Llai o bapur, data gwell, trosglwyddo gwybodaeth yn gyflymach – sut mae system ddigidol y tribiwnlysoedd yn gwella’r broses apelio
Mae’r tribiwnlys Nawdd Cymdeithasol a Chynnal Plant (SSCS) yn ymdrin ag apeliadau pan fydd pobl yn anghytuno â phenderfyniadau am eu budd-daliadau neu gynhaliaeth plant, a wneir gan yr Adran Gwaith a Phensiynau (DWP) neu Gyllid a Thollau EF (HMRC).
Mae’r tribiwnlys yn ei gwneud yn haws i bobl apelio yn erbyn penderfyniadau am 24 o wahanol fathau o fudd-daliadau, gan gynnwys:
- Credyd Cynhwysol
- Taliad Annibyniaeth Personol
- Lwfans Cyflogaeth a Chymorth
- Lwfans Byw i’r Anabl
- Lwfans Gweini
- Lwfans Gofalwr
- Cynhaliaeth Plant
Bwriad y budd-daliadau hyn yw helpu pobl a all fod:
- angen cymorth ariannol yn ystod cyfnod anodd
- ag anableddau neu gyflyrau iechyd
- yn chwilio am waith
- angen cymorth gyda threfniadau cynnal plant
Cyn 2016, gwnaed popeth ar bapur. Roedd hyn yn golygu:
- roedd yn rhaid i staff a barnwyr drin dwsinau o ddogfennau â llaw
- costau uchel ar gyfer llungopïo a phostio dogfennau
- risg o gamgymeriadau dynol wrth fewnbynnu data
- effaith amgylcheddol sylweddol o ddefnyddio papur a’i gludo
- ychydig iawn o hyblygrwydd i apelyddion olrhain neu ryngweithio ag apeliadau
Roedd cyfle ac angen amlwg i gynnig y gallu i bobl wneud a rheoli eu hapeliadau ar-lein er mwyn arbed amser ar rai camau, cynyddu cysondeb a hyblygrwydd, a lleihau’r gost ariannol i’r trethdalwr.
Manteision y gwasanaeth digidol
Y llynedd gwnaethpwyd dros 113,000 o apeliadau gan bobl sy’n defnyddio ein system ddigidol, sy’n golygu:
- gallai apelyddion olrhain cynnydd eu hachos eu hunain ar-lein ar unrhyw adeg o’r dydd neu’r nos
- trosglwyddwyd gwybodaeth rhwng adrannau’r llywodraeth mewn eiliadau yn hytrach na dyddiau
- roedd llai o gyfleoedd ar gyfer gwallau oherwydd nid oedd angen mewnbynnu data â llaw sawl gwaith
- lleihawyd y gost ariannol ac amgylcheddol i’r trethdalwr sy’n gysylltiedig â defnyddio a chludo ffurflenni papur
Ein trawsnewidiad digidol
Ers 2016, rydym wedi trawsnewid y gwasanaeth drwy nifer o welliannau digidol sylweddol.
Ar adegau, bu’n rhaid i ni ymateb i newidiadau ehangach i newid y weledigaeth wreiddiol ar gyfer moderneiddio’r gwasanaeth, yn enwedig gan fod bwriad i symud rhai mathau o fudd-daliadau o dan Gredyd Cynhwysol gan DWP. Ond ar bob cam, mae adborth gan y bobl sy’n profi ac yn defnyddio’r gwasanaeth wedi bod yn hanfodol i oresgyn heriau a chael newidiadau newydd yn iawn cyn i ni eu cyflwyno’n llawn.
Cyflwyno eich apêl
Drwy gyflwyno ein porth ar-lein ar GOV.UK gall apelyddion (yr unigolion sy’n gwneud yr apêl) apelio’n ddigidol yn erbyn penderfyniad budd-daliadau. Mae gwelliannau eraill yn cynnwys:
- y gallu i uwchlwytho tystiolaeth ategol yn ddigidol
- creu achosion yn awtomatig, gan leihau mewnbynnu data gan staff yn sylweddol
- mae hysbysiadau cyflymach, clir yn cyrraedd adrannau sy’n gwneud penderfyniadau ar unwaith
Mae apeliadau bellach yn cyrraedd DWP o fewn eiliadau (roedd yn cymryd wythnos yn flaenorol).
Rheoli eich apêl
Gall apelyddion nawr danysgrifio i olrhain cynnydd eu hapêl ar-lein. Mae hyn yn eu galluogi i wneud y canlynol:
- cael diweddariadau ar ffurf neges testun ac e-bost yn uniongyrchol, heb fod angen mynd ar eu trywydd
- uwchlwytho tystiolaeth ychwanegol unrhyw bryd
- gwirio statws eu hachos yn fwy cyfleus
Prosesu Digidol
Mae diwygio wedi cyflwyno’r gallu i ddod â cheisiadau papur i mewn i’r broses ddigidol – ac elwa ohoni.
Mae ceisiadau papur ffurflenni apêl newydd ac unrhyw dystiolaeth ategol bellach yn cael eu sganio gan greu cofnod achos digidol. Rydym hefyd wedi ehangu ein system argraffu ddigidol sy’n golygu bod cyfathrebiadau papur mor effeithlon â phosibl.
Trwy hyn, mae dros 80% o achosion bellach yn cael eu trin yn ddigidol o’r dechrau i’r diwedd. Rhwng 2019 a 2024 rydym wedi arbed tua 7.7 miliwn o ddalenni o bapur drwy wneud ceisiadau’n ddigidol, yn hytrach nag ar bapur. Ac o ystyried faint o ddogfennaeth ategol sydd ei hangen ar aelodau panelau ac asiantaethau ymhellach yn ystod y broses, rydym yn amcangyfrif ein bod wedi arbed yr hyn sy’n cyfateb i 18.5 miliwn o dudalennau o bapur drwy wneud gwybodaeth yn ddigidol yn y flwyddyn ariannol a ddaeth i ben yn 2024 yn unig.
Rhannu gwybodaeth yn well
Drwy greu system ddigidol, rydym wedi gwella’n sylweddol y ffordd y caiff gwybodaeth ei rhannu rhwng y partïon sy’n ymwneud ag apêl.
- mae tystiolaeth yn cael ei rhannu’n ddidrafferth ac yn gyflym rhwng pob parti
- mae bwndeli digidol ar gyfer aelodau tribiwnlysoedd yn gliriach ac yn fwy hygyrch
- mae system amserlennu achosion integredig o’r enw ‘List Assist’ yn cael ei threialu gyda’r bwriad o gyflawni’n genedlaethol i wneud y defnydd mwyaf effeithlon o amser y tribiwnlysoedd
- mae un llwybr cyswllt drwy ein Canolfannau Gwasanaethau’r Llysoedd a’r Tribiwnlysoedd yn galluogi gwasanaeth cyson drwy fformat dewisol yr apelydd
Mae’r system ddigidol hefyd yn rhoi’r data sydd ei angen arnom i ni i sicrhau bod pobl yn gallu cael mynediad at gyfiawnder pwy bynnag ydyn nhw. Gallwn bellach ddadansoddi a yw canlyniad achos yn wahanol yn dibynnu ar nodweddion penodol yr apelydd, megis eu hiaith, crefydd, ethnigrwydd, cyfeiriadedd rhywiol neu ryw. Nododd ein adroddiad mynediad at gyfiawnder yn 2023 ar y gwasanaeth Nawdd Cymdeithasol a Chynnal Plant (SSCS) diwygiedig nad oedd unrhyw wahaniaeth yn y canlyniad yn seiliedig ar y rhain.
Mae’r canlyniadau’n dangos bod y system ar-lein yn gweithio’n dda:
- mae 83% o bobl bellach yn dewis defnyddio’r gwasanaeth ar-lein, o gymharu â llai na thraean yn 2019
- mae bron i 9 o bob 10 defnyddiwr yn dweud bod y gwasanaeth yn ‘dda’ neu’n ‘dda iawn’
- helpodd dros 113,000 o bobl a’u teuluoedd mewn un flwyddyn
Mae adborth defnyddwyr yn dangos sut mae’r gwasanaeth wedi gwella:
Gwasanaeth cynorthwyol gwych a hawdd. Diolch am wneud popeth mor hawdd i bob un ohonom.
Gwasanaeth ardderchog ar gyfer cael yr wybodaeth ddiweddaraf am apeliadau.
Mae’r wefan wedi’i harddangos yn dda ac mae’r cyfarwyddiadau arni yn eich helpu i lywio trwy’r system mewn modd hawdd.
Stori Jane
Pan oedd angen i mi apelio yn erbyn fy mhenderfyniad Taliad Annibyniaeth Personol, roedd y system ar-lein newydd yn llawer haws i mi na’r hen broses bapur. Yn lle argraffu ffurflenni a phostio tystiolaeth, cyflwynais bopeth drwy GOV.UK mewn un tro.
Roeddwn yn gallu olrhain cynnydd fy achos unrhyw bryd ac uwchlwytho tystiolaeth feddygol ychwanegol pan oedd angen. Roedd cael diweddariadau ar ffurf neges testun yn golygu nad oedd yn rhaid i mi ddal i ffonio i wirio beth oedd yn digwydd.
Trwy’r nodwedd newydd ‘Rheoli Eich Apêl’, roeddwn i’n gallu gweld yn union beth oedd yn digwydd gyda fy achos. Pan ddes o hyd i dystiolaeth feddygol ychwanegol, fe wnes i ei huwchlwytho’n hawdd drwy’r porth yn hytrach na’i phostio.
Roedd y system ddigidol yn golygu bod fy nhystiolaeth ar gael ar unwaith i bob parti dan sylw. Roedd y broses gyfan yn llai o straen ac yn fwy tryloyw nag yr oeddwn yn ei ddisgwyl.
Cydweithio
Rydym yn gweithio’n agos gyda:
- DWP a CThEF i ddatblygu’r gwasanaeth
- apelyddion drwy ymchwil defnyddwyr
- grwpiau cynrychioliadol hawliau lles i helpu i gael gwybodaeth i apelwyr
- Canolfannau Gwasanaethau’r Llysoedd a’r Tribiwnlysoedd, Canolfannau Prosesu Rhanbarthol a Chanolfannau Busnes Cenedlaethol i gefnogi ein defnyddwyr yn y ffordd orau
- y farnwriaeth fel partner hanfodol ar bob lefel
Cael cymorth
Gwyddom nad yw pawb yn ei chael yn hawdd defnyddio gwasanaethau ar-lein. Dyna pam yr ydym yn gwneud y canlynol:
- parhau i dderbyn ceisiadau papur
- darparu gwasanaeth cymorth digidol am ddim ledled Cymru, Lloegr a’r Alban
- mae gennym wasanaeth ffôn benodedig trwy ein Canolfan Gwasanaethau’r Llysoedd a’r Tribiwnlysoedd i helpu gydag ymholiadau ac rydym hefyd yn cynnig opsiynau sgwrsio dros y we
Rhwng Mehefin 2022 a Mai 2024, gwnaethom ddarparu 7,245 o sesiynau cymorth am ddim i helpu pobl i ddefnyddio gwasanaethau GLlTEF – roedd 93% o’r rhain yn cefnogi apelyddion SSCS.
Cynlluniau ar gyfer y dyfodol
Rydym yn parhau i wella’r gwasanaeth ar gyfer y bobl sydd angen ei ddefnyddio. Mae ein cynlluniau yn cynnwys:
- gwneud offer ar-lein hyd yn oed yn haws eu defnyddio
- cyflwyno ein system amserlennu ‘ListAssist’ ledled y wlad yn 2025
- cyflwyno swyddogaeth i helpu barnwyr a staff i reoli tasgau yn fwy effeithlon, a datblygu achosion yn fwyaf effeithiol
- gwella darpariaeth gwasanaeth yn seiliedig ar adborth defnyddwyr
Cael yr wybodaeth ddiweddaraf
Ar gyfer cael y canllawiau diweddaraf ar apelio yn erbyn penderfyniad budd-daliadau, ewch i: Apelio yn erbyn penderfyniad budd-daliadau: Trosolwg - GOV.UK.
Cewch yr wybodaeth ddiweddaraf am newyddion a gwybodaeth y Tribiwnlysoedd drwy danysgrifio i’n e-hysbysiadau a’n cylchlythyrau.