Datganiad i'r wasg

Mae’r DU yn ymgynghori ar gynigion i roi eglurder i’r diwydiannau creadigol a datblygwyr DA (AI) ynghylch cyfreithiau hawlfraint

Mae’r ymgynghoriad hwn yn ceisio barn ar sut y gall y llywodraeth sicrhau bod fframwaith cyfreithiol y DU ar gyfer DA a hawlfraint yn cefnogi diwydiannau creadigol y DU a’r sector DA gyda’i gilydd.

• Gan: Intellectual Property Office, Department for Science, Innovation and Technology and Department for Culture, Media and Sport
• Cyhoeddwyd: 17 Rhagfyr 2024
• Diweddarwyd ddiwethaf: 20 Chwefror 2025 — Gweld pob diweddariad

• mae cynigion newydd yn ceisio dod â sicrwydd cyfreithiol i’r sectorau creadigol a ddeallusrwydd artiffisial ynghylch sut y defnyddir deunyddiau a ddiogelir gan hawlfraint mewn hyfforddiant model, cefnogi arloesedd a hybu twf yn y ddau sector sy’n hanfodol i’n Cynllun ar gyfer Newid
• nod pecyn cytbwys o gynigion yw rhoi mwy o reolaeth i grewyr dros sut mae datblygwyr DA yn defnyddio eu deunydd, a gwella eu gallu i gael eu talu am ei ddefnyddio
• bydd y cynigion hefyd yn ceisio mwy o dryloywder gan gwmnïau DA ynghylch y data a ddefnyddir i hyfforddi modelau DA ochr yn ochr â sut y caiff cynnwys a gynhyrchir gan DA ei labelu
• bydd gan ddatblygwyr DA fynediad eang at ddeunydd i hyfforddi modelau sy’n arwain y byd yn y DU, a byddai sicrwydd cyfreithiol yn hybu mabwysiadu DA ar draws yr economi

Mae’r DU heddiw wedi lansio ymgynghoriad ar gynlluniau i roi sicrwydd i’r diwydiannau creadigol a datblygwyr DA ar sut y gellir defnyddio hawlfraint i hyfforddi modelau DA. Gan gefnogi Cynllun ar gyfer Newid Llywodraeth y DU, bydd y symudiad yn helpu i ysgogi twf ar draws y ddau sector drwy sicrhau amddiffyniad a thaliad i ddeiliaid hawliau a chefnogi datblygwyr DA i arloesi’n gyfrifol.

Mae’r ddau sector yn ganolog i Strategaeth Ddiwydiannol y Llywodraeth, a nod y cynigion hyn yw creu llwybr newydd ymlaen a fydd yn caniatáu i’r ddau ffynnu ac ysgogi twf. Mae meysydd allweddol yr ymgynghoriad yn cynnwys hybu ymddiriedaeth a thryloywder rhwng y sectorau, fel bod gan ddeiliaid hawl ddealltwriaeth well o sut mae datblygwyr DA yn defnyddio eu deunydd a sut y cafwyd hyd iddo.

Mae’r ymgynghoriad hefyd yn archwilio sut y gall crewyr drwyddedu a chael eu talu am ddefnyddio eu deunydd, a sut y gellir cryfhau mynediad eang at ddata o ansawdd uchel ar gyfer datblygwr DA er mwyn galluogi arloesi ar draws y sector DA yn y DU.

Bydd y cynigion hyn yn helpu datgloi potensial llawn y sector DA a’r diwydiannau creadigol i ysgogi arloesedd, buddsoddiad a ffyniant ledled y wlad, gan yrru cenhadaeth llywodraeth y DU ymlaen i sicrhau’r twf cynaliadwy uchaf yn yr G7 o dan ei Chynllun ar gyfer Newid.

Ar hyn o bryd mae ansicrwydd ynghylch sut mae cyfraith hawlfraint yn berthnasol i DA yn atal y ddau sector rhag cyrraedd eu llawn botensial. Gall ei gwneud hi’n anodd i grewyr reoli neu geisio taliad am ddefnyddio ei gwaith, ac mae’n creu risgiau cyfreithiol i gwmnïau DA, gan rwystro buddsoddiad DA, arloesi a mabwysiadu. Ar ôl i ymdrechion blaenorol i gytuno ar god ymarfer hawlfraint DA gwirfoddol fod yn aflwyddiannus, mae’r llywodraeth hon yn benderfynol o gymryd camau rhagweithiol gyda’n sectorau creadigol a DA i ddarparu datrysiad ymarferol.

I fynd i’r afael â hyn, mae’r ymgynghoriad yn cynnig cyflwyno eithriad i gyfraith hawlfraint ar gyfer hyfforddiant DA at ddibenion masnachol tra’n caniatáu i ddeiliaid hawliau gadw eu hawliau, fel  y gallant reoli’r defnydd o’r cynnwys. Ynghyd â gofynion tryloywder, byddai hyn yn rhoi mwy o sicrwydd a rheolaeth iddynt dros sut y defnyddir eu cynnwys ac yn eu cefnogi i daro bargeinion trwyddedu. Byddai hyn hefyd yn rhoi mwy o sicrwydd i ddatblygwyr DA ynghylch pa ddeunydd y gallant ac na allant ei ddefnyddio a sicrhau mynediad eang i ddeunydd yn y DU.

Cyn y gallai’r mesurau hyn ddod i rym, byddai angen rhagor o waith gyda’r ddau  sector i sicrhau bod unrhyw safonau a gofynion ar gyfer cadw hawliau a thryloywder yn effeithiol, yn hygyrch ac yn cael eu mabwysiadu’n eang. Byddai hyn yn caniatáu ar gyfer defnydd llyfn gan ddatblygwyr DA a deiliaid hawliau fel ei gilydd, gan sicrhau y gall deiliaid hawliau o bob maint gadw eu hawliau a bod unrhyw gyfundrefn yn y dyfodol yn cyflawni ein hamcanion. Byddai’r mesurau hyn yn sylfaenol i effeithiolrwydd unrhyw eithriad, ac ni fyddem yn cyflwyno eithriad hebddynt.

Mae’r ymgynghoriad hefyd yn cynnig gofynion newydd ar gyfer datblygwyr model DA i fod yn fwy tryloyw am eu setiau data hyfforddi enghreifftiol a sut y cânt afael arnynt. Er enghraifft, gallai fod yn ofynnol i ddatblygwyr DA ddarparu rhagor o wybodaeth am ba gynnwys y maent wedi ei ddefnyddio i hyfforddi eu modelau. Byddai hyn yn galluogi deiliaid hawliau i ddeall pryd a sut y defnyddiwyd eu cynnwys wrth hyfforddi DA.

Dywedodd yr Ysgrifennydd Gwladol dros Wyddoniaeth a Thechnoleg, Peter Kyle:   

Mae gan y DU sector diwylliannol hyn gyfoethog ac amrywiol a sector technoleg arloesol sy’n gwthio ffiniau DA. Mae’n amlwg nad yw ein fframwaith DA a hawlfraint presennol yn cefnogi ein diwydiannau creadigol na’n sectorau DA i gystadlu ar y llwyfan byd-eang.

Dyna pam yr ydym yn gosod pecyn cytbwys o gynigion i fynd i’r afael ag ansicrwydd ynghylch sut mae cyfraith hawlfraint yn berthnasol i DdA fel y gallwn ysgogi twf parhaus yn y sector DA a’r diwydiannau creadigol, a fydd yn helpu i gyflawni ein cenhadaeth o’r twf parhaus uchaf yn yr G7 fel rhan o’n Cynllun ar gyfer Newid.

Mae hyn i gyd yn ymwneud â phartneriaeth: cydbwyso amddiffyniadau cryf i grewyr tra’n cael gwared ar rwystrau i arloesi mewn DA; a chydweithio ar draws sectorau’r llywodraeth a diwydiant i gyflawni hyn.

Dywedodd yr Ysgrifennydd Gwladol dros Ddiwylliant, y Cyfryngau a Chwaraeon, Lisa Nandy:   

Mae’r llywodraeth hon yn credu’n gryf y dylai fod gan ein cerddorion, awduron, artistiaid a phobl greadigol eraill y gallu i wybod a rheoli sut y defnyddir eu cynnwys gan gwmnïau DA a gallu ceisio bargeinion trwyddedu a thaliad teg. Bydd cyflawni hyn, a sicrhau sicrwydd cyfreithiol, yn helpu ein sectorau creadigol a DA i dyfu ac arloesi gyda’n gilydd mewn partneriaeth.

Rydym yn sefyll yn gadarn y tu ôl i’n diwydiannau creadigol a chyfryngol o safon fyd-eang sy’n ychwanegu cymaint at ein bywyd diwylliannol ac economaidd. Byddwn yn gweithio gyda nhw a’r sector DA i ddatblygu’r system hawlfraint gliriach hon ar gyfer yr oes ddigidol a sicrhau bod unrhyw system yn ymarferol ac yn hawdd i’w defnyddio ar gyfer busnesau o bob maint.

Mae trwyddedu yn hanfodol fel modd i grewyr sicrhau taliad priodol am eu gwaith, ac mae’r cynigion hyn yn gosod y sylfaen i ddeiliaid hawliau daro bargeinion trwyddedu gyda datblygwyr DA pan fydd hawliau wedi eu cadw. Er enghraifft, gallai ffotograffydd sy’n lanlwytho ei waith i’w flog rhyngrwyd gadw ei hawliau, gyda hyder y bydd ei ddymuniadau’n cael eu parchu ac na fydd  datblygwyr DA yn defnyddio eu delweddau oni bai bod trwydded wedi’i chytuno. Byddai hyn yn cefnogi rheolaeth y diwydiannau creadigol a chyfryngol, a’u gallu i gynhyrchu refeniw o’r defnydd o’u deunydd a rhoi sicrwydd I ddatblygwyr DA am y deunydd y gallant ei gynhyrchu’n gyfreithiol.

Mae’r dull cyfunol hwn wedi’i gynllunio i gryfhau ymddiriedaeth rhwng y ddau sector, sy’n gynyddol gysylltiedig â’i gilydd, gan glirio’r ffordd i ddatblygwyr adeiladu a defnyddio’r genhedlaeth nesaf o gymwysiadau DA yn y DU yn hyderus, mewn ffordd sy’n sicrhau bod gan grewyr dynol a deiliaid hawliau ran gyffredin ym mhotensial trawsnewidiol DA.

Mae’r llywodraeth yn croesawu bargeinion trwyddedu y cytunwyd arnynt eisoes, gan gynnwys gan gwmnïau mawr yn y sectorau cerddoriaeth a chyhoeddi newyddion. Ond mae’n amlwg nad yw llawer mwy o bobl greadigol a deiliaid hawliau wedi gallu gwneud hynny o dan y drefn hawlfraint bresennol. Mae angen mwy o help ar y diwydiannau creadigol, a busnesau o bob maint, i reoli eu cynnwys a sicrhau cytundebau trwyddedu. Mae’r llywodraeth yn benderfynol o’i gwneud yn haws iddynt wneud hyn.

Mae’r ymgynghoriad hefyd yn cydnabod materion sy’n ymwneud ag amddiffyn hawliau personoliaeth yng nghyd-destun atgynyrchiadau digidol, megis efelychiadau dwfn o unigolion, a bydd yn ceisio barn ynghylch a yw’r fframweithiau cyfreithiol presennol yn ddigon cadarn i fynd i’r afael â’r mater.   

Wrth i DA barhau i ddatblygu’n gyflym, rhaid i ymateb y DU esblygu ochr yn ochr ag ef. Mae’r llywodraeth yn croesawu barn yr holl randdeiliaid ar y cynigion hyn ac mae wedi ymrwymo i wneud cynnydd trwy gydweithio â chrewyr, deiliaid hawliau a datblygwyr DA i gyd-ddylunio’r fframwaith hawlfraint a DA cywir ar gyfer y DU, a fydd yn galluogi’r ddau sector i ffynnu.

Nodiadau i olygyddion:

• Bydd yr  ymgynghoriad yn rhedeg am 10 wythnos, gan gau ar 25 Chwefror,  2025

Cyhoeddwyd ar 17 Rhagfyr 2024
Diweddarwyd ddiwethaf ar 20 Chwefror 2025 + show all updates

1. 20 Chwefror 2025

   Added translation

2. 17 Rhagfyr 2024

   First published.