod yn fusnes hyfyw am gyfnod o ddeuddeg mis o leiaf o’r dyddiad pan awdurdodir y datganiadau ariannol i’w cyhoeddi.

Mae fy nghyfrifoldebau a chyfrifoldebau’r Bwrdd a’r Swyddog Cyfrifyddu mewn perthynas â busnes hyfyw yn cael eu disgrifio yn adrannau perthnasol y dystysgrif/adroddiad hwn.

Mae sail cyfrifyddu busnes hyfyw ar gyfer yr Awdurdod Glo yn cael ei mabwysiadu wrth ystyried y gofynion a nodir yn y Safonau Cyfrifydda Rhyngwladol fel eu dehonglir gan Drysorlys EM yn Llawlyfr Adroddiadau Ariannol y Llywodraeth, sy’n mynnu bod endidau’n mabwysiadu’r sail cyfrifyddu busnes hyfyw wrth baratoi’r datganiadau ariannol pan ragwelir y bydd y gwasanaethau maent yn eu darparu yn parhau yn y dyfodol.

9.6 Gwybodaeth arall

Mae’r wybodaeth arall yn cynnwys gwybodaeth yn yr Adroddiad Blynyddol, ond nid yw’n cynnwys rhannau o’r Adroddiad Atebolrwydd y nodir eu bod wedi’u harchwilio yn yr adroddiad hwnnw, y datganiadau ariannol a’m tystysgrif archwilio ar hynny.

Mae’r Bwrdd a’r Swyddog Cyfrifyddu yn gyfrifol am yr wybodaeth arall. Nid yw fy marn am y datganiadau ariannol yn cynnwys yr wybodaeth arall ac nid wyf yn mynegi unrhyw fath o gasgliad sicrwydd ar hynny, heblaw pan fo hynny wedi’i ddatgan yn glir yn fy nhystysgrif.

Yng nghyswllt fy archwiliad o’r datganiadau ariannol, fy nghyfrifoldeb i yw darllen yr wybodaeth arall a, drwy wneud hynny, ystyried a yw’r wybodaeth arall yn sylweddol anghyson â’r datganiadau ariannol neu fy ngwybodaeth i a gafwyd yn yr archwiliad neu a yw’n ymddangos fel arall fel camddatganiad o bwys.

Os byddaf yn canfod anghysonderau o bwys neu gamddatganiadau o bwys amlwg o’r fath, mae’n ofynnol i mi benderfynu a yw hyn yn arwain at gamddatganiad o bwys yn y datganiadau ariannol eu hunain. Ar sail y gwaith rwyf wedi’i wneud, os byddaf yn dod i’r casgliad bod camddatganiad o bwys o’r wybodaeth arall hon, mae’n rhaid i mi adrodd ar y ffaith honno. Nid oes gennyf ddim i’w adrodd i’r perwyl hwn.

9.7 Barn ar faterion eraill

Yn fy marn i, ar sail y gwaith a wnaed yn ystod yr archwiliad:

• mae’r rhannau o’r Adroddiad Atebolrwydd sydd i’w harchwilio wedi’u paratoi’n briodol yn unol â chyfarwyddiadau’r Ysgrifennydd Gwladol a wnaed o dan Ddeddf Diwydiant Glo 1994;

• mae’r wybodaeth yn yr Adroddiadau Perfformiad ac Atebolrwydd ar gyfer y flwyddyn ariannol y mae’r datganiadau ariannol wedi’u paratoi ar ei chyfer yn cyd-fynd â’r datganiadau ariannol.

9.8 Materion y cyflwynaf adroddiad arnynt drwy eithriad

Yng ngoleuni gwybodaeth a dealltwriaeth yr Awdurdod Glo a’i amgylchedd a gafwyd yn ystod yr archwiliad, nid wyf wedi nodi camddatganiadau perthnasol yn yr Adroddiad Perfformiad ac Atebolrwydd. Nid oes gennyf ddim i’w adrodd yng nghyswllt y materion canlynol lle mae’n ofynnol i mi roi gwybod i chi os ydw i’n credu:

• nad oes digon o gofnodion cyfrifyddu wedi’u cadw neu os nad oes ffurflenni perthnasol i’n harchwiliad wedi cael eu cyflwyno gan ganghennau nad yw ein staff wedi ymweld â nhw

• os nad yw’r datganiadau ariannol a rhannau o’r Adroddiad Atebolrwydd a fydd yn cael ei archwilio’n cyd-fynd â’r cofnodion cyfrifyddu a’r ffurflenni

• nad yw rhai o’r taliadau a nodir yn Llawlyfr Adroddiadau Ariannol y Llywodraeth gan Drysorlys EM yn cael eu datgelu

• Nid wyf wedi derbyn yr holl wybodaeth ac esboniadau y mae eu hangen arnaf ar gyfer fy archwiliad

• nid yw’r Datganiad Llywodraethu’n adlewyrchu cydymffurfiaeth â chanllawiau Trysorlys EM.

9.9 Cyfrifoldebau’r Bwrdd a’r Swyddog Cyfrifyddu dros y datganiadau ariannol

Fel yr eglurir yn fanylach yn y Datganiad o Gyfrifoldebau’r Swyddog Cyfrifyddu, mae’r Bwrdd a’r Swyddog Cyfrifyddu yn gyfrifol am y canlynol:

• paratoi’r datganiadau ariannol yn unol â’r fframwaith adrodd ariannol perthnasol ac ar gyfer bod yn fodlon eu bod yn rhoi darlun cywir a theg

• rheolaethau mewnol sy’n angenrheidiol ym marn y Bwrdd a’r Swyddog Cyfrifyddu er mwyn gallu paratoi datganiadau ariannol sydd ddim yn cynnwys camddatganiadau o bwys, boed o ganlyniad i dwyll neu gamgymeriad.

• asesu gallu’r Awdurdod Glo i barhau fel busnes hyfyw, gan ddatgelu, fel y bo’n berthnasol, faterion sy’n ymwneud â busnes hyfyw a defnyddio’r sail cyfrifyddu busnes hyfyw oni bai fod y Bwrdd a’r Swyddog Cyfrifyddu yn rhagweld na fydd y gwasanaethau a ddarperir gan yr Awdurdod Glo yn parhau i gael eu darparu yn y dyfodol.

9.10 Cyfrifoldebau’r Archwilydd dros archwilio’r datganiadau ariannol

Fy nghyfrifoldeb i yw archwilio, ardystio ac adrodd ar y datganiadau ariannol yn unol â Deddf Awdurdod Glo 1994.

Fy amcanion yw cael sicrwydd rhesymol ynghylch a yw’r datganiadau ariannol yn eu cyfanrwydd yn rhydd o gamddatganiadau o bwys, boed hynny oherwydd twyll neu gamgymeriad, a rhoi tystysgrif sy’n cynnwys fy marn i. Mae sicrwydd rhesymol yn golygu lefel uchel o sicrwydd, ond nid yw hynny’n gwarantu bod archwiliad sy’n cael ei gynnal yn unol ag ISA (DU) bob amser yn canfod camddatganiadau sylweddol.

Gall camddatganiadau ddeillio o dwyll neu wallau ac maent yn cael eu hystyried yn gamddatganiadau o bwys os, yn unigol neu gyda’i gilydd, y gellid yn rhesymol ddisgwyl iddynt ddylanwadu ar benderfyniadau economaidd defnyddwyr sydd wedi’u gwneud ar sail y datganiadau ariannol hyn.

Rwy’n dylunio gweithdrefnau yn unol â fy nghyfrifoldebau, a amlinellir uchod, i ganfod camddatganiadau perthnasol yng nghyswllt peidio â chydymffurfio â chyfreithiau a rheoliadau, gan gynnwys twyll.

Roedd fy ngweithdrefnau’n cynnwys y canlynol:

• holi rheolwyr, pennaeth archwilio mewnol yr Awdurdod Glo a’r rheini sy’n gyfrifol am lywodraethu, gan gynnwys cael ac adolygu dogfennau ategol sy’n ymwneud â pholisïau a gweithdrefnau’r Awdurdod Glo sy’n ymwneud â:

  • canfod, gwerthuso a chydymffurfio â chyfreithiau a rheoliadau ac a oeddent yn ymwybodol o unrhyw achosion o ddiffyg cydymffurfio

  • canfod ac ymateb i risgiau twyll ac a oes ganddynt wybodaeth am unrhyw dwyll gwirioneddol, twyll a amheuir neu dwyll honedig

  • rheolaethau mewnol a sefydlwyd i liniaru risgiau sy’n gysylltiedig â thwyll neu ddiffyg cydymffurfio â chyfreithiau a rheoliadau gan gynnwys rheolaethau’r Awdurdod Glo sy’n ymwneud â Deddf Diwydiant Glo 1994 a Rheoli Arian Cyhoeddus;

• trafod ymysg y tîm ymgysylltu sut a ble y gallai twyll ddigwydd yn y datganiadau ariannol ac unrhyw ddangosyddion posibl o dwyll – fel rhan o’r drafodaeth hon, nodais y posibilrwydd o dwyll yn y meysydd canlynol: cydnabod refeniw a phostio cyfnodolion anarferol

• cael dealltwriaeth o fframwaith awdurdod yr Awdurdod Glo yn ogystal â fframweithiau cyfreithiol a rheoleiddiol eraill y mae’r Awdurdod Glo yn gweithredu ynddynt, gan ganolbwyntio ar y cyfreithiau a’r rheoliadau hynny a gafodd effaith uniongyrchol ar y datganiadau ariannol neu a gafodd effaith sylfaenol ar weithrediadau’r Awdurdod Glo – roedd y cyfreithiau a’r rheoliadau allweddol a ystyriais yn y cyd-destun hwn yn cynnwys Deddf y Diwydiant Glo 1994, Rheoli Arian Cyhoeddus, Cyfraith Cyflogaeth a Deddfwriaeth Treth

Yn ogystal â’r uchod, roedd fy ngweithdrefnau i ymateb i risgiau a nodwyd yn cynnwys y canlynol:

• adolygu datgeliadau’r datganiadau ariannol a phrofi dogfennau ategol i asesu cydymffurfiad â’r cyfreithiau a’r rheoliadau perthnasol a drafodir uchod

• holi’r rheolwyr, y Pwyllgor Archwilio a’r cwnsler cyfreithiol mewnol ynghylch ymgyfreitha a hawliadau gwirioneddol a phosibl

• darllen cofnodion cyfarfodydd y rhai sy’n gyfrifol am lywodraethu a’r Bwrdd

• wrth roi sylw i’r risg o dwyll wrth i reolwyr ddiystyru rheolaethau, profi pa mor briodol yw cofnodion dyddlyfr ac addasiadau eraill; asesu a yw’r penderfyniadau a wneir wrth lunio amcangyfrifon cyfrifyddu yn arwydd o ragfarn bosibl; a gwerthuso rhesymeg busnes unrhyw drafodion arwyddocaol sy’n anarferol neu sydd y tu allan i’r busnes arferol

• mewn ymateb i’r risg o dwyll wrth gydnabod refeniw, gan gyflawni gweithdrefnau penodol i gael sicrwydd ynghylch pa mor ddigonol yw’r rheolaethau sydd gan yr Awdurdod Glo ar waith, yn ogystal â phrofion penodol ar gyfer torri i ffwrdd ac amcangyfrif o falansau incwm cronedig ar ddiwedd y flwyddyn.

Rwyf hefyd wedi cyfleu’r cyfreithiau a’r rheoliadau perthnasol a nodwyd a’r risgiau posibl o ran twyll i holl aelodau’r tîm ymgysylltu, gan gynnwys arbenigwyr mewnol a thimau archwilio cydrannau sylweddol, ac roeddwn yn effro i unrhyw arwyddion o dwyll neu ddiffyg cydymffurfio â chyfreithiau a rheoliadau drwy gydol yr archwiliad.

Mae disgrifiad pellach o fy ngyfrifoldebau dros archwilio’r datganiadau ariannol i’w ganfod ar wefan y Cyngor Adrodd Ariannol. Mae’r disgrifiad hwn yn rhan o fy nhystysgrif.

Ar ben hynny, rhaid i mi gael tystiolaeth sy’n ddigon i roi sicrwydd rhesymol bod yr incwm a’r gwariant yr adroddir arnynt yn y datganiadau ariannol wedi cael eu defnyddio at y dibenion a fwriadwyd gan y Senedd a bod y trafodion ariannol yn cydymffurfio â’r awdurdodau sy’n eu llywodraethu.

Rwyf yn cyfathrebu â’r rheini sydd yn gyfrifol am lywodraethu ynghylch, ymysg materion eraill, cwmpas ac amseriad yr archwiliad a chanfyddiadau pwysig yr archwiliad, gan gynnwys unrhyw ddiffygion o bwys mewn rheolaeth fewnol y byddaf yn dod o hyd iddynt yn ystod fy archwiliad.

9.11 Adroddiad

Nid oes gennyf sylwadau i’w gwneud ar y datganiadau ariannol hyn.

Gareth Davies, Rheolwr ac archwilydd cyffredinol, 13 Gorffennaf 2022

Y Swyddfa Archwilio Genedlaethol, 157-197 Buckingham Palace Road, Victoria, Llundain SW1W 9SP

1. Nid yw’r cyfarwyddwr yn aelod o’r pwyllgor hwn. ↩ ↩² ↩³

2. Nid yw’r cyfarwyddwr yn aelod o’r pwyllgor hwn ond mae’n mynychu drwy wahoddiad. ↩ ↩² ↩³ ↩⁴

3. Ym mis Chwefror 2021, penodwyd ein cadeirydd newydd, Jeff Halliwell, i olynu Stephen Dingle. Dechreuodd deiliadaeth ffurfiol Jeff fel cadeirydd ar 1 Ebrill 2021 ac roedd yn bresennol yng nghyfarfodydd y bwrdd ym mis Chwefror 2021 a mis Mawrth 2021. ↩

4. Ym mis Chwefror 2022 penodwyd ein cyfarwyddwr anweithredol newydd, David Brooks, i olynu Gemma Pearce. Mae deiliadaeth ffurfiol David yn dechrau ar 1 Ebrill 2022 ac roedd yn bresennol yng nghyfarfodydd y bwrdd ym mis Chwefror a mis Mawrth 2022. ↩

5. Cafodd Carl Banton ei benodi gan BEIS fel cyfarwyddwr statudol ar 22 Mawrth 2021. Mae’r ffigurau cymharol a nodwyd ar gyfer Carl ar gyfer y cyfnod rhwng 22 Mawrth a 31 Mawrth 2021. Mae effaith pensiwn blwyddyn lawn dyrchafiad Carl i rôl y cyfarwyddwr statudol yn cael ei mynegi yng ngholofn 2021-22 gan mai dyma pryd y cafodd ei drafod gan weinyddwr pensiynau’r Gwasanaeth Sifil. ↩

6. Cafodd Carl Banton ei benodi gan BEIS fel cyfarwyddwr statudol ar 22 Mawrth 2021. Mae’r ffigurau cymharol a nodwyd ar gyfer Carl ar gyfer y cyfnod rhwng 22 Mawrth a 31 Mawrth 2021. Mae effaith pensiwn blwyddyn lawn dyrchafiad Carl i rôl y cyfarwyddwr statudol yn cael ei mynegi yng ngholofn 2021-22 gan mai dyma pryd y cafodd ei drafod gan weinyddwr pensiynau’r Gwasanaeth Sifil. ↩