Adroddiad corfforaethol

Adroddiad blynyddol a chyfrifon yr Awdurdod Glo 2023-2024: Adroddiad atebolrwydd

Diweddarwyd 12 August 2024

1. Adroddiad atebolrwydd

Mae’r adroddiad atebolrwydd yn bodloni’r gofynion atebolrwydd allweddol i’r Senedd Brydeinig. Mae’r gofynion yn seiliedig ar Ddeddf Cwmnïau 2006, fel y’i haddaswyd ar gyfer y sector cyhoeddus.

Mae’n cwmpasu’r materion y mae’n rhaid ymdrin â hwy mewn adroddiad cyfarwyddwyr ac yn yr adroddiad tâl cydnabyddiaeth a staff, fel y nodir ym mhennod 6 y Ddeddf Cwmnïau.

Mae’n cynnwys gwybodaeth fel cyflogau cyfarwyddwyr a thaliadau eraill, trefniadau llywodraethu a thystysgrif ac adroddiad yr archwiliad. Mae wedi ei lofnodi a’i ddyddio gan y swyddog cyfrifyddu.

Mae’r adroddiad atebolrwydd yn cynnwys 3 prif ran. Y rhain yw:

1. adroddiad llywodraethu corfforaethol, sy’n delio â strwythurau llywodraethu’r Awdurdod Glo a sut y maent yn cefnogi’r gwaith o gyflawni amcanion yr Awdurdod Glo

2. adroddiad tâl cydnabyddiaeth a staff, sy’n cynnwys gwybodaeth am dâl cydnabyddiaeth i uwch reolwyr a datgeliadau eraill sy’n ymwneud â staff sy’n ofynnol gan y Ddeddf Cwmnïau a ffynonellau llywodraethol eraill

3. adroddiad archwilio ac atebolrwydd seneddol, sy’n cynnwys datgeliadau ychwanegol sy’n ofynnol gan y Senedd Brydeinig, a barn ar faterion fel rheoleidd-dra gwariant, ffioedd a thaliadau a thueddiadau gwariant tymor hir. Mae’n cynnwys y dystysgrif archwilio a’r adroddiad

1.1 Adroddiad llywodraethu corfforaethol

Mae’r adroddiad llywodraethu corfforaethol yn cynnwys 3 prif ran. Y rhain yw:

1. adroddiad y cyfarwyddwyr, sy’n ymdrin ag amrywiaeth o ddatgeliadau statudol nad ydynt wedi’u hamlinellu mewn man arall yn yr adroddiad blynyddol a’r cyfrifon

2. datganiad o gyfrifoldebau’r swyddog cyfrifyddu, sy’n nodi’n glir y cyfrifoldebau a ysgwyddwyd mewn perthynas â’r adroddiad blynyddol a’r cyfrifon gan y swyddog cyfrifyddu enwebedig, a’r sail ddeddfwriaethol ar eu cyfer

3. datganiad llywodraethu, sy’n egluro cyfansoddiad a threfniadaeth bwrdd a strwythurau llywodraethu’r Awdurdod Glo a sut maent yn cefnogi’r gwaith o gyflawni amcanion yr Awdurdod Glo

2. Datganiad o gyfrifoldebau’r swyddog cyfrifyddu

O dan baragraff 15(1)(b) o Atodlen 1 i Ddeddf y Diwydiant Glo 1994, mae’r Ysgrifennydd Gwladol, gyda chydsyniad Trysorlys EM, wedi cyfarwyddo’r Awdurdod Glo i baratoi ar gyfer pob blwyddyn ariannol ddatganiad o gyfrifon ar y ffurf ac ar y sail a nodir yn y Cyfarwyddyd Cyfrifon.

Mae’r cyfrifon yn cael eu paratoi ar sail croniadau a rhaid iddynt roi darlun cywir a theg o sefyllfa’r Awdurdod Glo a’i incwm a’i wariant, Datganiad o’r Sefyllfa Ariannol a llif arian ar gyfer y flwyddyn ariannol.

Wrth baratoi’r cyfrifon, mae gofyn i’r swyddog cyfrifyddu gydymffurfio â gofynion llawlyfr adroddiadau ariannol y llywodraeth ac yn benodol:

• glynu wrth y Cyfarwyddyd Cyfrifon a gyhoeddir gan yr Ysgrifennydd Gwladol, gan gynnwys y gofynion cyfrifyddu a datgelu perthnasol, a defnyddio polisïau cyfrifyddu addas yn gyson

• gwneud penderfyniadau ac amcangyfrifon ar sail resymol

• datgan a yw’r safonau cyfrifyddu perthnasol sydd wedi’u nodi yn llawlyfr adroddiadau ariannol y llywodraeth wedi cael eu dilyn, a datgelu ac esbonio unrhyw wyriadau o bwys yn y datganiadau ariannol

• paratoi’r datganiadau ariannol ar sail busnes hyfyw

• cadarnhau bod yr adroddiad blynyddol a’r cyfrifon yn eu cyfanrwydd yn deg, yn gytbwys ac yn ddealladwy, a chymryd cyfrifoldeb personol dros yr adroddiad blynyddol a’r cyfrifon a’r dyfarniadau sy’n ofynnol er mwyn penderfynu eu bod yn deg, yn gytbwys ac yn ddealladwy

Mae swyddog cyfrifyddu’r Adran Diogelu Ffynonellau Ynni a Sero Net wedi dynodi’r prif weithredwr yn swyddog cyfrifyddu i’r Awdurdod Glo.

Mae cyfrifoldebau’r swyddog cyfrifyddu, gan gynnwys cyfrifoldeb dros briodoldeb a chysondeb y cyllid cyhoeddus y mae’r swyddog cyfrifyddu yn atebol amdanynt, cadw cofnodion cywir ac amddiffyn asedau’r Bwrdd Glo, wedi’u nodi yn Rheoli Arian Cyhoeddus a gyhoeddwyd gan Drysorlys EF.

Fel Swyddog Cyfrifyddu, rwyf wedi cymryd pob cam y dylwn fod wedi’i gymryd er mwyn bod yn ymwybodol o unrhyw wybodaeth archwilio berthnasol, ac i sicrhau bod archwilwyr yr Awdurdod Glo yn ymwybodol o’r wybodaeth honno.

Nid oes gwybodaeth archwilio berthnasol nad yw’r archwilwyr yn ymwybodol ohoni, hyd y gwn i.

3. Adroddiad y Cyfarwyddwyr

Mae’r Awdurdod Glo yn cyflwyno ei adroddiad a’i ddatganiadau ariannol archwiliedig ar gyfer y flwyddyn a ddaeth i ben ar 31 Mawrth 2024.

Paratowyd y cyfrifon ar ffurf a gyfarwyddwyd gan yr Ysgrifennydd Gwladol gyda chydsyniad Trysorlys EM yn unol â pharagraff 15(1)(b) Atodlen 1 Deddf y Diwydiant Glo 1994 (“y Ddeddf”).

Awdurdododd y swyddog cyfrifyddu y datganiadau ariannol hyn i’w cyhoeddi ar y dyddiad ardystio gan y Rheolwr ac Archwilydd Cyffredinol.

3.1 Swyddogaethau, dyletswyddau a phwerau’r Awdurdod Glo

Yn wreiddiol, cafodd pwerau a swyddogaethau’r Awdurdod Glo eu nodi mewn deddfwriaeth gan Ddeddf y Diwydiant Glo 1994 a Deddf Ymsuddiant 1991 (fel y’i diwygiwyd gan Ddeddf y Diwydiant Glo 1994). Gwnaethom ymgymryd â’n swyddogaethau ar 31 Hydref 1994.

Nodir y swyddogaethau hyn yn ein cynllun cyhoeddi ac maent yn ymwneud â’r diwydiant glo a rheoli buddiannau a etifeddwyd gan y Gorfforaeth Glo Brydeinig, trwyddedu gweithrediadau cloddio glo, delio ag ymsuddiant glo a darparu gwybodaeth.

Diwygiwyd Deddf 1994 ymhellach gan ddeddfwriaeth ddilynol, gan gynnwys Deddf Dŵr 2003 a Deddf Gwasanaethau Dŵr (Yr Alban) 2005.

Mae hyn wedi ymestyn pwerau’r Awdurdod Glo i atal neu leihau effaith gollwng dŵr llygredig o lofa ar unrhyw dir neu gyrsiau dŵr.

Roedd Deddf Ynni 2011 yn ymestyn pwerau’r Awdurdod Glo i ddefnyddio’i arbenigedd mewn cyd-destunau eraill nad ydynt yn ymwneud â chloddio glo, gan gynnwys camau i ddiogelu ansawdd dŵr rhag effeithiau gollwng dŵr llygredig o byllau glo, fel sy’n ofynnol gan Gyfarwyddebau’r Fframwaith Dŵr.

3.2 Adolygu gweithrediadau

Mae adroddiad y prif weithredwr yn rhoi crynodeb o’n gweithgareddau yn ystod y flwyddyn a’r rhagolygon ar gyfer y dyfodol.

3.3 Rheoli risg cyllid

Mae’r datganiad llywodraethu yn nodi’r strwythurau llywodraethu rydym wedi’u defnyddio i fonitro a rheoli risg a dull y bwrdd o reoli risg.

Mae hwn, ynghyd â’r adroddiad perfformiad, hefyd yn nodi ac yn trafod y risgiau sylweddol a’r mesurau lliniaru sydd ar waith.

Mae gennym system gadarn o reolaeth ariannol a rheoli risg ariannol weithredol. Nid oes gennym unrhyw fenthyciadau ac rydym yn dibynnu ar gymorth grant ac incwm arall i ariannu ein gofynion arian parod.

Felly, nid ydym yn agored iawn i risg o ran hylifedd, credyd a llif arian. Mae’r holl asedau a rhwymedigaethau wedi’u trosi mewn sterling ac felly nid oes unrhyw gysylltiad â risg arian cyfred. Nid oes gennym unrhyw asedau y mae symudiadau cyfraddau llog yn effeithio arnynt yn uniongyrchol, ac nid ydym ychwaith yn ymwneud ag unrhyw gyfrifyddu rhagfantoli.

Rydym yn dal rhai eitemau ar y Datganiad am y Sefyllfa Ariannol sy’n cael eu disgowntio gan ddefnyddio cyfraddau a bennir gan Drysorlys EF, yn benodol darpariaethau.

Mae Trysorlys EM yn amrywio’r cyfraddau disgownt hyn o bryd i’w gilydd, a fydd yn effeithio ar y Datganiad o’r Sefyllfa Ariannol a’r Datganiad o Wariant Net Cynhwysfawr. Yn 2023-24 roedd hyn yn ostyngiad o £876 miliwn (gostyngiad o £4,467 miliwn yn 2022 i 2023 a chynnydd o £2,759 miliwn yn 2021 i 2022). Gweler nodyn 13 y cyfrifon.

3.4 Datblygiadau i’r dyfodol

Trafodir ein datblygiadau a’n hamcanion yn y dyfodol mewn rhannau eraill o’r adroddiad blynyddol, gan gynnwys adroddiad y prif weithredwr ac adran risgiau strategol yr adroddiad perfformiad.

3.5 Gweithgareddau ymchwil a datblygu

Rydym yn ymgymryd ag amrywiaeth o weithgareddau ymchwil a datblygu i wella effeithlonrwydd ein gweithrediadau ac yn benodol i leihau cost net tymor hir trin dŵr pyllau glo.

Mae hyn yn cynnwys dod o hyd i ddefnyddiau ar gyfer ein sgil-gynhyrchion (e.e. ocr haearn) a hyrwyddo’r defnydd o ddŵr pyllau glo sy’n llifo drwy weithfeydd mwyngloddio segur fel ffynhonnell gwres geothermol ac ynni carbon isel.

Mae amlinelliad o’r wybodaeth ddiweddaraf am y mentrau hyn yn yr adroddiad perfformiad.

3.6 Digwyddiadau ôl-fantolen

Nid oes gennym unrhyw ddigwyddiadau ar ôl-fantolen y mae angen eu datgelu.

3.7 Canghennau y tu allan i’r DU

Does gennym ni ddim canghennau y tu allan i’r DU.

3.8 Rhoddion

Ni wnaethom unrhyw roddion gwleidyddol nac elusennol yn ystod y flwyddyn.

3.9 Cynnwys y gweithwyr

Rydym wedi ymrwymo i ymgysylltu â staff yn y busnes drwyddo draw fel yr amlinellir yn ein hadroddiad pobl.

3.10 Cyflogaeth

Rydyn ni wedi ymrwymo i gyfle cyfartal ac rydyn ni’n canolbwyntio’n gryf ar amrywiaeth a chynhwysiant.

Mae’r ymrwymiad hwn yn golygu bod penderfyniadau i benodi, gwobrwyo, hyfforddi, datblygu a hyrwyddo yn cael eu gwneud ar sail sgiliau a galluoedd, yn unol â gofynion y swydd.

Rydym yn dal i weithio i ddenu, datblygu a chynnal gweithlu mwy amrywiol.

Rydym yn gwneud cynnydd ond yn gwybod bod mwy i’w wneud a byddwn yn parhau i gyflawni yn erbyn ein cynllun cydraddoldeb, amrywiaeth a chynhwysiant i greu lle gwych i bawb weithio ynddo.

Rydym yn ceisio denu a chadw gweithwyr o safon uchel.

Rhoddir blaenoriaeth uchel i gyfleoedd ar gyfer hyfforddiant er mwyn sicrhau bod yr holl staff yn gallu cyfrannu at eu datblygiad gyrfaol eu hunain.

3.11 Pensiynau a budd-daliadau eraill ar ôl ymddeol

Mae’r cyn weithwyr a’r gweithwyr presennol sydd wedi dewis ymuno yn dod o dan ddarpariaethau Prif Gynllun Pensiwn y Gwasanaeth Sifil (PCSPS) sy’n gynllun buddion diffiniedig aml-gyflogwr heb ei ariannu.

Rhoddir y polisi cyfrifyddu yn nodyn 1 y cyfrifon ac mae rhagor o wybodaeth am y cynllun ar gael yn yr adroddiad tâl a staff.

3.12 Data personol

Nid oedd unrhyw achosion o dorri amodau data a gofnodwyd gan Swyddfa’r Comisiynydd Gwybodaeth yn ystod y flwyddyn.

Mae’r datganiad llywodraethu yn rhoi rhagor o fanylion am ein gweithgareddau rheoli risg gwybodaeth.

3.13 Tueddiadau gwariant tymor hir

Mae tueddiadau gwariant tymor hir yn cael eu hadolygu gan y cyfarwyddwyr fel rhan o’r adolygiad blynyddol o ddarpariaethau. Gweler nodyn 13 y cyfrifon.

3.14 Archwilwyr

Penodwyd y Rheolwr ac Archwilydd Cyffredinol dan Ddeddf y Diwydiant Glo 1994 ac mae’n adrodd i’r Senedd ar yr arolygiad archwilio.

Y ffi archwilio oedd £100,000. Ni thalwyd unrhyw dâl i’n harchwilwyr am waith nad yw’n ymwneud ag archwilio ac ni ddarparwyd unrhyw wasanaethau eraill.

3.15 Mynediad at wybodaeth a chwynion

Fel corff cyhoeddus, mae gennym ddyletswydd i ateb ceisiadau o dan Ddeddf Rhyddid Gwybodaeth 2000 (FOIA) a Rheoliadau Gwybodaeth Amgylcheddol 2004 (EIR).

Yn ystod y flwyddyn, cawsom 100 o geisiadau (FOIA, EIR a Cheisiadau am Fynediad at Ddata gan y Testun).

Mae pob cais heblaw 2 wedi cael ei ateb o fewn y dyddiad cau statudol neu’r estyniadau y cytunwyd arnynt. Rydym wedi dysgu o’r 2 eithriad ac wedi cryfhau ein prosesau.

Mae tri chais wedi mynd i apêl ac ym mhob achos roedd swyddog Awdurdod Glo, sy’n annibynnol ar y broses wreiddiol, wedi cadarnhau penderfyniad cychwynnol yr Awdurdod Glo.

Apeliodd un o’r ceisiadau hyn ymhellach i Swyddfa’r Comisiynydd Gwybodaeth ymhellach, ac ar ôl cael barn gychwynnol Swyddfa’r Comisiynydd Gwybodaeth, cytunodd yr Awdurdod Glo i ddiwygio ei brosesau i sicrhau bod y wybodaeth y gofynnwyd amdani ar gael.

Cawsom 28 llythyr gan Aelodau Seneddol, un gan Aelodau Senedd yr Alban a 5 gan Aelodau Senedd Cymru.

Cawsom 34 o gwynion gan aelodau’r cyhoedd a chwsmeriaid eraill. Cyfeiriwyd un gŵyn at yr ombwdsmon.

Deliwyd â phob cwyn arall o dan ein trefn gwyno a’u datrys o fewn y sefydliad.

Darllenwch am drefn gwyno’r Awdurdod Glo: Gweithdrefn gwynion - Yr Awdurdod Glo - GOV.UK (www.gov.uk).

4. Bwrdd y cyfarwyddwyr

4.1 Y Bwrdd a’u buddiannau

Nid oes gan unrhyw aelod o fwrdd yr Awdurdod Glo unrhyw fuddiant ariannol yn yr Awdurdod Glo.

Cedwir cofrestr o fuddiannau sy’n agored i’r cyhoedd ei gweld yn ein swyddfeydd yn Mansfield neu gellir ei gweld ar-lein yn ein cynllun cyhoeddi.

Ni chafwyd unrhyw drafodion partïon cysylltiedig mewn perthynas ag aelodau’r bwrdd yn 2023-2024.

Lisa Pinney MBE, prif weithredwr

• penodwyd yn brif weithredwr ar 1 Mehefin 2018

• penodwyd yn gyfarwyddwr ar y bwrdd o 1 Mehefin 2018 i 31 Mawrth 2020

• ailbenodir bob 3 blynedd hyd at 31 Mawrth 2026

Paul Frammingham, prif swyddog cyllid a gwybodaeth

• penodwyd yn gyfarwyddwr ar y bwrdd o 1 Ebrill 2011 i 31 Mawrth 2014

• ailbenodir bob 3 blynedd hyd at 31 Mawrth 2026

Carl Banton, cyfarwyddwr gweithrediadau

• penodwyd yn gyfarwyddwr ar y bwrdd o 1 Mehefin 2021 i 31 Mawrth 2023

• ailbenodwyd tan 31 Mawrth 2026

Jeff Halliwell, cadeirydd

• penodwyd yn gadeirydd o 1 Ebrill 2021 i 31 Mawrth 2024

• ailbenodwyd yn gadeirydd o 1 Ebrill 2024 i 31 Mawrth 2027

Steve Wilson, cyfarwyddwr anweithredol (tan 31 Mawrth 2024)

• penodwyd yn gyfarwyddwr ar y bwrdd o 1 Ebrill 2017 i 31 Mawrth 2020

• ailbenodwyd tan 31 Mawrth 2023

• ailbenodwyd tan 31 Mawrth 2024

Jayne Scott, cyfarwyddwr anweithredol

• penodwyd yn gyfarwyddwr ar y bwrdd o 1 Ebrill 2019 i 31 Mawrth 2022

• ailbenodwyd tan 31 Mawrth 2025

David Brooks, cyfarwyddwr anweithredol

• penodwyd yn gyfarwyddwr ar y bwrdd o 1 Ebrill 2022 i 31 Mawrth 2025

Bev Smith, cyfarwyddwr anweithredol

• penodwyd yn gyfarwyddwr ar y bwrdd o 1 Ebrill 2023 i 31 Mawrth 2026

Kate Denham, cyfarwyddwr anweithredol

• penodwyd yn gyfarwyddwr ar y bwrdd o 1 Ebrill 2024 i 31 Mawrth 2027

5. Datganiad llywodraethu

Mae ein datganiad llywodraethu yn egluro’r trefniadau llywodraethu, rheoli risg a rheoli sydd gennym ar waith i sicrhau bod amcanion yr Awdurdod Glo yn cael eu cyflawni.

Mae’n egluro sut rydym yn sicrhau bod y rhain yn dal yn effeithiol wrth i’r Awdurdod Glo esblygu fel y gallwn barhau i greu dyfodol gwell i bobl a’r amgylchedd mewn ardaloedd glofaol.

5.1 Fframwaith llywodraethu’r Awdurdod Glo

Rydym wedi ymrwymo i safonau uchel o ran llywodraethu corfforaethol. Rydym yn gweithio o fewn dogfen fframwaith sy’n cael ei hadolygu a’i chytuno o bryd i’w gilydd gyda’r Adran Diogelwch Ynni a Sero Net.

Gellir gweld dogfen fframwaith yr Awdurdod Glo ar ein cynllun cyhoeddi.

Mae’n nodi diben yr Awdurdod Glo, elfennau craidd ein perthynas â’n corff noddi a’r fframwaith rydym yn gweithredu oddi mewn iddo.

Mae gan yr Awdurdod Glo fframwaith llywodraethu sefydledig ac mae diwylliant sefydliadol priodol i gefnogi hyn, a rhoddir eglurhad pellach o hyn drwy’r datganiad.

5.2 Y Bwrdd a’i bwyllgorau

Mae gan yr Awdurdod Glo fframwaith llywodraethu sefydledig a gefnogir gan fwrdd cyfarwyddwyr.

Mae’r bwrdd yn pennu ac yn cyfleu bwriad a chyfeiriad strategol, yn gwneud penderfyniadau strategol na ellir eu dirprwyo, yn monitro ac yn herio perfformiad busnes corfforaethol.

Caiff cyfarwyddwyr anweithredol eu recriwtio a’u penodi i’r bwrdd gan Ysgrifennydd Gwladol yr Adran Diogelu Ffynonellau Ynni a Sero Net.

Caiff cyfarwyddwyr gweithredol statudol eu recriwtio i’w swyddi gan y bwrdd a’u penodi i’r bwrdd gan Ysgrifennydd Gwladol yr Adran Diogelu Ffynonellau Ynni a Sero Net.

Rhwng 2023 a 2024, fe wnaethom ni gynnal 3 digwyddiad rhanddeiliaid y bwrdd, un yr un yng Nghymru, yr Alban ac yn Lloegr.

Ochr yn ochr â’r cyfarfodydd hyn, ymwelodd y bwrdd â safleoedd Annette Street yn Glasgow, yr Alban, cynllun dŵr mwynglawdd Hartington a Glofa Morton yn Swydd Derby, Lloegr, a chynlluniau trin dŵr mwynglawdd Ynysarwed a Glyncastell yng Nghastell-nedd Port Talbot, Cymru.

Cynhelir cyfarfodydd bwrdd a phwyllgorau eraill wyneb yn wyneb neu drwy ddefnyddio fideogynadledda i gael manteision dull hybrid.

Mae’r cyfarwyddwr arloesi ac ymgysylltu, y cyfarwyddwr pobl ac adnoddau, cyfarwyddwr y rhaglen halwynedd a’r cyfarwyddwr cymunedol ac ymateb i argyfwng yn mynychu’r bwrdd drwy wahoddiad.

Mae uwch reolwyr eraill yn mynychu’r bwrdd neu bwyllgorau er mwyn cyflwyno papurau ac ymuno â thrafodaethau strategol a chefnogi eu dysgu a’u datblygiad.

Yn ystod 2023-2024 roedd gan yr Awdurdod Glo 8 cyfarwyddwr (5 anweithredol a 3 swyddog gweithredol).

Gadawodd Steve Wilson Fwrdd yr Awdurdod Glo ar 31 Mawrth 2024.

Ym mis Chwefror 2024, cyhoeddwyd penodiad Kate Denham fel cyfarwyddwr anweithredol. Dechreuodd cyfnod Kate yn ffurfiol ar 1 Ebrill 2024. Mynychodd y pwyllgor archwilio a sicrhau risg ym mis Ionawr 2024 a chyfarfod y bwrdd ym mis Ionawr 2024 fel arsylwr.

Gan ddod i rym o 1 Mehefin 2023 ymlaen, sefydlodd y bwrdd y pwyllgor sicrwydd rhaglen dŵr mwynglawdd halwynog sy’n craffu ac yn rhoi sicrwydd ar ein rhaglen halwynedd mewndirol. Bev Smith sydd yn cadeirio’r pwyllgor hwn.

Rhwng 2023 a 2024, roedd yr Awdurdod Glo hefyd wedi cefnogi Rhaglen Prentisiaethau’r Bwrdd, gyda phrentis yn ymuno â’r bwrdd ar raglen dysgu, datblygu a lleoli unigryw 12 mis. Nod y rhaglen yw galluogi amrywiaeth ehangach o unigolion i chwarae eu rhan yn ystafelloedd ein bwrdd.

Dangosir aelodaeth a phresenoldeb y bwrdd a’i bwyllgorau yn y tablau isod.

Cyfarwyddwyr anweithredol

	Bwrdd (7 cyfarfod)	Pwyllgor archwilio a sicrwydd risg (4 cyfarfod)	Pobl a thâl (6 cyfarfod)	Iechyd, diogelwch a lles (3 cyfarfod)	Amgylchedd a chynaliadwyedd (3 cyfarfod)	Pwyllgor sicrwydd rhaglen dŵr mwynglawdd halwynog (2 gyfarfod)
Jeff Halliwell, cadeirydd y bwrdd	7	Ddim yn berthnasol[footnote 1]	5	1[footnote 1]	2[footnote 1]	Ddim yn berthnasol[footnote 1]
Jayne Scott, cadeirydd y pwyllgor archwilio	6	4	Ddim yn berthnasol[footnote 1]	Ddim yn berthnasol[footnote 1]	2	Ddim yn berthnasol[footnote 1]
Bev Smith, cadeirydd pwyllgorau sicrwydd rhaglenni dŵr mwynglawdd halwynog ac iechyd, diogelwch a lles	5	3	5	3	2	2
David Brooks, cadeirydd y pwyllgor pobl a thâl	7	1[footnote 1]	6	3	2[footnote 1]	Ddim yn berthnasol[footnote 1]
Steve Wilson, cadeirydd pwyllgor yr amgylchedd a chynaliadwyedd	7	4	Ddim yn berthnasol[footnote 1]	1	2	1

Cyfarwyddwyr gweithredol statudol:

	Bwrdd (7 cyfarfod)	Pwyllgor archwilio a sicrwydd risg (4 cyfarfod)	Pobl a thâl (6 cyfarfod)	Iechyd, diogelwch a lles (3 cyfarfod)	Amgylchedd a chynaliadwyedd (3 cyfarfod)	Pwyllgor sicrwydd rhaglen dŵr mwynglawdd halwynog (2 gyfarfod)
Lisa Pinney MBE, prif weithredwr	7	3[footnote 1]	6[footnote 1]	3[footnote 1]	3[footnote 1]	2[footnote 1]
Paul Frammingham, prif swyddog cyllid a gwybodaeth	7	3[footnote 1]	Ddim yn berthnasol[footnote 1]	Ddim yn berthnasol[footnote 1]	Ddim yn berthnasol[footnote 1]	1[footnote 1]
Carl Banton, cyfarwyddwr gweithrediadau	7	Ddim yn berthnasol[footnote 1]	2[footnote 1]	1[footnote 1]	3[footnote 1]	1[footnote 1]

5.3 Perfformiad y Bwrdd

Cydymffurfio â’r cod llywodraethu corfforaethol

Rydym yn cydymffurfio â’r cod llywodraethu corfforaethol yn adrannau’r llywodraeth ganolog a chanllawiau’r llywodraeth i’r graddau y mae’n berthnasol ac yn ymarferol i gorff hyd braich o’n maint a’n cymhlethdod. Yn unol â’n dogfen fframwaith:

• mae’r bwrdd yn monitro perfformiad yr Awdurdod Glo mewn ffordd effeithiol, gan gynnwys chwarae rhan weithredol yn y gwaith o reoli cysylltiadau â rhanddeiliaid

• mae’r bwrdd yn herio ac yn helpu i ddatblygu strategaeth mewn modd adeiladol, gyda chefnogaeth arweiniad effeithiol y cadeirydd sy’n goruchwylio trafodaeth a dadl o safon uchel mewn cyfarfodydd

• mae’r bwrdd yn derbyn gwybodaeth gywir, amserol a chlir i gefnogi’r broses o wneud penderfyniadau sy’n gryno ac yn addas i’r diben – mae hyn yn cynnwys diweddariadau rheolaidd ar sefyllfa ariannol yr Awdurdod Glo, a cherdyn sgorio corfforaethol sy’n dangos cyflawniad yn erbyn amcanion corfforaethol

• mae’r bwrdd yn sicrhau bod asesiad cytbwys a rhesymol o berfformiad yn cael ei adrodd i’r Adran Diogelu Ffynonellau Ynni a Sero Net ac yn trafod yn rheolaidd y prif risgiau sy’n wynebu’r Awdurdod Glo

• drwy ei Bwyllgor Archwilio a Sicrhau Risg, mae’r bwrdd yn cynnal systemau rheoli risg a rheolaeth fewnol gadarn

• mae’r bwrdd yn adolygu dogfennau llywodraethu corfforaethol yr Awdurdod Glo a chylch gorchwyl is-bwyllgorau’r bwrdd yn flynyddol

• mae gan y bwrdd gydbwysedd priodol o sgiliau a phrofiad i’w alluogi i gyflawni ei gyfrifoldebau’n effeithiol

• mae’r pwyllgor pobl a thâl yn cytuno ar dâl aelodau gweithredol o fewn y canllawiau a bennir gan Drysorlys EF a’r Adran Diogelu Ffynonellau Ynni a Sero Net - yr Adran Diogelu Ffynonellau Ynni a Sero Net sy’n pennu tâl i aelodau anweithredol ac yn ei adolygu’n flynyddol

Adolygu perfformiad ac effeithiolrwydd y Bwrdd

Mae’r bwrdd yn gwerthuso ei berfformiad ei hun a pherfformiad ei gyfarwyddwyr yn rheolaidd. Caiff perfformiad pob aelod o’r bwrdd ei werthuso’n flynyddol.

Cynhaliwyd ein hadolygiad diweddaraf o effeithiolrwydd y bwrdd yn ystod mis Rhagfyr 2022 ac fe’i hwyluswyd yn allanol.

Roedd yr adolygiad hwn yn ystyried sut mae’r bwrdd yn gweithio gyda’i gilydd a sut gall gwahanol fathau o bersonoliaethau ymgysylltu orau.

Tynnodd sylw at feysydd i’r bwrdd fod yn ymwybodol ohonynt wrth wneud penderfyniadau.

Fe wnaethom gofnodi camau gweithredu o hyn ochr yn ochr ag adolygiad parhaus o strwythur pwyllgorau’r bwrdd a chytuno ar y rhain yng nghyfarfod bwrdd mis Ionawr 2023.

Rydym wedi gwneud cynnydd da ac rydym yn disgwyl cwblhau’r camau gweithredu sy’n weddill, sy’n ymwneud â datblygu rhagolwg tymor hwy ar gyfer y bwrdd a’i bwyllgorau a gwahodd rhagor o siaradwyr allanol i’n cyfarfodydd, erbyn mis Mehefin 2024.

Mae’r bwrdd wedi cytuno ar y cylch gorchwyl ar gyfer ei adolygiad nesaf, yn unol ag egwyddorion adolygiad effeithiolrwydd byrddau cyrff hyd braich Swyddfa’r Cabinet – bydd hyn yn digwydd rhwng mis Mai a mis Gorffennaf 2024.

Mae’r bwrdd yn cynnal sesiynau strategaeth a datblygu rheolaidd y tu allan i gyfarfodydd ffurfiol y bwrdd i fyfyrio ar agweddau allweddol ar ei waith, ac mae aelodau’r bwrdd yn ymweld â safleoedd yn unigol ac ar y cyd.

Adolygodd y bwrdd ei amcanion ar y cyd yn ystod 2023 i 2024 a chytunodd ar amcanion newydd ar gyfer 2024 i 2025.

Mae’r bwrdd yn cytuno ei fod wedi cyflawni ei amcanion i raddau helaeth a’i fod wedi parhau i weithredu’n effeithiol yn ystod 2023 i 2024.

5.4 Pwyllgorau’r Bwrdd

Y Pwyllgor Archwilio a Sicrhau Risg

Mae’r pwyllgor archwilio a sicrhau risg yn cynnwys 3 aelod sy’n gyfarwyddwyr anweithredol.

Rhwng 2023 a 2024, cafodd y pwyllgor ei gadeirio gan Jayne Scott, cyfarwyddwr anweithredol, sydd â phrofiad ariannol perthnasol a diweddar, gyda’r prif swyddog cyllid a gwybodaeth fel yr arweinydd gweithredol enwebedig.

Y mynychwyr sefydlog yw’r prif weithredwr fel swyddog cyfrifyddu, y prif swyddog cyllid a gwybodaeth, y pennaeth cyllid, a’r pennaeth cynllunio busnes, risg a llywodraethu.

Fel arfer, gwahoddir archwilwyr mewnol ac allanol i fynychu holl gyfarfodydd y pwyllgor.

Fe wnaeth uwch reolwyr eraill fynychu’r pwyllgor er mwyn cyflwyno papurau ac ymuno â thrafodaethau.

Mae’r pwyllgor yn sicrhau ein bod yn gweithredu systemau rheoli a rheoli risg effeithiol ac integredig i sicrhau bod y lefel gyffredinol o sicrwydd yn ddigonol.

Mae’n adolygu’r strategaeth a’r canlyniadau archwilio allanol, yn argymell cymeradwyo’r adroddiad a’r cyfrifon blynyddol, ac yn goruchwylio’r swyddogaeth archwilio mewnol a ddarperir gan Asiantaeth Archwilio Mewnol y Llywodraeth (GIAA).

Cyfarfu’r pwyllgor 4 gwaith yn ystod y flwyddyn.

Yn ystod y flwyddyn, fe wnaeth y pwyllgor y canlynol:

• parhau i ganolbwyntio ar risg adrodd ariannol ac adolygu ein polisïau cyfrifyddu, gan gynnwys adolygu’r penderfyniadau sylweddol a wnaed wrth baratoi’r cyfrifon a’r tybiaethau sy’n sail i’n balans darpariaethau

• cael yr wybodaeth ddiweddaraf yn rheolaidd am y fframwaith rheoli risg a sicrwydd, y strategaeth atal twyll, a gwaith yr Awdurdod Glo i reoli risg seiber

• cynnal sesiwn “archwiliad dwfn” gydag aelodau’r bwrdd a’r tîm arwain gweithredol i ystyried prosesau sicrhau risg yr Awdurdod Glo a herio risgiau strategol penodol yn fanwl

• cynnal adolygiadau ar yr adolygiadau archwilio mewnol a gynhaliwyd gan GIAA, gan gynnwys:

  • strategaeth a rheolaethau caffael
  • rhaglen lle gwych i weithio
  • rheoli rhaglen halwynedd
  • rheolaethau ariannol allweddol – gwrth-dwyll
  • sicrwydd safonau swyddogaethol y llywodraeth
  • seiberddiogelwch

Roedd y farn archwilio mewnol ar gyfer 2023-2024 yn cynnig lefel cymedrol o sicrwydd i reolwyr ynghylch digonolrwydd ac effeithiolrwydd fframwaith llywodraethu, rheoli risg a rheolaethau mewnol y sefydliad.

Roedd hefyd yn cynnig argymhellion i wella rheolaethau mewn meysydd penodol.

Mae’r rhain wedi cael eu mabwysiadu fel y bo’n briodol.

Y pwyllgor pobl a thâl

Mae’r pwyllgor pobl a thâl yn cynnwys 3 aelod sy’n gyfarwyddwyr anweithredol. Rhwng 2023 a 2024, cafodd y pwyllgor ei gadeirio gan David Brooks, gyda’r cyfarwyddwr pobl ac adnoddau yn arweinydd gweithredol enwebedig.

Cyfarfu’r pwyllgor pobl a thâl 6 gwaith yn ystod y flwyddyn ac mae wedi parhau i gefnogi’r Awdurdod Glo i wella gallu’r sefydliad i fodloni gofynion busnes yn y dyfodol.

Cynhaliodd y pwyllgor ei adolygiad blynyddol o effeithiolrwydd cyffyrddiad ysgafn ym mis Mawrth 2024, a chytunodd ar sawl maes ar gyfer gwelliant parhaus, gan gynnwys cynnwys lleisiau allanol ymhellach a rhoi mwy o ystyriaeth i fynychwyr ehangach ar gyfer eitemau penodol lle byddai’n ychwanegu gwerth.

Yn ystod y flwyddyn, fe wnaeth y pwyllgor ystyried y canlynol:

• dosbarthiad Adolygiadau Datblygu Perfformiad ar gyfer 2022-2023 i sicrhau bod cyflog sy’n gysylltiedig â pherfformiad yn cael ei ddosbarthu’n deg

• egwyddorion y cylch cyflog cyn ei gyflwyno i’r llywodraeth

• adrodd ar y bwlch cyflog

• diweddariadau rheolaidd gan y grŵp ymgysylltu â staff

• ymgysylltu parhaus ar y camau gweithredu o’n harolwg pobl 2022

• gwybodaeth a dadansoddeg rheoli sy’n ymwneud â phobl ar gyfer meysydd fel absenoldeb, cadw gweithwyr, recriwtio a Chydraddoldeb, Amrywiaeth a Chynhwysiant

• agwedd y sefydliad tuag at recriwtio a datblygu

• cynnydd gyda thema lle gwych i weithio ein cynllun busnes

• clywodd y pwyllgor gan siaradwr allanol

Y pwyllgor iechyd, diogelwch a lles

Mae’r pwyllgor iechyd, diogelwch a lles yn cynnwys 3 aelod sy’n gyfarwyddwyr anweithredol.

Rhwng 2023 a 2024, cafodd y pwyllgor ei gadeirio gan Bev Smith, gyda’r cyfarwyddwr cymunedol ac ymateb i argyfwng yn arweinydd gweithredol enwebedig.

Prif gyfrifoldebau’r pwyllgor yw goruchwylio cynllun iechyd, diogelwch a lles yr Awdurdod Glo, sicrhau bod diwylliant iechyd a diogelwch cadarnhaol yn cael ei wreiddio ar draws y sefydliad a chynghori’r bwrdd ar faterion iechyd, diogelwch a lles i gefnogi’r cynllun busnes.

Cyfarfu’r pwyllgor 3 gwaith yn ystod y flwyddyn. Yn ystod y flwyddyn, fe wnaeth y pwyllgor ystyried y canlynol:

• yr adolygiad rheoli blynyddol sy’n rhoi sicrwydd ynghylch addasrwydd, digonolrwydd ac effeithiolrwydd y system rheoli diogelwch, iechyd a’r amgylchedd ac amcanion arfaethedig ar gyfer y dyfodol er mwyn gallu parhau i wella

• diwylliant ac ymddygiad iechyd, diogelwch a lles

•  risgiau iechyd, diogelwch a lles a sicrwydd cysylltiedig

• archwiliad 5 Seren Cyngor Diogelwch Prydain o’r sefydliad

Pwyllgor yr amgylchedd a chynaliadwyedd

Mae’r pwyllgor amgylchedd a chynaliadwyedd yn cynnwys 3 aelod sy’n gyfarwyddwyr anweithredol.

Rhwng 2023 a 2024, cafodd y pwyllgor ei gadeirio gan Steve Wilson, gyda’r cyfarwyddwr gweithrediadau yn arweinydd gweithredol enwebedig.

Prif gyfrifoldebau’r pwyllgor yw goruchwylio cynllun cynaliadwyedd yr Awdurdod Glo, a chynghori’r bwrdd ar faterion amgylcheddol a chynaliadwyedd i gefnogi’r cynllun busnes.

Cyfarfu’r pwyllgor 3 gwaith yn ystod y flwyddyn. Yn ystod y flwyddyn, fe wnaeth y pwyllgor ystyried y canlynol:

• cynllun cynaliadwyedd newydd y sefydliad

• system rheoli amgylcheddol y sefydliad

• cynaliadwyedd a chydymffurfiaeth amgylcheddol

Pwyllgor sicrwydd rhaglen dŵr mwynglawdd halwynog

Rhoddodd y bwrdd bwyllgor newydd ar waith i roi sicrwydd ynghylch rhaglen newydd sylweddol i drin dŵr mwynglawdd halwynog mewndirol.

Mae’r rhaglen hon yn ei chamau cynnar ac ar hyn o bryd mae’n cynnal astudiaethau dichonoldeb a dadansoddi opsiynau.

Yn ystod 2023 i 2024 roedd aelodaeth y pwyllgor sicrwydd rhaglen dŵr mwynglawdd halwynog yn cynnwys 2 gyfarwyddwr anweithredol, y prif weithredwr, y prif swyddog cyllid a gwybodaeth, y cyfarwyddwr gweithrediadau, cyfarwyddwr rhaglen halwynedd a phennaeth y rhaglen halwynedd.

Rhwng 2023 a 2024, cafodd y pwyllgor ei gadeirio gan Bev Smith, gyda chyfarwyddwr y rhaglen halwynedd yn arweinydd gweithredol enwebedig.

Prif gyfrifoldebau’r pwyllgor yw adolygu a herio’r strategaeth gyflawni gyffredinol ar gyfer y rhaglen i sicrhau ei bod yn bodloni gofynion strategol, rheoli amlygiad yr Awdurdod Glo i risg i lefel briodol ac ystyried yr hyn a ddysgwyd o arferion gorau’r diwydiant.

Mae pwyllgor sicrwydd rhaglen dŵr mwynglawdd halwynog yn adolygu gwybodaeth fanwl am y rhaglen dŵr mwynglawdd halwynog er mwyn cael sicrwydd ynghylch cyflawni’r rhaglen.

Cyfarfu’r pwyllgor ddwy waith yn ystod y flwyddyn. Yn ystod y flwyddyn, fe wnaeth y pwyllgor ystyried y canlynol:

• cynnydd yn erbyn cerrig milltir allweddol y rhaglen

• prosesau llywodraethu a chymeradwyo’r rhaglen

• sefyllfa ariannol y rhaglen

• lliniaru risgiau a phroblemau allweddol y rhaglen

5.5 Rheoli perfformiad – tîm arwain gweithredol

Mae’r tîm arwain gweithredol yn cynnwys y prif weithredwr, y prif swyddog cyllid a gwybodaeth, y cyfarwyddwr gweithrediadau, y cyfarwyddwr pobl ac adnoddau, y cyfarwyddwr arloesi ac ymgysylltu, y cyfarwyddwr cymunedol ac ymateb i argyfwng a chyfarwyddwr y rhaglen halwynedd. Mae pob un o’r rhain yn adrodd yn uniongyrchol i’r prif weithredwr.

Mae pob cyfarwyddwr yn gyfrifol am arwain a chyflawni ei gyfarwyddiaeth ac mae hefyd yn gyfrifol ar y cyd am arwain a chyflawni ar draws y sefydliad.

Yn ystod 2023 i 2024, roedd y pennaeth cyfreithiol, y pennaeth datblygu a phenaethiaid adrannau eraill wedi mynychu cyfarfodydd fel cyfle datblygu bob 6 mis.

Mae gan y cyfarfodydd busnes pythefnosol agenda dreigl ffurfiol sy’n ystyried pob agwedd ar waith y mudiad.

Mae’r cyfarfod hefyd yn ystyried adroddiad diweddaru misol y prif weithredwr sy’n rhoi trosolwg lefel uchel o sut mae’r busnes yn perfformio yn ei gyfanrwydd ac fel arfer mae’n cynnwys:

• adolygiad o berfformiad y sefydliad

• adroddiad ariannol crynodol

• adolygiad o symudiadau yn erbyn risg gorfforaethol yr Awdurdod Glo

• gwybodaeth am ein pobl ac iechyd, diogelwch a lles ein pobl, ein cyflenwyr a’r cyhoedd.

• diweddariadau gan bob cyfarwyddiaeth a bwrdd rhaglen (chwarterol)

Mae’r tîm arwain gweithredol hefyd yn cynnal cyfarfodydd strategaeth misol sydd fel arfer yn ystyried eitemau mwy strategol a thymor hwy sy’n gofyn am drafodaeth, llywio a siapio mwy manwl.

5.6 Rheolaeth ariannol

Mae gan yr Awdurdod Glo system gadarn o reolaeth ariannol yn seiliedig ar lefelau pendant o awdurdod dirprwyedig a fframwaith cyllidebol clir.

Mae’r system hon wedi parhau’n effeithiol ac ni nodwyd unrhyw faterion rheoli sylweddol mewn unrhyw archwiliad mewnol nac allanol yn ystod y flwyddyn.

Mae’r materion sy’n cael eu cadw ar gyfer y bwrdd wedi’u nodi’n glir yn y fframwaith rheolaeth strategol, gyda chanllawiau manwl pellach mewn perthynas â pholisïau, gweithdrefnau a lefelau awdurdod dirprwyedig yn cael eu cyhoeddi ac ar gael i staff.

Mae’r bwrdd buddsoddi a chyfleoedd yn rhan bwysig o’n fframwaith rheolaethau ariannol ac mae wedi dirprwyo awdurdod gan y prif weithredwr i gymeradwyo gwariant cyfalaf, rhaglenni allweddol, prosiectau a chyfleoedd masnachol ar yr amod eu bod:

• yn cyd-fynd â strategaeth yr Awdurdod Glo fel y nodir yn ei gynllun busnes 3 mlynedd y cytunwyd arno gan y bwrdd

• o fewn archwaeth risg y bwrdd

• nid yw’n fater a gedwir yn ôl i un o adrannau’r llywodraeth

• yn unol â chanllawiau eraill y llywodraeth sy’n berthnasol i’r Awdurdod Glo

Ar ôl i’r bwrdd buddsoddi a chyfleoedd gymeradwyo rhaglenni a phrosiectau, maen nhw’n cael eu goruchwylio gan fwrdd rhaglen perthnasol, gyda’r bwrdd buddsoddi a chyfleoedd yn cael diweddariadau rheolaidd ac yn darparu rhagor o oruchwyliaeth yn ôl yr angen.

Fel rhan o’n fframwaith rheolaeth ariannol, rydym yn cynnal adolygiad manwl blynyddol o’n darpariaethau ar gyfer atebolrwydd sy’n deillio o gloddio glo yn y gorffennol.

Mae ein timau busnes yn dilysu tybiaethau allweddol ac yn diwygio amcangyfrifon sy’n cyfrannu at y cydbwysedd hwn ar sail y wybodaeth ddiweddaraf.

Dilynir hyn gan adolygiad a her gynhwysfawr gan ein tîm cyllid ac aelodau’r tîm arwain gweithredol a dadansoddiad o’r ffactorau sbarduno y tu ôl i’n cydbwysedd darpariaethau a chyflwynir symudiadau allweddol i’r pwyllgor archwilio a sicrhau risg.

Mae allbynnau o’r model darpariaethau yn bwydo i mewn i’n datganiadau ariannol blynyddol (gweler nodyn 13 i’r cyfrifon) yn ogystal â darparu fframwaith ar gyfer pennu ein cyllideb yn fanwl a chynllunio busnes yn y tymor canolig.

5.7 Rheoli risg

Diwylliant a rheoli risg wedi’i wreiddio

Rydym wedi canolbwyntio ar wella ein prosesau rheoli risg a sicrwydd yn barhaus er mwyn hyrwyddo adrodd mewn amser real a sgyrsiau o ansawdd da ar draws pob lefel o’r sefydliad.

Mae rheoli risg yn fyw ac wedi’i wreiddio mewn diwylliant sy’n annog trafodaeth amser real a chymryd perchnogaeth ar risgiau.

Mae’r canlynol yn tystio i hyn:

• cysoni ein risgiau strategol yn glir â’n cynllun busnes

• adolygiad llawn o’n datganiad archwaeth risg gan ein bwrdd, gyda defnydd parhaus o archwaeth risg yn ein trafodaethau a’n penderfyniadau, gan gynnwys drwy fframwaith y bwrdd buddsoddi a chyfleoedd

• cefnogaeth barhaus gan y pwyllgor archwilio a sicrwydd risg, craffu a her, gan gynnwys archwiliad dwfn o’n 3 llinell sicrwydd

• prosesau sy’n sicrhau, yn unol â’n fframwaith rheolaeth strategol, bod y bwrdd yn ystyried unrhyw fater neu brosiect nad yw’n rhan o barodrwydd y bwrdd i dderbyn risg

• adolygiadau risg misol ar lefel cyfarwyddiaeth gan gynnwys sganio’r gorwel ac adolygiad manwl ar draws risgiau ar lefel cyfarwyddiaeth ac adran

• proses adolygu risg flynyddol ddiwygiedig a gwell ar gyfer risgiau strategol a risgiau lefel cyfarwyddiaeth

• cofrestr risg sy’n fyw, yn cael ei diweddaru’n rheolaidd ac yn amodol ar gymeradwyaeth gan reolwyr bob chwarter, pwyllgor archwilio a sicrwydd risg o bryd i’w gilydd, tîm arwain gweithredol ac adolygiad tîm busnes

• adolygiad manwl o’n fframwaith rheoli risg a sicrwydd, gan adeiladu ar Lyfr Oren Llywodraeth y DU a’r arferion gorau cyfredol

• cyfathrebu parhaus ar yr Fframwaith Rheoli Risg a Sicrwydd a lefelau uchel o ymgysylltu mewn g weithdai rheoli risg

Sicrhau gwybodaeth a seiberddiogelwch

Nid yw’r Awdurdod Glo yn dal gwybodaeth gyfrinachol na thra chyfrinachol ac mae’r risg gwybodaeth gynhenid a berir i’r llywodraeth drwy’r Awdurdod Glo yn gymharol isel.

Mae’r uwch berchennog risg gwybodaeth (y prif swyddog cyllid a gwybodaeth) yn aelod o’r bwrdd ac mae’n sicrhau bod rheolaethau cymesur yn cael eu rhoi ar waith i reoli risg gwybodaeth yn unol ag archwaeth risg y bwrdd.

Mae materion byd-eang presennol yn parhau i arwain at asesiad o fygythiad seiberddiogelwch uwch gan y Ganolfan Seiberddiogelwch Genedlaethol.

Rydym yn cydnabod bod diwylliant seiberddiogelwch cadarnhaol yn allweddol i gynnal amddiffyniad effeithiol.

Yn ystod y flwyddyn rydym wedi parhau i ymgymryd ag amrywiaeth o waith cyfathrebu i wella ymwybyddiaeth o ddiogelwch gwybodaeth a gwella dealltwriaeth ein staff o risgiau seiber drwy hyfforddiant ymwybyddiaeth seiber parhaus, blogiau ac ymgyrchoedd gwe-rwydo i sicrhau bod staff yn gallu adnabod bygythiadau.

Mae gennym bolisi priodol ar gyfer asesu risg, rheoli risg gwybodaeth a diogelu data a chofrestr asedau gwybodaeth.

Rydym yn monitro’n rhagweithiol y cyd-destun bygythiadau ac yn hyrwyddo ymwybyddiaeth o fygythiadau i’n cadwyn gyflenwi.

Rydym yn rheoli ein risg gyffredinol o ran gwybodaeth gan ddefnyddio rheolaethau technegol, prosesau, gweithdrefnau a hyfforddiant priodol.

Rydym yn gwella ein rheolaethau technegol yn barhaus ac mae strategaeth diogelwch technegol o gryfder drwy ddyfnder wedi bod yn effeithiol o ran rhwystro bygythiadau.

Nid ydym yn ymwybodol o unrhyw achosion arwyddocaol o dorri diogelwch neu bolisi neu golli gwybodaeth bersonol a ddiogelir yn ystod y flwyddyn.

Asesiad risg

Yn unol â’n cynllun busnes 3 blynedd, rydym wedi nodi’r prif fygythiadau a chyfleoedd a allai effeithio ar ein gallu i gyflawni ein hamcanion, ac rydym yn trafod mesurau lliniaru’n rheolaidd ar lefel Tîm Arwain Gweithredol a bwrdd.

Ceir eglurhad pellach o’r risgiau a’r mesurau rheoli yn adran risgiau strategol yr adroddiad perfformiad.

Nid ydym yn ceisio dileu risg ond yn chwilio am gyfleoedd i sicrhau dyfodol gwell i bobl a’r amgylchedd drwy sicrhau bod risg yn cael ei hystyried a’i rheoli.

Mae cyfeirio’n glir at barodrwydd i dderbyn risg yn caniatáu i ni fabwysiadu iaith gyffredin ar draws yr Awdurdod Glo ac yn darparu fframwaith i reolwyr allu gwneud penderfyniadau sy’n seiliedig ar risg yn hyderus.

5.8 Ystyriaethau eraill

Adolygiad o’r dreth Alexander

Mae’r Awdurdod Glo wedi cydymffurfio â gweithdrefnau oddi ar y gyflogres adolygiad treth Alexander yn unol â gofynion Trysorlys EF i sicrhau bod unrhyw staff oddi ar y gyflogres yn talu’r dreth incwm briodol ac yswiriant gwladol.

Adolygiad MacPherson (2013) o sicrhau ansawdd

Ar hyn o bryd nid yw’r Awdurdod Glo yn gweithredu unrhyw fodelau dadansoddi busnes critigol yn ôl diffiniad adolygiad MacPherson (2013).

Gwrth-dwyll (gan gynnwys gwrth-lwgrwobrwyo a gwrth-lygredd) a chwythu’r chwiban

Rydym wedi ymrwymo i greu amgylchedd tryloyw ac mae gennym fframwaith polisi cadarn sy’n cynnwys polisïau gwrth-dwyll clir (gan gynnwys llwgrwobrwyo a llygredd) a chwythu’r chwiban.

Mae pob polisi’n rhoi arweiniad i staff ac mae’n rhan o’r broses gynefino.

Adolygir y polisïau hyn yn flynyddol ar gyfer perthnasedd ac eglurder, cyn cael eu briffio i staff a’u cyhoeddi ar ein mewnrwyd.

Mae asesu gweithgarwch ac adborth yn cadarnhau bod polisïau’n cael eu deall yn dda, eu bod yn effeithiol ac yn hawdd eu defnyddio.

Mae’r bwrdd wedi ymrwymo’n arbennig i sicrhau bod staff yn teimlo eu bod yn cael eu grymuso, eu cefnogi a’u hamddiffyn pe bai angen iddynt godi unrhyw bryderon.

Atal caethwasiaeth fodern

Rydym wedi diweddaru ein datganiad a’n dull gweithredu ar gyfer caethwasiaeth fodern mewn perthynas â chefnogi gofynion Deddf Caethwasiaeth Fodern 2015.

5.9 Adolygiad gan gorff partner

Yn ystod y flwyddyn, mae’r Awdurdod Glo wedi bod yn destun cam cyntaf adolygiad o gorff hyd braich Swyddfa’r Cabinet.

Edrychwn ymlaen at gael rhannu’r canlyniad maes o law.

5.10 Amgylchedd rheoli cadarn sy’n gwella’n barhaus

Fel yr amlinellwyd yn yr adroddiad perfformiad, mae ein sefydliad yn parhau i ddatblygu wrth i ni reoli rhaglenni gwaith mwy a mwy cymhleth i gadw pobl yn ddiogel, i ddarparu tawelwch meddwl ac i warchod a gwella’r amgylchedd.

Mae ein cynllun busnes yn uchelgeisiol a byddwn yn parhau i esblygu ein sefydliad i greu dyfodol gwell i bobl a’r amgylchedd mewn ardaloedd glofaol.

Rydym yn ymwybodol bod angen i ni barhau i ddatblygu ein trefniadau llywodraethu a rheoli ymhellach er mwyn cefnogi hyn.

Yn ystod 2023-2024, rydym wedi parhau i hyrwyddo diwylliant rheoli risg hyd yn oed cryfach, wedi gwella ein hymwybyddiaeth o fesurau gwrth-dwyll ac wedi rhoi ein cynllun gweithredu ar waith, ac wedi parhau i gryfhau rheolaethau seiberddiogelwch.

Yn fy natganiad llywodraethu diwethaf, fe wnes i dynnu sylw at achos o dorri terfyn cymeradwyo rheoli gwariant digidol Swyddfa’r Cabinet yn ystod 2022 i 2023 a’r camau ar unwaith a gymerodd yr Awdurdod Glo i hunan-adrodd hyn a nodi camau gweithredu i atal hyn rhag digwydd eto.

Yn ogystal â hyn, yn ystod 2023 i 2024 daethom yn ymwybodol o brosiect cynllun trin dŵr mwynglawdd gyda gwariant wedi’i gofnodi o £5.4 miliwn ar 31 Mawrth 2023, sy’n uwch na’r terfyn dirprwyedig o £5 miliwn fesul prosiect yr oedd angen cymeradwyaeth adrannol ar wahân ar ei gyfer.

Cawsom gymeradwyaeth ôl-weithredol gan yr Adran Diogelwch Ynni a Sero Net.

Roedd y prosiect hwn wedi cael ei gynnwys yng nghyllideb gyfalaf gyffredinol y rhaglen dŵr mwynglawdd a gymeradwywyd gan yr Adran Diogelwch Ynni a Sero Net.

Credwn fod y digwyddiadau hyn yn rhai prin yng nghyd-destun amgylchedd rheoli cryf yn gyffredinol.

Er gwaethaf hyn, er mwyn sicrhau bod y gwersi a ddysgwyd o’r digwyddiadau hyn wedi’u gwreiddio’n llawn a’n bod yn datblygu ein llywodraethiant a’n rheolaethau ar gyflymder priodol, sefydlasom grŵp gorchwyl a gorffen llywodraethiant i weithio yn ystod hanner olaf y flwyddyn.

Mae’r grŵp hwn wedi nodi atebion cyflym i wneud ein fframweithiau hyd yn oed yn fwy cadarn ac yn haws i’n pobl eu deall, ac mae wedi gwneud rhai argymhellion tymor canolig i’r tîm arwain gweithredol a’r pwyllgor archwilio a sicrhau risg ar gyfer gwelliannau parhaus i’n fframwaith.

Bydd y gwaith parhaus yn cynnwys proffesiynoli rheoli rhaglenni a phrosiectau ymhellach fel y nodwyd uchod a pharhau i gryfhau ein gallu i sicrhau contractau.

Rydym yn sylweddoli ei bod yn bwysig sicrhau nad ydym yn hunanfodlon a byddwn yn parhau i adolygu a datblygu ein hamgylchedd rheoli i sicrhau ei fod yn aros yn gymesur ac yn effeithiol wrth i’r amgylchedd allanol a’n sefydliad barhau i newid.

5.11 Effeithiolrwydd yr amgylchedd rheoli

Mae’r system lywodraethu, rheoli risg a rheoli wedi’i chynllunio i reoli risg i lefel resymol yn hytrach na dileu pob risg o fethu â chyflawni polisïau, nodau ac amcanion.

Felly, ni all ond ddarparu sicrwydd rhesymol, ac nid sicrwydd llwyr, o effeithiolrwydd.

Mae’r system rheolaeth fewnol wedi bod ar waith yn yr Awdurdod Glo ar gyfer y flwyddyn a ddaeth i ben ar 31 Mawrth 2024 ac, fel y dangosir, hyd at ddyddiad cymeradwyo’r adroddiad a’r cyfrifon blynyddol, yn unol â chanllawiau Trysorlys EF.

Ar sail holl elfennau fframwaith llywodraethu’r Awdurdod Glo, rwyf yn fodlon bod trefniadau llywodraethu, rheoli risg a rheolaeth fewnol yr Awdurdod Glo yn gymesur, yn addas i’r diben ac yn gweithio yn ôl y bwriad.

6. Adroddiad tâl cydnabyddiaeth a staff

6.1 Cyflwyniad

Paratowyd yr adroddiad hwn yn unol â llawlyfr adroddiadau ariannol y llywodraeth.

Lluniwyd yr adroddiad gan y swyddog cyfrifyddu ar ran y bwrdd ar argymhellion y pwyllgor pobl a thâl.

Fel rhan o’r adroddiad atebolrwydd, mae’r adroddiad tâl cydnabyddiaeth a staff yn rhoi manylion am wybodaeth allweddol sy’n ymwneud â chyflogau a thaliadau eraill, unrhyw daliadau ymadael neu ddyfarniadau sylweddol eraill i uwch reolwyr presennol neu gyn-reolwyr.

Mae hefyd yn cynnwys rhai polisïau ar gyflogau a materion ehangach, a datgeliad statudol sy’n ymwneud â materion fel cyflog teg ac ymrwymiadau oddi ar y gyflogres.

Mae’r tablau a’r adrannau canlynol yn yr adroddiad hwn yn cael eu harchwilio:

• tâl cyfarwyddwyr anweithredol

• tâl cyfarwyddwyr gweithredol

• hawliau pensiwn cyfarwyddwyr gweithredol

• nifer cyfartalog y bobl a gyflogir

• costau staff a chostau cysylltiedig

• adrodd ar gynllun iawndal y gwasanaeth sifil a chynlluniau iawndal eraill

• lluosrifau tâl

6.2 Y pwyllgor pobl a thâl

Fel yr eglurwyd yn y datganiad llywodraethu, mae gan yr Awdurdod Glo bwyllgor pobl a thâl sefydledig.

Mae hwn yn pennu ac yn parhau i adolygu’r strategaeth cyflogau a gwobrwyo ar gyfer holl staff yr Awdurdod Glo ac yn adolygu egwyddorion y cylch cyflog ar gyfer ei gyflwyno i Ysgrifennydd Gwladol yr Adran Diogelu Ffynonellau Ynni a Sero Net.

Mae cylch gorchwyl y pwyllgor yn rhagnodi na fydd y prif weithredwr yn bresennol pan fydd eu tâl a’u hamodau gwaith yn cael eu hystyried.

6.3 Polisi tâl cydnabyddiaeth ar gyfer y cyfarwyddwyr gweithredol

Mae’r pwyllgor pobl a thâl yn adolygu ac yn gwneud argymhellion ynghylch tâl cydnabyddiaeth y cyfarwyddwyr gweithredol gan gynnwys y prif weithredwr.

Cytunir ar holl gyflogau staff gweithredol o fewn fframwaith canllawiau cylch cyflogau uwch weision sifil a bennir gan Swyddfa’r Cabinet.

6.4 Yr Undeb Llafur (Gofynion Cyhoeddi Amser Cyfleuster)

O dan y rheoliadau uchod, mae’n ofynnol i’r Awdurdod Glo ddarparu manylion am amser undebau llafur. Ar gyfer 2023-2024, nid oes gweithgarwch i’w adrodd.

6.5 Trosiant staff

Gadawodd 36 o weithwyr y sefydliad yn ystod y flwyddyn, canran o 10.1%, o’i gymharu â chanran o 18.5% yn 2022-2023.

Rydym wedi gweld gostyngiad yn ein cyfradd trosiant, yn ôl i’r lefelau a welwyd cyn pandemig COVID-19.

Mae hyn yn rhannol seiliedig ar y farchnad ond mae hefyd yn adlewyrchiad o’n ffocws ar sicrhau bod yr Awdurdod Glo yn lle gwych i weithio i bawb. Gellir darllen mwy am hyn yn ein hadroddiad pobl.

6.6 Absenoldeb staff oherwydd salwch

Yn gyffredinol, 5.6 oedd y diwrnodau gwaith cyfartalog a gollwyd fesul blwyddyn staff, yn debyg 2022 i 2023 yn fras, sef 5.9 diwrnod.

Caiff cydweithwyr sydd wedi cymryd cyfnodau estynedig o absenoldeb eu cefnogi wrth iddynt ddychwelyd i’r gwaith drwy asesiadau iechyd galwedigaethol a thrwy ddefnyddio ein Rhaglen Cymorth i Weithwyr.

6.7 Adolygiadau datblygiad perfformiad 

Mae’r cyfarwyddwyr gweithredol yn cymryd rhan yn ein proses adolygu datblygiad perfformiad.

Gwneir asesiadau unigol gan y prif weithredwr ac fe’u hadolygir gan y cadeirydd a’r pwyllgor pobl a thâl.

Gwneir asesiad y prif weithredwr gan y cadeirydd ac fe’i hadolygir gan y pwyllgor pobl a thâl.

Mae gwerthuso perfformiad unigol cydweithiwr yn seiliedig ar gyflawni amcanion ac ymddygiadau diffiniedig a aseswyd yn erbyn 4 sgôr perfformiad.

6.8 Cyflog ar sail perfformiad

Nid yw cyflog ar sail perfformiad dan gontract nac yn bensiynadwy ac mae’n amodol ar gael cymeradwyaeth flynyddol drwy’r broses cylch cyflog gan yr Adran Diogelu Ffynonellau Ynni a Sero Net.

Cymeradwywyd y cylch cyflog ar gyfer 2023-2024 gan yr Adran Busnes, Ynni a Strategaeth Ddiwydiannol (rhagflaenydd yr Adran Diogelu Ffynonellau Ynni a Sero Net) ym mis Gorffennaf 2023.

Mae cyflog ar sail perfformiad yn cael ei ennill ar sail dyfarniad corfforaethol fel ei fod yn adlewyrchu perfformiad corfforaethol ac unigol yn erbyn amcanion.

Aseswyd perfformiad corfforaethol ar gyfer 2023 i 2024 gan y bwrdd ar 100% ac mae cyflog ar sail perfformiad wedi cael ei ddyfarnu yn unol â hynny.

Mae’r adrannau canlynol o’r Adroddiad Tâl a Staff yn destun archwiliad.

6.9 Contractau cyfarwyddwyr gweithredol

Ein polisi ni yw y dylai cyfarwyddwyr gweithredol gael contractau cyflogaeth am gyfnod amhenodol sy’n rhoi 6 mis o rybudd.

Dangosir manylion contractau cyflogaeth y cyfarwyddwyr gweithredol isod:

	Dyddiad gwasanaeth di-dor	Hawl rhybudd i gael ei roi gan yr Awdurdod Glo
Lisa Pinney MBE	1 Mehefin 2018	6 mis
Paul Frammingham	6 Mai 2008	6 mis
Carl Banton	5 Ionawr 2004	6 mis

Y cyfnod rhybudd i’w roi gan gyfarwyddwr i’r Awdurdod Glo yw: gan y prif weithredwr, 6 mis, a chan y cyfarwyddwyr gweithredol eraill, 3 mis.

6.10 Tâl cydnabyddiaeth cyfarwyddwyr anweithredol

Mae cyfarwyddwyr anweithredol wedi cael eu penodi gan yr Adran Busnes, Ynni a Strategaeth Ddiwydiannol neu’r Adran Diogelu Ffynonellau Ynni a Sero Net yn unol â’r cod ymarfer a gyhoeddwyd gan y comisiynydd penodiadau cyhoeddus.

Yr Adran Diogelu Ffynonellau Ynni a Sero Net sy’n pennu eu telerau ymgysylltu a’u tâl cydnabyddiaeth.

Nid ydynt yn gymwys i gymryd rhan yn y cynlluniau pensiwn nac i dderbyn cyflog ar sail perfformiad.

Dangosir y ffioedd a dalwyd i’r cyfarwyddwyr anweithredol isod:

	Dyddiad gorffen y contract	2023 i 2024	2022 i 2023
Jeff Halliwell	31 Mawrth 2027	£27,050	£27,050
Steve Wilson	31 Mawrth 2024	£11,666	£11,666
Jayne Scott	31 Mawrth 2025	£11,666	£11,666
David Brooks	31 Mawrth 2025	£11,666	£1,944
Bev Smith	31 Mawrth 2026	£11,666	£845

Penodwyd Kate Denham ym mis Ionawr 2024 ac ymgymerodd â gweithgareddau cynefino yn ystod y cyfnod hyd at fis Mawrth 2024. Yn ystod y cyfnod hwn, derbyniodd dâl o £2,917. Dechreuodd cyfnod ffurfiol Kate Denham fel cyfarwyddwr anweithredol ar 1 Ebrill 2024.

	Cyflog 2023 i 2024	Cyflog 2022 i 2023	Lwfans 2023 i 2024	Lwfans 2022 i 2023	Cyflog ar sail perfformiad 2023 i 2024	Cyflog ar sail perfformiad 2022 i 2023	Buddion pensiwn 2023 i 2024[footnote 2]	Buddion pensiwn 2022 i 2023	Cyfanswm 2023 i 2024	Cyfanswm 2022 i 2023
Lisa Pinney MBE	£145,000 i £150,000	£140,000 i £145,000	0	0	£15,000 i £20,000	£15,000 i £20,000	£58,000	£55,000	£220,000 i £225,000	£210,000 i £215,000
Paul Frammingham	£105,000 i £110,000	£95,000 i £100,000	£5,000 i £10,000	£10,000 i £15,000	£5,000 i £10,000	£5,000 i £10,000	£41,000	£40,000	£160,000 i £165,000	£155,000 i £160,000
Carl Banton[footnote 3]	£85,000 i £90,000	£80,000 i £85,000	£5,000 i £10,000	£5,000 i £10,000	£5,000 i £10,000	£5,000 i £10,000	£56,000	(£21,000)	£160,000 i £165,000	£75,000 i £80,000

Cyfrifir gwerth y buddion pensiwn a gronnwyd yn ystod y flwyddyn fel y cynnydd gwirioneddol mewn pensiwn wedi’i luosi â 20 a’r cynnydd gwirioneddol mewn unrhyw gyfandaliad llai’r cyfraniadau a wneir gan yr unigolyn.

Nid yw’r cynnydd gwirioneddol yn cynnwys cynnydd oherwydd chwyddiant neu unrhyw gynnydd neu ostyngiad yn sgil trosglwyddo hawliau pensiwn.

Mae tâl cydnabyddiaeth cyfarwyddwyr gweithredol yn cynnwys cyflog, tâl cysylltiedig â pherfformiad heb ei gyfuno a enillwyd yn ystod y flwyddyn o dan y broses adolygu datblygiad perfformiad (nid dan gontract), lwfansau penodol a gwerth buddion pensiwn a gronnwyd yn ystod y flwyddyn.

Mae’r lwfansau’n cynnwys lwfans car yn y ddwy flynedd a lwfans cyfrifoldeb yn 2022 i 2023 ar gyfer Paul Frammingham yn unig, a lwfans cyfrifoldeb yn y ddwy flynedd ar gyfer Carl Banton.

Mae cyflog ar sail perfformiad yn seiliedig ar lefelau perfformiad a gyrhaeddir ac fe’i gwneir fel rhan o’r broses adolygu perfformiad.

Mae cyflog ar sail perfformiad yn ymwneud â’r perfformiad yn y flwyddyn y daw’n daladwy i’r unigolyn.

Rydym hefyd yn cymryd rhan mewn cynllun beicio i’r gwaith sydd wedi’i gymeradwyo gan CThEF. Cymerodd Carl Banton ran yn y cynllun hwn yn ystod 2022 i 2023 a chymerodd Lisa Pinney ran yn y cynllun hwn yn ystod 2022 i 2023 a 2023 i 2024.

Ni chafodd unrhyw gyfarwyddwyr gweithredol unrhyw fuddion ymarferol yn ystod 2022-2023 na 2023-2024.

6.11 Hawliau pensiwn cyfarwyddwyr gweithredol

	Pensiwn cronedig ar oedran pensiwn ar 31 Mawrth 2024	Cynnydd gwirioneddol mewn pensiwn a chyfandaliad cysylltiedig ar oedran pensiwn	Gwerth trosglwyddo cyfwerth ag arian parod ar 31 Mawrth 2024	Gwerth trosglwyddo cyfwerth ag arian parod ar 31 Mawrth 2023	Gwir gynnydd mewn gwerth trosglwyddo cyfwerth ag arian parod
Lisa Pinney MBE	£20,000 i £25,000	£ 2,500 i £5,000	£286,000	£215,000	£35,000
Paul Frammingham	£35,000 i £40,000	£0 i £2,500	£753,000	£645,000	£28,000
Carl Banton	£35,000 i £40,000	£2,500 i £5,000	£759,000	£647,000	£50,000

6.12 Pensiynau’r Gwasanaeth Sifil

Darperir buddion pensiwn drwy drefniadau pensiwn y Gwasanaeth Sifil. Cyn 1 Ebrill 2015, yr unig gynllun oedd PCSPS, sy’n cael ei rannu’n ychydig o wahanol adrannau – mae clasurol, premiwm a chlasurol uwch yn darparu buddion ar sail cyflog terfynol, ac mae nuvos yn darparu buddion ar sail cyfartaledd gyrfa.

O 1 Ebrill 2015 cyflwynwyd cynllun pensiwn newydd ar gyfer gweision sifil – y Cynllun Pensiwn Gweision Sifil ac Eraill neu alpha, sy’n darparu buddion ar sail cyfartaledd gyrfa.

Ymunodd pob gwas sifil a benodwyd o’r newydd, a’r rhan fwyaf o’r rheini a oedd eisoes yn gweithio i’r gwasanaeth, â’r cynllun newydd.

Mae PCSPS ac alpha yn gynlluniau statudol heb eu hariannu. Mae gweithwyr a chyflogwyr yn gwneud cyfraniadau (mae cyfraniadau gweithwyr yn amrywio rhwng 4.6% ac 8.05%, yn dibynnu ar eu cyflog).

Telir balans cost y buddiannau gan arian y pleidleisir arno gan y Senedd bob blwyddyn.

Mae pensiynau sy’n cael eu talu yn cael eu cynyddu’n flynyddol yn unol â’r ddeddfwriaeth Cynyddu Pensiynau. Yn hytrach na’r trefniadau buddion diffiniedig, gall cyflogeion ddewis pensiwn cyfraniadau diffiniedig gyda chyfraniad cyflogwr, cyfrif pensiwn y bartneriaeth.

Yn alffa, mae’r pensiwn yn cronni ar gyfradd o 2.32% o enillion pensiynadwy bob blwyddyn, ac mae’r cyfanswm a gronnwyd yn cael ei addasu’n flynyddol yn unol â chyfradd a bennir gan Drysorlys EF.

Gall aelodau ddewis rhoi rhan o’u pensiwn heibio (cyfnewid) i gael cyfandaliad hyd at y terfynau a bennir gan Ddeddf Cyllid 2004.

Bydd buddion PCSPS pob aelod sydd wedi newid i gynllun alpha o PCSPS yn cael eu ‘bancio’, gyda’r rheini sydd â buddion cynt yn un o adrannau cyflog terfynol y PCSPS yn cael y buddion hynny ar sail eu cyflog terfynol pan fyddant yn gadael cynllun alpha.

Y pensiwn cronedig a ddangosir yn yr adroddiad hwn yw’r pensiwn y mae gan yr aelod hawl i’w gael pan fydd yn cyrraedd oed pensiwn normal, neu’n syth ar ôl peidio â bod yn aelod gweithredol o’r cynllun os yw wedi cyrraedd oed pensiwn neu dros yr oedran hwnnw.

60 yw’r oedran pensiwn normal ar gyfer aelodau cynlluniau clasurol, premiwm a chlasurol a mwy, a 65 ar gyfer aelodau nuvos, a 65 oed neu Oed Pensiwn y Wladwriaeth, pa bynnag yw’r uchaf, ar gyfer aelodau cynllun alpha.

Mae’r ffigurau pensiwn a yn yr adroddiad hwn ar gyfer swyddogion yn dangos y pensiwn a enillwyd yn PCSPS neu alpha – fel sy’n briodol. Os oes gan aelod fuddion yn y PCSPS ac alpha, mae’r ffigurau’n dangos gwerth cyfunol y buddion yn y ddau gynllun, ond sylwer y gallai rhannau o’r pensiwn hwnnw fod yn daladwy o oedrannau gwahanol.

Pan gyflwynodd y Llywodraeth gynlluniau pensiwn gwasanaeth cyhoeddus newydd yn 2015, roedd yna drefniadau pontio a oedd yn trin aelodau presennol y cynllun yn wahanol ar sail eu hoedran.

Roedd aelodau hŷn o PCSPS yn aros yn y cynllun hwnnw, yn hytrach na symud i alpha. Yn 2018, canfu’r Llys Apêl fod y trefniadau pontio yn y cynlluniau pensiwn gwasanaeth cyhoeddus yn gwahaniaethu’n anghyfreithlon yn erbyn aelodau iau.

O ganlyniad, mae camau’n cael eu cymryd i unioni’r diwygiadau hynny yn 2015, gan wneud darpariaethau’r cynllun pensiwn yn deg i bob aelod.

Mae rhwymedi pensiynau gwasanaeth cyhoeddus yn cynnwys dwy ran.

Caeodd y rhan gyntaf y PCSPS ar 31 Mawrth 2022, gyda’r holl aelodau gweithredol yn dod yn aelodau o alpha o 1 Ebrill 2022 ymlaen.

Mae’r ail ran yn dileu’r gwahaniaethu ar sail oedran ar gyfer y cyfnod rhwymedi, rhwng 1 Ebrill 2015 a 31 Mawrth 2022, drwy symud aelodaeth aelodau cymwys yn ystod y cyfnod hwn yn ôl i’r PCSPS ar 1 Hydref 2023. Mae hyn yn cael ei alw’n “ddirwyn y broses yn ôl”.

Ar gyfer aelodau sydd o fewn cwmpas y rhwymedi pensiwn gwasanaeth cyhoeddus, mae cyfrifo eu buddion at ddibenion cyfrifo eu gwerth trosglwyddo cyfwerth ag arian parod a’u ffigur tâl sengl, rhwng 31 Mawrth 2023 a 31 Mawrth 2024, yn adlewyrchu’r ffaith bod aelodaeth rhwng 1 Ebrill 2015 a 31 Mawrth 2022 wedi cael ei dirwyn yn ôl i’r PCSPS.

Er y bydd aelodau’n cael dewis maes o law i benderfynu a ddylai’r cyfnod hwnnw gyfrif tuag at fuddion PCSPS neu alpha, mae’r ffigurau’n dangos y sefyllfa wedi’i dirwyn yn ôl, sy’n golygu buddion PCSPS ar gyfer y cyfnod hwnnw.

Mae’r cyfrif pensiwn partneriaeth yn drefniant pensiwn cyfraniadau diffiniedig galwedigaethol sy’n rhan o’r Legal & General Mastertrust.

Mae’r cyflogwr yn gwneud cyfraniad sylfaenol o rhwng 8% ac 14.75% (yn dibynnu ar oedran yr aelod). Nid oes raid i’r gweithiwr gyfrannu, ond os bydd yn gwneud cyfraniadau, bydd y cyflogwr yn talu swm cyfatebol hyd at derfyn o 3% o gyflog pensiynadwy (yn ogystal â chyfraniad sylfaenol y cyflogwr).

Mae cyflogwyr hefyd yn cyfrannu 0.5% o gyflog pensiynadwy i dalu cost yswiriant buddion risg a ddarperir yn ganolog (marw yn y swydd ac ymddeol yn sgil salwch).

Mae rhagor o fanylion am drefniadau pensiwn y Gwasanaeth Sifil ar gael yn:

 Pensiynau’r Gwasanaeth Sifil

Ar gyfer 2023-2024, roedd cyfraniadau cyflogwyr o £4,083,000 yn daladwy i’r PCSPS (2022-2023: £3,508,000) ar un o 4 cyfradd yn yr ystod 26.6% i 30.3% o gyflog pensiynadwy, yn seiliedig ar fandiau cyflog (2022-2023: 26.6% i 30.3%).

Bydd Actiwari’r Cynllun yn adolygu cyfraniadau cyflogwyr bob 4 blynedd yn dilyn prisiad llawn o’r cynllun.

Cafodd y bandiau cyflog a’r cyfraddau cyfrannu eu diwygio ar gyfer 2019-2020 a byddant yn aros yr un fath tan 2024-2025.

Mae cyfraddau’r cyfraniadau’n adlewyrchu’r buddion wrth iddynt gronni, nid pan fydd y costau’n codi mewn gwirionedd, ac maent yn adlewyrchu profiad blaenorol o’r cynllun.

Gall gweithwyr ddewis agor cyfrif pensiwn partneriaeth, pensiwn cyfranddeiliaid gyda chyfraniad gan y cyflogwr. Talwyd cyfraniadau’r cyflogwr o £48,876 (2022-2023: £42,292) mewn perthynas â 10 (2022-2023: 10) gweithiwr a gofrestrwyd ar gyfrifon partneriaeth yn ystod y flwyddyn.

6.13 Gwerth trosglwyddo sy’n cyfateb i arian parod

Gwerth trosglwyddo sy’n cyfateb i arian parod yw gwerth cyfalafol a aseswyd gan actiwari o fuddion y cynllun pensiwn a gronnwyd gan aelod ar adeg benodol.

Buddion a gronnwyd gan yr aelod yw’r buddion a brisir ynghyd ag unrhyw bensiwn wrth gefn i briod sy’n daladwy o’r cynllun.

Gwerth trosglwyddo sy’n cyfateb i arian parod yw taliad a wneir gan gynllun neu drefniant pensiwn i sicrhau buddiannau pensiwn mewn cynllun pensiwn neu drefniant arall pan fydd yr aelod yn gadael cynllun ac yn dewis trosglwyddo’r buddiannau sydd wedi cronni yn eu cynllun blaenorol.

Mae’r ffigurau pensiwn a nodir yn ymwneud â buddion y mae’r unigolyn wedi eu cronni o ganlyniad i gyfanswm ei aelodaeth yn y cynllun pensiwn, nid dim ond ei wasanaeth mewn swydd uwch y mae’r datgeliad yn berthnasol iddo.

Mae’r ffigurau’n cynnwys gwerth unrhyw fuddion pensiwn mewn cynllun neu drefniant arall y mae’r aelod wedi ei drosglwyddo i drefniadau pensiwn y Gwasanaeth Sifil.

Maent hefyd yn cynnwys unrhyw fuddion pensiwn ychwanegol a gronnwyd i’r aelod o ganlyniad iddo’n prynu buddion pensiwn ychwanegol ar ei gost ei hun.

6.14 Cynnydd gwirioneddol mewn gwerth trosglwyddo sy’n cyfateb i arian parod

Mae hyn yn adlewyrchu’r cynnydd yn y gwerth trosglwyddo sy’n cyfateb i arian parod sy’n cael ei ariannu gan y cyflogwr. Nid yw’n cynnwys cynnydd yn y pensiwn cronedig oherwydd chwyddiant, cyfraniadau’r gweithiwr (gan gynnwys gwerth unrhyw fuddion a drosglwyddwyd o gynllun neu drefniant pensiwn arall) ac mae’n defnyddio ffactorau prisio cyffredin y farchnad ar gyfer dechrau a diwedd y cyfnod.

Nid oedd unrhyw ymddeoliadau cynnar ar sail iechyd gwael yn 2022 i 2023 nac yn 2023 i 2024.

Mae’r tabl canlynol yn dangos yr unigolion cyfwerth ag amser llawn cyfartalog a gyflogwyd gan yr Awdurdod Glo drwy gydol 2023 i 24 ac mae’n gyson â’r strwythur sefydliadol ar gyfer y ddwy flynedd.

Mae’n adlewyrchu twf parhaus yn rhaglenni gweithredol yr Awdurdod Glo a gwaith a ariennir yn allanol.

6.15 Nifer cyfartalog y bobl a gyflogwyd 2023 i 2024

Adran	Staff	Arall	Cyfanswm
Datblygu a gwybodaeth	49	8	57
Gweithrediadau	122	16	138
Masnachol ac arloesi	29	2	31
Technoleg gwybodaeth a digidol	37	5	42
Rheolaeth a gwasanaethau corfforaethol	77	7	84
Nifer y staff	314	38	352

Cafodd 7.8 o unigolion cyfwerth ag amser llawn eu codi ar brosiectau cyfalaf yn ystod 2023 i 2024

6.16 Nifer cyfartalog y bobl a gyflogwyd 2022 i 2023

Adran	Staff	Arall	Cyfanswm
Datblygu a gwybodaeth	62	2	64
Gweithrediadau	114	2	116
Masnachol ac arloesi	40	1	41
Technoleg gwybodaeth a digidol	33	4	37
Rheolaeth a gwasanaethau corfforaethol	62	2	64
Nifer y staff	311	11	322

Cafodd 9.1 o unigolion cyfwerth ag amser llawn eu codi ar brosiectau cyfalaf yn ystod 2022 i 2023

6.17 Costau staff a chostau cysylltiedig rhwng 2023 a 2024

Mae costau staff yn cynnwys	Staff	Arall	Cyfanswm
Cyflogau	£16,395,000	£0	£16,395,000
Costau nawdd cymdeithasol	£1,863,000	£0	£1,863,000
Costau pensiwn eraill	£4,064,000	£0	£4,064,000
Costau staff asiantaeth	£0	£769,000	£769,000
Cyfanswm costau staff	£22,322,000	£769,000	£23,091,000

6.18 Costau staff a chostau cysylltiedig rhwng 2023 a 2023

Mae costau staff yn cynnwys	Staff	Arall	Cyfanswm
Cyflogau	£13,717,000	£0	£13,717,000
Costau nawdd cymdeithasol	£1,636,000	£0	£1,636,000
Costau pensiwn eraill	£3,508,000	£0	£3,508,000
Costau staff asiantaeth	£0	£1,004,000	£1,004,000
Cyfanswm costau staff	£18,861,000	£1,004,000	£19,865,000

6.19 Cyfansoddiad staff

Ar 31 Mawrth 2024	Cyfarwyddwyr anweithredol	Tîm arwain gweithredol	Uwch reolwyr	Staff	Cyfanswm
Dynion	3	5	13	192	213
Menywod	2	2	9	167	180
Cyfanswm	5	7	22	359	393

Ar 31 Mawrth 2024, cafodd Kate Denham dâl. Fodd bynnag, ni ddechreuodd ei rôl ffurfiol fel cyfarwyddwr anweithredol tan 1 Ebrill 2024, felly nid yw wedi cael ei chynnwys yn y ffigurau uchod.

6.20 Anabledd, amrywiaeth a chynhwysiant

Rydym yn gyflogwr cynhwysol ac rydym yn annog ac yn croesawu ceisiadau gan bawb a allai fod â’r sgiliau priodol i’n helpu i greu dyfodol gwell i bobl a’r amgylchedd mewn ardaloedd glofaol.

Rydym yn cynnig cynllun gwarantu cyfweliad ar gyfer grwpiau ethnig amrywiol sy’n cael eu tangynrychioli ac ymgeiswyr anabl ac rydym yn gweithio’n barhaus i wreiddio arferion gorau a dileu rhagfarn o’n harferion recriwtio.

Rydym yn darparu addasiadau rhesymol ar gyfer ymgeiswyr anabl ac abl mewn ffordd wahanol mewn cyfweliad a’u helpu i lwyddo yn y gwaith.

Rydym yn annog gweithio hyblyg, oriau rhan amser ac oriau cywasgedig ac oriau yn ystod y tymor.

Mae gennym gynllun cydraddoldeb, amrywiaeth a chynhwysiant a chynllun gwrth-hiliaeth sy’n canolbwyntio ar gamau ymarferol i’n helpu i fod hyd yn oed yn well ac rydym yn parhau i wrando a dysgu.

Rydym yn hyrwyddo datblygu gyrfa, dilyniant gyrfa a chadw ein holl weithwyr.

Rydym wedi annog a chefnogi amrywiaeth o rwydweithiau amrywiaeth ac rydym yn gweithio i sicrhau bod amrywiaeth eang o leisiau’n cael eu clywed ar bob lefel yn y sefydliad.

Rydym yn parhau i weithio i ddenu, recriwtio a chadw mwy o amrywiaeth ymysg staff ar bob lefel a’u datblygu drwy’r sefydliad.

Rydym yn parhau i annog pawb i deimlo’n gyfforddus i ddatgelu data amrywiaeth yn gyfrinachol er mwyn gwella cywirdeb ein hadroddiadau a’n galluogi ni i roi camau gweithredu clir ar waith.

Rydyn ni eisiau bod yn sefydliad gwirioneddol amrywiol a chynhwysol – ‘lle gwych i weithio i bawb’. Gwyddom fod gennym fwy i’w wneud ac rydym wedi ymrwymo i barhau i wella a thyfu.

Mae rhagor o wybodaeth am ein gwaith amrywiaeth a chynhwysiant ar gael yn adran pobl yr adroddiad perfformiad.

6.21 Adrodd am gynlluniau iawndal y Gwasanaeth Sifil a chynlluniau iawndal eraill –pecynnau ymadael

2023-2024 (2022-2023 mewn cromfachau)	Nifer y diswyddiadau gorfodol	Nifer yr ymadawiadau eraill y cytunwyd arnynt	Cyfanswm y pecynnau ymadael
Llai na £10,000	0 (0)	0 (0)	0 (0)
£10,000 i £25,000	0 (0)	0 (1)	0 (0)
£25,000 i £50,000	0 (0)	0 (1)	0 (0)
£50,000 i £100,000	0 (0)	0 (0)	0 (0)
Cyfanswm nifer y pecynnau gadael	0 (0)	0 (2)	0 (0)
Cyfanswm cost	0 (0)	0 (£60,000 i £65,000)	0 (0)

Ni chytunwyd ar unrhyw ymadawiadau rhwng 2023 a 2024. Yn 2022 i 2023, roedd 2 ymadawiad ar gost o £60,000 i £65,000.

Rhoddwyd cyfrif am gostau ymadael yn y flwyddyn gadael a phenderfynwyd ar y dyfarniad yn unol â darpariaethau cynllun Iawndal y Gwasanaeth Sifil, cynllun statudol a wnaed o dan Ddeddf Blwydd-daliadau 1972.

6.22 Rhoi gwybod am benodiadau cyflog mawr oddi ar y gyflogres

Roedd yna 7 o ymrwymiadau gweithwyr oddi ar y gyflogres ar gyflog mawr ar 31 Mawrth 2024, a oedd yn ennill £245 y diwrnod neu fwy:

Hyd y gyflogaeth	Nifer
Llai na blwyddyn	3
Rhwng 1 a 2 flynedd	3
Rhwng 2 a 3 flynedd	1
Rhwng 3 a 4 flynedd	0
4 blynedd neu fwy	0

Roedd yna 11 o weithwyr oddi ar y gyflogres sy’n cael cyflog mawr a gyflogwyd ar unrhyw adeg yn ystod y flwyddyn a ddaeth i ben ar 31 Mawrth 2024, a oedd yn ennill £245 y diwrnod neu fwy: Nid oedd yr un ohonynt yn ddarostyngedig i ddeddfwriaeth oddi ar y gyflogres.

Mae’r Awdurdod Glo yn cynnal archwiliadau fel mater o drefn ar rolau arfaethedig, gan gynnwys profion Gwasanaeth Statws Cyflogaeth CThEM, i bennu statws IR35 cyn unrhyw gynnig.

Lle mae’r gwiriadau hyn yn awgrymu bod angen sicrwydd ynghylch treth incwm a rhwymedigaethau yswiriant gwladol, mae contractau’n cynnwys y cymalau a grybwyllwyd uchod a gofynnir am sicrwydd naill ai gan y gweithiwr neu gan yr asiant y maent yn gweithio iddo.

Nid oedd yna unrhyw ymrwymiadau oddi ar y gyflogres gan aelodau’r bwrdd, a/neu uwch swyddogion sydd â chyfrifoldeb ariannol sylweddol, rhwng 1 Ebrill 2023 a 31 Mawrth 2024.

Roedd 11 o unigolion wedi cael eu pennu’n aelodau o’r bwrdd a/neu’n swyddogion uwch

â chyfrifoldeb ariannol sylweddol yn ystod y flwyddyn ariannol. Mae’r ffigwr hwn yn cynnwys ymrwymiadau oddi ar y gyflogres ac ar y gyflogres

Roedd gwariant ymgynghori ar gyfer y flwyddyn yn £0. Roedd y gwariant ymgynghori ar gyfer 2022 i 2023 hefyd yn £0.

6.23 Lluosrifau tâl

Dyma’r newid canrannol ers y flwyddyn ariannol flaenorol ar gyfer cyflog a lwfansau, a thâl ar sail perfformiad, y cyfarwyddwr sy’n cael y cyflog uchaf a staff yr Awdurdod Glo:

Cyflog a Lwfansau	2023 to 2024	2022 to 2023
Y cyfarwyddwr sy’n cael y tâl uchaf (pwynt canol y band)	3.5%	3.6%
Gweithwyr yr Awdurdod Glo	5.8%	4.9%

Cyflog ar sail perfformiad	2023 i 2024	2022 i 2023
Y cyfarwyddwr sy’n cael y tâl uchaf (pwynt canol y band)	0%	0%
Gweithwyr yr Awdurdod Glo	1.4%	5.4%

Yn 2023 i 2024, cynyddodd cyflog a lwfansau cyfartalog gweithwyr 5.8%. Roedd hyn yn cynnwys dyfarniad cyflog a oedd ar gyfartaledd yn 5% ar draws pob lefel yn y sefydliad a thaliad costau byw untro ar gyfer yr holl raddfeydd staff o dan lefel weithredol o £1,500.

Mae cyflog ar sail perfformiad yn gysylltiedig â chyflawni targedau perfformiad y sefydliad, a gafodd eu cyflawni’n llawn yn ystod 2023- 2024.

Roedd y cynnydd cyfartalog mewn cyflog ar sail perfformiad ar gyfer 2023 i 2024 ychydig yn llai o’i gymharu â’r flwyddyn flaenorol oherwydd cynnydd yn nifer y staff sy’n gymwys i gael y taliad.

Mae cap ar dâl ar sail perfformiad y cyfarwyddwr sy’n cael y cyflog uchaf.

Mae cymhareb tâl y cyfarwyddwr sy’n cael y tâl uchaf i dâl y gweithiwr yn y 3 chwartel fel a ganlyn:

Blwyddyn	25ain canradd	Canolrif	75ain canradd
2023 i 2024	4.6	3.5	3
2022 i 2023	4.7	3.5	2.9

Mae cyfanswm y tâl cydnabyddiaeth yn cynnwys cyflog, lwfansau a thâl ar sail perfformiad heb ei gyfuno.

Nid yw’n cynnwys taliadau diswyddo, cyfraniadau pensiwn y cyflogwr na gwerth trosglwyddo cyfwerth ag arian pensiynau.

Dyma’r ffigurau y seilir y cyfrifiadau hyn arnynt:

Blwyddyn	25ain canradd cyfanswm cyflog a buddion	25ain canradd cyflog	Canolrif cyfanswm cyflog a buddion	Cyflog canolrifol	Cyfanswm cyflog 75ain canradd cyfanswm cyflog a buddion	Cyflog 75ain canradd
2023 i 2024	£36,219	£34,072	£47,641	£47,474	£56,334	£51,738
2022 i 2023	£33,368	£30,861	£44,486	£41,224	£54,223	£52,531

Yn 2023 i 2024 a 2022 i 2023, ni chafodd unrhyw weithiwr dâl cydnabyddiaeth oedd yn fwy na’r cyfarwyddwr sy’n cael y cyflog uchaf. Roedd y taliadau cydnabyddiaeth yn amrywio rhwng £20,058 a £170,000. Rhwng 2022 a 2023 roedd yn £19,968 i £160,000.

7. Atebolrwydd Seneddol ac adroddiad archwilio

Fel rhan o’r adroddiad atebolrwydd, mae adroddiad atebolrwydd ac archwilio’r senedd yn nodi’r datgeliadau ychwanegol hynny sy’n ofynnol gan y Senedd Brydeinig, os na fanylir arnynt mewn man arall yn yr adroddiad blynyddol a’r cyfrifon, ac mae’n cynnwys yr adroddiad archwilio allanol.

7.1 Safonau Swyddogaethol y Llywodraeth

Mae’r Awdurdod Glo yn cydymffurfio â mabwysiadu safonau swyddogaethol y llywodraeth, gan sicrhau eu bod yn diwallu anghenion a blaenoriaethau busnes

Mae’r adrannau canlynol yn cael eu harchwilio.

7.2 Cyfrif gwariant: colledion, taliadau arbennig a rhoddion

Ni chafwyd unrhyw golledion na thaliadau arbennig dros £300,000, nac unrhyw roddion yn ystod 2023 i 2024.

7.3 Ffioedd a thaliadau

Mae’r Awdurdod Glo yn cydymffurfio â’r gofynion dyrannu costau a chodi tâl a nodir yng nghanllawiau Rheoli Arian Cyhoeddus Trysorlys EF.

Eglurir isod ffrydiau incwm mwyaf arwyddocaol yr Awdurdod Glo, fel yr amlinellir yn nodiadau 2 a 4 y datganiadau ariannol.

Mae’r gydran weithredu Fasnachol ac Arloesi’n cynnwys darparu gwasanaethau cynghori a thechnegol a gynhyrchodd incwm o £8,117,000 (2022-2023: £6,802,000), costau o £7,773,000 (2022-2023: £6,639,000), a gwarged o £344,000 (2022-2023: £163,000 o warged).

Yr amcan ariannol ar gyfer darparu gwasanaethau cynghori a thechnegol yw naill ai adennill costau llawn (gan gynnwys lwfans ar gyfer adennill gorbenion) wrth ddarparu gwasanaethau ar draws y llywodraeth, neu ardrethi masnachol, sy’n adlewyrchu’r lefelau uwch o risg, wrth ddarparu gwasanaethau i farchnadoedd cystadleuol.

Mae cyfran yr incwm o ganlyniad i adennill costau’n llawn dros 97% (2022 i 2023: 99%), sy’n adlewyrchu’r ddarpariaeth barhaus o wasanaethau i’n cwsmeriaid ar draws y llywodraeth wrth i ni eu cefnogi i ddarparu rhaglenni allweddol.

Mae’r segment gweithredu fasnachol ac arloesi yn cynnwys darparu adroddiadau mwyngloddio a gynhyrchodd incwm o £6,623,000 (2022-2023: £6,980,000), costau o £2,855,000 (2022-2023: £3,175,000), a gwarged o £3,768,000 (2022-2023: £3,805,000 o warged).

Rheolir ac adroddir ar wariant sy’n gysylltiedig â rhaglenni a gweithgareddau penodol o dan y segment gweithrediadau, ond mae’n ymwneud â gwella data a gwybodaeth.

Amcan ariannol adroddiadau mwyngloddio yw darparu gwasanaethau ar raddfa fasnachol.

Mae’r gydran weithredu datblygu a gwybodaeth yn cynnwys darparu gwybodaeth am drwyddedu a chloddio data a gynhyrchodd incwm o £1,743,000 (2022-2023: £1,593,000), ad-daliadau mewnol o £1,426,000 (2022-2023: £1,610,000), costau o £3,075,000 (2022-2023: £3,144,000), a gwarged o £94,000 (2022-2023: £59,000 o warged).

Yr amcan ariannol ar gyfer darparu gwybodaeth am drwyddedu a chloddio data yw adennill costau llawn (gan gynnwys lwfans ar gyfer adfer gorbenion).

Mae datblygu a gwybodaeth yn cynnwys darparu gweithgareddau trwyddedu a chaniatáu a gynhyrchodd incwm o £745,000 (2022-2023: £784,000), costau o £1,059,000 (2022-2023: £974,000), a diffyg o £314,000 (2022-2023: diffyg o £190,000).

Yr amcan ariannol ar gyfer darparu gwasanaethau trwyddedu a chaniatadau yw adennill costau llawn ynghyd â lwfans ar gyfer adfer gorbenion.

7.4 Rhwymedigaethau digwyddiadol pell

Nid oes yn rhaid datgelu rhwymedigaethau digwyddiadol pell o dan Safon Cyfrifeg Ryngwladol (IAS) 37, ond fe’u hystyrir yma at ddibenion adrodd ac atebolrwydd y senedd. Mae’r Awdurdod Glo o’r farn bod y datganiadau ariannol yn datgelu ddigon, yn nodyn 16 o rwymedigaethau amodol a nodyn 13 o ddarpariaethau, i roi dealltwriaeth lawn i’r darllenydd o’r rhwymedigaethau maen nhw’n eu hwynebu ac y gallent eu hwynebu.

7.5 Busnes hyfyw

Cafodd yr adroddiad hwn ei greu ar sail bod yr Awdurdod Glo yn fusnes hyfyw fel y nodir yn nodyn 1.3 y datganiadau ariannol

Cymeradwywyd yr adroddiad atebolrwydd hwn gan y prif weithredwr a’r swyddog cyfrifyddu.

Lisa Pinney MBE, Prif weithredwr a Swyddog Cyfrifyddu, 15 Gorffennaf 2024

8. Tystysgrif ac Adroddiad y Rheolwr ac Archwilydd Cyffredinol i Dŷ’r Cyffredin

8.1 Barn ar y datganiadau ariannol

Tystiaf fy mod wedi archwilio datganiadau ariannol yr Awdurdod Glo ar gyfer y flwyddyn a ddaeth i ben 31 Mawrth 2024 o dan Ddeddf y Diwydiant Glo 1994.

Mae’r datganiadau ariannol yn cynnwys y canlynol gan yr Awdurdod Glo:

• datganiad o sefyllfa ariannol ar 31 Mawrth 2024

• datganiad o wariant net cynhwysfawr, datganiad llifoedd arian a datganiad o newidiadau yn ecwiti trethdalwyr ar gyfer y flwyddyn a ddaeth i ben

• nodiadau cysylltiedig gan gynnwys y polisïau cyfrifyddu pwysig

Y fframwaith adrodd ariannol a ddefnyddiwyd wrth baratoi’r datganiadau ariannol yw’r gyfraith berthnasol a’r safonau cyfrifyddu rhyngwladol a fabwysiadwyd yn y DU.

Yn fy marn i, mae’r datganiadau ariannol:

• yn rhoi darlun cywir a theg o gyflwr yr Awdurdod Glo ar 31 Mawrth 2024 ac o’i incwm net ar gyfer y flwyddyn yn diweddu bryd hynny

• wedi cael eu paratoi’n briodol yn unol â Deddf y Diwydiant Glo a chyfarwyddiadau’r Ysgrifennydd Gwladol a gyhoeddwyd o dan hynny

8.2 Barn ar reoleidd-dra

Yn fy marn i, ym mhob ffordd o bwys mae’r incwm a’r gwariant a gofnodir yn y datganiadau ariannol wedi cael eu defnyddio at y dibenion y’u bwriadwyd gan y Senedd Brydeinig ac mae’r trafodion ariannol a gofnodir yn y datganiadau ariannol yn cydymffurfio â’r awdurdodau sy’n eu llywodraethu.

8.3 Sail y farn

Fe gynhaliais fy archwiliad yn unol â’r Safonau Rhyngwladol ar Gyfrifyddu (UK) (ISAs y DU), y gyfraith berthnasol, a Nodyn Ymarfer 10 Archwilio Datganiadau Ariannol a Rheoleidd-dra Cyrff Sector Cyhoeddus yn y Deyrnas Unedig (2022).

Caiff fy nghyfrifoldebau o dan y safonau hynny eu disgrifio ymhellach yng nghyfrifoldebau’r Archwilydd er mwyn archwilio adran datganiadau ariannol fy nhystysgrif.

Mae’r safonau hynny’n mynnu fy mod i a’m staff yn cydymffurfio â Safon Foesegol Ddiwygiedig y Cyngor Adroddiadau Ariannol 2019.

Rwyf yn annibynnol ar yr Awdurdod Glo yn unol â’r gofynion moesegol sy’n berthnasol i’m harchwiliad a’r datganiadau ariannol yn y DU.

Mae fy staff a minnau wedi cyflawni ein cyfrifoldebau moesegol eraill yn unol â’r gofynion hyn.

Credaf fod y dystiolaeth rwyf wedi’i chasglu o’r archwiliad yn ddigonol ac yn briodol er mwyn rhoi sail ar gyfer fy marn.

8.4 Pwysigrwydd y Mater

Tynnaf sylw at y datgeliadau a wnaed yn nodiadau 1.20 a 13 y datganiadau ariannol sy’n ymwneud â’r ansicrwydd sy’n gynhenid yn y darpariaethau yng nghyswllt cynlluniau dŵr mwynglawdd, diogelwch y cyhoedd a hawliadau ymsuddiant a gorsafoedd pwmpio ymsuddiant, sy’n dod i gyfanswm o £1,556 miliwn ar 31 Mawrth 2024 (2023: £2,127 miliwn).

Fel yr amlinellir yn y nodiadau hyn, o ystyried natur hirdymor y rhwymedigaethau hyn a nifer a natur y rhagdybiaethau y seilir yr amcangyfrifon o’r darpariaethau arnynt, mae angen i’r rheolwyr wneud penderfyniadau sylweddol wrth amcangyfrif y darpariaethau ac mae cryn ansicrwydd yn parhau i fod ynghylch gwerth y rhwymedigaethau.

Gallai newidiadau sylweddol i’r rhwymedigaethau ddigwydd o ganlyniad i wybodaeth a digwyddiadau dilynol sy’n wahanol i’r tybiaethau presennol a fabwysiadwyd gan yr Awdurdod Glo. Nid yw fy marn wedi’i haddasu o ran y mater hwn.

8.5 Casgliadau ynglŷn â busnes hyfyw

Wrth archwilio’r datganiadau ariannol, rwyf wedi dod i’r casgliad bod defnydd yr Awdurdod Glo o sail cyfrifyddu busnes hyfyw wrth baratoi’r datganiadau ariannol yn briodol.

Ar sail y gwaith rwyf wedi’i wneud, nid wyf wedi gweld dim ansicrwydd o bwys yn ymwneud â digwyddiadau neu amodau a allai, ar eu pen eu hunain neu gyda’i gilydd, fwrw amheuaeth sylweddol ar allu’r Awdurdod Glo i barhau i fod yn fusnes hyfyw am gyfnod o 12 mis o leiaf o’r dyddiad pan awdurdodir y datganiadau ariannol i’w cyhoeddi.

Mae fy nghyfrifoldebau a chyfrifoldebau’r Swyddog Cyfrifyddu mewn perthynas â busnes hyfyw yn cael eu disgrifio yn adrannau perthnasol y dystysgrif hon.

Mae sail cyfrifyddu busnes hyfyw ar gyfer yr Awdurdod Glo yn cael ei mabwysiadu wrth ystyried y gofynion a nodir yn Llawlyfr Adroddiadau Ariannol y Llywodraeth gan Drysorlys EF, sy’n mynnu bod endidau’n mabwysiadu’r sail cyfrifyddu busnes hyfyw wrth baratoi’r datganiadau ariannol pan ragwelir y bydd y gwasanaethau maent yn eu darparu yn parhau yn y dyfodol.

8.6 Gwybodaeth arall

Mae’r wybodaeth arall yn cynnwys yr wybodaeth yn yr Adroddiad Blynyddol ond nid yw’n cynnwys y datganiadau ariannol a’m tystysgrif i fel archwiliwr arnynt. Mae’r Swyddog Cyfrifyddu’n gyfrifol am yr wybodaeth arall.

Nid yw fy marn am y datganiadau ariannol yn cynnwys yr wybodaeth arall ac nid wyf yn mynegi unrhyw fath o gasgliad sicrwydd ar hynny, heblaw pan fo hynny wedi’i ddatgan yn glir yn fy nhystysgrif.

Fy nghyfrifoldeb yw arwain yr wybodaeth arall a, drwy wneud hynny, ystyried a oes anghysondeb o bwys rhwng yr wybodaeth arall a’r datganiadau ariannol, neu’r wybodaeth rwyf wedi’i chael yn yr archwiliad, neu sy’n ymddangos yn gamddatganiad o bwys fel arall.

Os byddaf yn canfod anghysondebau o bwys neu gamddatganiadau o bwys amlwg o’r fath, mae’n ofynnol i mi benderfynu a yw hyn yn arwain at gamddatganiad o bwys yn y datganiadau ariannol eu hunain.

Os, ar sail y gwaith rwyf wedi’i wneud, rwy’n dod i’r casgliad bod camddatganiad o bwys o’r wybodaeth arall hon, mae’n rhaid i mi adrodd ar y ffaith honno.

Nid oes gennyf ddim i’w adrodd i’r perwyl hwn.

8.7 Barn ar faterion eraill

Yn fy marn i, mae’r rhan o’r adroddiad tâl cydnabyddiaeth a staff sydd i’w harchwilio wedi’i pharatoi’n briodol yn unol â chyfarwyddiadau’r Ysgrifennydd Gwladol a gyhoeddwyd o dan Ddeddf y Diwydiant Glo 1994;

Yn fy marn i, ar sail y gwaith a wnaed yn ystod yr archwiliad:

• mae’r rhannau o’r Adroddiad Atebolrwydd sydd i’w harchwilio wedi’u paratoi’n briodol yn unol â chyfarwyddiadau’r Ysgrifennydd Gwladol a wnaed o dan Ddeddf Diwydiant Glo 1994;

• mae’r wybodaeth a roddir yn yr Adroddiadau Perfformiad ac Atebolrwydd ar gyfer y flwyddyn ariannol y paratowyd y datganiadau ariannol ar ei chyfer yn gyson â’r datganiadau ariannol ac yn unol â’r gofynion cyfreithiol cymwys.

8.8 Materion y cyflwynaf adroddiad arnynt drwy eithriad

Yng ngoleuni gwybodaeth a dealltwriaeth yr Awdurdod Glo a’i amgylchedd a gafwyd yn ystod yr archwiliad, nid wyf wedi nodi camddatganiadau perthnasol yn yr Adroddiadau Perfformiad ac Atebolrwydd.

Nid oes gennyf ddim i’w adrodd yng nghyswllt y materion canlynol lle mae’n ofynnol i mi roi gwybod i chi os wyf yn credu:

• nad yw’r Awdurdod Glo wedi cadw cofnodion cyfrifyddu priodol, neu na chyflwynwyd ffurflenni perthnasol i’m harchwiliad gan ganghennau nad yw fy staff wedi ymweld â nhw

• nid wyf wedi derbyn yr holl wybodaeth ac esboniadau y mae eu hangen arnaf ar gyfer fy archwiliad

• nad yw’r datganiadau ariannol a’r rhannau o’r Adroddiad Atebolrwydd sy’n destun archwiliad yn cyd-fynd â’r cofnodion cyfrifyddu neu’r ffurflenni

• nid yw rhai o’r datgeliadau taliadau cydnabyddiaeth a nodir yn Llawlyfr Adroddiadau Ariannol y Llywodraeth gan Drysorlys EF wedi cael eu gwneud neu nid yw rhannau o’r adroddiad tâl cydnabyddiaeth a staff sydd i’w harchwilio yn cyd-fynd â’r cofnodion cyfrifyddu a’r ffurflenni

*nid yw’r Datganiad Llywodraethu’n adlewyrchu cydymffurfiaeth â chanllawiau Trysorlys EF.

8.9 Cyfrifoldebau’r Swyddog Cyfrifyddu dros y datganiadau ariannol

Fel yr eglurir yn fanylach yn y datganiad o gyfrifoldebau’r swyddog cyfrifyddu, mae’r Swyddog Cyfrifyddu yn gyfrifol am y canlynol:

• cadw cofnodion cyfrifyddu priodol

• darparu mynediad i’r rheolwr ac archwilydd cyffredinol at yr holl wybodaeth y mae’r rheolwyr yn ymwybodol ohoni ac sy’n berthnasol ar gyfer paratoi’r datganiadau ariannol fel cofnodion, dogfennau a materion eraill

• rhoi’r wybodaeth a’r esboniadau ychwanegol sydd eu hangen ar y rheolwr ac archwilydd cyffredinol ar gyfer ei archwiliad

• darparu mynediad anghyfyngedig i’r rheolwr ac archwilydd cyffredinol at bersonau o fewn yr Awdurdod Glo y mae’r archwilydd yn penderfynu ei bod yn angenrheidiol cael tystiolaeth archwilio ganddynt

• sicrhau bod y fath reolaethau mewnol ar waith fel yr ystyrir sy’n angenrheidiol er mwyn gallu paratoi datganiadau ariannol heb gynnwys camddatganiadau o bwys, boed o ganlyniad i dwyll neu gamgymeriad

*paratoi datganiadau ariannol sy’n rhoi darlun cywir a theg yn unol â chyfarwyddiadau’r Ysgrifennydd Gwladol a gyhoeddwyd o dan Ddeddf y Diwydiant Glo 1994

*paratoi’r adroddiad blynyddol, sy’n cynnwys yr adroddiad tâl a staff, yn unol â chyfarwyddiadau’r Ysgrifennydd Gwladol a gyhoeddwyd o dan Ddeddf y Diwydiant Glo 1994

• asesu gallu’r Awdurdod Glo i barhau fel busnes hyfyw, gan ddatgelu, fel y bo’n berthnasol, faterion sy’n ymwneud â busnes hyfyw a defnyddio’r sail cyfrifyddu busnes hyfyw oni bai fod y bwrdd a’r Swyddog Cyfrifyddu yn rhagweld na fydd y gwasanaethau a ddarperir gan yr Awdurdod Glo yn parhau i gael eu darparu yn y dyfodol

8.10 Cyfrifoldebau’r archwilydd dros archwilio’r datganiadau ariannol

Fy nghyfrifoldeb i yw archwilio, ardystio ac adrodd ar y datganiadau ariannol yn unol â Deddf Diwydiant Glo 1994.

Fy amcanion yw cael sicrwydd rhesymol ynghylch a yw’r datganiadau ariannol yn eu cyfanrwydd yn rhydd o gamddatganiadau o bwys, boed hynny oherwydd twyll neu gamgymeriad, a rhoi tystysgrif sy’n cynnwys fy marn i.

Mae sicrwydd rhesymol yn golygu lefel uchel o sicrwydd, ond nid yw hynny’n gwarantu bod archwiliad sy’n cael ei gynnal yn unol ag ISA (DU) bob amser yn canfod camddatganiadau sylweddol.

Mae camddatganiadau’n gallu codi o dwyll neu gamgymeriadau ac maen nhw’n cael eu hystyried yn rhai o bwys os, yn unigol neu gyda’i gilydd, y byddai’n rhesymol disgwyl iddyn nhw ddylanwadu ar benderfyniadau economaidd defnyddwyr a wneir ar sail y datganiadau ariannol hyn.

8.11 Y graddau yr ystyriwyd bod yr archwiliad yn gallu canfod diffyg cydymffurfio â chyfreithiau a rheoliadau gan gynnwys twyll

Rwy’n llunio gweithdrefnau yn unol â’m cyfrifoldebau, a amlinellir uchod, i ganfod camddatganiadau o bwys mewn perthynas â diffyg cydymffurfio â chyfreithiau a rheoliadau, gan gynnwys twyll.

Nodir isod i ba raddau y mae fy ngweithdrefnau’n gallu dod o hyd i achosion o beidio â chydymffurfio â chyfreithiau a rheoliadau, gan gynnwys twyll.

8.12 Nodi ac asesu risgiau posibl sy’n gysylltiedig â diffyg cydymffurfio â chyfreithiau a rheoliadau, gan gynnwys twyll

Wrth nodi ac asesu risgiau o gamddatganiadau o bwys mewn perthynas â diffyg cydymffurfio â chyfreithiau a rheoliadau, gan gynnwys twyll, rwyf wedi:

• ystyried natur y sector, yr amgylchedd rheoli a pherfformiad gweithredol gan gynnwys dyluniad polisïau cyfrifyddu’r Awdurdod Glo
• holi rheolwyr, pennaeth archwilio mewnol yr Awdurdod Glo a’r rheini sy’n gyfrifol am lywodraethu, gan gynnwys cael ac adolygu dogfennau ategol sy’n ymwneud â pholisïau a gweithdrefnau’r Awdurdod Glo ar:
  • nodi, gwerthuso a chydymffurfio â chyfreithiau a rheoliadau
  • canfod ac ymateb i risgiau twyll
  • y rheolaethau mewnol a sefydlwyd i liniaru’r risgiau sy’n gysylltiedig â thwyll neu ddiffyg cydymffurfio â chyfreithiau a rheoliadau gan gynnwys rheolaethau’r Awdurdod Glo sy’n ymwneud â chydymffurfiad yr Awdurdod Glo â Deddf y Diwydiant Glo 1994 a Rheoli Arian Cyhoeddus
• holi’r rheolwyr, pennaeth archwilio mewnol yr Awdurdod Glo a’r rheini sy’n gyfrifol am lywodraethu a:
  • oeddent yn ymwybodol o unrhyw achosion o ddiffyg cydymffurfio â chyfreithiau a rheoliadau
  • oeddynt yn gwybod am unrhyw dwyll gwirioneddol, amheuaeth o dwyll neu dwyll honedig
• trafod gyda’r tîm ymgysylltu ynghylch sut a ble y gallai twyll ddigwydd yn y datganiadau ariannol ac unrhyw ddangosyddion posibl o dwyll

O ganlyniad i’r gweithdrefnau hyn, ystyriais y cyfleoedd a’r cymhellion a allai fodoli yn yr Awdurdod Glo ar gyfer twyll a nodais fod y posibilrwydd mwyaf ar gyfer twyll yn y meysydd canlynol:

• cydnabod refeniw

•  postio dyddlyfrau anarferol

•  trafodion cymhleth

•  rhagfarn mewn amcangyfrifon rheoli

Yn yr un modd â phob archwiliad o dan ISA (y DU), mae’n ofynnol i mi ddilyn gweithdrefnau penodol i ymateb i’r risg o ddiystyru gan reolwyr.

Cefais ddealltwriaeth o fframwaith awdurdod yr Awdurdod Glo a fframweithiau cyfreithiol a rheoleiddiol eraill y mae’r Awdurdod Glo yn gweithredu yn unol â hwy.

Canolbwyntiais ar y cyfreithiau a’r rheoliadau hynny a gafodd effaith uniongyrchol ar symiau a datgeliadau sylweddol yn y datganiadau ariannol neu a gafodd effaith sylfaenol ar weithrediadau’r Awdurdod Glo.

Rhai o’r cyfreithiau a’r rheoliadau allweddol a ystyriais yn y cyd-destun hwn oedd Deddf y Diwydiant Glo, Rheoli Arian Cyhoeddus, cyfraith cyflogaeth, deddfwriaeth pensiynau a threth.

8.13 Ymateb yr archwiliad i risg a nodwyd

Ymateb i’r risgiau a nodwyd sy’n deillio o’r gweithdrefnau uchod:

• adolygais ddatgeliadau’r datganiadau ariannol a phrofi dogfennau ategol i asesu cydymffurfiaeth â darpariaethau cyfreithiau a rheoliadau perthnasol a ddisgrifir uchod fel rhai sy’n cael effaith uniongyrchol ar y datganiadau ariannol

• holais y rheolwyr a’r pwyllgor archwilio a sicrhau risg ynghylch ymgyfreitha a hawliadau gwirioneddol a phosibl

• darllenais gofnodion cyfarfodydd y rheini sy’n gyfrifol am lywodraethu a’r bwrdd ac adroddiadau archwilio mewnol

• rhoddais sylw i’r risg o dwyll drwy i’r rheolwyr ddiystyru rheolaethau drwy wneud y canlynol:

  • profi priodoldeb cofnodion dyddlyfrau ac addasiadau eraill
  • asesu a yw’r dyfarniadau a wnaed ar amcangyfrifon cyfrifyddu yn arwydd o ragfarn bosibl; a
  • gwerthuso’r rhesymeg busnes dros unrhyw drafodion arwyddocaol sy’n anarferol neu y tu allan i gwrs arferol busnes.

Fe wnes i gyfleu’r cyfreithiau a’r rheoliadau perthnasol a nodwyd a’r risgiau posibl o dwyll i holl aelodau’r tîm ymgysylltu, ac roeddwn yn ymwybodol o unrhyw arwyddion o dwyll neu ddiffyg cydymffurfio â chyfreithiau a rheoliadau drwy gydol yr archwiliad.

Mae disgrifiad pellach o fy nghyfrifoldebau dros archwilio’r datganiadau ariannol i’w ganfod ar wefan y Cyngor Adrodd Ariannol.

Mae’r disgrifiad hwn yn rhan o’m tystysgrif.

8.14 Cyfrifoldebau eraill yr archwilydd

Mae’n rhaid i mi gael tystiolaeth archwilio briodol sy’n ddigon i roi sicrwydd rhesymol bod y gwariant a’r incwm a gofnodwyd yn y datganiadau ariannol wedi cael eu defnyddio at y dibenion a fwriadwyd gan y Senedd Brydeinig a bod y trafodion ariannol a gofnodwyd yn y datganiadau ariannol yn cydymffurfio â’r awdurdodau sy’n eu llywodraethu.

Rwy’n cyfathrebu â’r rheini sy’n gyfrifol am lywodraethu ynghylch, ymysg materion eraill, cwmpas ac amseriad yr archwiliad a chanfyddiadau pwysig yr archwiliad, gan gynnwys unrhyw ddiffygion o bwys o ran rheolaeth fewnol y byddaf yn dod o hyd iddynt yn ystod fy archwiliad.

8.15 Adroddiad

Nid oes gennyf sylwadau i’w gwneud ynghylch y datganiadau ariannol hyn.

Gareth Davies, Rheolwr ac Archwilydd Cyffredinol, 17 Gorffennaf 2024. 

Y Swyddfa Archwilio Genedlaethol, 157-197 Buckingham Palace Road, Victoria, Llundain SW1W 9SP

1. Nid yw’n aelod o’r pwyllgor hwn ↩ ↩² ↩³ ↩⁴ ↩⁵ ↩⁶ ↩⁷ ↩⁸ ↩⁹ ↩¹⁰ ↩¹¹ ↩¹² ↩¹³ ↩¹⁴ ↩¹⁵ ↩¹⁶ ↩¹⁷ ↩¹⁸ ↩¹⁹ ↩²⁰ ↩²¹ ↩²² ↩²³ ↩²⁴ ↩²⁵ ↩²⁶

2. Mae buddion pensiwn unrhyw aelodau yr effeithir arnynt gan y rhwymedi pensiynau gwasanaeth cyhoeddus a adroddwyd yn 2022 i 2023 ar sail aelodaeth alffa am y cyfnod rhwng 1 Ebrill 2015 a 31 Mawrth 2022 yn cael eu hadrodd yn 2023 i 2024 ar sail aelodaeth PCSPS am yr un cyfnod. ↩

3. Yn ystod 2022-2023, trosglwyddodd Carl Banton o gynllun pensiwn cyflog terfynol i gynllun pensiwn Alpha. Pan nad yw’r newid mewn pensiwn (cynnydd o un flwyddyn i’r llall fel arfer) yn ddigonol i wrthbwyso’r cynnydd mewn chwyddiant, mewn termau real, mae gwerth y pensiwn yn lleihau, gan arwain at y gwerth negyddol uchod. ↩