Sut i reoli risgiau yn eich elusen
Sut i adnabod, asesu a rheoli'r risgiau y gallai eich elusen eu hwynebu.
Yn berthnasol i England and Gymru
Mathau o risg
Mae unrhyw beth a allai atal eich elusen rhag cyflawni ei nodau neu ymgymryd â’i strategaethau yn risg. Gallai’r mathau o risgiau y gallai eich elusen eu hwynebu ddibynnu ar ei maint, ei chyllid a’i gweithgareddau, ymysg ffactorau eraill.
Mae’r risgiau y gallai eich elusen eu hwynebu yn cynnwys:
- niwed i’w henw da
- cael llai o gyllid neu lai o roddion cyhoeddus
- colli arian drwy fuddsoddiadau amhriodol
- newid ym mholisi’r llywodraeth ar fater penodol, sy’n effeithio ar grantiau neu gontractau
Adnabod unrhyw risgiau posibl a allai atal eich elusen rhag bodloni anghenion ei buddiolwyr, a rhoi prosesau yn eu lle i asesu a rheoli’r risgiau hynny.
Sut i reoli risgiau
Nid oes rhaid i chi gael proses rheoli risg ar gyfer eich elusen yn ôl y gyfraith, na dilyn dull arbennig. Ond mae’r Comisiwn Elusennau yn argymell yn gryf bod polisi a phroses rheoli risg glir gennych. Bydd hyn yn eich helpu i adnabod a rheoli’r holl fathau o risgiau a chorffori rheoli risg yng ngwaith eich elusen.
Mae canllawiau manwl y comisiwn ar reoli risg yn amlinellu hanfodion delio â risgiau. Mae’n cynnwys model rheoli risg wedi’i ffurfio o’r camau canlynol:
- sefydlu polisi risg
- adnabod risgiau
- asesu risgiau
- gwerthuso pa gamau i’w cymryd
- adolygu, monitro ac asesu’n achlysurol
Mae’r model yn cynnwys grid mapio - dyma un ffordd o asesu’r effaith y gallai pob risg ei chael ar eich elusen:
Dylai fod ymagwedd strwythuredig gan eich elusen at reoli risg sy’n briodol ar gyfer maint a’i chymhlethdod. Mae ymagweddau enghreifftiol yn cynnwys:
Pryd i adrodd ar reoli risg
Yn ôl y gyfraith, mae’n rhaid i elusennau nad ydynt yn gwmnïau gydag incwm o £500,000 neu ragor (ac elusennau gydag incwm o fwy na £250,000 a hefyd asedau sy’n werth mwy na £3.26 miliwn) gynnwys datganiad rheoli risg yn adroddiad blynyddol yr ymddiriedolwyr. Ond mae’n arfer da i elusennau llai adrodd ar eu gweithgareddau rheoli risg hefyd.
Mae’n rhaid i elusennau sy’n gwmnïau adrodd ar eu prif risgiau ac ansicrwydd yn adroddiad y cyfarwyddwyr (oni bai eu bod wedi’u dosbarthu fel cwmni bach yn ôl y gyfraith).
Beth i’w gynnwys mewn datganiad rheoli risg
Dylai’ch datganiad rheoli risg gynnwys:
- cydnabyddiaeth o gyfrifoldeb ymddiriedolwyr i adnabod, asesu a rheoli risgiau
- trosolwg o broses eich elusen ar gyfer adnabod risgiau
- dangos bod y prif risgiau wedi cael eu hadolygu neu eu hasesu
- cadarnhau bod y systemau a’r prosesau wedi’u sefydlu i reoli risgiau
Dylai elusennau mwy neu’r rhai sydd â gweithgareddau mwy cymhleth ddarparu datganiad rheoli risg mwy manwl.