Sut i brisio ystad at ddiben Treth Etifeddiant a rhoi gwybod am ei gwerth
Gwirio a oes angen i chi anfon manylion llawn am yr ystad
Cyn i chi roi gwybod am werth yr ystad (arian, eiddo a meddiannau’r ymadawedig), gwiriwch a oes angen i chi anfon manylion llawn am yr ystad, fel eich bod yn llenwi’r ffurflenni cywir.
Mae’r wybodaeth y mae angen i chi ei darparu, a sut y gwnewch hyn, yn dibynnu ar nifer o ffactorau, gan gynnwys a yw Treth Etifeddiant yn ddyledus ai peidio.
Mae’n bosibl y bydd yn rhaid i chi dalu cosb ariannol os byddwch yn rhoi gwybodaeth anghywir.
Os yw Treth Etifeddiant yn ddyledus
Bydd angen i chi roi manylion llawn am yr ystad os yw Treth Etifeddiant yn ddyledus.
Gallwch ddefnyddio’r gwiriwr ar-lein i gael gwybod a yw Treth Etifeddiant yn ddyledus.
Dysgwch beth mae angen i chi ei wneud os yw Treth Etifeddiant yn ddyledus.
Pryd i anfon manylion llawn am werth yr ystad, hyd yn oed os nad oes unrhyw dreth yn ddyledus
Bydd angen i chi anfon manylion llawn am yr ystad, hyd yn oed os nad oes unrhyw dreth yn ddyledus, os yw un o’r canlynol yn wir am yr unigolyn a fu farw:
- rhoddodd dros £250,000 i ffwrdd yn ystod y 7 mlynedd cyn iddynt farw
- gwnaeth roddion ac yna parhau i gael budd ohonynt yn ystod y 7 mlynedd cyn iddynt farw
- gadawodd ystad werth mwy na £3 miliwn
- ‘ystyriwyd ei fod yn breswylydd domisil’ yn y DU (yn Saesneg)
- roedd ganddynt asedion tramor a oedd werth mwy na £100,000
- roedd yn byw’n barhaol y tu allan i’r DU pan fu farw, ond roedd wedi byw yn y DU yn flaenorol
- roedd ganddynt bolisi yswiriant bywyd a dalodd arian i rywun heblaw ei briod neu ei bartner sifil, ac roedd ganddo flwydd-dal hefyd
- roedd wedi cynyddu gwerth cyfandaliad o bensiwn personol i’w dalu ar ôl ei farwolaeth, tra oedd salwch angheuol arnynt neu fod ei iechyd yn wael
- roedd wedi cytuno y byddai eiddo a roddwyd i ffwrdd ganddynt yn ystod ei fywyd yn ffurfio rhan o’i ystad, yn hytrach na thalu ffi am asedion yr oedd yn berchen arnynt yn flaenorol (yn Saesneg)
Mae rheolau gwahanol os bu farw’r un igolyn ar neu cyn 31 Rhagfyr 2021 (yn Saesneg).
Os yw’r ystad yn cynnwys ymddiriedolaethau
Bydd angen i chi gwblhau cyfrif llawn os yw un o’r canlynol yn wir am yr ymadawedig:
- gwnaeth roddion a dalwyd i mewn i ymddiriedolaethau
- roedd yn dal asedion a oedd yn werth mwy na £250,000 mewn ymddiriedolaeth
- roedd yn dal mwy nag un ymddiriedolaeth
Bydd angen i chi hefyd gwblhau cyfrif llawn os cafodd asedion a ddelir mewn ymddiriedolaeth eu pasio i briod neu bartner sifil sy’n fyw neu i elusen, ac os mai gwerth yr ymddiriedolaeth oedd:
- £1 filiwn neu fwy
- £250,000 neu fwy, ar ôl didynnu’r swm sy’n cael ei basio i’r priod neu’r partner sifil sy’n fyw neu i elusen
Pryd nad oes angen manylion llawn – ‘ystadau eithriedig’
Nid oes angen i chi roi manylion llawn am werth ystad os yw pob un o’r canlynol yn wir:
- mae’r ystad yn cyfrif fel ‘ystad eithriedig’
- nid oes Treth Etifeddiant i’w thalu
- rydych wedi gwirio nad yw’r un o’r rhesymau o dan ‘Pryd i anfon manylion llawn am werth yr ystad, hyd yn oed os nad oes unrhyw dreth yn ddyledus’ yn berthnasol
Mae’r rhan fwyaf o ystadau’n rhai eithriedig.
Beth sy’n cyfrif fel ystad eithriedig
Mae ystad fel arfer yn ystad eithriedig os yw unrhyw un o’r canlynol yn berthnasol:
- mae gwerth yr ystad o dan y trothwy Treth Etifeddiant cyfredol
- gwerth yr ystad yw £650,000 neu lai, ac mae unrhyw drothwy sydd heb ei ddefnyddio (yn Saesneg) yn cael ei drosglwyddo oddi wrth briod neu bartner sifil a fu farw gyntaf
- gadawodd yr ymadawedig bopeth i briod neu bartner sifil sy’n byw yn y DU neu i elusen gymwys, ac mae’r ystad yn werth llai na £3 miliwn (chwiliwch yn y gofrestr elusennau (yn Saesneg) am elusennau sydd wedi’u cofrestru yn y DU)
- roedd yr ymadawedig yn byw’n barhaol y tu allan i’r DU (‘person sy’n preswylio dramor’) pan fu farw, ac mae gwerth ei asedion yn y DU o dan £150,000
Mae rheolau gwahanol ar gyfer ystadau eithriedig os bu farw’r unigolyn ar neu cyn 31 Rhagfyr 2021 (yn Saesneg).
Yr hyn y mae angen i chi ei wneud nesaf
Mae’r broses y mae angen i chi ei dilyn yn dibynnu a ydych yn delio ag:
- ystad lle mae angen cyfrif llawn
- ystad eithriedig
Delio ag ystad eithriedig
Gallwch roi gwybod am werth ystad eithriedig os ydych yn gwneud cais am brofiant. Gwiriwch a oes angen profiant arnoch, a gwnewch gais amdano, os felly.
Does dim angen i chi roi gwybod am werth ystad eithriedig os nad oes angen profiant arnoch.
Mae ffordd wahanol o roi gwybod am ystad eithriedig os bu farw’r unigolyn ar neu cyn 31 Rhagfyr 2021 (yn Saesneg).
Gwneud cais am brofiant yn yr Alban neu Ogledd Iwerddon
Mae ffordd wahanol o wneud cais am brofiant os oedd yr ymadawedig yn byw yn yr Alban (yn Saesneg) neu’n byw yng Ngogledd Iwerddon (yn Saesneg).
Os oes angen help arnoch gyda phrofiant neu werth ystad
Cysylltwch â Gwasanaeth Llysoedd a Thribiwnlysoedd EF os nad ydych yn sicr a fydd angen profiant arnoch neu os bydd gwerth yr ystad yn newid.
Canolfan Gwasanaethau’r Llysoedd a’r Tribiwnlysoedd
Rhif ffôn: 0300 303 0654
Dydd Llun i ddydd Iau, 09:00 - 17:00, dydd Gwener, 09:00 — 16:30
Ar gau ar wyliau’r banc
Gwybodaeth am gost galwadau
E-bost: ymholiadaucymraeg@justice.gov.uk
Os oes angen help arnoch gyda Threth Etifeddiant
Cysylltwch â Gwasanaeth Cwsmeriaid Cymraeg HMRC os oes gennych gwestiynau ynghylch Treth Etifeddiant.