Alcohol mewn cyfarfodydd a digwyddiadau elusennol
Sut i ddilyn y gyfraith os ydych chi'n gwerthu alcohol mewn digwyddiad elusennol, gan gynnwys pan fydd rhaid i chi dalu treth.
Yn berthnasol i England and Gymru
Alcohol mewn digwyddiadau sy’n gysylltiedig â nodau eich elusen
Gallwch werthu alcohol fel lluniaeth mewn digwyddiad neu weithgaredd y mae’ch elusen yn ei redeg sy’n uniongyrchol gysylltiedig â nodau’r elusen, fel gemau chwaraeon amatur neu berfformiadau theatr, ar yr amod:
- bod y digwyddiad yn uniongyrchol gysylltiedig â nodau eich elusen, fel y maent wedi’u nodi yn eich dogfen lywodraethol
- mae’r bar ar agor dim ond oherwydd bod gweithgaredd elusennol yn digwydd
- dim ond gwesteion, cyfranogwyr neu wylwyr yn y digwyddiad sy’n defnyddio’r bar
Efallai y bydd rhaid i chi dalu treth ar yr elw masnachu o werthu alcohol os nad yw’r digwyddiad yn uniongyrchol gysylltiedig â nodau eich elusen. Ond ni fydd rhaid i chi dalu treth ar yr elw rydych chi’n ei wneud pan fyddwch yn gwerthu alcohol yn ystod digwyddiadau elusennol. Er enghraifft, gallai elusen chwaraeon amatur redeg bar i weini cyfranogwyr a gwylwyr yn ystod gêm chwaraeon elusennol.
Gwerthu alcohol i godi arian
Gallwch werthu alcohol i godi arian mewn digwyddiadau, neu mewn ffyrdd eraill sydd heb fod yn uniongyrchol gysylltiedig â nodau eich elusen, ond mae’n bosib y bydd rhaid i chi dalu treth ar yr elw. Er enghraifft, gallai elusen redeg pabell gwrw mewn sioe leol.
Os yw elw eich elusen yn is na’r lefel a osodwyd gan Gyllid a Thollau EM, mae’n bosib y byddwch wedi’ch eithrio rhag talu treth.
Risgiau sy’n gysylltiedig â gwerthu alcohol
Mae’n bosib y bydd gwerthu alcohol yn cael effaith negyddol ar adnoddau neu enw da eich elusen. Er enghraifft, os yw tafarn lleol yn gwrthwynebu neu os yw’ch elusen yn prynu mwy o alcohol nag y gall ei werthu.
Os yw gwerthu alcohol yn creu risg sylweddol i’ch elusen, mae’n rhaid i chi redeg y bar drwy sefydliad ar wahân. Er enghraifft, gallech chi:
- ffurfio clwb annibynnol
- sefydlu cwmni newydd y mae’ch elusen yn berchen arno
- cael cwmni sy’n bod i redeg y bar i chi
Mae’n rhaid i’r berthynas rhwng yr elusen a’r sefydliad ar wahân fod ar sail fasnachol - felly gallai’r sefydliad rentu’r lle i redeg y bar oddi wrth eich elusen. Er enghraifft, gallai elusen sy’n llwyfannu perfformiadau theatrig agor y bar i’r gymuned ehangach os yw’n sefydlu cwmni ar wahân i redeg y bar.
Gall y ffordd hon o weithredu fod yn gymhleth i’w sefydlu. Mae Cyllid a Thollau EM yn rhoi cyngor ar faterion treth i elusennau sydd ag is-gwmnïau masnachu. Ond mae’n bosib y bydd rhaid i chi geisio cyngor cyfreithiol gan gyfreithiwr neu sefydliad arall. Er enghraifft, mae cymorthfeydd LawWorks yn cynnig cyngor cyfreithiol.
Trwyddedau a chaniatâd i werthu alcohol
Mae’n rhaid i chi gael trwydded alcohol gan eich awdurdod lleol i werthu alcohol mewn digwyddiad. Efallai y bydd angen hysbysiad digwyddiad dros dro arnoch chi hefyd.
Edrychwch i weld a oes unrhyw gyfyngiadau ar werthu alcohol yn y canlynol:
- dogfen lywodraethol eich elusen
- y brydles eiddo neu’r gweithredoedd teitl
Mae hefyd yn syniad da i wneud yn siŵr bod:
- nad yw’ch cymdogion a’r gymuned leol yn gwrthwynebu eich cynlluniau
- nid yw cael bar yn atal eich elusen rhag ateb ei nodau eraill, fel rhedeg clwb ieuenctid
Alcohol am ddim mewn digwyddiadau elusennol
Gall eich elusen roi alcohol am ddim mewn digwyddiadau neu gyfarfodydd heb drwydded, ond mae’n rhaid i chi egluro nad yw gwerth yr alcohol wedi’i gynnwys mewn unrhyw bris tocyn neu ffi mynediad.