Prosiectau Seilwaith o Arwyddocâd Cenedlaethol: Cyngor ar y broses ar gyfer hawliau mynediad i dir (o dan adran 53 Deddf Cynllunio 2008)
Nid oes gan y cyngor hwn statws cyfreithiol. Fe’i lluniwyd ar gyfer ymgeiswyr ac unrhyw unigolyn neu sefydliad sydd â buddiant mewn tir y gallai cais gan Brosiect Seilwaith o Arwyddocâd Cenedlaethol (NSIP) am Orchymyn Caniatâd Datblygu (DCO) effeithio arno.
Yn berthnasol i Gymru a Loegr
Mae’r llywodraeth wedi cyhoeddi canllawiau ar gynllunio seilwaith cenedlaethol y dylai ymgeiswyr, aelodau’r cyhoedd a phartïon eraill eu darllen. Gweler y Porth Canllawiau Cynllunio Seilwaith Cenedlaethol. Dylid darllen y canllawiau ochr yn ochr â Deddf Cynllunio 2008 (y Ddeddf Cynllunio).
Mae’r cyngor hwn yn anstatudol. Fodd bynnag, mae cyngor yr Arolygiaeth Gynllunio ynglŷn â chynnal y system cynllunio seilwaith a materion proses yn dod o arfer da a dylai ymgeiswyr a phobl eraill ddilyn ein hargymhellion. Bwriedir iddo ategu’r ddeddfwriaeth, y rheoliadau a’r canllawiau a gyhoeddwyd gan y llywodraeth a chaiff ei gynhyrchu o dan adran 51 y Ddeddf Cynllunio.
Pam mae angen i’r ymgeisydd fynd ar dir?
Mae gwybodaeth am y broses NSIP, y bobl a’r sefydliadau sy’n ymwneud â’r broses a chamau’r broses ar gael yn nodyn cyngor yr Arolygiaeth Gynllunio Cyngor i aelodau’r cyhoedd.
Yr ymgeisydd yw’r datblygwr sydd eisiau adeiladu NSIP, felly bydd angen iddo gyflwyno cais am DCO i’r Arolygiaeth Gynllunio.
Mae’n bosibl y bydd angen i’r ymgeisydd fynd ar dir yn ystod y cam cyn-ymgeisio, ar ôl i’r cais gael ei dderbyn i’w archwilio ac, os rhoddir caniatâd, cyn neu yn ystod adeiladu’r prosiect er mwyn:
- cynnal arolygon i ddeall y cynefin naturiol ac amlygu unrhyw rywogaethau a warchodir
- cymryd mesuriadau a lefelau
- drilio tyllau turio a chymryd samplau i ddeall natur yr isbridd a gwirio am fwynau neu sylweddau eraill
Mae’n bosibl y bydd angen iddo wneud hyn cyn i’r cais gael ei gyflwyno i’r Arolygiaeth Gynllunio fel y gall gydymffurfio â’r gweithdrefnau statudol a amlinellir yn:
- Rheoliadau Cynllunio Seilwaith (Asesu Effeithiau Amgylcheddol) 2017 (Rheoliadau AEA 2017)
- Rheoliadau Cadwraeth Cynefinoedd a Rhywogaethau 2017 (y Rheoliadau Cynefinoedd)
Mae’n debygol y bydd angen i’r ymgeisydd gael mynediad i dir yn ystod y cam cyn-ymgeisio i:
- gynnal asesiad o effeithiau arwyddocaol tebygol y prosiect ar yr amgylchedd ac i gynhyrchu Datganiad Amgylcheddol, lle y bo angen
- cofnodi statws y cynefin naturiol ac asesu p’un a allai’r prosiect gael effeithiau niweidiol ar unrhyw safleoedd Ewropeaidd a warchodir
I gael rhagor o wybodaeth, gweler Cyngor yr Arolygiaeth Gynllunio ar y broses Asesu Effeithiau Amgylcheddol, ei chyngor ar y Datganiad Amgylcheddol, a’i chyngor ar y Rheoliadau Cynefinoedd.
Pan fydd yr ymgeisydd yn ceisio cael hawliau i fynd ar dir trwy adran 53 y Ddeddf Cynllunio yn ystod y cam cyn-ymgeisio, dylai ei ddogfen raglen gael ei diweddaru yn unol â hynny. Gweler Prosbectws Cyn-ymgeisio yr Arolygiaeth Gynllunio i gael rhagor o wybodaeth am ddogfen raglen yr ymgeisydd.
Beth yw awdurdodiad hawl i fynd ar dir?
Mae’n rhaid i’r ymgeisydd weithredu’n rhesymol wrth geisio cael caniatâd i fynd ar y tir ac mae’n rhaid bod ganddo angen dilys i fynd arno. Os yw’n credu y gwrthodwyd mynediad iddo’n afresymol, fe all wneud cais i’r Arolygiaeth Gynllunio am awdurdodiad ‘hawl i fynd ar dir’. Mae’n rhaid i’r ymgeisydd dalu ffi ar wahân am wneud cais am awdurdodiad o dan adran 53.
Mae rhagor o wybodaeth am ffioedd ar gael yng nghanllawiau’r llywodraeth Deddf Cynllunio 2008: Canllawiau ar Reoliadau Cynllunio Seilwaith (Ffioedd) 2010.
Dogfen ysgrifenedig yw awdurdodiad ‘hawl i fynd ar dir’ sy’n cadarnhau bod yr ymgeisydd yn gallu, ar unrhyw adeg resymol, mynd ar y tir a nodwyd am y rhesymau a roddwyd yn yr awdurdodiad. Bydd unigolyn yn cyflawni trosedd os bydd yn rhwystro’n fwriadol rhywun sydd ag awdurdod i fynd ar y tir perthnasol.
Mae’r unigolion neu’r sefydliadau â buddiant yn y tir y mae’r ymgeisydd eisiau cael mynediad iddo yn cynnwys:
- meddiannydd y tir
- unigolyn sydd â buddiant yn y tir fel rhydd-ddeiliad, morgeisai neu lesddeiliad
- unigolyn sy’n derbyn rhent ar gyfer y tir yn uniongyrchol neu’n anuniongyrchol
- unigolyn sydd wedi’i awdurdodi i reoli’r tir neu drefnu iddo gael ei osod
Rôl yr Arolygiaeth Gynllunio yw gweinyddu’r broses a amlinellir yn adran 53 y Ddeddf Cynllunio, a gwneud penderfyniad ar ran yr Ysgrifennydd Gwladol ynglŷn â ph’un ai rhoi’r awdurdod i’r ymgeisydd fynd ar y tir perthnasol. Fel arfer, gwneir penderfyniad o fewn 3 mis o dderbyn y cais am awdurdodiad, ond fe all gymryd mwy o amser. Dylai’r ymgeisydd ystyried hyn wrth baratoi ei ddogfen raglen cyn-ymgeisio ac ystyried yr amserlen ar gyfer cyflwyno ei gais.
Fe allai unrhyw un sydd â buddiant mewn tir y mae’r ymgeisydd eisiau cael mynediad iddo ddymuno ystyried cyflogi asiant i weithredu ar ei ran, neu drefnu bod rhywun arall yn ei gynrychioli. Pan gyflogir asiant, neu pan fydd unigolyn arall yn cynrychioli rhywun, fe ddylai ddarparu tystiolaeth ysgrifenedig i’r ymgeisydd a’r Arolygiaeth Gynllunio gan yr unigolyn neu’r sefydliad sydd â buddiant yn y tir sy’n cadarnhau ei fod wedi’i awdurdodi i weithredu ar ei ran.
Y broses
Cam 1
Bydd yr ymgeisydd yn ceisio cael caniatâd i fynd ar y tir gan yr unigolyn neu’r sefydliad sydd â buddiant yn y tir mewn modd rhesymol.
Cam 2
Pan fydd yr unigolyn neu’r sefydliad sydd â buddiant yn y tir yn gwrthod caniatáu mynediad, ac mae’r ymgeisydd o’r farn bod y gwrthodiad yn afresymol, bydd yr ymgeisydd yn rhoi gwybod iddo ei fod yn bwriadu gofyn am awdurdodiad gan yr Arolygiaeth Gynllunio am hawl i fynd ar y tir. Dylai’r ymgeisydd roi gwybod i dderbynnydd yr hysbysiad am unrhyw amodau y gallai ofyn iddynt gael eu cynnwys gyda chais am awdurdodiad. Lle y bo’n bosibl, dylai’r ymgeisydd geisio cael cytundeb yr unigolyn neu’r sefydliad sydd â buddiant yn y tir ynglŷn â’r amodau arfaethedig. Dylai’r ymgeisydd sicrhau bod y derbynnydd yn ymwybodol o’r dudalen gyngor hon a rhoi gwybod i’r Arolygiaeth Gynllunio ei fod yn bwriadu ceisio awdurdodiad.
Cam 3
O leiaf 4 wythnos cyn cyflwyno cais am awdurdodiad, dylai’r ymgeisydd gysylltu â’r Arolygiaeth Gynllunio i gael cyngor ar y canlynol:
-
Nifer debygol y ceisiadau – fel arfer, bydd yr Arolygiaeth Gynllunio’n trin pob llain o dir sy’n cynrychioli teitl cofrestredig, neu bob ardal o dir anghofrestredig, fel un cais am awdurdodiad. Os bydd yr ymgeisydd o’r farn, er enghraifft, y dylai nifer o leiniau o dir sy’n gyfagos i’w gilydd ac a ddelir gan yr un tirfeddiannwr gael eu trin fel un cais, bydd angen iddo gyfiawnhau’r ymagwedd hon
-
Manylion y ffi sy’n daladwy a’r dulliau talu – ni fydd y cais yn cael ei ystyried hyd nes y telir y ffi
-
Y wybodaeth y mae angen ei darparu gyda’r cais am awdurdodiad
-
Y math o dystiolaeth sy’n ofynnol i ddangos bod yr ymgeisydd wedi gwneud ymdrech resymol i gael caniatâd i fynd ar y tir
-
Sut gallai hyn effeithio ar ddogfen raglen cyn-ymgeisio’r ymgeisydd, gan gynnwys sut dylid ei diweddaru i adlewyrchu’r cais am awdurdodiad
Ni all yr Arolygiaeth Gynllunio roi awdurdodiad i fynd ar dir ar gyfer unrhyw weithgarwch a allai arwain at gyflawni trosedd o dan:
-
y Rheoliadau Cynefinoedd
-
Deddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad 1981 (fel y’i diwygiwyd)
-
deddfwriaeth ar gyfer gwarchod rhywogaethau penodol, er enghraifft, Deddf Gwarchod Moch Daear 1992
Mewn amgylchiadau o’r fath, dylai’r ymgeisydd ystyried a oes angen iddo gael trwydded gan y corff cadwraeth natur perthnasol, er enghraifft Natural England neu Cyfoeth Naturiol Cymru.
Ar gyfer pob cais am awdurdodiad, dylai’r ymgeisydd gwblhau’r rhestr wirio a’r tabl buddiannau tir a ddarperir yn atodiadau A a B i’r nodyn cyngor hwn. Bydd hyn yn sicrhau bod yr holl wybodaeth sy’n ofynnol yn cael ei darparu ac yn osgoi oedi wrth gyhoeddi penderfyniad ynglŷn â’r ceisiadau.
Cam 4
Bydd yr ymgeisydd yn ystyried y cyngor gan yr Arolygiaeth Gynllunio ac yn cyflwyno’r cais am awdurdodiad. Bydd yr ymgeisydd yn talu’r ffi. Ni fydd y ffi’n cael ei had-dalu os tynnir y cais am awdurdodiad yn ôl. Ni fydd y dogfennau a gyflwynir gyda’r cais am awdurdodiad yn cael eu cyhoeddi ar y wefan Dod o Hyd i Brosiect Seilwaith Cenedlaethol.
Sut i gyflwyno cais am awdurdodiad hawl i fynd ar dir
Nid oes ffurflen safonol i’r ymgeisydd ei llenwi i wneud cais o dan adran 53 y Ddeddf Cynllunio am awdurdodiad hawl i fynd ar dir. Fodd bynnag, mae’r Arolygiaeth Gynllunio’n disgwyl i’r ymgeisydd gwblhau’r rhestr wirio a’r tabl buddiannau tir yn atodiadau A a B (Dogfen MS Word, 105 KB) yn llawn ar gyfer pob cais am awdurdodiad a gyflwynir ganddo.
Dylai Atodiadau A a B gael eu hategu gan dystiolaeth. Fe allai hyn gynnwys:
- copïau o lythyrau neu negeseuon e-bost a anfonwyd
- cofnodion cyfarfodydd a gynhaliwyd neu alwadau ffôn a wnaed
- copïau o unrhyw ymatebion a dderbyniwyd neu fanylion amdanynt
Cam 5
Bydd yr ymgeisydd yn hysbysu’r unigolyn neu’r sefydliad sydd â buddiant yn y tir ei fod wedi cyflwyno cais am awdurdodiad i fynd ar y tir i’r Arolygiaeth Gynllunio. Mae’n rhaid i’r hysbysiad:
-
gael ei anfon at bob unigolyn neu sefydliad sydd â buddiant yn y tir perthnasol hyd yn oed os oes dau neu fwy wedi’u cofrestru yn yr un cyfeiriad
-
cynnwys copi union o’r cais am awdurdodiad a anfonwyd at yr Arolygiaeth Gynllunio
-
cynghori’r unigolyn neu’r sefydliad sydd â buddiant yn y tir perthnasol y gall anfon sylwadau ar gais am awdurdodiad yr ymgeisydd at yr Arolygiaeth Gynllunio, a’r dyddiad cau ar gyfer hyn. Mae’n rhaid i’r dyddiad cau fod o leiaf 14 diwrnod o’r dyddiad y derbyniwyd yr hysbysiad.
Fe allai’r Arolygiaeth Gynllunio ofyn am brawf bod yr hysbysiadau wedi cael eu hanfon at yr unigolion neu’r sefydliadau sydd â buddiant yn y tir, a’u derbyn ganddynt.
Cam 6
Bydd yr Arolygiaeth Gynllunio hefyd yn rhoi gwybod i bob unigolyn neu sefydliad sydd â buddiant yn y tir perthnasol ei bod wedi derbyn cais am awdurdodiad ac yn cadarnhau’r dyddiad cau ar gyfer anfon sylwadau ati.
Cam 7
Bydd yr unigolyn neu’r sefydliad sydd â buddiant yn y tir perthnasol yn anfon unrhyw sylwadau ar gais am awdurdodiad yr ymgeisydd at yr Arolygiaeth Gynllunio. Ni fydd y sylwadau’n cael eu cyhoeddi ar y wefan Dod o Hyd i Brosiect Seilwaith Cenedlaethol. Dylai’r sylwadau gynnwys:
- cadarnhad bod y wybodaeth a ddarparwyd yng nghais am awdurdodiad yr ymgeisydd yn gywir.
Dylai’r derbynnydd gadarnhau:
a. a yw’r atodlen gohebiaeth yn cynnwys yr holl ohebiaeth berthnasol
b. bod yr holl ohebiaeth berthnasol wedi cael ei derbyn
c. bod y nodiadau o unrhyw gyfarfodydd neu sgyrsiau ffôn yn gywir ac yn adlewyrchu’r hyn a drafodwyd yn briodol. Gall y derbynnydd arfaethedig anfon copïau o unrhyw ohebiaeth a gyfnewidiodd gyda’r ymgeisydd, gan gynnwys cofnod o unrhyw gyfarfodydd neu alwadau ffôn, nad ydynt wedi’u cynnwys gyda’r atodlen gohebiaeth.
-
y rhesymau dros wrthod rhoi caniatâd i’r ymgeisydd fynd ar y tir
-
unrhyw sylwadau ar hyd awdurdodiad arfaethedig yr ymgeisydd. Yn y rhan fwyaf o achosion, bydd unrhyw awdurdodiad a roddir am hawl i fynd ar dir yn dod i ben:
-
Ar gyfer ceisiadau a wneir yn ystod y cam cyn-ymgeisio – 12 mis ar ôl dyddiad yr awdurdodiad, neu’r dyddiad y cyflwynir y cais NSIP i’r Arolygiaeth Gynllunio os yw hyn yn gynharach na 12 mis ar ôl dyddiad yr awdurdodiad
-
Ar gyfer ceisiadau a wneir yn ystod y cam cyn-archwilio – 12 mis ar ôl dyddiad yr awdurdodiad
-
sylwadau ar unrhyw amodau drafft a gynigiwyd gan yr ymgeisydd
-
unrhyw amodau awgrymedig y gallai’r derbynnydd ddymuno iddynt gael eu gosod, gan ystyried defnydd presennol y tir
Os bydd y derbynnydd arfaethedig o’r farn y dylai cyfnod awdurdodiad gwahanol fod yn gymwys, dylai ddarparu manylion cyfnod amgen. Dylai esbonio’n glir pam y dylai hyn gael ei ystyried gan yr Arolygiaeth Gynllunio.
Os na fydd yr Arolygiaeth Gynllunio’n derbyn unrhyw sylwadau erbyn y dyddiad cau, bydd yn tybio nad oes gan yr unigolyn neu’r sefydliad sydd â buddiant yn y tir perthnasol unrhyw sylwadau i’w gwneud.
Cam 8
Fe allai’r Arolygiaeth Gynllunio ofyn am wybodaeth ychwanegol gan yr ymgeisydd neu’r unigolyn neu’r sefydliad sydd â buddiant yn y tir perthnasol. Rhoddir dyddiad cau ar gyfer ymateb.
Cam 9
Bydd yr Arolygiaeth Gynllunio’n ystyried y wybodaeth a ddarparwyd gan yr ymgeisydd a’r unigolyn neu’r sefydliad sydd â buddiant yn y tir perthnasol ac yn penderfynu p’un ai rhoi awdurdod i’r ymgeisydd fynd ar y tir perthnasol. Os rhoddir awdurdodiad, bydd yr Arolygiaeth Gynllunio hefyd yn penderfynu a ddylid gosod unrhyw amodau ynghlwm wrtho.
Cam 10
Bydd yr Arolygiaeth Gynllunio’n anfon ei phenderfyniad at yr ymgeisydd a’r unigolyn neu’r sefydliad sydd â buddiant yn y tir perthnasol ac yn ei gyhoeddi ar y wefan Dod o Hyd i Brosiect Seilwaith Cenedlaethol.
Cam 11
Os rhoddir awdurdodiad, gall yr ymgeisydd fynd ar y tir penodedig am y rhesymau a roddwyd yn yr awdurdodiad ar unrhyw adeg resymol. Mae’n rhaid i’r ymgeisydd:
-
ddangos tystiolaeth o’i awdurdod i fynd ar y tir, os yw’n ofynnol
-
datgan y rheswm dros fynd ar y tir, cyn mynd arno
-
rhoi 14 diwrnod o rybudd o’r mynediad bwriadedig i unrhyw un sy’n meddiannu’r tir
-
cydymffurfio ag unrhyw amodau eraill a roddwyd yn yr awdurdodiad
Os achosir unrhyw ddifrod i’r tir neu siatelau (eiddo personol) pan fydd yr ymgeisydd yn arfer ei hawl i fynd ar y tir perthnasol yn unol â’r awdurdodiad, gall yr unigolyn neu’r sefydliad sydd â buddiant yn y tir perthnasol hawlio iawndal. Nid yw’r Arolygiaeth Gynllunio’n ymdrin â hawliadau am iawndal. Os oes anghydfod ynglŷn ag iawndal, ymdrinnir ag ef gan Siambr Diroedd yr Uwch Dribiwnlys.
Updates to this page
-
Added translation
-
First published.