Ymateb y Llywodraeth a chrynodeb o'r ymatebion
Updated 10 December 2024
© Crown copyright 2024
This publication is licensed under the terms of the Open Government Licence v3.0 except where otherwise stated. To view this licence, visit nationalarchives.gov.uk/doc/open-government-licence/version/3 or write to the Information Policy Team, The National Archives, Kew, London TW9 4DU, or email: psi@nationalarchives.gov.uk.
Where we have identified any third party copyright information you will need to obtain permission from the copyright holders concerned.
This publication is available at https://www.gov.uk/government/calls-for-evidence/electrical-waste-reforming-the-producer-responsibility-system-call-for-evidence/outcome/ymateb-y-llywodraeth-a-chrynodeb-or-ymatebion
Mae’r ddogfen hon yn cynnwys crynodeb o’r ymatebion i’r alwad am dystiolaeth ar ddiwygio’r system cyfrifoldeb cynhyrchwyr ar gyfer trydan gwastraff.
Cynhaliwyd yr alwad am dystiolaeth rhwng 28 Rhagfyr 2023 a 7 Mawrth 2024.
Diben yr alwad am dystiolaeth hwn yw casglu tystiolaeth a safbwyntiau i gefnogi diwygiadau i Reoliadau Cyfarpar Trydanol ac Electronig Gwastraff 2013 sy’n mynd y tu hwnt i’r cynigion penodol a nodir yn yr ymgynghoriad a’r asesiad effaith cysylltiedig a gyhoeddwyd ar 28 Rhagfyr. Bydd y dystiolaeth a gesglir yn llywio datblygiad polisi ehangach sydd â’r bwriad o gefnogi’r ymgyrch tuag at economi fwy cylchol ac ymrwymiadau Sero Net drwy sicrhau bod cynnyrch yn cael eu dylunio a’u gwaredu mewn ffordd sy’n lleihau effeithiau amgylcheddol.
Mae’r alwad am dystiolaeth hwn yn ystyried meysydd i’w diwygio lle mae diffyg tystiolaeth ar hyn o bryd yn atal cynigion polisi manwl rhag cael eu datblygu. Rydym wedi nodi nifer o syniadau, ac rydym yn croesawu eich barn arnynt yn ogystal â thystiolaeth ategol.
Ymateb y Llywodraeth
Mae Llywodraeth y DU, Llywodraeth Cymru a Llywodraeth yr Alban a’r Adran Amaethyddiaeth, Amgylchedd a Materion Gwledig (DAERA) yng Ngogledd Iwerddon yn ddiolchgar am yr ymatebion a ddaeth i law i’r alwad am dystiolaeth hwn. Rydym yn parhau i ystyried yr holl gynigion a nodir yn yr alwad am dystiolaeth a’r ymgynghoriad cysylltiedig, a byddwn yn nodi ein hymateb i’r cynigion hynny yn 2025.
Rydym wedi ymrwymo i flaenoriaeth gyffredin i ysgogi economi gylchol ar draws pob un o’r pedair gwlad. Gall dull o’r fath ysgogi twf economaidd, amddiffyn yr amgylchedd a chreu gwerth cymdeithasol.
Mae’r ymrwymiad hwnnw i’r economi gylchol wedi’i ymgorffori’n ddwfn yn strategaethau Llywodraeth Cymru a Llywodraeth yr Alban, a DAERA Gogledd Iwerddon:
- Yr Alban: Economi gylchol a map llwybr gwastraff i 2030 (yn Saesneg)
- Cymru: Mwy Nag Ailgylchu
- Gogledd Iwerddon: Strategaeth Economi Gylchol ddrafft Gogledd Iwerddon (yn Saesneg)
Bydd llywodraeth y DU yn cyhoeddi strategaeth economi gylchol ar gyfer Lloegr y flwyddyn nesaf. Mae wedi ffurfio Tasglu Economi Gylchol, sy’n cynnwys aelodau o ddiwydiant, y byd academaidd, a’r gymdeithas sifil o bob rhan o’r DU i arwain datblygiad y strategaeth honno.
Bydd trafodaethau rhwng y pedair gwlad ar ddatblygu polisi ar adnoddau materol a gwastraff sy’n ymwneud â chyfarpar trydanol a thrydan yn parhau gyda’r ymatebion i’r ymgynghoriad a’r alwad am dystiolaeth i lywio’r trafodaethau hynny. Bydd Llywodraeth y DU, Llywodraeth Cymru a Llywodraeth yr Alban, a DAERA Gogledd Iwerddon yn nodi cynlluniau ar gyfer diwygiadau ehangach sy’n adlewyrchu eu blaenoriaethau strategol yn yr ymgyrch tuag at economi gylchol ledled y DU y flwyddyn nesaf.
Crynodeb o’r Ymatebion
Mae’r ddogfen hon yn crynhoi’r ymatebion a gafwyd i bob cwestiwn. Cawsom gyfanswm o 122 o ymatebion gwahanol; nid oedd pob ymateb yn ystyried pob cwestiwn. Cawsom ymatebion gan amrywiaeth o randdeiliaid, fel y nodir yn y tabl isod.
| Grŵp ymatebwyr | Rhif |
|---|---|
| Llywodraeth leol | 25 |
| Cynhyrchydd electronig | 24 |
| Corff Masnach neu sefydliad arall sy’n cynrychioli busnes | 21 |
| Unigolyn (h.y. ddim yn cynrychioli sefydliad) | 13 |
| Elusen neu fenter gymdeithasol | 11 |
| Cynllun Cydymffurfio Cynhyrchwyr | 9 |
| Sefydliad anllywodraethol | 4 |
| Dosbarthwr (gan gynnwys Marchnad Ar-lein) | 3 |
| Gweithredwr ailddefnyddio neu atgyweirio | 3 |
| Cwmni rheoli gwastraff | 3 |
| Gweithredwr neu ailbrosesydd gwastraff | 3 |
| Academaidd neu ymchwil | 1 |
| Grŵp cymunedol | 1 |
| Ymgynghoriaeth | 1 |
| Cyfanswm | 122 |
Pennod 1: Adennill costau net yn llawn
Roedd y bennod hon yn ceisio tystiolaeth ynghylch a ddylai cost gweithgareddau rheoli gwastraff penodol sy’n ymwneud â chyfarpar trydanol ac electronig gwastraff syrthio ar ysgwyddau’r cynhyrchwyr ai peidio. Roedd hyn yn cynnwys a ddylai cynhyrchwyr ariannu cost cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff sydd wedi’i dipio’n anghyfreithlon, wedi’i daflu fel sbwriel neu wedi’i waredu’n anghywir yn y bin gwastraff gweddilliol.
Cwestiwn 5: Gan ystyried y pwyntiau o blaid ac yn erbyn a nodir yn yr alwad am dystiolaeth, dewiswch pa rai o’r gweithgareddau canlynol y dylai cynhyrchwyr eu hariannu:
- Cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff mewn gwastraff gweddilliol
- Cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff sy’n cael ei dipio’n anghyfreithlon
- Cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff sy’n cael ei daflu fel sbwriel
| Ymateb | Rhif |
|---|---|
| Cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff mewn gwastraff gweddilliol | 51 (98%) |
| Cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff sy’n cael ei dipio’n anghyfreithlon | 42 (79%) |
| Cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff sy’n cael ei daflu fel sbwriel | 43 (83%) |
Ni atebodd unrhyw gynhyrchwyr na dosbarthwyr y cwestiwn hwn.
Cwestiwn 6: Rhowch dystiolaeth o gyfaint (tunelli) cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff sy’n codi yn y DU a/neu yn ôl gwlad mewn gwastraff gweddilliol.
Cyfeiriodd rhai ymatebwyr at adroddiad yr astudiaeth Material Focus a nododd 155K tunnell, a dywedodd un arall fod hwn wedi’i ddiwygio’n ddiweddar mewn astudiaeth ddiwygiedig i rhwng 97,600 a 107,000 tunnell y flwyddyn. Darparodd nifer cyfyngedig o awdurdodau lleol ffigurau yn seiliedig ar eu sampl gwastraff gweddilliol. Amlygodd Resource Efficiency Wales adroddiad WRAP Cymru yn 2022 a oedd yn cynnwys ffigurau’n nodi bod 1.7% o’r gwastraff gweddilliol a gesglir wrth ymyl y ffordd yn gyfarpar trydanol ac electronig gwastraff a 2.5% ar gyfer gwastraff gweddilliol bin du mewn Canolfannau Ailgylchu Gwastraff Domestig.
Cwestiwn 7: Rhowch dystiolaeth o gyfaint (tunelli) cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff sy’n codi yn y DU a/neu yn ôl gwlad mewn gwastraff sy’n cael ei dipio’n anghyfreithlon.
Nid oedd y rhan fwyaf o ymatebwyr yn gallu darparu data ar hyn. Dyfynnodd un ymatebwr ddata 2023 gan Defra bod 50,000 o achosion o nwyddau gwynion wedi’u tipio anghyfreithlon a 18,000 o gynhyrchion trydanol eraill yn 2021 a 2022 allan o gyfanswm o 671,000 o achosion. Cyfeiriodd Resource Efficiency Wales at dudalen ystadegau Llywodraeth Cymru. Ar gyfer 2022 a 2023 roedd hyn yn dangos 2,072 o achosion o nwyddau gwynion wedi’u tipio’n anghyfreithlon ledled Cymru a 601 o achosion eraill wedi’u categoreiddio yn drydanol.
Cwestiwn 8: Rhowch dystiolaeth o gyfaint (tunelli o gyfarpar trydanol ac electronig gwastraff) sydd wedi cael ei daflu fel sbwriel.
Cafwyd ymatebion cyfyngedig i’r cwestiwn hwn. Cyfeiriodd rhai ymatebwyr at yr astudiaeth Material Focus sy’n amcangyfrif bod tua 5 miliwn o fêps yn cael eu taflu bob wythnos yn y DU.
Cwestiwn 9: Rhowch dystiolaeth o’r costau net fesul tunnell ar gyfer casglu cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff mewn gwastraff gweddilliol.
Nid oedd y rhan fwyaf o’r ymatebwyr yn gallu darparu data ar hyn. Darparodd un awdurdod lleol ffigur o £72.56 fesul tunnell ar gyfer gwaredu a ffigur arall a oedd yn cyfateb i £120 fesul tunnell. Amlygodd ymateb arall y gwahaniaethau mewn costau rhwng gwahanol ffrydiau cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff, gan ddarparu ffigur o £11,500 tunnell ar gyfer fêps.
Cwestiwn 10: Rhowch dystiolaeth o’r costau net fesul tunnell ar gyfer casglu cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff mewn gwastraff sy’n cael ei dipio’n anghyfreithlon
Nid oedd y rhan fwyaf o’r ymatebwyr yn gallu darparu data ar hyn. Darparodd un awdurdod lleol ffigur o £29 pe bai’n cael ei drin fesul un, a nododd un arall y byddai costau’n amrywio’n sylweddol yn dibynnu ar y math o wastraff, lleoliad ac a oedd hyn yn rhan o broses glirio ehangach. Dywedodd un cwmni rheoli gwastraff y byddai oergelloedd wedi’u tipio’n anghyfreithlon yn costio £70.00 fesul tunnell fetrig, a setiau teledu a monitorau yn costio £300.00 fesul tunnell i’w prosesu.
Cwestiwn 11: Rhowch dystiolaeth o’r costau net fesul tunnell ar gyfer casglu cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff mewn gwastraff sy’n cael ei daflu fel sbwriel.
Fêps oedd yr unig eitem o gyfarpar trydanol ac electronig gwastraff yr awgrymodd ymatebwyr eu bod yn cael eu taflu fel sbwriel. Roedd cynlluniau cydymffurfio cynhyrchwyr yn amcangyfrif y gallai cost ailgylchu fêps wedi’u taflu fel sbwriel fod hyd at £20,000 fesul tunnell fetrig.
Cwestiwn 12: Rhowch dystiolaeth o’r mathau o gyfarpar trydanol ac electronig gwastraff a gaiff eu cynnwys fel arfer mewn ffrwd gwastraff gweddilliol.
Nododd yr ymatebwyr fod eitemau trydanol bach yn fwyaf tebygol o fod yn y llif gwastraff gweddilliol, gan gynnwys eitemau fel tostwyr, tegelli, cynhyrchion gwallt a harddwch, ceblau, gwefrwyr, teganau, lampau, bysellfyrddau, consolau gemau, a microdonau, radios, ffonau, goleuadau, batris, brwsys dannedd trydan, teclynnau rheoli o bell a fêps.
Cwestiwn 13: Rhowch dystiolaeth o’r mathau o gyfarpar trydanol ac electronig gwastraff a gaiff eu cynnwys fel arfer mewn gwastraff sy’n cael ei dipio’n anghyfreithlon.
Nododd ymatebwyr fod eitemau mawr, mwy swmpus o gyfarpar trydanol ac electronig gwastraff yn fwyaf tebygol o gael eu tipio’n anghyfreithlon, gan gynnwys oergelloedd, peiriannau golchi dillad, peiriannau golchi llestri a setiau teledu mawr.
Cwestiwn 14: Rhowch dystiolaeth o’r mathau o gyfarpar trydanol ac electronig gwastraff a gaiff eu cynnwys fel arfer mewn gwastraff sy’n cael ei daflu fel sbwriel.
Atebodd y rhan fwyaf o’r ymatebwyr fod fêps yn eitemau o gyfarpar trydanol ac electronig gwastraff sy’n cael eu cynnwys fel arfer mewn gwastraff sy’n cael ei daflu fel sbwriel.
Pennod 2: dyrannu costau
Roedd y bennod hon yn ceisio barn ar sut mae’r rheoliadau presennol yn darparu ar gyfer gosod targedau casglu ac yn dosrannu rhwymedigaethau ariannol i gynhyrchwyr offer trydanol. Gofynnodd hefyd am farn ar ddull amgen o osod targedau, a elwir yn system ddyrannu, lle mae cynlluniau cydymffurfio cynhyrchwyr yn cael eu dyrannu i awdurdodau lleol penodedig weithio gyda nhw.
Cwestiwn 15: A ydych yn cytuno neu’n anghytuno y dylem sefydlu proses dreigl tair blynedd ar gyfer pennu rhwymedigaethau ariannol cynhyrchwyr i greu mwy o sicrwydd yn y system? Dewiswch un o’r opsiynau canlynol:
- Cytuno
- Anghytuno
- Ddim yn siŵr
| Ymateb | Rhif |
|---|---|
| Cytuno | 45 (47%) |
| Anghytuno | 7 (7%) |
| Ddim yn siŵr | 44 (46%) |
Cwestiwn 16: Rhowch dystiolaeth ynghylch a fyddai gosod rhagolwg treigl tair blynedd yn rhoi mwy o sicrwydd yn y system ac yn annog y sector trin i fuddsoddi mwy.
Dywedodd cynhyrchwyr ac awdurdodau lleol a oedd yn cytuno y gellir cael buddion ymylol o ragolwg treigl tair blynedd, gan y bydd yn rhoi syniad i gynhyrchwyr ac ailgylchwyr o ofynion ariannu a chyfaint yn y dyfodol. Fodd bynnag, nodwyd y bydd angen ystyried amgylchiadau’r farchnad bob amser wrth osod y rhagolwg gwirioneddol ar gyfer blwyddyn gydymffurfio benodol ac felly gallai unrhyw dargedau ar gyfer y dyfodol fod yn ddangosol yn unig.
Dywedodd y rhai oedd yn ansicr ei bod yn aneglur sut y byddai symud i broses tair blynedd yn awtomatig yn creu’r amodau ar gyfer buddsoddiad newydd – oni bai bod y targedau (neu’r deilliannau a ragwelir) yn cael eu gosod i fod yn fwy uchelgeisiol fel rhan o’r trawsnewid.
Cwestiwn 17: Rhowch dystiolaeth i ddangos a fyddai rhagolwg tair blynedd i osod rhwymedigaethau ariannol yn cael ei gefnogi gan hyd contract o dair blynedd o leiaf rhwng Cynlluniau Cydymffurfio Cynhyrchwyr a Chyfleusterau Casglu Dynodedig er mwyn annog y sector trin i fuddsoddi mwy?
Dywedodd cynhyrchwyr ac awdurdodau lleol a gytunodd y byddai tymor tair blynedd ar gontractau Cynlluniau Cydymffurfio Cynhyrchwyr a Chyfleusterau Casglu Dynodedig yn creu’r sicrwydd ychwanegol sydd ei angen i annog buddsoddiad yn y sector trin. Hefyd, byddai’n sicrhau bod gan awdurdodau lleol system gasglu ar waith ac yn darparu llif cyson o ddeunydd i gyfleusterau ailgylchu.
Awgrymodd y rhai a oedd yn anghytuno na fyddai cynhyrchwyr eisiau contractau hirach gyda Chynlluniau Cydymffurfio Cynhyrchwyr heb sicrwydd gwarantau pris ac ni allai hyn gael ei gynnig gan Gynlluniau Cydymffurfio Cynhyrchwyr y gall eu haelodaeth ac felly eu cyfran o’r farchnad amrywio’n flynyddol.
Cwestiwn 18: Beth yw eich barn am y syniad o sefydlu system ddyrannu fel ffordd arall o osod rhwymedigaethau ariannol ar gynhyrchwyr a gwarantu y bydd gwasanaethau casglu Awdurdodau Lleol yn cael eu hariannu?
Roedd cynhyrchwyr yn ffafrio system ddyrannu gan ystyried ei bod yn deg ac yn rhad, y byddai’n lleihau costau gweinyddol, y byddai’n darparu mecanwaith i bob Cynllun Cydymffurfio Cynhyrchwyr fod yn weithredol wrth gasglu cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff, ac y byddai’n dileu’r angen am y System Cydbwyso Cynhyrchwyr.
Roedd awdurdodau lleol yn erbyn cyflwyno system ddyrannu fel yr oedd gweithredwyr trin. Roedd pryderon y gallai leihau cystadleuaeth yn y farchnad gan arwain at lai o arloesi, llai o welliannau yn y gwasanaethau a ddarperir a llai o gostau cystadleuol. Roeddent yn teimlo y dylai’r system barhau i fod yn farchnad rydd. Dywedodd rhai bod system ddyrannu wedi’i hystyried yn flaenorol ac nid oeddent yn siŵr beth oedd wedi newid i gyfiawnhau ailagor y drafodaeth.
Cwestiwn 19: Rhowch dystiolaeth o’r amcangyfrif o gostau a manteision ariannol sefydlu a gweithredu system o’r fath.
Nid oedd y rhan fwyaf o’r ymatebwyr yn gallu darparu tystiolaeth ar gostau a buddion amcangyfrifedig system ddyrannu. Cyfeiriodd yr ymatebwyr hynny a oedd yn gallu at dystiolaeth o adroddiad Oakdene Hollins, sy’n dyfynnu bod systemau dyrannu yn Ffrainc, yr Eidal, Awstria, Sbaen ac Iwerddon yn costio rhwng €0.3-1.2mn. Mae’r costau hyn wedi bod ar waith ers dechrau systemau cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff. Gallai gweithredu’r cynllun dyrannu mewn ail gylch gael ei brisio 2-5 gwaith hyn.
Cwestiwn 20: Rhowch dystiolaeth o unrhyw ddulliau eraill, nad ydynt wedi’u disgrifio uchod a allai, yn eich barn chi, fod yn addas ar gyfer dyrannu rhwymedigaethau ariannol ar gynhyrchwyr.
Teimlai llawer o gynhyrchwyr y dylai’r system fabwysiadu dull cylchol drwy ganiatáu i gynhyrchwyr gofnodi unrhyw gyfarpar trydanol ac electronig a ddefnyddiwyd sy’n cael ei ddychwelyd atynt, ei uwchraddio neu ei adnewyddu, ac yna ei roi ar y farchnad eto i’w wrthbwyso gyda’u rhwymedigaethau ariannol.
Nododd ymatebwyr eraill fod y system bresennol yn gweithio’n dda ac awgrymwyd dim newidiadau ganddynt. Awgrymodd rhai bod angen gosod y ffi gydymffurfio ar lefelau uwch.
Pennod 3: Ailddefnyddio
Roedd y bennod hon yn ceisio safbwyntiau a thystiolaeth ar fesurau newydd y gellid eu cyflwyno i annog lefelau uwch o ailddefnyddio, drwy gymhellion mewnol, targedau, yn ogystal ag adrodd gorfodol ar lefelau gweithgarwch ailddefnyddio.
Cwestiwn 21: A ydych yn cytuno neu’n anghytuno y byddai rhoi mwy o bwysoliad ar dunelledd a gesglir gan Gynlluniau Cydymffurfio Cynhyrchwyr ar gyfer ailddefnyddio (neu baratoi i ailddefnyddio) tuag at eu targedau casglu, yn hytrach na thunelledd a gesglir ar gyfer ailgylchu yn cymell mwy o ailddefnyddio (neu baratoi ar gyfer ailddefnyddio) cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff? ? Dewiswch un o’r opsiynau canlynol:
- Cytuno
- Anghytuno
- Ddim yn siŵr
| Ymateb | Rhif |
|---|---|
| Cytuno | 80 (73.3%) |
| Anghytuno | 8 (7.3%) |
| Ddim yn siŵr | 21 (19.3%) |
Cwestiwn 22: Rhowch unrhyw dystiolaeth i gefnogi eich ateb i gwestiwn 21.
Dywedodd y rhai a oedd yn cytuno y byddai pwysoliad uwch yn rhoi mwy o gymhelliant i gynlluniau cydymffurfio cynhyrchwyr i annog ailddefnyddio cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff yn hytrach nag ailgylchu, yn enwedig os gwneir hynny gan gynhyrchwyr neu ar eu rhan.
Cododd y rhai a oedd yn ansicr bryderon ynghylch y posibilrwydd o ganlyniadau anfwriadol yn ymwneud â data dryslyd, twyll a risg o ysgogi’r canlyniadau amgylcheddol anghywir (er enghraifft, ymestyn oes cyfarpar trydanol ac electronig gyda risgiau effeithlonrwydd ynni isel neu ddiogelwch trydanol).
Cwestiwn 23: A ydych yn cytuno neu’n anghytuno y dylem gyflwyno targedau newydd ar gyfer ailddefnyddio (neu baratoi ar gyfer ailddefnyddio) cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff sydd wedi cael ei gasglu ar wahân i fathau eraill o wastraff i gymell casglu mwy o gyfarpar i’w ailddefnyddio (neu baratoi ar gyfer ei ailddefnyddio)? Dewiswch un o’r opsiynau canlynol:
- Cytuno
- Anghytuno
- Ddim yn siŵr
| Ymateb | Rhif |
|---|---|
| Cytuno | 63 (58%) |
| Anghytuno | 32 (29%) |
| Ddim yn siŵr | 14 (13%) |
Cwestiwn 24: Rhowch unrhyw dystiolaeth i gefnogi eich ateb i gwestiwn 23.
Teimlai’r rhai a oedd yn cefnogi y gallai hyn ysgogi gwelliannau yn y llwybr casglu er mwyn lleihau difrod a sicrhau addasrwydd ar gyfer ailddefnyddio.
Mynegodd rhai ymatebwyr bryderon y gallai cyflwyno targedau ailddefnyddio ysgogi’r ymddygiadau anghywir yn anfwriadol, a chynyddu’r tebygolrwydd o ddiffyg cydymffurfio a thwyll. Amlygwyd y gwahaniaeth rhwng ailddefnyddio o fewn a thu allan i’r system cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff hefyd gydag ailddefnydd sylweddol yn digwydd drwy amrywiol sianeli ar-lein, rhoddion elusennol, a rhoddion i ffrindiau a theulu. Nodwyd na ddylai cyfarpar gwaith gael ei reoli o fewn amgylchedd gwastraff yn ddelfrydol.
Argymhellodd eraill fod angen ystyriaeth bellach ynghylch sut y byddai targedau’n cael eu gosod (pa ddata a thystiolaeth fyddai eu hangen), gan annog ymchwilio i lefel ailddefnyddio neu werthu offer ail-law sy’n digwydd ar hyn o bryd y tu allan i’r system cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff (gan gynnwys mewn cyfleusterau ailgylchu nad ydynt yn gyfleusterau trin awdurdodedig cymeradwy).
Cwestiwn 25: Os ateboch ‘cytuno’ ar gyfer cwestiwn 12, rhowch dystiolaeth i ddangos ar ba rai o’r grwpiau rhanddeiliaid isod y dylid gosod targedau er mwyn cael yr effaith fwyaf? Dewiswch un o’r opsiynau canlynol:
- Cynhyrchwyr (drwy Gynlluniau Cydymffurfio Cynhyrchwyr)
- Manwerthwyr
- Awdurdodau lleol
- Manwerthwyr ac Awdurdodau Lleol
- Ddim yn siŵr
Ceir crynodeb o’r ymatebion yn y tabl isod.
| Grŵp Ymatebwyr | Cynhyrchydd | Manwerthwr | ALl | Manwerthwr ac ALl | Ddim yn siŵr |
|---|---|---|---|---|---|
| Academaidd neu ymchwil | |||||
| Elusen neu fenter gymdeithasol | 3 | 1 | 2 | 1 | |
| Grŵp cymunedol | 1 | ||||
| Dosbarthwr (gan gynnwys Marchnad Ar-lein) | 1 | ||||
| Unigolyn (h.y. ddim yn cynrychioli sefydliad) | 4 | 2 | 4 | ||
| Llywodraeth leol | 19 | 5 | 3 | 2 | 4 |
| Sefydliad anllywodraethol | 2 | 1 | |||
| Cynllun Cydymffurfio Cynhyrchwyr | 3 | 1 | |||
| Gweithredwr ailddefnyddio neu atgyweirio | 3 | 1 | |||
| Corff Masnach neu sefydliad arall sy’n cynrychioli busnes | 5 | 1 | 1 | 2 | 1 |
| Cwmni rheoli gwastraff | 2 | 2 | |||
| Gweithredwr neu ailbrosesydd gwastraff | 1 | 1 | |||
| Cyfanswm | 44 | 12 | 5 | 12 | 6 |
Cwestiwn 26: Rhowch unrhyw dystiolaeth sydd gennych i gefnogi eich ateb i gwestiwn 25.
Roedd yr ymatebion wedi’u rhannu’n fras rhwng y rhai a oedd o’r farn y dylid lledaenu rhwymedigaethau drwy’r gadwyn werth a’r rhai a oedd o’r farn y dylent syrthio ar ysgwyddau cynhyrchwyr drwy aelodaeth o’u cynllun cydymffurfio cynhyrchwyr.
Cwestiwn 27: A ydych yn cytuno neu’n anghytuno y byddai rhwymedigaeth ar Gynlluniau Cydymffurfio Cynhyrchwyr i ddarparu gwasanaethau casglu am ddim i elusennau ailddefnyddio a’r sector manwerthu elusennol ar gyfer cyfarpar a roddwyd, ac y bernir yn ddiweddarach ei fod yn anaddas i’w ailddefnyddio, yn hyrwyddo ailddefnyddio mwy drwy ddileu rhwystr cost sylweddol i’r sector?
Dewiswch un o’r opsiynau canlynol:
- Cytuno
- Anghytuno
- Ddim yn siŵr
| Ymateb | Rhif |
|---|---|
| Cytuno | 93 (88%) |
| Anghytuno | 3 (3%) |
| Ddim yn siŵr | 10 (9%) |
Cwestiwn 28: Rhowch unrhyw dystiolaeth sydd gennych i gefnogi eich ateb i gwestiwn 27.
Yn gyffredinol, roedd pawb yn cytuno â’r cynnig yng Nghwestiwn 27, gyda’r ymatebion yn nodi y byddai hyn yn cynyddu gallu adwerthwyr elusennol i gynyddu nifer yr eitemau trydanol ail-law y maent yn eu gwerthu, gan fod costau sy’n gysylltiedig â chael gwared ar eitemau trydanol a roddwyd na ellir eu hailwerthu yn rhwystr sylweddol i gynyddu gwerthiant nwyddau trydanol ail-law.
Cododd rhai ymatebwyr bryderon ynghylch logisteg, a allai elusennau ailddefnyddio ddod yn llai craff pe bai gwasanaeth casglu am ddim ar gael iddynt. Cododd rhai ymatebwyr bryderon ynghylch gorfodi i liniaru’r twf posibl mewn gweithrediadau ailddefnyddio anghyfreithlon.
Cwestiwn 29: A ydych yn cytuno neu’n anghytuno y byddai mynediad at ddata gan fanwerthwyr ac Awdurdodau Lleol ar faint o gyfarpar ail-law a geir yn y cyfleusterau casglu hyn i’w ailddefnyddio (ac o ganlyniad, sy’n cael ei ddargyfeirio o system cyfrifoldeb cynhyrchwyr cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff) yn rhoi cipolwg newydd sylweddol a defnyddiol ar faint o gyfarpar sy’n cael ei ailddefnyddio nad yw’n cael ei ystyried yn wastraff?
Dewiswch un o’r opsiynau canlynol:
- Cytuno
- Anghytuno
- Ddim yn siŵr
| Ymateb | Rhif |
|---|---|
| Cytuno | 84 (83%) |
| Anghytuno | 10 (10%) |
| Ddim yn siŵr | 7 (7%) |
Cwestiwn 30: Rhowch dystiolaeth i gefnogi eich ateb i gwestiwn 29.
Yn gyffredinol, roedd pawb yn cytuno â cheisio casglu data ailddefnyddio. Awgrymwyd hefyd y dylid cymhwyso’r ddyletswydd i gasglu data ailddefnyddio ar gynhyrchwyr, ac y gellid defnyddio data ailddefnyddio o’r fath i “wrthbwyso” rhwymedigaeth cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff y cynhyrchydd (neu’r adwerthwr – cynhyrchydd), fel bod y ddau yn cael eu cymell i leihau costau drwy ailddefnyddio mwy.
Cwestiwn 31: Rhowch dystiolaeth (gan gynnwys o ffynonellau rhyngwladol) o fecanweithiau posibl eraill i gynyddu lefelau ailddefnyddio a pharatoi ar gyfer ailddefnyddio ar draws amrywiaeth eang o gynnyrch.
Argymhellwyd nifer o syniadau i gynyddu ailddefnyddio. Roedd y rhain yn cynnwys; ymgyrchoedd cyfathrebu ynghylch ailddefnyddio, dylunio cynnyrch ar gyfer ailddefnyddio – dylunio modiwlaidd, cydrannau safonol, a dadgydosod hawdd ar gyfer atgyweirio neu adnewyddu, atal cynhyrchwyr rhag defnyddio darfodiad bwriadus, canolfannau ailddefnyddio cymunedol a arweinir ac a ariennir gan gynhyrchwyr, rheoliadau a pholisïau sy’n cymell neu’n gorfodi ailddefnyddio ac atgyweirio cynnyrch, dileu neu leihau TAW ar gyfarpar wedi’i addasu at ddibenion gwahanol, a gwaharddiadau ar waredu cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff i safleoedd tirlenwi.
Pennod 4: Symud i economi fwy cylchol
Roedd y bennod hon yn ceisio safbwyntiau ar gymhwyso egwyddor ‘eco-fodiwleiddio’ er mwyn cymell cynhyrchwyr i ddylunio eu cynnyrch yn fwy cynaliadwy, yn unol â nifer o feini prawf penodedig. Byddai’r rhai sy’n cynhyrchu cynhyrchion mwy cynaliadwy yn cael eu gwobrwyo drwy rwymedigaeth ariannol lai o gymharu â’r rhai sy’n cynhyrchu cynhyrchion llai cynaliadwy.
Roedd y bennod hefyd yn ceisio barn ynghylch a ddylai busnesau sy’n defnyddio modelau busnes economi gylchol, megis prydlesu, gael eu heithrio rhag rhwymedigaethau ariannol sy’n cefnogi casglu cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff o gartrefi.
Cwestiwn 32: A ydych yn cytuno neu’n anghytuno y gallai rhoi system eco-fodiwleiddio ar waith yn system cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff y DU gymell dylunio cynnyrch mwy cynaliadwy?
Dewiswch un o’r opsiynau canlynol:
- Cytuno
- Anghytuno
- Ddim yn siŵr
| Ymateb | Rhif |
|---|---|
| Cytuno | 57 (54%) |
| Anghytuno | 39 (37%) |
| Ddim yn siŵr | 10 (9%) |
Cwestiwn 33: Rhowch unrhyw dystiolaeth i gefnogi eich ateb i gwestiwn 32.
Roedd 54% o’r ymatebwyr yn cytuno y gallai rhoi system eco-fodiwleiddio ar waith yn system cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff y DU gymell dylunio cynnyrch mwy cynaliadwy, gan adael 37% yn anghytuno a 9% yn ansicr. Roedd bron pob un o’r cynhyrchwyr a ymatebodd yn anghytuno. Teimlai’r rhan fwyaf o sefydliadau a oedd yn anghytuno mai’r ffordd orau o gyflawni amcanion dylunio cynnyrch cynaliadwy yw drwy’r ddeddfwriaeth eco-ddylunio berthnasol yn hytrach na’r system cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff.
Rhybuddiodd ymatebwyr ar ddwy ochr y ddadl yn erbyn cymhlethdod y system, faint o amser cyn y gellir gwireddu buddion, a’r ansicrwydd ynghylch gwerth yn erbyn y costau. Roedd galwadau am ragor o ymchwil ac ymgysylltu â’r diwydiant cyn i hyn gael ei roi ar waith.
Cwestiwn 34: Os ydych yn cytuno â chwestiwn 32, pa rai o’r dulliau canlynol fyddech chi’n fwyaf tebygol o’u cefnogi:
- System newydd o gyfrifoldeb estynedig cynhyrchwyr lle mae ffioedd amrywiol, yn seiliedig ar unedau a roddir ar y farchnad (POM), yn cael eu modiwleiddio drwy weithredu cosb (ffi uwch) neu fonws (ffi is).
- Cynnal y system bresennol o osod rhwymedigaethau ar sail dull cyfran o’r farchnad (yn ôl pwysau) ond gyda’r gyfran honno o’r farchnad wedi’i modiwleiddio i wobrwyo cynhyrchwyr y mae eu cynnyrch yn cael yr effaith amgylcheddol leiaf, gan leihau eu costau cydymffurfio o’u cymharu â’r rheini sy’n cynhyrchu cynnyrch mwy niweidiol.
- Y naill neu’r llall o’r dulliau uchod.
| Ymateb | Rhif |
|---|---|
| System newydd o gyfrifoldeb estynedig cynhyrchwyr lle mae ffioedd amrywiol, yn seiliedig ar unedau a roddir ar y farchnad (POM), yn cael eu modiwleiddio drwy weithredu cosb (ffi uwch) neu fonws (ffi is) | 11 (16%) |
| Cynnal y system bresennol o osod rhwymedigaethau ar sail dull cyfran o’r farchnad (yn ôl pwysau) ond gyda’r gyfran honno o’r farchnad wedi’i modiwleiddio i wobrwyo cynhyrchwyr y mae eu cynnyrch yn cael yr effaith amgylcheddol leiaf, gan leihau eu costau cydymffurfio o’u cymharu â’r rheini sy’n cynhyrchu cynnyrch mwy niweidiol. | 28 (40%) |
| Y naill neu’r llall o’r dulliau uchod | 30 [44%] |
Roedd 16% yn cefnogi system newydd o gyfrifoldeb estynedig cynhyrchwyr lle mae ffioedd amrywiol, yn seiliedig ar unedau a roddir ar y farchnad (POM), yn cael eu modiwleiddio drwy weithredu cosb (ffi uwch) neu fonws (ffi is).
Roedd 40% yn cefnogi cynnal y system bresennol o osod rhwymedigaethau ar sail dull cyfran o’r farchnad a gaiff ei modiwleiddio i wobrwyo cynhyrchwyr y mae eu cynnyrch yn cael yr effaith amgylcheddol leiaf, gan leihau eu costau cydymffurfio o’u cymharu â’r rheini sy’n cynhyrchu cynnyrch mwy niweidiol. Dewisodd pob un o’r cynhyrchwyr a ymatebodd ond un yr opsiwn hwn.
Pleidleisiodd 44% o’r ymatebwyr dros y naill neu’r llall o’r dulliau uchod, ac roedd y rhan fwyaf ohonynt yn nodedig yn Llywodraethau Lleol. Adlewyrchwyd hyn ar draws pob categori o ymatebwyr.
Cwestiwn 35: Pa rai o’r metrigau canlynol y dylem ni eu defnyddio i flaenoriaethu cynnyrch ar gyfer eco-fodiwleiddio?
Dewiswch un o’r opsiynau canlynol:
- Cyfanswm pwysau’r cynnyrch (mewn tunelli).
- Cyfanswm faint a werthwyd (mewn unedau) ar farchnad y DU.
- Dwysedd carbon y cynnyrch.
| Ymateb | Rhif |
|---|---|
| Cyfanswm pwysau’r cynnyrch (mewn tunelli). | 21% |
| Cyfanswm faint a werthwyd (mewn unedau) ar farchnad y DU. | 42% |
| Dwysedd carbon y cynnyrch. | 37% |
Cwestiwn 36: Pa rai o’r meini prawf canlynol y dylid eu defnyddio fel sail effeithiol ar gyfer eco-fodiwleiddio:
- Cynnwys wedi’i ailgylchu
- Modd ailgylchu
- Modd atgyweirio
- Gwydnwch
- Effeithlonrwydd ynni
- Sylweddau peryglus
| Ymateb | Rhif |
|---|---|
| Cynnwys wedi’i ailgylchu | 54 (67%) |
| Modd ailgylchu | 65 (80%) |
| Modd atgyweirio | 63 (78%) |
| Gwydnwch | 59 (73%) |
| Effeithlonrwydd ynni | 53 (65%) |
| Sylweddau peryglus | 47 (58%) |
Roedd lledaeniad cymharol gyfartal o ran ffafriaeth ar draws y chwe maen prawf, gyda modd atgyweirio ac ailgylchu’n cael pleidleisiau ychydig yn uwch. Dewisodd cynhyrchwyr cyfarpar electronig yn arbennig y meini prawf modd ailgylchu fel sail effeithiol ar gyfer eco-fodiwleiddio. Roedd pleidleisiau elusennau, mentrau cymdeithasol, Cynlluniau Cydymffurfiaeth Cynhyrchwyr, llywodraeth leol a chyrff masnach wedi’u gwasgaru’n gyfartal.
Cwestiwn 37: A oes unrhyw feini prawf eraill, heblaw’r rhai a nodir yng nghwestiwn 36, a fyddai’n berthnasol yn eich barn chi? Nodwch beth allai’r rhain fod.
Y meini prawf eraill a gynigiwyd oedd:
Dwysedd carbon, cynaladwyedd, effaith ar draws cylch oes, deunyddiau yn y cynnyrch, defnydd o ddeunyddiau crai hanfodol (CRM); deunyddiau gwrthdaro; gwybodaeth i’w hailddefnyddio neu ei hailweithgynhyrchu; darfodiad bwriadus; busnesau cylchol, er enghraifft prydlesu neu hurbwrcasu yn erbyn bod yn berchen arno; modiwlaeth; defnydd o ddeunyddiau adnewyddadwy; defnyddio PoPS ac Atalyddion Fflamau wedi’u Brominadu; ailgylchu deunydd yn y DU; galw am ddeunydd; pa mor hanfodol yw cynnyrch i economi’r DU.
Cwestiwn 38: Sut dylid dilysu cydymffurfiad â meini prawf eco-fodiwleiddio mewn ffordd sy’n cydbwyso cost â chyfanrwydd y system?
Dewiswch un o’r opsiynau canlynol:
- Hunanddatgan
- Datganiad trydydd parti
- Awdurdodau yn rheoli neu’n archwilio o flaen llaw
| Ymateb | Rhif |
|---|---|
| Hunanddatgan | 48 (58%) |
| Datganiad trydydd parti | 25 (30%) |
| Awdurdodau yn rheoli neu’n archwilio o flaen llaw | 11 (13%) |
Dewisodd tua 70% o gynhyrchwyr hunanddatgan gydag 20% arall yn dewis rheolaeth neu archwiliad ymlaen llaw.
Cwestiwn 39: A ydych yn cytuno neu’n anghytuno y dylai eco-fodiwleiddio gael ei gefnogi gan labeli gorfodol er mwyn i ddefnyddwyr allu gweld i ba raddau mae’r cynnyrch wedi bodloni meini prawf penodol ar gyfer eco-ddylunio?
Dewiswch un o’r opsiynau canlynol:
- Cytuno
- Anghytuno
- Ddim yn siŵr
| Ymateb | Rhif |
|---|---|
| Cytuno | 65 (61.5%) |
| Anghytuno | 31 (29%) |
| Ddim yn siŵr | 10 (9.5%) |
Roedd 61.5% o’r ymatebwyr yn cytuno y dylai eco-fodiwleiddio gael ei gefnogi gan labeli gorfodol er mwyn i ddefnyddwyr allu gweld i ba raddau mae’r cynnyrch wedi bodloni meini prawf penodol ar gyfer eco-ddylunio.
Roedd gwahaniaethau nodedig o ran barn. Roedd 100% o ymatebwyr llywodraeth leol yn cytuno. Adlewyrchwyd hyn hefyd gan gyrff anllywodraethol a grwpiau Cymunedol, gan gynnwys 91% o unigolion. Roedd 62.5% o’r cynlluniau Cydymffurfiaeth Cynhyrchwyr hefyd yn cytuno â hyn.
Ar y llaw arall, roedd 29% o’r ymatebwyr yn anghytuno gan gynnwys 100% o’r cynhyrchwyr a ymatebodd. Roedd 9.5% o’r ymatebwyr yn ansicr.
Cwestiwn 40: Rhowch unrhyw dystiolaeth i gefnogi eich ateb i gwestiwn 39.
Tynnodd llawer o’r ymatebwyr sylw at yr angen i ddefnyddwyr gael gwybodaeth glir fel y gallent wneud penderfyniadau gwybodus. Soniwyd hefyd am fynegai atgyweirio Ffrainc mewn nifer o ymatebion. Roedd ymatebwyr eraill yn cwestiynu’r cysylltiad rhwng labelu sy’n dylanwadu ar ymddygiad defnyddwyr, y doreth o ofynion labelu a mynediad rhai defnyddwyr at y wybodaeth labelu, er enghraifft drwy godau QR.
Cwestiwn 41: Os ateboch ‘cytuno’ i gwestiwn 39, ym mha fformat ydych chi’n meddwl y dylid dangos yr wybodaeth hon?
Dewiswch un o’r opsiynau canlynol:
- Cod QR (neu dag electronig arall)
- Label ffisegol
Fformat arall
| Ymateb | Rhif |
|---|---|
| Cod QR (neu dag electronig arall) | 29 (40%) |
| Label ffisegol | 53 (74%) |
| Fformat arall | 5 (7%) |
Cwestiwn 42: A ydych yn cytuno neu’n anghytuno y dylai cynhyrchion sydd ar gael ar y farchnad gan ddefnyddio modelau busnes economi gylchol gael eu heithrio o’r gwaith o gyfrifo rhwymedigaethau casglu a thrin a roddir ar gynhyrchwyr oherwydd y byddant yn gyfrifol am y cynnyrch unigol pan ddaw’n wastraff beth bynnag?
Dewiswch un o’r opsiynau canlynol:
- Cytuno
- Anghytuno
- Ddim yn siŵr
| Ymateb | Rhif |
|---|---|
| Cytuno | 50 (52%) |
| Anghytuno | 22 (23%) |
| Ddim yn siŵr | 24 (25%) |
Cwestiwn 43: Rhowch dystiolaeth i gefnogi eich ateb i gwestiwn 42.
Roedd 52% o’r ymatebion yn cytuno y dylai cynhyrchion sydd ar gael ar y farchnad gan ddefnyddio modelau busnes economi gylchol gael eu heithrio o’r gwaith o gyfrifo rhwymedigaethau casglu a thrin a roddir ar gynhyrchwyr, oherwydd y byddant yn gyfrifol am y cynnyrch unigol pan gaiff eu dychwelyd atynt ar ddiwedd cytundeb hurio neu brydlesu. Ni fyddai’n codi fel gwastraff cartrefi. Roedd hyn yn cynnwys 87% o gynhyrchwyr.
Awgrymodd y rhan fwyaf o gynhyrchwyr a chymdeithasau masnach y dylai gwaharddiad o’r fath fod yn berthnasol i unrhyw gynhyrchydd sy’n cael cyfarpar trydanol ac electronig ail-law ar gyfer adnewyddu neu ail-weithgynhyrchu (yn hytrach na’r gwneuthurwr gwreiddiol yn unig), gyda’r swm net yn cael ei gyfrifo yn seiliedig ar ffactor pwysoli ailddefnyddio priodol. Hoffai eraill weld diffiniad clir o fodel busnes economi gylchol sy’n osgoi gwyrddgalchi.
Ar y llaw arall, roedd 23% o’r ymatebwyr yn anghytuno â’r rhan fwyaf o’r ymatebwyr o Lywodraeth Leol, a 25% yn ansicr.
Dywedodd ymatebwyr Llywodraeth Leol yn glir na ddylai’r system symud costau cyffredinol iddynt ar ddiwedd eu hoes ac y dylai’r costau aros gyda’r cynhyrchydd. Dylai’r system hefyd ystyried unrhyw ddigwyddiad lle nad yw’r cynhyrchydd dan rwymedigaeth yn masnachu mwyach.
Pennod 5: Cynyddu casgliadau cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff busnesau
Roedd y bennod hon yn ceisio barn a thystiolaeth am ffyrdd y gellid diwygio’r system cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff busnes i fusnes i’w gwneud yn haws i fusnesau sicrhau bod eu cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff yn cael ei gasglu’n briodol i’w ailgylchu neu ei ailddefnyddio, gyda chostau cysylltiedig yn cael eu hariannu gan gynhyrchwyr.
Cwestiwn 44: A ydych yn cytuno neu’n anghytuno bod y system busnes i fusnes bresennol (B2B) (cyfarpar trydanol ac electronig neu gyfarpar trydanol ac electronig gwastraff, sydd wedi’i gynllunio at ddefnydd busnes, diwydiant neu broffesiynol yn unig, yn hytrach na defnydd yn y cartref) yn fecanwaith effeithiol lle gall defnyddwyr ddychwelyd cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff i gynhyrchwyr er mwyn ei drin yn briodol?
Dewiswch un o’r opsiynau canlynol:
- Cytuno
- Anghytuno
- Ddim yn siŵr
| Ymateb | Rhif |
|---|---|
| Cytuno | 13 (14%) |
| Anghytuno | 58 (64%) |
| Ddim yn siŵr | 20 (22%) |
Cwestiwn 45: Rhowch dystiolaeth i gefnogi eich ateb i gwestiwn 44.
Roedd y rhan fwyaf o’r ymatebwyr, ar draws pob categori, a oedd yn anghytuno, yn rhannu’r farn bod y system B2B bresennol yn feichus ac yn gymhleth. Roedd hyn yn cynnwys 95% o gynhyrchwyr ac 89% o gynlluniau cydymffurfio cynhyrchwyr. Roedd y grwpiau hyn yn amlygu bod dryswch ynghylch pwy sy’n gyfrifol am ariannu’r gwaith o gasglu ac ailgylchu B2B, gan nodi mai dim ond canran fach o gyfarpar trydanol ac electronig gwastraff B2B sy’n cael ei gasglu o fewn y system bresennol o gyfrifoldeb cynhyrchwyr.
Roedd pob cyfleuster trin awdurdodedig cymeradwy a’r rhan fwyaf o gwmnïau rheoli gwastraff hefyd yn rhannu’r farn hon, gan nodi faint o gyfarpar trydanol ac electronig gwastraff B2B y nodwyd ei fod yn mynd drwy’r system.
Thema gyffredin arall ymhlith ymatebwyr yw y bydd angen dull gwahanol o hyd ar gyfer cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff B2B, o ystyried bod natur cyfarpar masnachol a diwydiannol yn wahanol i gyfarpar trydanol ac electronig gwastraff defnyddwyr. Nodwyd mewn sawl achos bod gan gyfarpar o’r fath werth pan nad oes ei angen mwyach ar y defnyddiwr busnes terfynol, a fydd am gadw’r gwerth hwnnw yn hytrach na throsglwyddo’r cyfarpar i gynhyrchwyr.
Cwestiwn 46: A ydych yn cytuno neu’n anghytuno y dylem ymestyn yr egwyddor o gyfrifoldeb cynhyrchwyr i safle defnyddwyr busnes (a safleoedd eraill nad ydynt yn safleoedd cartref) a chyflwyno system cyfrifoldeb ar y cyd ar gyfer cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff busnes i fusnes (B2B)?
Dewiswch un o’r opsiynau canlynol:
- Cytuno
- Anghytuno
- Ddim yn siŵr
| Ymateb | Rhif |
|---|---|
| Cytuno | 67 (72%) |
| Anghytuno | 7 (8%) |
| Ddim yn siŵr | 19 (20%) |
Cwestiwn 47: Rhowch dystiolaeth i gefnogi eich ateb i gwestiwn 46.
Roedd pob dosbarthwr a chwmni rheoli gwastraff yn cytuno â hyn mewn egwyddor. Dywedodd cwmnïau rheoli gwastraff y byddai’n rhaid datrys materion yn ymwneud â chyfarpar defnydd deuol (h.y. cyfarpar a ddyluniwyd at ddefnydd y cartref a’r tu allan i’r cartref, e.e. gliniaduron), ac y dylid caniatáu i’r deiliaid terfynol wneud eu trefniadau eu hunain o ran cael eu cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff wedi’i gasglu. Roedd eraill yn cytuno ond yn pwysleisio bod yn rhaid cael cyfyngiadau amgylcheddol ac ymarferol ar gyfer casglu eitemau cyfaint isel gan fusnesau unigol.
Gwnaeth 92% o gynhyrchwyr electronig a gytunodd dynnu sylw at yr angen am system B2B gyfunol newydd, a fyddai’n cymell ailddefnyddio ac yn cynyddu ailgylchu. Roedd 8% o gynhyrchwyr yn ansicr ac yn codi amheuon ynghylch sut y byddai busnesau gyda chymysgedd o wahanol gategorïau o gyfarpar trydanol ac electronig gwastraff o gynhyrchwyr gwahanol yn rheoli’r broses o wahanu’r categorïau a’r gost i’r cynhyrchwyr dan sylw.
Roedd 20% o’r ymatebwyr yn ansicr. Awdurdodau lleol oedd y rhain yn bennaf (78%), a gododd problemau gan gynnwys cymhlethdod posibl y system. Dadleuwyd y byddai system syml, a oedd yn gweithredu’n rhad ac am ddim, yn fwyaf effeithiol.
Cwestiwn 48: A oes amgylchiadau (er enghraifft, ar gyfer mathau penodol o gynnyrch) lle dylai cynhyrchwyr unigol fod yn gyfrifol am gost casglu a thrin y cynhyrchion y maent yn eu rhoi ar y farchnad pan fyddant yn dod yn wastraff?
Dewiswch un o’r opsiynau canlynol:
- Oes
- Nac oes
- Ddim yn siŵr
| Ymateb | Rhif |
|---|---|
| Oes | 54 (66%) |
| Nac oes | 2 (2%) |
| Ddim yn siŵr | 26 (32%) |
Roedd 96% o gynhyrchwyr ac 87.5% o gynlluniau cydymffurfio cynhyrchwyr yn cytuno. At hynny, cytunodd 100% o ddosbarthwyr a 100% o gwmnïau rheoli gwastraff hefyd.
Cwestiwn 49: Rhowch dystiolaeth i gefnogi eich ateb i gwestiwn 48.
Roedd enghreifftiau a roddwyd gan ymatebwyr ar draws y categorïau uchod a ddylai fod y tu allan i’r rhwymedigaeth yn cynnwys cynhyrchion a gyflenwir drwy fodelau busnes cylchol, sy’n cael eu dychwelyd at y cynhyrchydd i’w hatgyweirio, eu hailweithio neu eu hailweithgynhyrchu. Cyfeiriwyd at fodelau dolen gaeedig yn y sector TG fel enghraifft. Roedd enghreifftiau eraill yn cynnwys cyfarpar trydanol ac electronig trwm uwchlaw trothwy pwysau penodol y byddai system gyfrifoldeb gyfunol ar ei gyfer yn dod â dyraniad cost annheg ar draws cynhyrchwyr mewn categori penodol o gyfarpar.
Cwestiwn 50: A ydych yn cytuno y byddai system lle’r oedd cynhyrchwyr yn ariannu cost casglu gan y defnyddiwr busnes, gyda gohebiaeth ddigonol i gefnogi hynny, yn ddigon i ysgogi lefelau uwch o gyfarpar trydanol ac electronig gwastraff busnesau i mewn i’r system?
Dewiswch un o’r opsiynau canlynol:
- Cytuno
- Anghytuno
- Ddim yn siŵr
| Ymateb | Rhif |
|---|---|
| Cytuno | 64 (72%) |
| Anghytuno | 10 (11%) |
| Ddim yn siŵr | 15 (17%) |
Roedd 100% o gynhyrchwyr ac 78% o gynlluniau cydymffurfio cynhyrchwyr yn cytuno.
Cwestiwn 51: Rhowch dystiolaeth i gefnogi eich ateb i gwestiwn 50.
Fel tystiolaeth, dyfynnwyd arolwg Recolight a ganfu, lle cynigir casgliad gwastraff wedi’i ariannu i ddefnyddwyr busnes, fod hyn yn arwain at gyfraddau casglu sylweddol uwch. Dadleuwyd hefyd mai’r ffordd orau o reoli cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff trwm yw gan y defnyddiwr busnes terfynol, o ystyried bod gan gyfarpar o’r fath werth materol fel arfer.
At hynny, roedd 75% o ymatebwyr llywodraeth leol yn cytuno. Y rhesymau allweddol a roddwyd oedd nad yw’r system B2B bresennol yn hawdd ei defnyddio nac yn hawdd i fusnesau gael mynediad iddi, gan arwain at dipio anghyfreithlon. Byddai system gasglu wedi’i hariannu gan gynhyrchydd yn uniongyrchol o’r busnes terfynol yn ateb delfrydol er mwyn sicrhau bod cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff busnesau’n cael ei yrru i mewn i’r system a’i drin yn briodol.
Cwestiwn 52: A oes unrhyw amgylchiadau lle na fyddai’n briodol efallai i gynhyrchwyr ariannu casgliadau gan fusnesau?
Dewiswch un o’r opsiynau canlynol:
- Oes
- Nac oes
- Ddim yn siŵr
| Ymateb | Rhif |
|---|---|
| Oes | 48 (55%) |
| Nac oes | 22 (25%) |
| Ddim yn siŵr | 18 (20%) |
Cwestiwn 53: Rhowch unrhyw dystiolaeth i gefnogi eich ateb i gwestiwn 52.
Atebodd 96% o gynhyrchwyr electroneg yn gadarnhaol i gwestiwn 52, gan grybwyll cyfarpar trydanol ac electronig trwm dros 100kg, gan fod hyn fel arfer â gwerth sgrap cynhenid neu y bydd angen trefniadau cludo penodol arno, neu y bydd yn destun gweithgareddau ailddefnyddio neu atgyweirio. Dadleuwyd y dylai cyfarpar trydanol ac electronig trwm fod yn destun cyfrifoldeb cynhyrchwyr unigol yn lle hynny, er mwyn atal cynhyrchwyr rhag ysgwyddo cyfran anghymesur o gostau’r farchnad.
Roedd amgylchiadau eraill yn cynnwys casglu llai o gyfarpar trydanol ac electronig B2B er mwyn sicrhau bod casgliadau o fudd amgylcheddol ac economaidd. Amlygodd ymatebwyr eraill hirhoedledd rhywfaint o gyfarpar trydanol ac electronig B2B sy’n ei gwneud yn anodd i rai cynhyrchwyr.
Atebodd chwarter yr ymatebwyr na, ond ni roddwyd sylwadau na barn arwyddocaol i gefnogi hyn.
Cwestiwn 54: A ydych yn cytuno neu’n anghytuno y dylid gwahardd cynhyrchwyr a dosbarthwyr rhag anfon eitemau cyfan o gyfarpar trydanol (fel stoc dros ben) i safleoedd tirlenwi neu losgi?
Dewiswch un o’r opsiynau canlynol:
- Cytuno
- Anghytuno
- Ddim yn siŵr
| Ymateb | Rhif |
|---|---|
| Cytuno | 104 (99%) |
| Anghytuno | 0 (0%) |
| Ddim yn siŵr | 1 (1%) |
Roedd cefnogaeth unfrydol bron i’r cynnig hwn gan bob categori o ymatebwyr.
Cwestiwn 55: Rhowch dystiolaeth i gefnogi eich ateb i gwestiwn 54.
Dywedodd llawer o’r ymatebwyr fod anfon stoc dros ben i safleoedd tirlenwi neu losgi yn gwrth-ddweud amcanion yr hierarchaeth wastraff a’r economi gylchol. Teimlwyd y dylid blaenoriaethu stoc heb ei werthu ar gyfer ei ailwerthu, ei ailddefnyddio neu ei roi. Nododd rhai o’r ymatebwyr efallai y bydd angen gwneud eithriadau pan fydd y cynnyrch yn peri risg i iechyd a diogelwch neu risg gemegol.
Cwestiwn 56: Pe bai gwaharddiad yn cael ei roi ar waith, a ydych yn rhagweld unrhyw ganlyniadau anfwriadol o ailgyfeirio stoc drydanol nad oes ei hangen i unrhyw un o’r llwybrau canlynol?
Dewiswch un o’r opsiynau canlynol:
- Ailwerthu
- Atgyweirio neu adnewyddu
- Ailddefnyddio
- Ailgylchu
| Ymateb | Rhif |
|---|---|
| Ailwerthu | 52% |
| Atgyweirio neu adnewyddu | 33% |
| Ailddefnyddio | 48% |
| Ailgylchu | 45% |
Atebodd 33 o ymatebwyr y cwestiwn. Dewisodd rhai ymatebwyr ddewis nifer o atebion.
Cwestiwn 57: Rhowch dystiolaeth i gefnogi eich ateb i gwestiwn 56.
Teimlai 100% o gynhyrchwyr electronig y gallai gwaharddiad effeithio ar ailwerthu, gan y gallai fod problemau gydag eitemau sy’n ymwneud â diogelwch a gwarantau. Dadleuwyd bod diogelu brandiau yn arwain at ddinistrio cynnyrch ond na ddylai hyn arwain at dirlenwi neu losgi. Yn lle hynny, dadleuwyd bod angen cyfathrebu er mwyn caniatáu i gynhyrchwyr gael mynediad at opsiwn cynaliadwy ac wedi’i ailgylchu ar gyfer diogelu brandiau.
Cwestiwn 58: Beth yw eich safbwyntiau am bolisïau eraill i wella’r system B2B? Rhowch unrhyw dystiolaeth sydd gennych i gefnogi eich ateb.
Awgrymodd rhai o’r ymatebwyr fod rhai rhwystrau y mae angen mynd i’r afael â nhw er mwyn cael system cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff B2B weithredol. Mae hyn yn cynnwys ofnau diwylliannol ynghylch preifatrwydd data a seiberddiogelwch, cadwyni cyflenwi anuniongyrchol, a symud i fwy o fodelau hurio a phrydlesu.
Amlygodd eraill y ffaith bod cwmpasu defnydd deuol a chyfarpar trydanol ac electronig B2B yn arwain at drin rhywfaint o gyfarpar trydanol ac electronig fel cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff cartref pan fo’n annhebygol iawn o fynd i mewn i’r ffrwd gwastraff cartref, megis unedau aerdymheru mawr. Awgrymwyd felly y dylid rhoi’r gorau i ddefnydd deuol a dylai’r diffiniad o B2B a B2C ganolbwyntio ar sut mae cyfarpar trydanol ac electronig yn cael ei werthu neu’n codi. Awgrymodd ymatebwyr eraill y gallai targedau penodol B2B ysgogi perfformiad.
Pennod 6: gwella safonau trin
Roedd y bennod hon yn ceisio barn a thystiolaeth ar fesurau sydd â’r nod o wella safonau trin ar gyfer cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff, gan gynnwys adolygu’r targedau ailgylchu ac adennill presennol, darparu gwell gwybodaeth i weithredwyr trin cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff, a ffyrdd o adennill mwynau mwy allweddol.
Cwestiwn 59: A ydych yn cytuno neu’n anghytuno y dylid adolygu’r cyfraddau adfer ac ailgylchu ar gyfer cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff i sicrhau bod y targedau hynny’n parhau’n ddigon heriol ac yn gyraeddadwy?
Dewiswch un o’r opsiynau canlynol:
- Cytuno
- Anghytuno
- Ddim yn siŵr
| Ymateb | Rhif |
|---|---|
| Cytuno | 89 (98%) |
| Anghytuno | 2 (2%) |
Cwestiwn 60: Rhowch fanylion y ffynonellau tystiolaeth a ddefnyddiwyd i gefnogi eich ateb a thystiolaeth ynghylch i ba raddau y cyrhaeddir ac y rhagorir ar y targedau presennol.
Roedd cefnogaeth unfrydol bron i adolygu’r targedau ailgylchu ac adfer presennol ar gyfer cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff. Nodwyd nad oedd y rhain wedi’u diweddaru’n sylweddol ers 2006 a bod newidiadau o ran trin cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff (er enghraifft o lygryddion organig parhaus (POPs) mewn cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff), ac y gallai datblygiadau mewn prosesau trin a thechnoleg olygu y gallai’r targedau presennol fod yn rhy anodd neu’n rhy isel yn dibynnu ar y categori.
Cwestiwn 61: A ydych yn cytuno neu’n anghytuno y dylai fod yn ofynnol i Gyfleusterau Trin Awdurdodedig Cymeradwy adrodd yn flynyddol ar i ba raddau y maent wedi cyrraedd y targedau ailgylchu ac adfer hynny, ac y dylai archwiliad annibynnol ategu eu hadroddiad?
Dewiswch un o’r opsiynau canlynol:
- Cytuno
- Anghytuno
- Ddim yn siŵr
| Ymateb | Rhif |
|---|---|
| Cytuno | 77 (91%) |
| Anghytuno | 4 (4.5%) |
| Ddim yn siŵr | 4 (4.5%) |
Cwestiwn 62: Rhowch unrhyw dystiolaeth i gefnogi eich ateb i gwestiwn 61.
Cwestiwn 63: Rhowch dystiolaeth o gostau tebygol adrodd ac archwilio cyfraddau ailgylchu ac adfer annibynnol.
Roedd y rhan fwyaf o ymatebwyr, ar draws categorïau, yn gryf o blaid mesurau o’r fath i gynyddu tryloywder a hyder rhanddeiliaid mewn cyfleusterau trin awdurdodedig cymeradwy. Roedd y sector trin hefyd yn cefnogi adrodd blynyddol (67%) er nad mor gryf. Roedd traean o’r cyfleusterau trin awdurdodedig yn anghytuno gan awgrymu y byddai gofyn am archwiliadau annibynnol yn ychwanegu costau sylweddol, anghyfiawn, at gyfleusterau trin awdurdodedig. Maent hefyd yn nodi y byddai archwiliadau’n amharu’n ormodol ar weithrediad y cyfleusterau, ac yn ychwanegol at archwiliadau a wneir gan reoleiddwyr a’u cwsmeriaid.
Amcangyfrifwyd y byddai archwiliad annibynnol yn costio tua £5,000 fesul archwiliad.
Cwestiwn 64: A ydych yn cytuno neu’n anghytuno y byddai cyflwyno targedau adfer unigol ar gyfer deunyddiau penodol, gan gynnwys mwynau allweddol, yn arwain at adfer y deunyddiau hynny a’r galw amdanynt, gan gyfrannu at uchelgeisiau Sero Net a’r Economi Gylchol, a chefnogi diogelwch cyflenwad deunyddiau penodol ar yr un pryd?
Dewiswch un o’r opsiynau canlynol:
- Cytuno
- Anghytuno
- Ddim yn siŵr
| Ymateb | Rhif |
|---|---|
| Cytuno | 63 (70%) |
| Anghytuno | 14 (16%) |
| Ddim yn siŵr | 13 (14%) |
Cwestiwn 65: Rhowch unrhyw dystiolaeth i gefnogi eich ateb i gwestiwn 64.
Yn gyffredinol, cytunodd cynhyrchwyr electronig y byddai targedau unigol yn ddefnyddiol. Fodd bynnag, amlygodd pob un nad oes sylfaen dystiolaeth ddigon cryf eto, y byddai angen ei datblygu cyn y gellid gosod unrhyw dargedau adfer deunydd defnyddiol.
Roedd un corff masnach yn anghytuno, gan ddadlau na fyddai targedau’n ysgogi newidiadau perfformiad oherwydd cyfyngiadau mewn seilwaith ac oherwydd bod cynhyrchion electroneg wedi’u cynllunio ar gyfer marchnadoedd byd-eang, nid y DU yn unig.
Amlygodd y cwmnïau rheoli gwastraff a’r cyfleusterau trin awdurdodedig cymeradwy a oedd yn anghytuno nad ydym yn gwybod union ddadansoddiad mwynau na ddeunyddiau unigol mewn cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff sy’n cyrraedd mewn swmp i’w prosesu. Nododd un bod rhywfaint o ddeunydd sy’n deillio o gyfarpar trydanol ac electronig gwastraff yn cael ei brosesu ymlaen llaw mewn purfeydd tramor, a fyddai y tu allan i gylch gwaith rheoleiddwyr. Awgrymwyd bod y llywodraeth yn creu targed cyffredinol ar gyfer adfer mwynau allweddol, yn hytrach na thargedau penodol ar gyfer cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff, yn unol â dull yr UE.
Nododd eraill fod y farchnad ar gyfer deunyddiau allweddol wedi’u hailgylchu yn anaeddfed iawn, felly byddai angen eglurder ynghylch pa ddeunyddiau y gellir eu targedu’n realistig yn y DU. Nodwyd hefyd y risg y gallai targedau unigol arwain at ailgylchu cyfarpar, pan fyddai modd ei ailddefnyddio.
Cwestiwn 66: Os ydych yn cytuno â chwestiwn 64: a fyddech yn cefnogi cyflwyno adroddiadau ar ddeunyddiau penodol i ffurfio sylfaen dystiolaeth ddefnyddiol cyn gosod targedau yn y dyfodol?
Dewiswch un o’r opsiynau canlynol:
- Cytuno
- Anghytuno
- Ddim yn siŵr
| Ymateb | Rhif |
|---|---|
| Cytuno | 36 (51%) |
| Anghytuno | 6 (8%) |
| Ddim yn siŵr | 29 (41%) |
Cwestiwn 67: Os ateboch ‘cytuno’ i gwestiwn 66, a ddylai’r targedau hyn fod yn orfodol neu beidio?
- Gorfodol
- Ddim yn orfodol
| Ymateb | Rhif |
|---|---|
| Gorfodol | 29 (52%) |
| Ddim yn orfodol | 27 (48%) |
Cwestiwn 68: Mae angen cyfleusterau trin arnom i ddangos bod cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff yn cael ei reoli’n gadarn, gan gynnwys tynnu deunydd peryglus penodedig a llygryddion organig parhaus. A oes unrhyw sylweddau a chydrannau eraill y dylid eu hychwanegu at y rhestr gyfyngedig? Rhowch dystiolaeth i gefnogi eich ateb.
Ni awgrymodd y rhan fwyaf o’r ymatebwyr unrhyw sylweddau na chydrannau eraill y dylid eu cyfyngu. Fodd bynnag, cododd y rhan fwyaf o gwmnïau rheoli gwastraff a chyfleusterau trin awdurdodedig cymeradwy sylweddau perfflworoalcyl a pholyfflworoalcyl (PFAS) fel pryder ac yn her benodol i gyfleusterau trin. Awgrymodd un perfflworooctan sylffonad PFOS. Awgrymodd un corff masnach perthnasol y dylid adolygu’r sylweddau sy’n peri pryder mawr iawn (SVHCs) o dan REACH a nododd atalyddion fflamau wedi’u brominadu fel pryder ychwanegol.
Cwestiwn 69: Yn eich barn chi, beth yw’r prif rwystrau i wella’r broses o adfer deunyddiau yn well wrth drin cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff?
Dewiswch un o’r opsiynau canlynol:
- Rhwystr gwybodaeth
- Rhwystr technolegol
- Arall
| Ymateb | Rhif |
|---|---|
| Rhwystr gwybodaeth | 2 (3%) |
| Rhwystr technolegol | 37 (51%) |
| Arall | 33 (46%) |
Cwestiwn 70: Os ateboch ‘arall’ i gwestiwn 69, nodwch beth fyddai hynny.
Dywedodd nifer o ymatebwyr fod rhwystrau gwybodaeth a thechnolegol. Soniodd eraill am reoleiddio a gorfodi anghyson. Cyfeiriwyd hefyd at ddyluniad cynnyrch, hwylustod datgymalu a phrosesau ailgylchu cyfredol ynghyd â’r ffocws ar adennill deunyddiau gwerth uwch yn hytrach na gwerth is.
Cwestiwn 71: Pa wybodaeth ydych chi’n meddwl y dylai fod yn ofynnol i gyflenwyr cynnyrch ei darparu i helpu gweithredwyr trin gwastraff i gynyddu’r broses o adfer deunyddiau neu gydrannau penodol sydd i’w gweld yn aml mewn cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff?
Awgrymodd rhai ymatebwyr na ddylai fod angen unrhyw wybodaeth ychwanegol. Roedd hyn yn bennaf oherwydd bod deunydd cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff yn cael ei ailgylchu ar raddfa fawr, felly nid yw’n bosibl gwirio gwybodaeth unigol ar gyfer pob cynnyrch. Y peth hanfodol ar gyfer casgliadau yw ei bod yn amlwg pa gydrannau peryglus sydd wedi’u cynnwys, yn ogystal ag a oes batri y tu mewn i’r cynnyrch.