Canllawiau

Canllaw trwyddedu gweithredwyr cerbydau nwyddau

Trosolwg o'r system trwyddedu gweithredwyr cerbydau.

• Gan: Traffic Commissioners for Great Britain
• Cyhoeddwyd: 12 July 2022
• Diweddarwyd ddiwethaf: 3 July 2024 — Gweld pob diweddariad

Yn berthnasol i England, Gymru and Scotland

Mae’r canllaw hwn yn rhoi trosolwg o sut mae’r system drwyddedu yn gweithio i weithredwyr cerbydau nwyddau.

I gael rhagor o wybodaeth am drwyddedu gweithredwyr, ewch i’r canllaw Bod yn weithredwr cerbydau nwyddau.

Rheolau newydd ar gyfer cludo nwyddau mewn faniau yn Ewrop

O 21 Mai 2022, mae angen trwydded gweithredwr cerbyd nwyddau arnoch a rheolwr trafnidiaeth i gludo nwyddau mewn faniau yn Ewrop i’w llogi neu am wobr.

Mae hyn yn berthnasol i fusnesau o bob maint, gan gynnwys unig fasnachwyr.

Darganfyddwch sut i baratoi ar gyfer y rheolau newydd.

Cyflwyniad

Mae’r canllaw hwn yn rhoi cyngor i weithredwyr cerbydau nwyddau a threlars ar sut mae’r system trwyddedu gweithredwyr yn gweithio. Bwriedir iddo helpu gweithredwyr newydd a phresennol i ddeall gofynion y system trwyddedu gweithredwyr.

Bwriedir rhoi crynodeb o drwyddedu gweithredwyr a chyfeirio defnyddwyr at ble y gallai fod cyngor pellach ar gael.

Os ydych yn weithredwr newydd, bydd y canllaw hwn yn ddefnyddiol i ddeall y gweithdrefnau trwyddedu gweithredwyr a’r gofynion y bydd yn rhaid i chi eu bodloni i ddal trwydded. Gall fod yn ddefnyddiol i weithredwyr profiadol a sefydledig fel gloywi ac i ddatblygu eich dealltwriaeth o drwyddedu gweithredwyr.

Nid yw’n ddogfen gyfreithiol. Ni all Comisiynwyr Traffig Prydain na’r Adran Drafnidiaeth roi cyngor cyfreithiol penodol i weithredwyr. Os nad ydych yn siŵr os ydych yn cydymffurfio â’r gyfraith, dylech geisio cyngor cyfreithiol annibynnol a gwybodus.

Mae’r canllaw hwn yn ymwneud â thrwyddedu gweithredwr cerbydau nwyddau yn unig. Gallwch ddod o hyd i ganllawiau ar Gerbydau Gwasanaeth i Deithwyr yn y canllaw Trwyddedu Gweithredwyr PSV i weithredwyr.

Pwrpas Trwyddedu Gweithredwyr

Prif ddiben trwyddedu gweithredwyr cerbydau nwyddau yw sicrhau defnydd diogel a phriodol o gerbydau nwyddau, sicrhau cystadleuaeth deg trwy gymhwyso’r rheolau’n gyson, a diogelu’r amgylchedd o amgylch canolfannau gweithredu. Mae’r prif ddarpariaethau trwyddedu i’w gweld yn y Ddeddf Cerbydau Nwyddau (Trwyddedu Gweithredwyr) 1995, Rheoliadau Cerbydau Nwyddau (Trwyddedu Gweithredwyr) 1995, a Rheoliadau Cerbydau Nwyddau (Trwyddedu Gweithredwyr) (Ffioedd) 1995.

Rôl Comisiynwyr Traffig Prydain a’r Uwch Gomisiynydd Traffig

Comisiynwyr traffig yw rheolyddion y diwydiant trafnidiaeth ffyrdd ym Mhrydain. Penodir comisiynwyr traffig gan yr Ysgrifennydd Gwladol dros Drafnidiaeth ond maent yn gweithredu’n annibynnol ar y Llywodraeth a’r asiantaethau gorfodi, er enghraifft, yr Asiantaeth Safonau Gyrwyr a Cherbydau.

Eu swyddogaeth yw sicrhau mai dim ond gweithredwyr nwyddau a cherbydau teithwyr diogel a dibynadwy y caniateir iddynt gael eu trwyddedu. Rhagor o wybodaeth ar wefan Comisiynwyr Traffig Prydain.

At ddibenion trwyddedu gweithredwyr, rhennir Prydain yn wyth ardal draffig. Mae comisiynydd traffig yn cael ei ddefnyddio gan yr Uwch Gomisiynydd Traffig i fod yn gyfrifol am faes traffig penodol.

Byddant yn ystyried ac yn rhoi trwydded ar sail yr ymgymeriadau a roddwyd gan yr ymgeisydd, ac mae ganddynt hawl i ddisgwyl i’r gweithredwr gydymffurfio â’r ymgymeriadau hynny yn ystod oes y drwydded. Gall comisiynwyr traffig gymryd camau rheoleiddio yn erbyn gweithredwr os ydynt yn methu â chydymffurfio - lle gallant ddirymu, atal neu gwtogi ar drwydded gweithredwr.

Penodir yr Uwch Gomisiynydd Traffig gyda phwerau cyfreithiol i leoli comisiynwyr traffig ac i ddarparu canllawiau statudol a chyfarwyddiadau statudol i gomisiynwyr traffig ar sut y dylent gyflawni eu swyddogaethau. Mae hyn yn helpu i sicrhau ymagwedd gyson ac yn rhoi cyngor defnyddiol i ddefnyddwyr gwasanaeth eraill.

Cyfeirir at y dogfennau hyn drwy’r canllaw hwn fel Dogfennau Statudol yr Uwch Gomisiynydd Traffig sy’n cael eu huwchlwytho ar wefan y Comisiynwyr Traffig.

Cefnogir comisiynwyr traffig yn eu swyddogaethau gan Ddirprwy Gomisiynwyr Traffig. Mae Dirprwy Gomisiynwyr Traffig yn cael eu defnyddio am y dyddiau y mae eu hangen. Nid ydynt yn apwyntiadau amser llawn.

Darperir cymorth gweinyddol i’r comisiynwyr traffig gan staff sy’n gweithio yn Swyddfa’r Comisiynydd Traffig. Mae staff naill ai wedi’u lleoli yn y Tîm Trwyddedu yn Leeds neu yn y Tîm Cydymffurfiaeth sydd wedi’i leoli mewn wyth lleoliad rhanbarthol. Mae’r staff hyn yn cefnogi swyddogaeth y tribiwnlysoedd a gyflawnir gan y comisiynwyr traffig.

Gellir gwneud ceisiadau am drwydded gweithredwr cerbyd trwy hunanwasanaeth Trwyddedu Gweithredwyr Cerbydau.

Rôl yr Asiantaeth Safonau Gyrwyr a Cherbydau (DVSA)

Mae’r Asiantaeth Safonau Gyrwyr a Cherbydau yn gyfrifol am sicrhau bod gweithredwyr cerbydau nwyddau a theithwyr yn cydymffurfio â deddfwriaeth sy’n ymwneud â materion gan gynnwys oriau gyrwyr, addasrwydd i’r ffordd fawr, trwyddedu gweithredwyr a llwytho cerbydau’n ddiogel.

Mae rhagor o wybodaeth am yr Asiantaeth Safonau Gyrwyr a Cherbydau ar gael ar wefan y DVSA.

Rôl yr Adran Drafnidiaeth (DfT)

Yr Ysgrifennydd Gwladol dros Drafnidiaeth sy’n gyfrifol am bennu gofynion cyfreithiol trwyddedu gweithredwyr, sefydlu rolau a chyfrifoldebau’r comisiynwyr traffig a’r DVSA. Mae comisiynwyr traffig yn annibynnol ar y Llywodraeth.

Ceir rhagor o wybodaeth am yr Adran Drafnidiaeth ar wefan y DfT.

Trosolwg o Drwyddedu Gweithredwyr

Pan fydd angen trwydded gweithredwr cerbyd nwyddau

Fel arfer bydd angen trwydded gweithredwr cerbyd nwyddau arnoch os ydych yn defnyddio cerbyd nwyddau dros 3.5 tunnell o bwysau crynswth ar blatiau neu (lle nad oes pwysau ar blatiau) pwysau di-lwyth o fwy na 1,525kg, i gludo nwyddau i’w llogi neu eu gwobrwyo neu mewn cysylltiad â masnach neu fusnes.

Bydd angen trwydded arnoch hefyd os ydych chi’n cario nwyddau i’w llogi neu am wobr ar deithiau rhyngwladol wrth ddefnyddio cerbyd (neu gyfuniad o gerbyd) sydd ag uchafswm pwysau llwythog o fwy na 2.5 tunnell. Darganfyddwch sut i baratoi ar gyfer y rheolau newydd.

Ar gyfer cyfuniad cerbyd a trelars, fel arfer bydd angen trwydded gweithredwr cerbyd nwyddau arnoch os yw pwysau llwythog neu bwysau di-lwyth y cerbyd a’r trelar gyda’i gilydd yn fwy na 3.5 tunnell (neu 2.5 tunnell os ydych yn cludo nwyddau am dâl neu wobr yn Ewrop).

Os ydych ond yn cario eich nwyddau eich hun mewn cerbyd o 3.5 tunnell neu lai a bod pwysau di-lwyth eich trelar yn llai na 1,020 kg efallai na fydd angen trwydded gweithredwr arnoch i weithredu o fewn y Deyrnas Unedig.

At ddiben trwyddedu gweithredwyr, mae ‘nwyddau’ yn golygu baich o unrhyw ddisgrifiad. Er enghraifft, mae uned tractor yn gerbyd nwyddau a lle mae uned yn cludo trelars gwag i’r orsaf brofi ac oddi yno, byddai’n cael ei ystyried fel cludo nwyddau. Yn yr achos hwn y ‘nwyddau’ yw’r trelars.

Eithriadau rhag trwyddedu gweithredwyr cerbydau nwyddau

Mae rhai cerbydau (neu ddefnydd) wedi’u heithrio rhag bod angen trwydded gweithredwr. Mae’r rhestr lawn o eithriadau i’w gweld yn Atodiad 3.

Mae’r eithriadau hyn yn berthnasol i deithiau cenedlaethol yn unig. Dylai gweithredwyr sy’n teithio’n rhyngwladol wirio’r cyfreithiau yn y wlad y maent yn teithio iddi i sicrhau bod ganddynt y drwydded/dogfennau priodol ar gyfer eu taith.

Rhaid i unrhyw ddefnydd o gerbyd sy’n dibynnu ar eithriad ddod o fewn yr eithriad hwnnw yn unig. Mae angen trwydded gweithredwr ar gyfer unrhyw weithrediad y tu allan i eithriad, ni waeth pa mor fyr yw’r cyfnod.

Eich cyfrifoldeb chi yw sicrhau bod eithriad yn berthnasol i’ch gweithrediad neu gerbyd.

Mathau o drwydded gweithredwr cerbydau nwyddau

Mae tri math o drwydded gweithredwr cerbydau nwyddau. Bydd y math o drwydded sydd ei hangen yn dibynnu ar ddefnydd y cerbyd.

Y gwahanol fathau o drwyddedau yw:

Trwydded ryngwladol safonol

Mae trwydded ryngwladol safonol yn caniatáu i chi gario eich nwyddau eich hun, a nwyddau ar gyfer pobl eraill am dâl neu wobr, yn y Deyrnas Unedig ac ar deithiau rhyngwladol. Bydd gweithredwyr sy’n cael trwyddedau rhyngwladol safonol hefyd yn derbyn Trwydded y DU ar gyfer y Gymuned. Mae angen rhain ar gyfer pob gweithrediad llogi neu wobrwyo yng ngwledydd yr UE neu drwyddynt ac maent yn ddogfennau y mae angen eu cario ar y cerbyd pan fyddwch dramor.

Dylech hefyd wirio a oes angen unrhyw drwyddedau cludo nwyddau rhyngwladol ar wahân arnoch.

Trwydded genedlaethol safonol

Mae trwydded genedlaethol safonol yn caniatáu i chi gario eich nwyddau eich hun ar eich cyfrif eich hun yn y Deyrnas Unedig neu dramor, neu nwyddau pobl eraill ar gyfer llogi neu wobr yn y Deyrnas Unedig yn unig.

Trwydded gyfyngedig

Dim ond fel arfer mae trwydded gyfyngedig yn caniatáu i chi gario eich nwyddau eich hun o fewn y Deyrnas Unedig a’r UE. Lle bod gweithredwr dim ond yn cario nwyddau sy’n eiddo i’r gweithredwr ei hun, neu’n dod yn eiddo i’r gweithredwr ei hun, neu’n dod yn eiddo i’r gweithredwr ei hun, mae trwydded gyfyngedig yn debygol o fod yn briodol. Mae’n bwysig ystyried pwrpas y weithred. Er enghraifft, nid yw adfer cerbydau yn cynnwys dychwelyd y cerbyd hwnnw ar ôl iddo gael ei atgyweirio.

Math cywir o drwydded

Dim ond ar gyfer cludo nwyddau’r gweithredwr ei hun y mae trwydded gyfyngedig yn briodol (h.y. mae’r nwyddau’n eiddo i’r busnes neu, yn achos cwmni, yr endid hwnnw neu ei riant neu ei is-gwmni) ac ar eu cyfrif eu hunain.

Gallai penderfynu ar y math cywir o drwydded fod yn gwestiwn o ffaith a graddau, ond os atebwch yn gadarnhaol i’r cwestiynau canlynol, mae’n debygol o awgrymu ei fod yn debygol y bydd angen trwydded safonol ar gyfer y gweithrediad:

• a yw cludo’r nwyddau yn brif ran o’r gwasanaeth a ddarperir?
• a yw’r gweithredwr yn dal, ac yn dibynnu ar ba bryd cario’r nwyddau hynny, math o bolisi yswiriant sy’n cynnwys cludo nwyddau am wobr?
• a yw’r cario yn arwain at ddaliad, uniongyrchol neu anuniongyrchol, sydd o fudd i berchennog neu ddefnyddiwr y cerbyd?

Dosbarthiadau o gerbydau a awdurdodwyd

Gall trwyddedau gweithredwr cerbydau nwyddau awdurdodi defnyddio gwahanol ddosbarthiadau o gerbydau (neu gyfuniad o gerbydau a threlars).

Gelwir trwydded sy’n awdurdodi defnyddio cerbydau neu gyfuniadau dros 3.5 tunnell yn ‘drwydded cerbyd nwyddau trwm’. Mae hyn hefyd yn berthnasol i drwyddedau sy’n awdurdodi cymysgedd o gerbydau nwyddau trwm a cherbydau nwyddau ysgafn.

Gelwir trwydded sydd ond yn awdurdodi cerbydau 3.5 tunnell neu lai yn ‘drwydded cerbyd nwyddau ysgafn’.

Pwy all ddal trwydded gweithredwr?

Dylid gwneud cais am y drwydded yn enw’r person, cwmni neu bartneriaeth sy’n ‘ddefnyddiwr’ y cerbyd. Byddwch yn cael eich ystyried yn ddefnyddiwr y cerbyd os:

• chi yw gyrrwr a pherchennog y cerbyd; neu

• yw yn eich meddiant cyfreithlon o dan gytundeb ar gyfer llogi, hurbryniant neu fenthyciad; neu

• yw’r gyrrwr yn weithiwr neu’n asiant i chi (h.y. rydych yn ei dalu i yrru’r cerbyd ar eich rhan).

Gall sefydliadau eraill ddal trwydded e.e. awdurdodau lleol ac elusennau. Ceir rhagor o fanylion yn Nogfen Statudol yr Uwch Gomisiynydd Traffig ar endidau cyfreithiol.

Rheolau sy’n ymwneud â chwmnïau daliannol ac is-gwmnïau

Os yw cwmni daliannol yn gwneud cais am drwydded gweithredwr, gall gynnwys cerbydau unrhyw is-gwmni a enwir y mae’n berchen arno dros 50%.

Os rhoddir trwydded yn enw cwmni daliannol a bod y cwmni hwnnw’n caffael is-gwmni yn ddiweddarach, gellir ychwanegu cerbydau’r is-gwmni at drwydded y cwmni daliannol.

Gallai ychwanegu’r cerbydau hyn at y drwydded olygu newid trwydded y cwmni daliannol a dylid cysylltu â Swyddfa’r Comisiynydd Traffig am gyngor. Bydd yn rhaid gwneud cais i gomisiynydd traffig os oes angen cynyddu’r awdurdodiad ar gyfer y cerbydau hyn.

Gofynion i ddal trwydded gweithredwr

Gofynion i bob deiliad trwydded

Rhaid i bob ymgeisydd a deiliad trwydded gweithredwr (safonol a chyfyngedig):

Fod yn ffit i ddal trwydded, gan ystyried unrhyw euogfarnau a gweithgareddau perthnasol

Yn ogystal ag euogfarnau perthnasol, addasrwydd yw gallu’r ceisydd i ufuddhau i’r holl reolau ac i gydymffurfio â gofynion trwydded gweithredwr, gan gynnwys unrhyw ymgymeriadau neu amodau.

Fod ag adnoddau ariannol digonol neu fod o’r sefyllfa ariannol briodol

Mae hyn yn ofynnol er mwyn sicrhau bod gennych ddigon o arian i gadw cerbydau mewn cyflwr addas a defnyddiol nad yw’n cael ei danseilio gan y diffyg cyllid sydd ar gael. Mae’r adnoddau sydd eu hangen wedi cael eu nodi isod

Cyfraddau ar gyfer trwyddedau rhyngwladol safonol o 1 Ionawr 2021

Cerbyd	Cerbydau nwyddau
Cerbyd cyntaf	£8,000 ar gyfer y cerbyd nwyddau trwm cyntaf neu £1,600 ar gyfer y cerbyd nwyddau ysgafn cyntaf os nad oedd unrhyw gerbydau nwyddau trwm yn gweithredu
Pob cerbyd ychwanegol	£4,500 am bob cerbyd nwyddau trwm ac £800 am bob cerbyd nwyddau ysgafn

Cyfraddau ar gyfer trwyddedau cenedlaethol safonol o 1 Ionawr 2021

Cerbyd	Cerbydau nwyddau
Cerbyd cyntaf	£8,000
Pob cerbyd ychwanegol	£4,500

Cyfraddau ar gyfer trwyddedau cyfyngedig o 1 Ionawr 2021

Cerbyd	Cerbydau nwyddau
Cerbyd cyntaf	£3,100
Pob cerbyd ychwanegol	£1,700

Ceir rhagor o fanylion yn Nogfen Statudol yr Uwch Gomisiynydd Traffig ar gyllid.

Nid yw sefyllfa ariannol yn ffi y mae’n rhaid ei thalu am drwydded, ond adnoddau y mae’n rhaid iddynt fod ar gael am gyfnod y drwydded. Gallwch ddod o hyd i ragor o wybodaeth am ffioedd trwyddedau cerbydau nwyddau.

Cael cyfleusterau a threfniadau boddhaol ar gyfer cynnal cerbydau mewn cyflwr addas a defnyddiol

Rhaid i chi fodloni comisiynydd traffig y bydd eich cerbydau’n cael eu cadw mewn cyflwr ffit a defnyddiol bob amser.

Gall comisiynydd traffig ofyn am gael gweld copïau o unrhyw gontractau cynnal a chadw neu lythyrau gan garej os nad ydych yn gwneud y gwaith hwn eich hun.

Gallwch ddod o hyd i gyngor llawn am y gofynion ar gyfer trefniadau cynnal a chadw yn Y Canllaw i Gynnal Parodrwydd i’r Ffordd.

Y gallu i ufuddhau i’r holl reolau

Bydd angen i chi ddangos i gomisiynydd traffig bod gennych chi, ac ar gyfer trwyddedau safonol eich rheolwr(wyr) trafnidiaeth systemau digonol ar waith i sicrhau eich bod chi a’ch staff yn gallu ufuddhau i’r holl reolau, yn enwedig o ran:

Trefniadau boddhaol ar gyfer sicrhau cydymffurfiaeth gyda rheolau oriau gyrwyr

Trefniadau boddhaol ar gyfer sicrhau bod cerbydau ddim yn cael eu gorlwytho

Sicrhau bod gan yrwyr y rheolau cywir trwydded a hyfforddiant i yrru cerbyd nwyddau;

Gofyniad am drwyddedau cerbydau nwyddau trwm

Ar gyfer trwyddedau cerbydau nwyddau trwm, nodwch ganolfan weithredu addas lle mae digon o gapasiti ar gyfer cerbydau nwyddau trwm a ddefnyddir o dan y drwydded

Mae’n ofynnol i ddeiliaid trwyddedau cerbydau nwyddau trwm nodi canolfan(nau) gweithredu lle bydd cerbydau’n cael eu cadw fel arfer pan nad ydynt yn cael eu defnyddio. I nodi canolfan weithredu mae’n ofynnol i chi hysbysebu eich bwriadau ac mae ceisiadau’n agored i’w gwrthwynebu, gweler yr adran ar ganolfannau gweithredu am ragor o fanylion.

Nid yw’n ofynnol i ddeiliaid trwyddedau cerbydau nwyddau ysgafn nodi canolfan weithredu.

Gofynion ychwanegol ar gyfer deiliaid trwydded safonol

Mae’n rhaid i weithredwyr sy’n dal neu’n gwneud cais am drwydded safonol fodloni’r comisiynydd traffig eu bod yn bodloni’r gofynion canlynol.

Sefydliad effeithiol a sefydlog

Mae hyn yn golygu bod yn rhaid i chi gael safle lle rydych yn cadw eich dogfennau busnes craidd (h.y. cofnodion personél, gyrru a chynnal a chadw cerbydau). Felly, ni ellir defnyddio Blwch Post neu gyfeiriad trydydd parti fel cyfeiriad gohebiaeth.

Ceir rhagor o fanylion yn Nogfen Statudol yr Uwch Gomisiynydd Traffig ar sefydlu sefydlog.

Enw da

Mae enw da yn cyfeirio at ymddygiad a ffitrwydd yr ymgeisydd neu ddeiliad trwydded. Mae hyn yn cynnwys euogfarnau perthnasol a hysbysiadau cosb benodedig y mae’r gweithredwr neu unrhyw un o’u cyflogeion wedi’u cael yn ystod y pum mlynedd diwethaf. Gall comisiynydd traffig hefyd ystyried unrhyw faterion eraill sy’n effeithio ar enw da gweithredwr, gan gynnwys y rhai a godwyd gan unrhyw un sy’n gwrthwynebu cais. Os na fydd gweithredwr yn datgelu euogfarnau yn ystod y cais neu’n hysbysu’r comisiynydd traffig am unrhyw euogfarnau a gafwyd ar ôl i drwydded gael ei rhoi, gall comisiynydd traffig ystyried cymryd camau yn erbyn y drwydded.

Ceir rhagor o fanylion yn Nogfen Statudol yr Uwch Gomisiynydd Traffig ar enw da.

Sefyllfa ariannol

Yn ogystal â chael yr adnoddau ariannol priodol, mae angen i ymgeisydd am drwydded safonol ddangos ei fod o’r sefyllfa ariannol briodol. Mae hyn er mwyn sicrhau’r comisiynydd traffig bod digon o arian i redeg y busnes yn iawn.

Gellir ddangos yr arwydd o gronfeydd mewn gwahanol ffyrdd e.e. ar ffurf balans banc neu gymdeithas adeiladu a/neu gyfleuster gorddrafft.

Mae’n ofynnol i chi ddangos bod gennych fynediad at y lefel ofynnol o gronfeydd wrth gefn sy’n berthnasol i’r math o drwydded y gwneir cais amdani fel y nodir uchod.

Ceir rhagor o fanylion yn Nogfen Statudol yr Uwch Gomisiynydd Traffig ar gyllid.

Cymhwysedd proffesiynol

Rhaid i’r gweithredwr fodloni gofynion cymhwysedd proffesiynol. Gall hyn gael ei fodloni gan y gweithredwr sydd â Thystysgrif Cymhwysedd Proffesiynol mewn gweithrediadau cludo nwyddau ar y ffyrdd neu gymhwyster cyfatebol. Fel arall, gall gweithredwr enwebu gweithiwr neu gontractwr sy’n meddu ar gymhwyster o’r fath. Cyfeirir yn gyffredin at y person proffesiynol cymwys fel rheolwr trafnidiaeth. Mae’r person hwn yn gyfrifol am reoli’r gweithrediadau cludiant yn barhaus ac yn effeithiol.

Ceir rhagor o fanylion yn Nogfen Statudol yr Uwch Gomisiynydd Traffig ar reolwyr trafnidiaeth, gyda rhagor o wybodaeth am sut i ddod yn rheolwr trafnidiaeth.

Ceir rhagor o fanylion am y gofynion wrth wneud cais am drwydded yn yr adran Ymgeisio am drwydded.

Gwneud cais am drwydded

Pryd i wneud cais

Dylech wneud cais am drwydded o leiaf naw wythnos cyn y dyddiad y mae ei angen arnoch. Mae hyn yn caniatáu amser i’r gwiriadau angenrheidiol gael eu gwneud. Mewn achosion syml, caiff trwydded ei rhoi o fewn naw wythnos fel arfer, ond gall gymryd mwy o amser.

Mae’n anghyfreithlon gweithredu eich cerbyd cyn rhoi trwydded (neu drwydded interim). Os felly, gallech gael eich erlyn a gallai eich cerbyd gael ei gronni.

Sut i wneud cais

Gallwch wneud cais am drwydded gweithredwr cerbyd nwyddau ar-lein. Dylech gyflwyno’r holl ddogfennaeth gyda’ch cais. Gellir cyrchu’r broses ymgeisio a rhagor o fanylion trwy’r system Trwyddedu Gweithredwyr Cerbydau.

Gallwch wneud cais am drwydded gweithredwr cerbydau nwyddau ysgafn gan ddefnyddio’r system Trwyddedu Gweithredwyr Cerbydau gan ddefnyddio canllawiau pellach ar sut i Wneud Cais am drwydded gweithredwr cerbyd nwyddau ysgafn arall.

Os oes angen cymorth arnoch i ddefnyddio’r broses ar-lein, dylech gysylltu â’r Swyddfa Drwyddedu:

• 02045518711

• Notifications@vehicle-operator-licensing.service.gov.uk

Awdurdodi cerbydau ac ymylon

Mae trwydded yn awdurdodi’r deiliad i ddefnyddio uchafswm o gerbydau ac, os yw’n berthnasol, trelars. Dylai nifer y cerbydau a’r trelars y gwneir cais amdanynt gynnwys y nifer sydd eu hangen i’w defnyddio wrth ganiatáu’r drwydded yn ogystal ag unrhyw rai ychwanegol ar gyfer cynnydd mewn busnes neu argyfyngau megis methiant.

Os ydych yn tynnu trelars rhaid bod gennych yr awdurdod i weithredu’r rhain o dan eich trwydded os ydych yn berchen arnynt neu peidio. Rhaid cynnal trelars yn unol â’r cyfnod cynnal a chadw a nodir mewn cyflwr addas i’r ffordd fawr.

Os ydych yn gweithredu LGVs yn rhyngwladol am llogi neu wobr, mae angen cynnwys y rhain hefyd o fewn terfynau awdurdodi eich trwydded. Os ydych yn gweithredu LGVs, ond nid yn rhyngwladol, nid oes rhaid eu cynnwys yn eich awdurdodiad heblaw eu bod yn rhan o gyfuniad cerbyd dros 3.5 tunnell.

Yr ymyl yw nifer y cerbydau a awdurdodwyd llai nifer y cerbydau sydd â meddiant. Er enghraifft: mae’r drwydded yn nodi’r defnydd o 10 cerbyd modur a 10 trelar. Mae chwe cherbyd modur a chwe threlar wedi’u nodi ar y drwydded (yr anfonwyd disgiau cerbyd-benodol ar eu cyfer). Yr ymyl felly yw pedwar cerbyd modur a phedwar trelar.

Trwyddedau dros dro

Os oes angen i chi ddechrau gweithredu tra bod eich cais yn cael ei benderfynu, dylech wneud cais am drwydded dros dro drwy gwblhau’r adran berthnasol yng ngham ‘Adolygu a datgan’ y broses.

Sylwch na fyddwch yn cael trwydded interim heblaw bod eich cais yn gyflawn ac yn bodloni’r holl ofynion.

Efallai y bydd comisiynydd traffig yn ystyried rhoi trwydded dros dro i ganiatáu amser i chi ddarparu tystiolaeth bellach i gefnogi eich cais. Mae’n bosibl y rhoddir y drwydded gyda dyddiad dod i ben penodol er mwyn caniatáu amser i chi ddarparu’r wybodaeth hon.

Bydd y trwyddedau dros dro yn dod i ben pan fydd naill ai:

• ar y dyddiad a nodir pan roddir y cyfnod dros dro i ganiatáu amser i chi ddarparu tystiolaeth bellach; neu

• rhoddir y drwydded lawn; neu

• pan fydd y cais am drwydded lawn naill ai’n cael ei dynnu’n ôl neu’n cael ei wrthod.

Os rhoddir trwydded dros dro, anfonir disg adnabod cerbyd atoch y dylech ei harddangos ar ffenestr flaen y cerbyd perthnasol.

Y gallu i ufuddhau i’r holl reolau

Bydd angen i chi ddangos i gomisiynydd traffig bod gennych chi ac – ar gyfer trwyddedau safonol – eich rheolwr(wyr) trafnidiaeth – systemau digonol ar waith i sicrhau eich bod chi a’ch staff yn gallu ufuddhau i’r holl reolau, yn enwedig o ran:

• terfynau cyflymder

• rhwymedigaethau gyrrwr

• trwyddedu gyrwyr/CPC gyrwyr

• rheolau oriau gyrwyr a’r Gyfarwyddeb Oriau Gwaith

• trethiant ac yswiriant cerbydau

• pwysau awdurdodedig

Mae hyn yn golygu cael strwythurau rheoli, systemau monitro ac adrodd yn eu lle y gallwch eu defnyddio i ddangos i gomisiynydd traffig i ba raddau y bu ac y bydd cydymffurfiaeth.

Dylech sicrhau bod cerbydau a threlars a weithredir o dan eich trwydded yn cael eu cadw mewn cyflwr addas i’r ffordd fawr a chadw cofnodion ar gyfer pob cerbyd i brofi hyn. Os yw cerbyd oddi ar y ffordd, dylid cadw cofnod ffurfiol o’r ffaith hon.

Canolfannau gweithredu

Dylai eich canolfan weithredu ddarparu digon o le parcio oddi ar y stryd ar gyfer eich holl gerbydau nwyddau trwm a threlars.

Pan fyddwch yn gwneud cais am drwydded cerbyd nwyddau trwm, gofynnir i chi restru eich canolfannau gweithredu arfaethedig a darparu gwybodaeth am y cerbydau rydych yn bwriadu eu cadw yno. Bydd angen i chi fodloni comisiynydd traffig bod eich canolfannau gweithredu yn addas, er enghraifft:

• byddant yn ddigon mawr

• bydd ganddynt fynediad diogel

• byddant mewn lleoliad sy’n amgylcheddol dderbyniol

Os nad chi yw perchennog y ganolfan weithredu, efallai y gofynnir i chi ddarparu tystiolaeth bod gennych hawl i’w defnyddio.

Hysbysebu

Canolfan weithredu yw’r man lle rydych chi fel arfer yn parcio’ch cerbydau pan nad ydyn nhw’n cael eu defnyddio. Os yw eich cais am sawl canolfan weithredu, efallai y bydd yn rhaid i chi hysbysebu mewn sawl papur newydd gwahanol er mwyn sicrhau eich bod yn cwmpasu’r holl feysydd. Rhaid i ymgeisydd am drwydded cerbyd nwyddau trwm hysbysebu’r cais mewn papur newydd lleol sy’n cylchredeg yn ardal y ganolfan weithredu arfaethedig. Os mai dim ond cerbydau nwyddau ysgafn rydych yn defnyddio, nid oes angen hysbysebu. Os ydych yn gweithredu cerbydau nwyddau trwm a cherbydau nwyddau ysgafn, dim ond mewn perthynas â’r cerbydau nwyddau trwm y mae angen i chi hysbysebu.

Pam fod angen i ymgeisydd hysbysebu

Mae hysbysebu cais yn rhoi cyfle i unrhyw un sy’n berchen neu’n meddiannu adeilad neu dir yn yr ardal o amgylch y ganolfan weithredu arfaethedig i godi unrhyw bryderon neu wrthwynebu’r cais.

Mae yna hefyd rai cyrff, fel yr heddlu ac awdurdodau lleol, sy’n gallu gwneud gwrthwynebiad statudol i gais.

Cael amseroedd hysbysebion yn gywir

Rhaid i’r hysbyseb fod yn ddigon mawr i fod yn hawdd i’w darllen a rhaid iddi ymddangos o leiaf unwaith o fewn y cyfnod o 21 diwrnod ynghynt i 21 diwrnod ar ôl i gais gael ei gyflwyno.

Mae templed hysbyseb ar gael ar-lein fel rhan o’r broses ar gyfer gwneud cais am gais newydd, os ydych yn ansicr o gwbl ynghylch fformat cywir eich hysbyseb yna sicrhewch eich bod yn dilyn y ddolen ar-lein.

Rhaid i’r papur newydd a ddefnyddir gylchredeg yng nghyffiniau’r ganolfan weithredu y gwneir cais amdani a dylid gosod yr hysbyseb mewn cyhoeddiad lle mae hysbysiadau statudol eraill (e.e. ceisiadau cynllunio) yn cael eu hysbysebu fel mater o drefn.

Ni ddylai dyddiad derbyn cais a dyddiad cyhoeddi’r hysbyseb fod yn fwy nag 21 diwrnod i’w gilydd. Os ydynt, bydd y cais yn cael ei ddiystyru ‘allan o amser’ a bydd angen i’r ymgeisydd ail-hysbysebu neu ailymgeisio. (Er enghraifft, rhaid hysbysebu cais a dderbynnir ar 1 Mehefin rhwng 11 Mai a 22 Mehefin).

Os ydych yn gosod hysbysebion mewn sawl papur newydd gwahanol, rhaid i bob hysbyseb ymddangos o fewn y cyfnod 21 diwrnod cyn neu ar ôl i Swyddfa’r Comisiynydd Traffig dderbyn cais.

Pan gyhoeddir yr hysbyseb, dylech uwchlwytho copi ohoni ar unwaith fel rhan o’r broses ymgeisio. Bydd hyn yn lleihau’r risg y bydd y cais yn cael ei ddiystyru ‘allan o amser’.

Dylid uwchlwytho tudalen gyfan y papur newydd (yn cynnwys enw’r papur newydd a’r dyddiad) yn dangos eich hysbyseb. Bydd hyn yn galluogi Swyddfa’r Comisiynydd Traffig i wirio bod y cais wedi’i hysbysebu’n gywir.

Pethau i’w cofio wrth hysbysebu cais

Os na chaiff y cais ei hysbysebu’n gywir ni ellir ei ystyried.

Dylai’r ymgeisydd wirio’r canlynol:

• bod nifer y cerbydau nwyddau trwm a’r trelars y gwneir cais amdanynt ar-lein (ym mhob canolfan weithredu y gwneir cais amdani) yr un fath â’r rhai a ddangosir yn yr hysbyseb ar gyfer y ganolfan

• bod cyfeiriad y ganolfan weithredu yn gywir yn yr hysbyseb papur newydd a’i fod yr un fath â’r un a roddir ar y system Trwyddedu Gweithredwyr Cerbydau

• bod y cod post cywir wedi cael ei gynnwys ar gyfer y cyfeiriad gohebiaeth a’r ganolfan(nau) gweithredu yn yr hysbyseb

• bod y cyfeiriad ar gyfer gohebiaeth a roddwyd yn yr hysbyseb yn gywir

Ceisiadau a Phenderfyniadau – gwrthwynebiadau statudol

Bydd manylion y cais hefyd yn cael eu cyhoeddi yn ‘Ceisiadau a Phenderfyniadau’. Mae hwn yn gyhoeddiad sy’n rhoi hysbysiad o geisiadau am drwyddedau gweithredwyr newydd ac amrywiadau i drwyddedau presennol.

Anfonir Ceisiadau a Phenderfyniadau at sefydliadau amrywiol, gan gynnwys awdurdodau lleol, yr heddlu a chymdeithasau diwydiant, ac mae gan bob un ohonynt hawl statudol i wrthwynebu eich cais o fewn 21 diwrnod i’w gyhoeddi.

Gall gwrthwynebiadau fod ar y sail nad yw’r ganolfan weithredu yn addas, neu oherwydd pryderon ynghylch eich gallu i fodloni’r gofynion i ddal trwydded.

Mae’r cyhoeddiad hefyd ar gael ar wefan y Comisiynwyr Traffig.

Gwrthwynebiad i’r ganolfan weithredu neu’r gweithredwr

Weithiau, bydd un o’r gwrthwynebwyr statudol yn gwrthwynebu’r drwydded arfaethedig. Ceir rhagor o wybodaeth yn y Canllaw i wneud sylwadau, gwrthwynebiadau a chwynion.

Os daw gwrthwynebiad i law bydd y comisiynydd traffig yn ystyried hyn fel rhan o’r broses ymgeisio.

Wrth benderfynu ar addasrwydd amgylcheddol, rhaid i gomisiynydd traffig, yn ôl y gyfraith, ystyried y ffactorau canlynol:

• yr effaith (neu’r niwed posibl) y byddai caniatáu cais yn cael ar natur a defnydd unrhyw dir arall yng nghyffiniau’r ganolfan weithredu

• unrhyw ganiatâd cynllunio (neu gais cynllunio) sy’n ymwneud â’r ganolfan weithredu neu’r tir yn ei chyffiniau (os nad yw’r tir wedi cael ei ddefnyddio fel canolfan weithredu)

• nifer, math a maint y cerbydau awdurdodedig a fydd yn defnyddio’r ganolfan weithredu

• y trefniadau parcio ar gyfer y cerbydau awdurdodedig a fydd yn defnyddio’r ganolfan weithredu

• yr effaith y gallai natur ac amseroedd y gweithgareddau hyn gael ar drigolion sy’n byw yng nghyffiniau’r ganolfan weithredu honno

• natur ac amserau defnyddio’r offer yn y ganolfan weithredu

• faint o gerbydau fyddai’n mynd i mewn ac yn gadael y ganolfan weithredu, a pha mor aml

Er mwyn atal neu leihau effeithiau andwyol ar yr amgylchedd, gall comisiynydd traffig osod amodau ar drwydded. Gall rhain gynnwys:

• nifer, math a maint y cerbydau awdurdodedig (gan gynnwys trelars) yn y ganolfan weithredu ar gyfer cynnal a chadw neu barcio

• trefniadau parcio ar gyfer y cerbydau awdurdodedig (gan gynnwys trelars) yn y ganolfan weithredu neu yn ei chyffiniau

• yr adegau pan ellir ddefnyddio’r ganolfan weithredu ar gyfer cynnal a chadw neu symud cerbydau awdurdodedig

• sut mae cerbydau awdurdodedig yn mynd i mewn ac yn gadael y ganolfan weithredu

Caniatâd Cynllunio

Bydd angen i chi hefyd sicrhau bod eich canolfan weithredu arfaethedig yn bodloni gofynion cyfraith cynllunio. Os ydych yn ansicr ynghylch sefyllfa gynllunio eich safle, dylech ymgynghori â’ch awdurdod cynllunio lleol.

Nid yw awdurdodiad o dan drwydded gweithredwr yn cyfleu unrhyw gymeradwyaeth o dan gyfraith cynllunio, ac yn yr un modd nid yw cymeradwyaeth dan gyfraith cynllunio yn rhag-amod ar gyfer rhoi trwydded gweithredwr.

Canolfannau gweithredu sefydledig

Mae mesurau diogelu ar gyfer canolfannau gweithredu sefydledig. Mewn rhai amgylchiadau ni chaiff comisiynydd traffig wrthod cais am resymau amgylcheddol (ac eithrio am barcio). Os yw unrhyw un o’r canolfannau gweithredu rydych yn bwriadu eu defnyddio ar drwydded gweithredwr arall ar hyn o bryd ac yn cael eu trosglwyddo i’ch trwydded, yna gall y darpariaethau hyn fod yn berthnasol i chi.

Mae canolfannau gweithredu sefydledig hefyd yn destun adolygiad gan y comisiynydd traffig. Fodd bynnag, mae cyfyngiadau ar gamau y gellir eu cymryd yn erbyn canolfannau gweithredu ar adeg yr adolygiad.

Darpariaeth arbennig ar gyfer trosglwyddo canolfannau gweithredu

Mae rhai amgylchiadau lle mae’n bosibl na fydd angen i chi hysbysebu’ch cais am drwydded (neu amrywiad i un sy’n bodoli) er enghraifft, os ydych yn syml yn trosglwyddo canolfan weithredu, sydd ar hyn o bryd ar drwydded gweithredwr arall, i’ch trwydded.

Mae hyn ar yr amod bod:

• y gweithredwr arall yn rhoi’r gorau i ddefnyddio’r ganolfan weithredu honno

• eich bod yn barod i’w ddefnyddio ar yr un telerau â deiliad presennol y drwydded (h.y. yr un nifer o gerbydau/trelars ac unrhyw amodau neu ymgymeriadau sydd ynghlwm wrth y safle).

Darperir ar gyfer hyn o dan Atodlen 4 i Ddeddf Cerbydau Nwyddau (Trwyddedu Gweithredwyr) 1995, yn ddarostyngedig i’r amodau canlynol:

• rhaid nodi’r ganolfan(nau) gweithredu sy’n cael ei throsglwyddo ar drwydded gyfredol a dilys (ond nid ar fwy nag un - gweler isod) ar y dyddiad y gwneir y cais, a bydd y ganolfan(nau) gweithredu yn cael eu tynnu oddi ar y drwydded honno pan ganiateir y cais

• caiff y cais dim ond awdurdodi hyd at gyfanswm nifer y cerbydau a nodwyd eisoes yng nghanolfan(nau) gweithredu’r trwydded ‘rhoddwr’

• caiff unrhyw amodau sy’n berthnasol i’r ganolfan(nau) gweithredu dan sylw eu trosglwyddo gydag ef, a rhaid i unrhyw ymgymeriadau gael eu hailadrodd gan y gweithredwr newydd. Ni ellir diwygio amodau ac ymrwymiadau ar adeg y cais

Bydd cymeradwyo Atodlen 4 yn ôl disgresiwn comisiynydd traffig. Er enghraifft, pan fod gan gyfeiriad hanes o wrthwynebiadau a sylwadau, efallai na fydd comisiynydd traffig yn cytuno i drosglwyddo Atodlen 4.

Cwblhau trosglwyddiad canolfan weithredu Atodlen 4.

Penderfyniadau’r Comisiynydd Traffig

Bydd comisiynydd traffig yn asesu cais ar sail y wybodaeth a gyflwynwyd. Mewn rhai achosion, er enghraifft, os oes pryderon ynghylch addasrwydd y cais neu’r ganolfan weithredu gall y comisiynydd traffig benderfynu cynnal gwrandawiad cyn penderfynu ar y cais.

Ceir rhagor o fanylion yn y Canllaw i ymchwiliadau cyhoeddus.

Gwrthod cais a’r hawl i apelio

Eich hawl i apelio

Bydd y llythyr sy’n eich cynghori ar benderfyniad terfynol y comisiynydd traffig yn nodi sut i apelio a dylai roi rhesymau dros y penderfyniad. Os bydd cais yn cael ei wrthod neu drwydded yn cael ei rhoi gydag amodau nad oes modd eu cyfiawnhau yn eich barn chi, mae gennych hawl i apelio i Siambr Apeliadau Gweinyddol yr Uwch Dribiwnlys, (‘y Tribiwnlys’). Mae gwefan y Tribiwnlys yn cynnwys ffurflen a manylion am y broses.

Caiff y Tribiwnlys gynnal gwrandawiad i benderfynu ar apêl. Os bydd yr apêl yn llwyddiannus, gall orchymyn comisiynydd traffig i roi trwydded i chi neu newid yr amodau arni. Fel arall, gall y Tribiwnlys gyfeirio cais yn ôl at gomisiynydd traffig i’w ailystyried.

Apelau yn erbyn rhoi trwydded

Pan fod gwrthwynebydd statudol (e.e. yr heddlu neu’r awdurdod lleol) yn gwrthwynebu cais, gall apelio i’r Tribiwnlys yn erbyn penderfyniad comisiynydd traffig i roi trwydded i chi. Nid oes gan neb arall yr hawl i apelio.

Os yw cynrychiolwyr lleol yn dymuno apelio yn erbyn rhoi’r drwydded, yr unig ffordd o weithredu sy’n agored iddynt yw ceisio adolygiad barnwrol.

Dogfennau trwydded

Unwaith y bydd eich cais am drwydded wedi cael ei ganiatáu a’r ffi wedi’i dderbyn, bydd eich trwydded gweithredwr ac (os ydych wedi nodi cerbyd) disgiau cerbyd-benodol yn cael eu hanfon atoch.

Bydd y drwydded yn cynnwys:

• enw’r gweithredwr

• y math o drwydded

• y nifer uchaf o gerbydau y gallwch eu gweithredu oddi tano

• nifer y cerbydau/trelars sydd wedi cael eu hawdurdodi

• unrhyw amodau sydd ynghlwm wrth y drwydded

• unrhyw ymgymeriadau sy’n berthnasol i roi’r drwydded

Os byddwch yn rhoi nod cofrestru cerbyd i’r comisiynydd traffig, bydd disg adnabod ar gyfer pob cerbyd penodedig yn cael ei anfon. Bydd pob disg yn dangos y math o drwydded, enw a rhif deiliad y drwydded, marc cofrestru’r cerbyd a’r dyddiad y daw’r ddisg i ben.

Unwaith y bydd cerbyd wedi’i nodi ni ddylid ei ddefnyddio hyd nes y bydd y disg adnabod yn cael ei arddangos:

• ar ochr agos a ger ymyl isaf y ffenestr flaen gyda’r ochr flaen yn wynebu ymlaen ar gerbydau sydd â ffenestr flaen; neu

• mewn man amlwg ar flaen neu ochr agos y cerbyd nad oes ffenestr flaen wedi’i gosod arno.

Os bydd disgiau cerbyd ar goll neu’n cael eu dwyn, rhaid hysbysu’r comisiynydd traffig ar unwaith yn ysgrifenedig fel y gellir rhoi un arall yn ei le. Os yw’r ysgrifen ar y ddisg wedi pylu neu os yw’r ddisg wedi cael ei ddifrodi, gellir rhoi disg newydd drwy fewngofnodi i’ch cyfrif hunanwasanaeth Trwyddedu Gweithredwyr Cerbydau ac yna dewis ‘ailargraffu disg cerbyd’ yn y ddewislen ‘cerbydau’.

Hyd trwydded

Mae trwydded yn parhau mewn grym heblaw bod y deiliad:

• yn gweithredu y tu allan i delerau’r drwydded a bod comisiynydd traffig yn cymryd camau rheoleiddio; neu

• yn ei ildio; neu

• yn methu â thalu’r ffioedd gofynnol mewn pryd i barhau â’r drwydded.

Bob pum mlynedd rhaid parhau â thrwydded trwy dalu ffi a chadarnhau manylion y gweithrediad i’r comisiynydd traffig.

Efallai y bydd rhai newidiadau i fusnes yn ei wneud yn ofynnol i’r gweithredwr wneud cais am drwydded newydd.

Rheoli trwydded

Cyflwyniad

Mae rhwymedigaeth ar ddeiliaid trwydded i hysbysu comisiynydd traffig o newidiadau perthnasol sy’n effeithio ar drwydded y gweithredwr o fewn 28 diwrnod. Mae hyn yn cynnwys:

• unrhyw newid mewn endid cyfreithiol yn eich busnes, er enghraifft:

• os byddwch yn newid o fod yn fasnachwr unigol neu bartneriaeth i fod yn gwmni cyfyngedig; neu
  
• os yw strwythur cwmni cyfyngedig yn newid, gan arwain at newid rhif cwmni cofrestredig; neu
  
• newid sylweddol yn y cwmni megis newid enw, cyfarwyddwyr, buddiant cyfranddaliadau neu fuddiant rheoli..

• os bydd unrhyw un o’r bobl a enwir ar y drwydded yn marw

• os yw’r cwmni, neu unrhyw un o’r bobl sy’n ymwneud â rheoli’r cwmni yn wynebu methdaliad personol neu gwmni, ymddatod neu sefyllfa debyg

• os daw person perthnasol (er enghraifft deiliad y drwydded) yn adran o dan y Ddeddf Iechyd Meddwl, neu; (yn yr Alban), pan fod cynrychiolydd wedi ei benodi gan lys oherwydd anallu meddyliol y person hwnnw

• newid rheolwr(wyr) trafnidiaeth

• unrhyw newid o ran partneriaid o fewn cwmni partneriaeth. Mewn rhai achosion, efallai y bydd angen i chi wneud cais am drwydded newydd

• unrhyw euogfarnau perthnasol neu gosbau penodedig a dderbynnir gennych chi, eich rheolwr trafnidiaeth, swyddogion, cyflogeion neu asiantau

• unrhyw newid yn y cyfeiriad ar gyfer gohebiaeth a roddoch ar eich cais gwreiddiol

• unrhyw newid yng nghyfeiriad eich canolfan(nau) gweithredu

• unrhyw newidiadau eraill y gallai comisiynydd traffig fod wedi gofyn i chi roi gwybod amdanynt fel amod o ganiatáu eich trwydded

Gellir gwneud newidiadau naill ai drwy eich cyfrif hunanwasanaeth Trwyddedu Gweithredwyr Cerbydau neu’n ysgrifenedig i Swyddfa’r Comisiynydd Traffig.

Mae’n bosibl y codir ffi am rai newidiadau. Gelwir y rhain yn ‘Amrywiadau Taladwy’.

Gall unrhyw fethiant i hysbysu comisiynydd traffig am newid perthnasol arwain at gymryd camau rheoleiddio yn eich erbyn chi a thrwydded y gweithredwr.

Nid yw trwyddedau gweithredwyr cerbydau nwyddau yn drosglwyddadwy. Felly, mae yn erbyn y gyfraith i weithredu fel endid newydd neu wahanol heb hysbysu comisiynydd traffig. Rhaid cael trwydded newydd ar gyfer yr endid newydd cyn gweithredu.

Gwneud newidiadau i drwydded

Amrywiadau taladwy

Bydd angen i chi wneud amrywiad taladwy i’ch trwydded os ydych yn dymuno:

• cynyddu eich awdurdodiad cerbyd neu drelar cyffredinol

• cynyddu awdurdodiad cerbyd neu drelar mewn canolfan weithredu

• ychwanegu canolfan weithredu newydd at eich trwydded

• newid amodau sydd ynghlwm wrth ganolfan weithredu

I wneud hyn, rhaid i chi wneud cais ar-lein a thalu’r ffi ymgeisio. Rhaid gwneud hyn trwy eich cyfrif hunanwasanaeth Trwyddedu Gweithredwyr Cerbydau o leiaf naw wythnos cyn y bydd angen y cerbydau ychwanegol arnoch, neu cyn i chi newid eich canolfan weithredu.

Ni ellir defnyddio cerbydau ychwanegol na chanolfannau gweithredu ychwanegol nes bod y cais wedi’i ganiatáu a’r drwydded sydd wedi’i hamrywio wedi’i chyhoeddi, heblaw y gwnaed cais am gyfarwyddyd dros dro a’i ganiatáu.

Os yw eich canolfan weithredu newydd mewn ardal draffig, wahanol, bydd angen i chi wneud cais am drwydded newydd yn yr ardal draffig honno.

I gael mwy o wybodaeth am ffioedd trwyddedau cerbydau nwyddau.

Fel gyda chais am drwydded newydd, bydd comisiynydd traffig yn cyhoeddi manylion eich cais amrywio yn y cyhoeddiad Ceisiadau a Phenderfyniadau a rhaid i chi hefyd hysbysebu’r cais mewn papur newydd sy’n cylchredeg yng nghyffiniau eich canolfan weithredu. Os ydych ond yn defnyddio cerbydau (neu gyfuniadau o gerbydau) nad ydynt yn fwy na 3.5 tunnell nid oes angen i chi hysbysebu’r bwriad.

Gwneud cais am awdurdod dros dro i weithredu o fewn naw wythnos

Os oes angen i chi ddefnyddio’ch cerbydau newydd neu ganolfan weithredu o fewn naw wythnos, dylech ofyn am awdurdod dros dro (a elwir yn gyfarwyddyd dros dro) fel rhan o’ch cais.

Os yw eich cais yn gyflawn, gall comisiynydd traffig roi cyfarwyddyd dros dro a fydd yn caniatáu i chi weithredu yn y ffordd rydych wedi gwneud cais amdani tra bod eich cais i amrywio eich trwydded yn cael ei ystyried.

Os dymunwch wneud cais am gyfarwyddyd dros dro, dylech ofyn am hyn fel rhan o’r broses ymgeisio yn yr adran ‘Adolygiad a datganiad’ pan fyddwch yn cyflwyno’ch cais.

Codir ffi am ganiatáu cyfnod dros dro. Os rhoddir y cyfarwyddyd dros dro ar gyfer cynnydd mewn awdurdodiad neu ganolfan weithredu newydd, bydd dogfennau diwygiedig yn cael eu cyhoeddi.

Cyfarwyddiadau dros dro yn dod i ben:

• ar y dyddiad a nodir pan roddir y cyfnod dros dro i ganiatáu amser i chi ddarparu tystiolaeth bellach; neu

• pan ganiateir y cais; neu

• pan fydd y cais naill ai’n cael ei dynnu’n ôl neu ei wrthod.

Os gwrthodir y cais i amrywio eich trwydded, mae gennych yr un hawl i apelio i Siambr Apeliadau Gweinyddol yr Uwch Dribiwnlys ‘y Tribiwnlys’ ag y byddech yn ei wneud gyda chais cychwynnol. Gweler yr adran uchod ar apeliadau.

Amrywiadau ‘di-dâl’

Cael gwared ar ganolfan weithredu

Os dymunwch dynnu canolfan weithredu oddi ar eich trwydded yna ar yr amod bod gennych o leiaf un ganolfan weithredu ar ôl, gallwch wneud hynny yn ddi-dâl.

Uwchraddio’r math o drwydded

Os oes angen, gallwch newid y drwydded sydd gennych, er enghraifft, o drwydded gyfyngedig i drwydded genedlaethol safonol, neu o drwydded genedlaethol safonol i drwydded ryngwladol safonol. I wneud hyn mae’n rhaid i chi wneud cais ar-lein o leiaf naw wythnos cyn i chi fynnu bod y newid yn digwydd.

Fel o’r blaen, bydd yn rhaid darparu prawf o gymhwysedd proffesiynol, enw da a sefyllfa ariannol os ydych am newid i drwydded genedlaethol neu drwydded ryngwladol safonol.

Rhaid i gomisiynydd traffig gyhoeddi ceisiadau i uwchraddio trwyddedau (e.e. o rai cyfyngedig i safonol) mewn Ceisiadau a Phenderfyniadau. Bydd hyn yn galluogi eich cais i fod yn agored i wrthwynebiad gan wrthwynebwyr statudol (h.y. y rhai sydd â hawl gyfreithiol i wneud hynny - megis awdurdodau lleol a’r heddlu).

Fodd bynnag, nid oes rhaid i chi hysbysebu’r ceisiadau hyn mewn papur newydd lleol, er eu bod yn amrywiadau i’ch trwydded. Nid yw hyn yn wir os oes gennych drwydded gweithredwr LGV ac yn dymuno gweithredu cerbydau neu gyfuniadau dros 3.5 tunnell. Yn yr achos hwn byddai angen hysbyseb i nodi canolfan weithredu ar y drwydded

Os caniateir y newidiadau y gofynnoch amdanynt, ni chodir ffi arnoch, ond mae’n rhaid dychwelyd eich holl ddogfennau trwydded a disgiau cerbyd fel y gellir diwygio eich dogfennau.

Nid yw’r newid yn y math o drwydded yn dod i rym nes bod y cais wedi cael ei ganiatáu a’r drwydded sydd wedi’i hamrywio wedi’i chyhoeddi, heblaw bod cyfarwyddyd dros dro wedi’i roi.

Newidiadau cerbydau

Pan gyhoeddir eich trwydded gyntaf, bydd yn nodi uchafswm nifer y cerbydau modur a threlars y gellir eu gweithredu o dan y drwydded, dim ond hyd at yr uchafswm hwnnw y gallwch chi ychwanegu cerbydau ychwanegol. Gellir nodi cerbydau ychwanegol ar drwydded unrhyw bryd drwy gofnodi eu rhif cofrestru ar y system trwydded gweithredwr cerbydau. Os nad oes gennych ymyl, rhaid gwneud hyn ar unwaith. Os oes gennych ymyl, rhaid gwneud hyn o fewn mis ar ôl i’r cerbyd ddod i’ch meddiant.

Ni chodir tâl am ychwanegu neu symud cerbydau. Bydd disgiau ar gyfer cerbydau ychwanegol hefyd yn cael eu hanfon atoch.

Cwynion am ganolfan weithredu ac adolygiadau

Gall unrhyw un gwyno, ar unrhyw adeg, am addasrwydd canolfan weithredu ar ôl iddo gael ei nodi ar eich trwydded. Yna caiff comisiynydd traffig gyfle i adolygu’r canolfannau hynny bob pum mlynedd.

Os bydd comisiynydd traffig yn penderfynu adolygu eich canolfan(nau) gweithredu, gallant osod neu newid amodau ar eich trwydded am resymau diogelwch ffyrdd neu amgylcheddol. Gallant hefyd gael gwared ar ganolfan weithredu yn gyfan gwbl.

Fodd bynnag, cewch gyfle i gyflwyno sylwadau am yr effaith y byddai unrhyw amodau newydd yn ei chael ar eich busnes, cyn cymryd camau i osod yr amodau hynny.

Ceir rhagor o wybodaeth yn y Canllaw i wneud sylwadau, gwrthwynebiadau a chwynion.

Cydymffurfiad

Rhesymau dros weithredu

Os nad yw gweithredwr neu reolwr trafnidiaeth yn dilyn y rheolau, gall comisiynydd traffig gymryd camau yn erbyn y drwydded neu unigolion os nodir diffyg cydymffurfio, er enghraifft:

• nid ydych rhagor yn bodloni gofynion enw da neu sefyllfa ariannol yn achos a trwydded safonol, neu addasrwydd i ddal trwydded ac argaeledd adnoddau ariannol yn achos trwydded gyfyngedig

• rydych chi (neu berson arall sy’n gysylltiedig â’r drwydded) wedi’ch dyfarnu’n euog o droseddau penodol (gweler Atodiad 4)

• • yn achos trwydded safonol, nid oes person proffesiynol cymwys rhagor wedi’i enwebu ar y drwydded (gweler Rheolwyr Trafnidiaeth)

• rydych yn gwneud datganiad ffug i gael trwydded, neu heb gadw at gytundeb gwnaethoch pan wnaethoch gais am eich trwydded

• rydych wedi torri amod neu heb gadw ymrwymiad ar eich trwydded

• nid yw cerbydau neu drelars a weithredir o dan eich trwydded wedi’u cynnal a’u cadw mewn cyflwr diogel ac addas i’r ffordd fawr

• ni chedwir at y rheolau ynghylch gweithredu cerbydau’n ddiogel ac oriau gyrwyr

• bu newid mewn amgylchiadau sy’n effeithio ar eich addasrwydd fel gweithredwr

Gall fod rhesymau eraill y bydd comisiynydd traffig yn cymryd camau yn erbyn trwydded.

Mae’r comisiynwyr traffig yn cael tystiolaeth gan awdurdodau gorfodi, fel arfer yr Asiantaeth Safonau Gyrwyr a Cherbydau. Lle ei fod yn briodol, byddant yn galw ymchwiliad cyhoeddus i benderfynu pa gamau i’w cymryd.

Camau y gall comisiynydd traffig eu cymryd

Gall y comisiynydd traffig benderfynu:

• gwrthod rhoi trwydded

• gwrthod amrywio trwydded bresennol

• atodi amodau i drwydded

• rhoi trwydded i ganiatáu llai o gerbydau na’r nifer y gwnaed cais amdano

• lleihau awdurdod trwydded

• atal trwydded bresennol

• dirymu trwydded

• anghymhwyso unigolyn neu gwmni rhag cael trwydded

• anghymhwyso rheolwyr trafnidiaeth

Gall camau a gymerir yn erbyn trwydded neu unigolyn effeithio ar unrhyw geisiadau a wneir yn y dyfodol.

Apeliadau

Gall deiliad trwydded, ymgeisydd neu reolwr trafnidiaeth sy’n anfodlon â phenderfyniad comisiynydd traffig apelio i Siambr Apeliadau Gweinyddol yr Uwch Dribiwnlys. Mae gwefan y Tribiwnlys yn cynnwys ffurflen a manylion am y broses.

Rhaid derbyn yr hysbysiad o apêl o fewn mis i’r dyddiad yr anfonwyd hysbysiad o’r penderfyniad at yr apelydd. Gallwch wneud cais i gomisiynydd traffig i atal ei benderfyniad cyn belled â bod apêl wedi’i chyflwyno i’r tribiwnlys. Os caiff ei ganiatáu, gallai ataliad atal penderfyniad y comisiynydd traffig rhag ddod i rym hyd nes y penderfynir ar yr apêl. Bydd comisiynydd traffig yn ystyried os dylid caniatáu cais am arhosiad cyn gynted â phosibl.

Os bydd comisiynydd traffig yn gwrthod cais am arhosiad, yna gall y tribiwnlys ailystyried y penderfyniad hwnnw.

Mae penderfyniadau y gall deiliaid trwydded neu ymgeiswyr am drwydded apelio yn cynnwys y canlynol;

• penderfyniad i wrthod cais am drwydded

• penderfyniad i wrthod amrywiad i drwydded neu ei chaniatáu ar ffurf wedi’i haddasu (e.e. ar gyfer llai o gerbydau nag y gwnaed cais amdanynt)

• penderfyniad i amrywio trwydded drwy gyfarwyddo bod cerbyd yn cael ei dynnu oddi arni

• penderfyniad i ddirymu, atal neu gwtogi ar drwydded (neu drwydded dros dro)

• penderfyniad i atodi amod(au) i drwydded

• penderfyniad yn dilyn cwtogi neu atal trwydded na chaniateir i gerbyd penodol gael ei ddefnyddio ar unrhyw drwydded

• penderfyniad i anghymhwyso unigolyn am gyfnod rhag dal neu gael trwydded gweithredwr

• penderfyniad i dynnu canolfan weithredu oddi ar drwydded ar ôl adolygu addasrwydd y ganolfan weithredu honno

Gall rheolwr trafnidiaeth apelio yn erbyn penderfyniad nad yw bellach yn bodloni gofynion enw da a/neu gymhwysedd proffesiynol.

Nid oes hawl apelio i’r tribiwnlys ar gyfer unigolion sydd wedi cyflwyno sylwadau yn erbyn cais ar sail amgylcheddol.

Ceir rhagor o wybodaeth am apeliadau i Siambr Apeliadau’r Uwch Dribiwnlys yn y canllaw i ymchwiliadau cyhoeddus neu Ganllawiau Statudol yr Uwch Gomisiynwyr Traffig ar apeliadau

Rheolwrwyr Trafnidiaeth

Ceir rhagor o fanylion yn Nogfen Statudol yr Uwch Gomisiynydd Traffig ar reolwyr trafnidiaeth

Mathau o reolwyr trafnidiaeth

Mae dau fath o reolwr trafnidiaeth, ‘mewnol’ ac ‘allanol’.

Rheolwyr trafnidiaeth mewnol

Mae gan y math hwn o reolwr trafnidiaeth gysylltiad agos â’r gweithredwr. I fod yn gymwys, rhaid iddynt fodloni tri gofyniad:

• byw yn y DU

• cyflawni eu rôl rheolwr trafnidiaeth ar gyfer y gweithredwr dan sylw yn effeithiol ac yn barhaus

• bod â chysylltiad gwirioneddol â’r gweithredwr, megis bod yn weithiwr amser llawn neu ran-amser, cyfarwyddwr neu berchennog er enghraifft

Gall yr un person weithredu fel rheolwr cludo gweithwyr ‘mewnol’, rhan-amser ar gyfer mwy nag un gweithredwr, ac felly gael ei enwi ar fwy nag un drwydded gweithredwr. Fodd bynnag, ym mhob achos, byddai angen i’r comisiynydd traffig fod yn fodlon bod gan y person gysylltiad gwirioneddol â’r gweithredwr a’i fod wedi bodloni’r gofyniad am reolaeth effeithiol a pharhaus, fel y nodir uchod.

Rheolwyr trafnidiaeth allanol

Pan nad yw gweithredwr yn:

• cyflawni rôl rheolwr trafnidiaeth (h.y. nid oes ganddo’r cymhwyster proffesiynol ac efallai ei fod yn berchennog/gyrrwr neu’n unig fasnachwr); neu yn

• cyflogi rheolwr trafnidiaeth cymwys ar sail amser llawn neu ran-amser (h.y. nid oes gan y gweithredwr reolwr trafnidiaeth ‘mewnol’)

Gall y gweithredwr ‘gyflogi’ rheolwr trafnidiaeth, e.e. rheolwr trafnidiaeth ymgynghorol o dan gontract i weithredwr yn rhan-amser. Ystyrir hwn yn rheolwr trafnidiaeth ‘allanol’. Rhaid i’r contract enwi’r rheolwr trafnidiaeth unigol a fydd â chyfrifoldeb rheoli effeithiol a pharhaus am weithgareddau trafnidiaeth y gweithredwr a:

• bod ag enw da ac yn preswylio yn y DU

• bod â chontract gyda’r gweithredwr sy’n pennu’r tasgau y mae’n eu cyflawni fel rheolwr trafnidiaeth

• dim ond yn gweithio i uchafswm o 4 gweithredwr gydag uchafswm cyfunol o fflyd o 50 cerbyd – sy’n golygu na allant fod yn gyfrifol am fwy na 50 o gerbydau ar draws y pedwar gweithredwr

• rhaid i bob rheolwr trafnidiaeth weithredu er budd y gweithredwr yn unig ac yn annibynnol ar gwsmeriaid trafnidiaeth

Gofynion

Rhaid i berson proffesiynol cymwys (a elwir yn gyffredinol yn “rheolwr trafnidiaeth”) gael ei enwebu ar drwydded safonol (cenedlaethol neu ryngwladol). Nid oes unrhyw ofyniad i enwebu rheolwr trafnidiaeth ar drwydded gyfyngedig, fodd bynnag, rhaid i ddeiliad y drwydded sicrhau bod ganddo’r wybodaeth ofynnol i sicrhau cydymffurfiaeth â’r holl ddeddfwriaeth berthnasol, yn enwedig gweithrediad diogel cerbydau.

Gall y person hwn fod yn weithredwr os yw’n gymwys, neu’n rheolwr trafnidiaeth cymwysedig sy’n cael ei gyflogi neu ei gontractio. Nid oes rhaid i’r person fod yn rhan o’ch staff amser llawn ond mae’n rhaid iddo allu dangos cyfrifoldeb parhaus ac effeithiol am reoli’r gweithrediadau cludiant.

Er mwyn gallu cyflawni eu dyletswyddau yn foddhaol, dylai rheolwr trafnidiaeth:

• feddu ar gapasiti digonol – digon o amser a chymorth i gyflawni rôl y rheolwr trafnidiaeth, na ellir ei beryglu gan ddyletswyddau eraill

• feddu ar wybodaeth a sgiliau perthnasol – meddu ar y cymwysterau perthnasol sy’n dangos cymhwysedd proffesiynol a hefyd ymgymryd â hyfforddiant gloywi rheolaidd a bod yn ymwybodol o ddatblygiadau allweddol yn y diwydiant

• fod yn rhan o’r prosesau gwneud penderfyniadau ynghylch trafnidiaeth a meddu ar lefel uchel o ymreolaeth – ymwneud er enghraifft â phrisio cynigion contract, gosod ac amseru llwybrau a chyflogi gyrwyr a staff. Rhaid i reolwr trafnidiaeth hefyd allu cael y gair olaf os yw cerbyd yn cael mynd ar y ffordd

• fod mewn sefyllfa i gael effaith wirioneddol mewn busnes – er enghraifft o ran rheoli ei gyllideb ei hun a gallu gwneud penderfyniadau allweddol

Gall y busnes gyflogi neu gontractio mwy nag un rheolwr trafnidiaeth. Rhaid i’r person proffesiynol cymwys hefyd fod ag enw da.

Rhaid i reolwr trafnidiaeth fyw yn y DU.

Sut i fodloni cymhwysedd proffesiynol

Mae tair ffordd o sefydlu cymhwysedd proffesiynol. Y rhain yw:

• Tystysgrif Cymhwysedd Proffesiynol Rheolwr Trafnidiaeth a gyhoeddir gan gorff dyfarnu perthnasol

• cymhwyster neu ddiploma derbyniol arall – trwy dystysgrif eithrio fel y nodir isod

• tystysgrif ‘Hawliau Caffaeledig’ a gyhoeddwyd ers 2011. Gellir rhoi hawliau caffaeledig ar gyfer gweithrediadau HGV neu weithrediadau LGV yn unig

Gall person fod yn gymwys yn broffesiynol ar gyfer gweithrediadau cenedlaethol yn unig, neu ar gyfer gweithrediadau cenedlaethol a rhyngwladol. Os oes gan y rheolwr trafnidiaeth dystysgrif cymhwysedd proffesiynol ar gyfer gweithrediadau cenedlaethol yn unig, dim ond ar drwydded genedlaethol safonol y gallwch eu henwebu. Os oes ganddynt gymhwysedd proffesiynol ar gyfer gweithrediadau cenedlaethol a rhyngwladol, byddwch yn gallu eu henwebu ar y naill fath o drwydded safonol neu’r llall.

Ers mis Rhagfyr 2011 mae archwiliad CPC y Rheolwr Trafnidiaeth cenedlaethol wedi dod i ben. Mae’r holl arholiadau nawr ar gyfer y CPC Rheolwr Trafnidiaeth rhyngwladol. Fodd bynnag, mae CPCs Rheolwyr Trafnidiaeth cenedlaethol presennol yn dal yn ddilys ond ni ellir ddefnyddio CPCs cenedlaethol a gyhoeddwyd cyn 2011 ar drwyddedau rhyngwladol.

Cymwysterau derbyniol arall

Trwyddedau safonol cenedlaethol a rhyngwladol safonol

• Cymrawd neu Aelod o’r Sefydliad Logisteg a Thrafnidiaeth (Sefydliad Siartredig Trafnidiaeth y DU yn flaenorol) drwy arholiad neu achrediad ffurfiol mewn Trafnidiaeth Cludo Nwyddau Ffyrdd

• Tystysgrif mewn Trafnidiaeth (Cludiant Ffyrdd) a ddyfarnwyd gan y Sefydliad Siartredig Logisteg a Thrafnidiaeth

• Cymrawd Anrhydeddus, Cymrawd neu Aelod o Gymdeithas y Peirianwyr Gweithrediadau

• Cymrawd neu Gydymaith Sefydliad y Diwydiant Warws a Symud Dodrefn

• Cymrawd neu Gydymaith Sefydliad y Symudwyr

• Cydymaith y Sefydliad Gweinyddu Trafnidiaeth trwy arholiad

Trwyddedau genedlaethol safonol

• Aelod o’r Sefydliad Siartredig Logisteg a Thrafnidiaeth (Sefydliad Siartredig Trafnidiaeth y DU yn flaenorol) drwy arholiad neu achrediad ffurfiol mewn Trafnidiaeth Cludo Nwyddau Ffyrdd

• Tystysgrif mewn Trafnidiaeth (Cludiant Ffyrdd) a ddyfarnwyd gan y Sefydliad Logisteg a Thrafnidiaeth

• Aelod Cyswllt o Gymdeithas y Peirianwyr Gweithrediadau (trwy arholiad)

• Tystysgrif Gyffredinol a Chyffredin mewn Rheoli Symudiadau a gyhoeddwyd gan Sefydliad y Diwydiant Warws a Symud Dodrefn

Tystysgrif Genedlaethol mewn Rheoli Symudiadau a gyhoeddwyd gan Sefydliad y Symudwyr

• Tystysgrif RSA mewn Cludiant Cludo Nwyddau Ffordd sy’n cynnwys troednodyn yn benodol yn caniatáu eithriad

Cymhwyso fel rheolwr trafnidiaeth

Gallwch sefyll arholiad Tystysgrif Cymhwysedd Proffesiynol (CPC) Rheolwr Trafnidiaeth ar unrhyw oedran ac nid oes angen trwydded yrru arnoch.

I basio arholiad CPC y Rheolwr Trafnidiaeth, bydd angen i chi wybod am:

• y cyfreithiau sifil, masnachol, cymdeithasol a chyllidol ar gludo ar y ffyrdd neu gludo teithwyr

• busnes a rheoli arian

• y gwaith papur sydd ei angen i fynd â nwyddau neu deithwyr allan o’r DU

• safonau cerbydau cludo nwyddau ar y ffyrdd

• ddiogelwch ar y ffyrdd

Gallwch dalu am gwrs hyfforddi i’ch helpu i baratoi ar gyfer arholiad CPC y Rheolwr Trafnidiaeth. Chwiliwch ar-lein neu siaradwch â’ch cyflogwr i ddod o hyd i gyrsiau hyfforddi.

Cymryd yr arholiad

Rhaid i chi sefyll arholiad sydd wedi’i gymeradwyo gan un o’r sefydliadau a restrir yn y canllawiau ar gymhwyso fel rheolwr trafnidiaeth.

Rhaid i chi dalu i sefyll yr arholiad. Gwiriwch gyda darparwr yr arholiad i weld faint fydd e.

Mae’r arholiad mewn 2 ran:

• cwestiynau aml-ddewis

• cwestiynau astudiaeth achos

Mae’n rhaid i chi lwyddo yn y ddwy ran i basio’r arholiad.

Ceir rhagor o wybodaeth yn y canllaw cymhwyso fel rheolwr trafnidiaeth

Datblygiad Proffesiynol Parhaus

Datblygiad Proffesiynol Parhaus (DPP) yw term sy’n disgrifio unrhyw weithgareddau dysgu y mae gweithwyr proffesiynol yn cymryd rhan ynddynt i ddatblygu a gwella eu galluoedd. Mae’r arfer hwn yn hyrwyddo dysgu ymwybodol a rhagweithiol, yn hytrach na goddefol ag adweithiol. Gall DPP fod ar sawl ffurf megis gweithdai hyfforddi, cynadleddau a digwyddiadau, rhaglenni e-ddysgu, technegau arfer gorau a rhannu syniadau.

Disgwylir i reolwr trafnidiaeth gymwysedig ddiweddaru ei sgiliau trwy DPP effeithiol. Pe bai person wedi pasio CPC rheolwr trafnidiaeth beth amser yn ôl, mae comisiynydd traffig yn debygol o ofyn am dystiolaeth bod DPP yn cael ei gynnal.

Cwblhau cwrs gloywi CPC rheolwr trafnidiaeth 2 ddiwrnod, a gynhelir gan naill ai:

• cymdeithas fasnach (Logistics UK/ RHA/ BAR/ CPT)
• corff proffesiynol (IoTA/CILT/SOE/IRTE)
• canolfan arholiadau cymeradwy sy’n cynnig cymhwyster CPC rheolwr trafnidiaeth berthnasol ar gyfer y math o drwydded a ddelir; neu
• cwmni o gyfreithwyr (neu eu sefydliad hyfforddi cysylltiedig) sydd â phrofiad sylweddol o faterion rheoleiddio a chydymffurfio â thrafnidiaeth ffyrdd.

Dyletswyddau rheolwr trafnidiaeth

Er mwyn dangos rheolaeth barhaus ac effeithiol o’r gweithrediad trafnidiaeth, bydd rheolwr trafnidiaeth yn gyfrifol am gyflawni’r Cyfrifoldebau Cyffredinol a nodir yn Nogfen Statudol yr Uwch Gomisiynydd Traffig ar reolwyr trafnidiaeth sy’n cynnwys:

Trwyddedau gyrru a chymwysterau

Chi sy’n gyfrifol am sicrhau:

• bod gan yrwyr y drwydded briodol ar gyfer y cerbyd y maent yn ei yrru – mae hyn yn cynnwys gyrwyr o’r UE sy’n gorfod cofrestru eu trwydded yrru gyda’r DVLA o fewn 12 mis i ddod yn breswylydd

• bod gwiriadau rheolaidd yn cael eu cynnal ar y trwyddedau gyrru (bob 3 mis fel arfer)

• bod gan yrwyr galwedigaethol gerdyn Tystysgrif Cymhwysedd Proffesiynol Gyrrwr (CPC) dilys

• bod gyrwyr wedi’u hyfforddi’n ddigonol ac yn gymwys i weithredu’r holl gerbydau ac offer perthnasol

• eich bod yn cyfrannu at brosesau hyfforddi a disgyblu perthnasol yn ôl yr angen

Oriau ac amser gweithio gyrwyr

Sicrhau bod gyrwyr yn dilyn y rheolau. Chi sy’n gyfrifol am sicrhau:

• bod gyrwyr yn dilyn rheolau oriau gyrwyr

• bod gyrwyr a gweithwyr symudol yn cymryd y nifer cywir o seibiannau a chyfnodau o orffwys dyddiol ac wythnosol yn seiliedig ar y rheoliadau perthnasol sy’n berthnasol

• bod gyrwyr yn cofnodi eu dyletswydd, amser gyrru a seibiannau gorffwys ar yr offer priodol neu yn llyfrau oriau gyrwyr a bod eu cofnodion yn cael eu dychwelyd i’w harchwilio yn ôl yr angen

Cadw cofnodion

• rhaid i chi gadw cofnodion cynnal a chadw cerbyd am o leiaf 15 mis. Rhaid i chi roi copi i gomisiynwyr traffig os ydynt yn gofyn am gael gweld y cofnodion hyn.

Chi sy’n gyfrifol am sicrhau:

• bod calibradu tacograff yn gyfredol ac yn cael ei arddangos

• lle ei fod yn briodol, eich bod yn lawrlwytho ac yn storio data o uned tacograff digidol y cerbyd (o leiaf bob 90 diwrnod) ac o gardiau clyfar tacograff y gyrrwr (bob 28 diwrnod o leiaf)

• eich bod yn cadw holl gofnodion oriau gyrrwr am o leiaf 12 mis

• eich bod yn cadw’r holl gofnodion oriau gwaith am o leiaf 24 mis

Cerbydau ar drwyddedau gweithredwr

Rhaid i chi gadw manylion y cerbyd yn gyfredol ar gyfrif hunanwasanaeth Trwyddedu Gweithredwyr Cerbydau. Os na fyddwch yn gwneud newidiadau yn brydlon, fel symud cerbydau a logwyd, gall hyn effeithio ar eich enw da fel rheolwr trafnidiaeth.

Chi sy’n gyfrifol am sicrhau:

• bod cerbydau wedi cael eu nodi ar y drwydded gweithredwr yn ôl yr angen

• bod cerbydau’n ddiogel fel na all rhywun eu defnyddio heb ganiatâd y gweithredwr

• bod digon o arian wrth gefn o fewn lefel yr awdurdod

Dogfennau cerbyd

• Rhaid i chi gadw cofnodion cynnal a chadw cerbyd am o leiaf 15 mis. Os bydd comisiynwyr traffig yn gofyn am gael gweld y cofnodion hyn, rhaid i chi roi copi iddynt.

Chi sy’n gyfrifol am sicrhau:

• bod disgiau trwydded gweithredwr yn gyfredol ac wedi’u harddangos yn gywir

• bod yna dystysgrifau yswiriant cyfredol sy’n indemnio ceir cwmni, cerbydau masnachol a cherbydau peiriannau

• bod gan yrwyr y dogfennau cywir sydd eu hangen arnynt ar gyfer teithiau rhyngwladol

Gwiriadau diogelwch, archwiliadau a phrofion

Chi sy’n gyfrifol am sicrhau bod cerbydau a threlars yn ddiogel i’w defnyddio (yn addas i’r ffordd fawr).

Cynllunio

Chi sy’n gyfrifol am sicrhau:

• bod archwiliadau diogelwch (gan gynnwys profion brêc) a phrofion statudol eraill yn cael eu cynnal o fewn cyfnodau cynnal a chadw trwydded gweithredwr hysbysedig (wythnosau ISO) ar gerbydau a threlars

• eich bod yn cwblhau ac yn arddangos cynllunydd cynnal a chadw, yn gosod dyddiadau archwiliadau cynnal a chadw ataliol o leiaf 6 mis o flaen llaw ac yn cynnwys y MOT a dyddiadau profi neu galibradu eraill

• eich bod yn cysylltu â chontractwyr cynnal a chadw, gweithgynhyrchwyr, cwmnïau llogi a delwyr, fel ei fod yn briodol a bod rhai cerbydau a threlars yn cael eu gwasanaethu yn unol ag argymhellion y gwneuthurwr.

• bod cerbydau ac offer tynnu ar gael ar gyfer archwiliadau diogelwch, gwasanaethu, atgyweirio, profion brêc a phrofion statudol

Gwiriadau dyddiol gyrwyr ac adroddiadau diffygion

Chi sy’n gyfrifol am sicrhau:

• bod hysbysiadau llwythi tâl cerbydau yn gywir

• bod dangosyddion uchder wedi’u gosod ac yn gywir

• bod eich gyrwyr yn llenwi ac yn dychwelyd eu taflenni cofnodi diffygion gyrrwr a’u bod yn cofnodi diffygion yn gywir

• bod diffygion a adroddir naill ai’n cael eu cofnodi’n ysgrifenedig neu mewn fformat sy’n hawdd i’w gyrchu

• bod diffygion yr adroddir amdanynt yn cael eu atgyweirio’n brydlon

• bod cerbydau a threlars nad ydynt yn addas i’r ffordd fawr yn cael eu tynnu allan o wasanaeth

Camau posibl y gall Comisiynydd Traffig eu cymryd yn erbyn rheolwyr trafnidiaeth

Datganiad bod rheolwr trafnidiaeth yn “anffit” i reoli gweithrediadau trafnidiaeth

Os oes gan y comisiynydd traffig bryderon ynghylch gallu’r rheolwr trafnidiaeth i arfer rheolaeth barhaus ac effeithiol, gall ystyried os yw’r rheolwr trafnidiaeth yn anaddas i oruchwylio gweithrediadau trafnidiaeth. Gellir gwneud hyn mewn ymchwiliad cyhoeddus.

Yn dilyn canfyddiad nad yw’r rheolwr trafnidiaeth wedi cyflawni ei rwymedigaethau, gall comisiynydd traffig ei wahardd rhag gweithredu fel rheolwr trafnidiaeth yn y DU am gyfnod o amser. Gall y comisiynydd traffig hefyd osod mesurau adsefydlu y mae’n rhaid eu bodloni cyn y gellir dderbyn y rheolwr trafnidiaeth ar drwydded. Gallai’r mesurau hyn gynnwys ailsefyll yr archwiliad.

Pan fod comisiynydd traffig wedi cymryd camau o’r fath, caiff y rheolwr trafnidiaeth apelio yn erbyn y penderfyniad i’r Uwch Dribiwnlys.

Atodiad 1 - Gwybodaeth bellach

• Canllawiau statudol a chyfarwyddiadau statudol yr Uwch Gomisiynydd Traffig

• Canllaw i gynnal addasrwydd i’r ffordd fawr

• Rheolau ar oriau gyrwyr a thacograffau – cerbydau nwyddau ym Mhrydain ac Ewrop

• Gofynion ar gyfer Tystysgrif Cymhwysedd Proffesiynol y gyrrwr

• Sicrwydd llwyth: canllawiau gweithredwr cerbydau

• Diogelwch a chynnal a chadw cerbydau masnachol

• Canllaw i fathau o loriau a phwysau

• Cymryd lori dramor

• Cludo ffyrdd rhyngwladol: dogfennau gyrrwr HGV

• Y Fframwaith Polisi Cynllunio Cenedlaethol a chanllawiau ymarfer cynllunio perthnasol

Deddfwriaeth berthnasol

Gellir gweld neu lawrlwytho copïau o’r ddeddfwriaeth ar wefan: www.legislation.gov.uk

• Deddf Cerbydau Nwyddau (Trwyddedu Gweithredwyr) 1995

• Rheoliadau Cerbydau Nwyddau (Trwyddedu Gweithredwyr) 1995 (fel y diwygiwyd) (SI 1995/2869)

• Rheoliadau Gweithredwyr Cerbydau Nwyddau (Cymwysterau) 1999 (OS 1999/2430) (fel y diwygiwyd)

• Rheoliadau Gweithredwyr Trafnidiaeth Ffyrdd 2011 (SI 2011/2632)

• Rheoliadau Cerbydau Nwyddau (Trwyddedu Gweithredwyr) 1995 (SI 1995/3000)

• Rheoliad (EC) Rhif 1071/2009 sy’n sefydlu rheolau cyffredin ynghylch amodau y mae’n rhaid cydymffurfio â nhw er mwyn dilyn meddiannaeth gweithredwr trafnidiaeth ffyrdd (fel y cedwir yn neddfwriaeth y DU)

• Rheoliad (EC) Rhif 1072/2009 ar reolau cyffredin ar gyfer mynediad i’r farchnad cludo nwyddau ar y ffyrdd rhyngwladol (fel y cedwir yn neddfwriaeth y DU)

• Deddf Trafnidiaeth 2000

Atodiad 2 - Ardaloedd Traffig a Chyfeiriadau Swyddfa

Mynediad swyddfa ac oriau agor

Gweld gwybodaeth swyddfa ac amseroedd agor ar gyfer Swyddfa’r Comisiynydd Traffig

Ardaloedd Traffig

Nodir mai canllaw yn unig yw’r rhestr isod. Wrth gyflwyno cais am drwydded, bydd yr ardal traffig cywir yn cael ei osod yn awtomatig. Os oes unrhyw amheuaeth am ba ardal traffig mae canolfan weithredu wedi ei leoli, gallwch gysylltu â Swyddfa’r Comisiynydd Traffig am gyngor.

Ardal Traffig y Gogledd Ddwyrain - Yn gyfrifol am

Y bwrdeistrefi metropolitan:

• De Swydd Efrog

• Tyne a Wear

• Gorllewin Swydd Efrog

Siroedd:

• Durham

• Dwyrain Riding yn Swydd Efrog

• Northumberland

• Gogledd Swydd Efrog

• Swydd Nottingham

Ardaloedd:

• Gogledd-Ddwyrain Swydd Lincoln,

• Gogledd Swydd Lincoln

Ardal Traffig y Gogledd Orllewin - Yn gyfrifol am

Y bwrdeistrefi metropolitan:

• Manceinion Fwyaf

• Glannau Mersi

Siroedd:

• Cheshire

• Cumbria

• Swydd Derby

• Swydd Gaerhirfryn

Ardal Traffig y Dwyrain - Yn gyfrifol am

Siroedd:

• Swydd Bedford

• Swydd Buckingham

• Swydd Gaergrawnt

• Essex

• Swydd Hertford

• Swydd Gaerlŷr

• Swydd Lincoln (ac eithrio Ardaloedd Gogledd Swydd Lincoln a Gogledd-Ddwyrain Swydd Lincoln)

• Norfolk

• Northamptonshire

• Rutland

• Suffolk

Ardal Traffig Cymru - Cyfrifol am

• Cymru

Ardal Traffig Gorllewin Canolbarth Lloegr - Yn gyfrifol am

Y bwrdeistrefi metropolitan yng Ngorllewin Canolbarth Lloegr.

Siroedd:

• Sir Amwythig

• Sir Henffordd

• Swydd Stafford

• Swydd Warwick

• Swydd Gaerwrangon

Ardal Traffig y Gorllewin - Yn gyfrifol am

Siroedd:

• Berkshire

• Cernyw

• Dyfnaint

• Dorset

• Sir Gaerloyw

• Hampshire

• Swydd Rydychen

• Gwlad yr Haf

• Wiltshire

• Ynys Wyth

Ardaloedd:

• Caerfaddon a Gogledd-Ddwyrain Gwlad yr Haf

• Bryste

• Gogledd Gwlad yr Haf

• De Swydd Gaerloyw

Ardal Traffig y De Ddwyrain a’r Metropolitan - Yn gyfrifol am

• Llundain Fwyaf

Siroedd:

• Caint

• Surrey

• Dwyrain Sussex

• Gorllewin Sussex

Ardal Traffig yr Alban - Yn gyfrifol am

• Yr Alban

Atodiad 3 - Eithriadau

Yr eithriadau i’r gofyniad i ddal trwydded gweithredwr o dan Atodlen 3 o Reoliadau Cerbydau Nwyddau (Trwyddedu Gweithredwyr) 1995 yw:

• cerbydau a ddefnyddiwyd gyntaf cyn 1977 sydd â phwysau heb lwyth nad yw’n fwy na 1,525kg ac y mae’r pwysau plât gros mwyaf ar eu cyfer yn fwy na 3,500 kg (ac yn llai na 3,556.21kg)

• cerbydau modur a’u trelars yn defnyddio ffyrdd cyhoeddus am lai na 9.654km (6 milltir) yr wythnos, wrth symud rhwng eiddo preifat sy’n eiddo i’r un person

• cerbydau sy’n cael eu defnyddio o dan drwydded fasnach (h.y. gyda phlatiau masnach)

• cerbydau sydd wedi’u hadeiladu neu eu haddasu ar gyfer cludo teithwyr a’u heffeithiau (unrhyw trelars) ac sy’n cael eu defnyddio at y diben hwnnw

• cerbydau a ddefnyddir gan, neu o dan reolaeth, lluoedd Ei Mawrhydi yn y Deyrnas Unedig a cherbydau lluoedd sy’n ymweld

• cerbydau a ddefnyddir gan awdurdodau lleol at ddibenion amddiffyn sifil, neu i gyflawni eu swyddogaethau at ddibenion deddfiadau sy’n ymwneud â pwysau a mesurau neu werthu bwyd a chyffuriau

• cerbydau a ddefnyddir gan awdurdod priffyrdd at ddiben adran 196 o Ddeddf Traffig Ffyrdd 1988 (h.y. darparu pontydd pwyso)

• cerbydau a ddefnyddir ar gyfer yr heddlu, Gwasanaeth Tân ac Achub yr Alban neu, yn Loegr neu yng Nghymru, awdurdod tân ac achub neu ambiwlans neu dibenion yr Asiantaeth Troseddu Cenedlaethol

• cerbydau ymladd tân ac achub a ddefnyddir mewn mwyngloddiau

• Sefydliad Cenedlaethol Brenhinol y Badau Achub a cherbydau Gwylwyr y Glannau EM pan maent yn cael eu defnyddio i gludo cychod achub, peiriannau achub bywyd neu griw

• cerbydau sy’n cael eu cadw’n barod i’w defnyddio mewn argyfyngau gan gwmnïau dŵr, trydan, nwy a ffôn

• tractorau, gan gynnwys tractorau amaethyddol, a ddefnyddir at y dibenion penodol a ddisgrifir yn Rhan II o Atodlen 3 i’r Cerbydau Nwyddau (Trwyddedu o Weithredwyr) 1995, o fewn 24.135 km (15 milltir) i fferm, coedwigaeth neu ystad

• cerbydau a ddefnyddir i gludo nwyddau o fewn meysydd awyr o fewn ystyr adran 105(1) o Ddeddf Hedfan Sifil 1982

• cerbydau sy’n cael eu defnyddio ar gyfer angladdau

• cerbydau heb eu cwblhau ar brawf

• cerbydau sy’n cael eu defnyddio ar gyfer neu mewn cysylltiad â (neu ar eu ffordd i) glirio eira neu ddosbarthu halen, graean neu ddeunyddiau eraill ar ffyrdd barugog, ffyrdd sy’n gaeth i rew neu wedi’u gorchuddio ag eira

• cerbydau ar eu ffordd i arholiad yr Adran Drafnidiaeth ac yn cael eu cyflwyno’n llwythog ar gais Archwiliwr

• cerbydau ager

• cerbyd a yrrir yn drydanol a gofrestrwyd gyntaf cyn 1 Mawrth 2015

• wagenni tŵr ac unrhyw drelars sy’n cludo nwyddau sy’n gysylltiedig â’r gwaith a wneir gan y cerbyd

• trelars nad yw eu prif ddiben i gludo nwyddau ond sy’n gwneud hynny’n achlysurol mewn cysylltiad ag adeiladu, cynnal a chadw neu atgyweirio ffyrdd

• rholeri ffordd a threlars

• cerbyd sy’n cael ei ddefnyddio ym Mhrydain i gyflawni gweithrediad cabotage-
  (a) sy’n cynnwys cludiant cenedlaethol i logi neu wobr gan gludwr sy’n ddeiliad trwydded Gymunedol ac y mae ei yrrwr, os yw’n wladolyn gwlad nad yw’n Aelod-wladwriaeth, yn dal ardystiad gyrrwr yr UE;
  (b) pan fo’r cerbyd yn cael ei ddefnyddio ar gyfer cludo cerbydau yng nghategorïau M1 ac N1 yn unig, fel y’i diffinnir yn Erthygl 4 o Reoliad (UE) 2018/858 Senedd Ewrop a’r Cyngor ar 30 Mai 2018 ar gymeradwyo a gwyliadwriaeth y farchnad o cerbydau modur a’u trelars, a systemau, cydrannau ac unedau technegol ar wahân a fwriedir ar gyfer cerbydau o’r fath; a
  (c) bod y cerbyd yn cael ei ddefnyddio ar unrhyw adeg yn ystod cyfnod sy’n dechrau gyda
  (i) 22ain p Chwefror ac yn diweddu ar 31ain o Fawrth; neu
  (ii) 25ain o Awst ac yn diweddu ar 30ain o Fedi

Yn yr esemptiad hwn mae “trwydded gymunedol” ac “ardystiad gyrrwr yr UE” yr un ystyron ag yn Rheoliad (EC) Rhif 1072/2009 Senedd Ewrop a’r Cyngor dyddiedig 21 Hydref 2009 ar reolau cyffredin ar gyfer mynediad i’r farchnad cludo nwyddau ar y ffyrdd rhyngwladol.

• cerbyd mewn categori neu is-gategori a restrir yng ngholofn 1 o Dabl 2 yn rheoliad 37 o Reoliadau Cerbydau Modur (Trwyddedau Gyrru) 1999, ar yr amod:
  (a) nad oes unrhyw nwyddau yn cael eu cludo ar y cerbyd neu’r trelar ac eithrio unrhyw un arall caniateir ei gludo ar y cerbyd at ddibenion prawf ymarferol o sgiliau ac ymddygiad gyrru, fel a ragnodir yn y rheoliad 37 hwnnw;
  (b) bod unrhyw nwyddau sy’n cael eu cludo ar y cerbyd neu’r trelar yn cael eu cludo at ddibenion cyfarwyddyd gyrrwr yn unig ac nid fel arall
  (i) ar gyfer llogi neu dâl, neu
  (ii) ar gyfer neu mewn cysylltiad ag unrhyw fasnach neu fusnes; a
  (c) bod y cerbyd
  (i) yn cael ei ddefnyddio ar gyfer cyfarwyddo gyrrwr nad yw wedi pasio prawf cymhwysedd i yrru’r dosbarth hwnnw o gerbyd o dan adran 89 o Ddeddf Traffig Ffyrdd 1988,
  (ii) sy’n mynd i neu o brawf cymhwysedd i yrru’r dosbarth hwnnw o gerbyd o dan adran 89 o Ddeddf Traffig Ffyrdd 1988 neu sy’n cael ei ddefnyddio mewn prawf o’r fath; neu
  (iii) yn cael ei ddefnyddio yn ystod
  (aa) gwers yrru at ddiben galluogi person i gael CPC o fewn ystyr Rheoliadau Gyrwyr Cerbydau (Tystysgrif Cymhwysedd Proffesiynol) 2007,
  (bb) hyfforddiant cyfnodol fel y diffinnir yn rheoliad 2(1) o Reoliadau Gyrwyr Cerbydau (Tystysgrif Cymhwysedd Proffesiynol) 2007; neu
  (cc) prawf CPC cychwynnol fel y diffinnir yn rheoliad 2(1) o Reoliadau Gyrwyr Cerbydau (Tystysgrif Cymhwysedd Proffesiynol) 2007

• Cerbyd—
  (a) sy’n cael ei danio’n gyfan gwbl gan danwydd amgen,
  (b) gydag uchafswm pwysau llwythog heb fod yn fwy na 4.25 tunnell,
  (c) a ddefnyddir ar hyn o bryd ym Mhrydain ar gyfer cludo nwyddau, a
  (d) nad yw wedi’i ddefnyddio felly y tu allan i Brydain

• cerbyd sydd â pheiriant, teclyn, cyfarpar neu wrthdyniad arall sy’n osodyn parhaol neu’n ei hanfod yn barhaol, ar yr amod mai’r unig nwyddau a gludir ar ardal y cerbyd yw
  a) dŵr, tanwydd, cronyddion ac offer arall a ddefnyddir at ddibenion gyrru neu redeg y cerbyd, offer rhydd a chyfarpar rhydd;
  b) i’w gymysgu gan y peiriant, y cyfarpar, neu’r anghydweddiad â nwyddau eraill nad ydynt yn cael eu cludo ar y cerbyd ar ffordd er mwyn malu, graddio, glanhau neu drin grawn yn gemegol;
  c) i’w gymysgu gan y peiriant, y cyfarpar, neu’r anghydweddiad â nwyddau eraill nad ydynt yn cael eu cludo ar y cerbyd er mwyn gwneud porthiant i anifeiliaid; neu
  d) mwd neu fater arall yn cael ei ysgubo i fyny oddi ar wyneb ffordd trwy ddefnyddio’r peiriant, y teclyn, y cyfarpar neu unrhyw amhariad arall

Fel rheol gyffredinol, ni fyddai offer rhydd, offer coginio, bwydydd, dodrefn neu unedau arddangos o unrhyw fath neu eitemau eraill nad ydynt yn osodiadau parhaol ar y cerbyd yn gyfystyr â nwyddau sy’n hanfodol ar gyfer defnyddio’r offer sefydlog.

• cerbydau adfer

Mae gan gerbyd adennill yr un ystyr ag yn Rhan V o Atodlen 1 i Ddeddf Trethu a Chofrestru Cerbydau 1994 (h.y. cerbyd sydd wedi’i adeiladu neu wedi’i addasu’n barhaol at unrhyw un neu fwy o ddibenion codi, tynnu a chludo cerbyd anabl). Nid yw dychwelyd cerbyd i gwsmer ar ôl ei atgyweirio yn gyfystyr â chludo cerbyd anabl. Bydd angen trwydded gweithredwr safonol arnoch ar gyfer hyn

• cerbydau nwyddau a threlars dyn sioe (dylai cerbydau o’r fath gael eu cofrestru yn enw person sy’n dilyn busnes dyn sioe teithiol lle mai ef yw unig ddefnyddiwr y cerbyd ar gyfer hyn ac nid at unrhyw ddiben arall)

Mae gan gerbyd nwyddau dyn sioe yr un ystyr ag yn adran 62 o Ddeddf Treth a Chofrestru Cerbydau 1994 sy’n datgan bod cerbyd nwyddau dyn sioe yn golygu cerbyd dyn sioe

(a) sy’n gerbyd nwyddau, a;

(b) sydd wedi’i ffitio’n barhaol â fan fyw neu ryw fath arbennig arall o gorff neu uwch-strwythur sy’n rhan o offer sioe’r person y mae’r cerbyd wedi ei gofrestru yn ei enw o dan y Ddeddf hon’

• cerbydau amlbwrpas ac unrhyw drelar a dynnir ganddo

Mae gan gerbyd defnydd deuol yr un ystyr a roddir yng ngholofn 2 o’r Tabl yn rheoliad 3(2) o Reoliadau Cerbydau Ffordd (Adeiladu a Defnyddio) 1986 (h.y. cerbyd a adeiladwyd neu a addaswyd ar gyfer cludo teithwyr a nwyddau neu baich o unrhyw ddisgrifiad, sef cerbyd nad yw ei bwysau heb lwyth yn fwy na 2040 kg, ac sydd naill ai—

(i)wedi ei adeiladu neu ei addasu yn y fath fodd fel mai pŵer gyrru’r injan yw, neu drwy ddefnyddio rheolyddion y peiriant yn briodol gellir trosglwyddo’r cerbyd i holl olwynion y cerbyd; neu

(ii)yn bodloni’r amodau a ganlyn o ran adeiladwaith, sef—
(a)rhaid gosod to anhyblyg ar y cerbyd yn barhaol, gyda neu heb panel llithro;
(b)rhaid i ardal y cerbyd y tu ôl i sedd y gyrrwr; —
(i)bod wedi ei ffitio’n barhaol ag o leiaf un rhes o seddi ardraws (sefydlog neu blygu) ar gyfer dau neu ragor o deithwyr a rhaid i’r seddi hynny fod wedi’u sbringio neu eu clustogi’n briodol a rhaid darparu gwrthgloddiau clustogog arnynt, naill ai ynghlwm wrth y seddi neu wrth a ochr neu lawr y cerbyd; a
(ii)cael ei oleuo ar bob ochr ac yn y cefn gan ffenestr neu ffenestri gwydr neu ddeunydd tryloyw arall sydd ag arwynebedd neu arwynebedd cyfanredol o ddim llai na 1850 centimetr sgwâr ar bob ochr a heb fod yn llai na 770 centimetr sgwâr yn y cefn ; ac
(c)y pellter rhwng rhan fwyaf cefn y llyw a gweddillion ôl y rhes o seddi ardraws sy’n bodloni’r gofynion a bennir ym mhennawd (i) o is-baragraff (b) (neu, os oes mwy nag un rhes o seddi o’r fath, rhaid i’r pellter rhwng rhan fwyaf cefn y llyw a gweddillion cefn y rhes fwyaf cefn) beidio â bod yn llai na thraean o’r pellter rhwng y rhan fwyaf cefn pan fod y seddi’n barod i’w defnyddio a rhan fwyaf cefn llawr y cerbyd

Eithriadau Eraill

• cerbydau sy’n cael eu defnyddio ar gyfer cludiant rhyngwladol gan weithredwyr a sefydlwyd yng Ngogledd Iwerddon

• cerbydau a ddefnyddir o dan ddarpariaethau Rheoliadau Cerbydau Nwyddau (Trwyddedu Gweithredwyr) (Defnydd Dros Dro ym Mhrydain) 1996

Mae’r Rheoliadau hyn yn cynnwys darpariaeth ar gyfer defnyddio cerbydau Gogledd Iwerddon ym Mhrydain sydd â chanolfan weithredu yng Ngogledd Iwerddon, ar yr amod bod yr amodau yn y Rheoliadau yn cael eu bodloni.

Atodiad 4 - Collfarnau Perthnasol

Euogfarnau a Chosbau

Rhaid i chi ddatgan yr holl gollfarnau a chosbau perthnasol ar yr adeg y byddwch yn gwneud eich cais ac unrhyw euogfarnau ychwanegol ar ôl i’r drwydded gael ei chaniatáu. Rhaid i chi hefyd hysbysu comisiynydd traffig ar unwaith am unrhyw euogfarnau sy’n digwydd rhwng y dyddiad y byddwch yn gwneud cais am drwydded a’r dyddiad y gwneir penderfyniad ar eich cais.

Bydd comisiynydd traffig yn penderfynu os yw’r euogfarnau yn berthnasol. Mae’n drosedd gwneud datganiad ffug. Gallai methu â darparu’r holl wybodaeth arwain wedyn at gamau rheoleiddio.

Rhaid i chi hysbysu comisiynydd traffig os bydd unrhyw berson a enwir ar eich cais, neu ar eich trwydded (gan gynnwys partneriaid, cyfarwyddwyr neu reolwyr trafnidiaeth), unrhyw gwmni y mae person a enwir ar y cais/trwydded yn gyfarwyddwr arno, neu unrhyw riant-gwmni os ydych yn gwmni cyfyngedig, wedi’ch cael yn euog o unrhyw un o’r canlynol:

• trosedd o dan Ddeddf Cerbydau Nwyddau (Trwyddedu Gweithredwyr) 1995

• trosedd o dan Ddeddf Trafnidiaeth 1968 neu Ddeddf Traffig Ffyrdd 1960 sy’n ymwneud â thrwyddedau neu fodd adnabod

• trosedd sy’n ymwneud ag adran 13 o Ddeddf Tollau Olew Hydrocarbon 1979 (defnydd anghyfreithlon o olew tanwydd ad-daliad mewn perthynas â cherbydau nwyddau)

• trosedd o dan Adran 74 o Ddeddf Traffig Ffyrdd 1988 (dyletswydd i gadw cofnodion archwilio mewn perthynas â cherbydau nwyddau)

Rhaid i chi hefyd hysbysu comisiynydd traffig os bydd unrhyw berson a enwir ar eich cais/trwydded, (gan gynnwys partneriaid, cyfarwyddwyr neu reolwyr trafnidiaeth), unrhyw gwmni y mae person a enwir ar eich cais/trwydded yn gyfarwyddwr arno, neu unrhyw riant-gwmni os ydych yn mae cwmni cyfyngedig, neu unrhyw un o’ch cyflogeion neu asiantau, wedi’i ddyfarnu’n euog o unrhyw un o’r canlynol:

• trosedd o dan adran 53 o Ddeddf Traffig Ffyrdd 1988 (tystysgrifau platio a thystysgrifau prawf cerbydau nwyddau)

• trosedd mewn perthynas â cherbyd nwyddau sy’n ymwneud â chynnal a chadw cerbydau mewn cyflwr ffit a defnyddiol

• trosedd mewn perthynas â cherbyd nwyddau sy’n ymwneud â chyfyngiadau cyflymder neu orlwytho

• trosedd mewn perthynas â cherbyd nwyddau sy’n ymwneud â thrwyddedu gyrwyr

• trosedd oriau gyrrwr yn ymwneud â cherbyd nwyddau

• trosedd o dan adrannau 173 neu 174 o Ddeddf Traffig Ffyrdd 1988 (ffugio, datganiadau anwir neu ddal gwybodaeth yn ôl) mewn perthynas â thrwydded cludo nwyddau rhyngwladol

• trosedd o dan adran 2 o Ddeddf Trwyddedau Cludo Nwyddau Rhyngwladol 1975 (symud, achosi, neu ganiatáu symud cerbyd nwyddau neu drelar o’r DU yn groes i waharddiad)

• trosedd o dan adran 3 o Ddeddf Rheoli Llygredd 1974

• trosedd o dan adran 2 o Ddeddf Gwaredu Sbwriel (Amwynder) 1978

• trosedd o dan adran 1 o Ddeddf Rheoli Llygredd (Diwygio) 1989

• trosedd o dan adran 33 o Ddeddf Diogelu’r Amgylchedd 1990

• trosedd mewn perthynas â cherbyd nwyddau yn groes i ddarpariaeth sy’n gwahardd neu’n cyfyngu ar gerbydau aros a wnaed o dan Ddeddf Rheoleiddio Traffig Ffyrdd 1984 neu orchymyn rheoleiddio traffig perthnasol

Yn ogystal â’r euogfarnau uchod, rhaid i chi hysbysu comisiynydd traffig os bydd unrhyw berson a enwir ar eich cais/trwydded, (gan gynnwys partneriaid, cyfarwyddwyr neu reolwyr trafnidiaeth), unrhyw gwmni y mae’r person a enwir ar eich cais/trwydded yn gyfarwyddwr arno, neu unrhyw un o’ch cyflogeion neu asiantau, unrhyw un o’r canlynol:

Unrhyw gollfarn dan gyfraith Gogledd Iwerddon neu unrhyw wlad y tu allan i’r Deyrnas Unedig sy’n ymwneud â’r troseddau a nodir uchod ar gyfer pob ymgeisydd/deiliad trwydded

Unrhyw gollfarn lle rhoddwyd un neu fwy o’r cosbau canlynol:

• carchar am fwy na thri mis

• dirwy sy’n fwy na lefel 4 ar y raddfa safonol (www.sentencingcouncil.org.uk), ar hyn o bryd £2500

• gorchymyn cymunedol sy’n gofyn am waith di-dâl am fwy na 60 awr, gorchymyn ad-dalu cymunedol yn gofyn am waith di-dâl, neu waith di-dâl a gweithgaredd arall, i’w wneud am fwy na 60 awr

• unrhyw gosb y tu allan i’r DU sy’n cyfateb i unrhyw un o’r uchod

Unrhyw gollfarn neu gosb am drosedd o dan gyfraith y DU sy’n ymwneud â thrafnidiaeth ffyrdd, neu unrhyw drosedd cyfatebol y tu allan i’r DU. Yn benodol, ond heb fod yn gyfyngedig i droseddau sy’n ymwneud â:

• oriau gwaith gyrwyr a chyfnodau gorffwys

• pwysau a dimensiynau cerbydau masnachol

• diogelwch ffyrdd neu gerbydau

• diogelu’r amgylchedd

• unrhyw drosedd arall yn ymwneud ag atebolrwydd proffesiynol

Unrhyw gollfarn neu gosb am drosedd o dan gyfraith y DU sy’n ymwneud â thrafnidiaeth ffyrdd, neu unrhyw drosedd cyfatebol y tu allan i’r DU. Yn benodol:

• mynd y tu hwnt i’r uchafswm terfynau amser gyrru o 6 diwrnod neu bythefnos o 25% neu fwy.

• mynd y tu hwnt i’r terfyn amser gyrru dyddiol uchaf, yn ystod cyfnod gwaith dyddiol, o 50% neu fwy heb gymryd egwyl neu heb gyfnod gorffwys di-dor o 4.5 awr o leiaf.

• peidio â chael tacograff a/neu gyfyngydd cyflymder, neu ddefnyddio dyfais dwyllodrus sy’n gallu addasu cofnodion yr offer recordio a/neu’r cyfyngwr cyflymder neu ffugio taflenni cofnodi neu ddata a lawrlwythwyd o’r tacograff a/neu’r cerdyn gyrrwr.

• gyrru heb dystysgrif addasrwydd i’r ffordd ddilys os oes angen dogfen o’r fath o dan gyfraith y Gymuned a/neu yrru gyda diffyg difrifol iawn, ymhlith pethau eraill, yn y system frecio, y cysylltiadau llywio, yr olwynion/teiars, yr hongiad neu’r siasi a fyddai’n creu’r cyfryw risg uniongyrchol i ddiogelwch ar y ffyrdd ei fod yn arwain at benderfyniad i atal y cerbyd rhag symud.

• cludo nwyddau peryglus a waherddir ar gyfer eu cludo neu gludo nwyddau o’r fath mewn dull gwaharddedig neu heb ei gymeradwyo neu heb eu hadnabod ar y cerbyd fel nwyddau peryglus, gan beryglu bywydau neu’r amgylchedd i’r fath raddau fel ei fod yn arwain at benderfyniad i atal y cerbyd rhag symud.

• cludo teithwyr neu nwyddau heb drwydded yrru ddilys neu gario gan ymgymeriad nad yw’n dal trwydded Gymunedol ddilys.

• gyrru gyda cherdyn gyrrwr sydd wedi’i ffugio, neu gyda cherdyn nad yw’r gyrrwr yn ei ddal, neu a gafwyd ar sail datganiadau ffug a/neu ddogfennau ffug.

• cludo nwyddau sy’n fwy na’r màs llwythog uchaf a ganiateir o 20% neu fwy ar gyfer cerbydau y mae eu pwysau llwythog a ganiateir yn fwy na 12 tunnell, a 25% neu fwy ar gyfer cerbydau nad yw eu pwysau llwythog a ganiateir yn fwy na 12 tunnell.

Collfarnau wedi treulio

Nid oes yn rhaid i chi ddatgan euogfarnau sydd “wedi treulio” o dan Ddeddf Adsefydlu Troseddwyr 1974. Mae’r ddolen ganlynol yn dangos y cyfnod adsefydlu, pan ddaw collfarnau wedi’u treulio. Mae’r cyfnod adsefydlu yn dibynnu ar y ddedfryd ar gyfer y drosedd wreiddiol ac yn rhedeg o ddyddiad y gollfarn.

Gweler y Canllaw ar Ddeddf Adsefydlu Troseddwyr 1974 a Gorchymyn Eithriadau 1975.

Nid yw collfarnau cyrff corfforaethol yn ddarostyngedig i Ddeddf Adsefydlu Troseddwyr 1974.

Mae Adran 4 o Ddeddf Adsefydlu Troseddwyr 1974 yn nodi y bydd person sydd wedi dod yn berson wedi’i adsefydlu yn cael ei drin at bob diben yn ôl y gyfraith fel pe na bai unrhyw euogfarn yn erbyn y person hwnnw, nad oes tystiolaeth yn dderbyniol mewn unrhyw achos i brofi’r gollfarn honno lle mae “wedi treulio” ac ni ellir cwestiynu unigolyn mewn unrhyw achos os na ellir ateb y cwestiynau heb gyfeirio at euogfarn “wedi treulio”.

Mae’r ddarpariaeth hon yn ymwneud ag achosion o flaen unrhyw awdurdod barnwrol gan gynnwys Tribiwnlys, ac o ganlyniad, mae’n cynnwys achosion o flaen comisiynwyr traffig. Felly, dylai Comisiynwyr a’u staff fodloni eu hun o ran:

• os yw’r ddedfryd a osodwyd heb ei/wedi ei heithrio rhag adsefydlu o dan y Ddeddf

• ers y gollfarn ac yn ystod y cyfnod adsefydlu perthnasol, ni fu collfarn a dedfryd ddilynol sydd wedi’u heithrio rhag adsefydlu

• treuliwyd y ddedfryd yn gyflawn. (Bernir bod dedfryd o garchar wedi’i rhoi ar yr adeg y mae’r Gorchymyn yn ei wneud yn ofynnol i’r troseddwr gael ei ryddhau o’r carchar)

Gall collfarn ddiweddarach effeithio ar y cyfnod adsefydlu ar gyfer collfarn gynharach os yw’n digwydd cyn i’r cyfnod cyntaf ddod i ben.

Os nad ydych yn siŵr os yw eich collfarnau wedi “treulio”, dylech ddatgan hynny a bydd comisiynydd traffig wedyn yn ystyried pob achos yn ôl ei rinweddau.

Cyhoeddwyd ar 12 July 2022
Diweddarwyd ddiwethaf ar 3 July 2024 + show all updates

1. 3 July 2024

   Update to Annex 4 Relevant Convictions to cover the legal definition of serious offence

2. 6 February 2024

   Updating details re: Appealing a Traffic Commissioner decision to link to Upper Tribunal form and process.

3. 17 November 2023

   Exemptions updated to reflect changes in the law

4. 23 June 2023

   Added translation

5. 12 July 2022

   First published.