Treth ar log ar gynilion
Faint o dreth rydych yn ei thalu
Gall y rhan fwyaf o bobl ennill ychydig o log ar eu cynilion heb dalu treth.
Mae’ch lwfansau i ennill llog cyn i chi orfod talu treth arno yn cynnwys:
- eich Lwfans Personol
- cyfradd gychwynnol ar gyfer cynilion
- Lwfans Cynilion Personol
Rydych yn cael y lwfansau hyn bob blwyddyn dreth. Mae faint rydych yn ei gael yn dibynnu ar eich incwm arall. Mae’r flwyddyn dreth yn rhedeg o 6 Ebrill i 5 Ebrill y flwyddyn ganlynol.
Mae’r canllaw hwn hefyd ar gael yn Saesneg.
Lwfans Personol
Gallwch ddefnyddio’ch Lwfans Personol i ennill llog sy’n rhydd o dreth os nad ydych wedi defnyddio’r cwbl ar eich cyflog, eich pensiwn neu ar unrhyw incwm arall.
Cyfradd gychwynnol ar gyfer cynilion
Gallwch hefyd, o bosibl, gael hyd at £5,000 o log sy’n rhydd o dreth. Dyma eich cyfradd gychwynnol ar gyfer cynilion.
Y mwyaf rydych yn eich ennill o incwm arall (er enghraifft, eich cyflog neu bensiwn), y lleiaf y bydd eich cyfradd gychwynnol ar gyfer cynilion.
Os yw eich incwm arall yn £17,570 neu’n fwy
Nid ydych yn gymwys ar gyfer y gyfradd gychwynnol hon ar gyfer cynilion os yw eich incwm arall yn £17,570 neu’n fwy.
Os yw eich incwm arall yn llai na £17,570
Mae eich cyfradd gychwynnol ar gyfer cynilion ar gael hyd at uchafswm o £5,000. Mae pob £1 o incwm arall dros eich Lwfans Personol yn gostwng eich cyfradd gychwynnol ar gyfer cynilion o £1.
Enghraifft
Rydych yn ennill cyflog o £16,000 ac rydych yn cael £200 o log ar eich cynilion.
Eich Lwfans Personol yw £12,570. Caiff ei ddefnyddio gan y £12,570 cyntaf o’ch cyflog.
Mae’r £3,430 sy’n weddill o’ch cyflog (£16,000 llai £12,570) yn gostwng eich cyfradd gychwynnol ar eich cynilion o £3,430.
Eich cyfradd gychwynnol ar y cynilion sy’n weddill yw £1,570 (£5,000 llai £3,430). Mae hyn yn golygu na fydd angen i chi dalu treth ar eich llog o gynilion gwerth £200.
Lwfans Cynilion Personol
Gallwch hefyd, o bosibl, gael hyd at £1,000 o log sy’n rhydd o dreth, yn dibynnu ar eich band Treth Incwm (yn agor tudalen Saesneg). Dyma eich Lwfans Cynilion Personol.
I gyfrifo’ch band treth, ychwanegwch yr holl log rydych wedi’i gael at eich incwm arall.
| Band Treth Incwm | Lwfans Cynilion Personol |
|---|---|
| Cyfradd sylfaenol | £1,000 |
| Cyfradd uwch | £500 |
| Cyfradd ychwanegol | £0 |
Llog a gaiff ei gwmpasu gan eich lwfans
Mae’ch lwfans yn berthnasol i log o’r canlynol:
- cyfrifon banc a chymdeithasau adeiladu
- cyfrifon cynilo ac undeb credyd
- ymddiriedolaethau unedol, ymddiriedolaethau buddsoddi a chwmnïau buddsoddi penagored
- benthyca cymar-i-gymar
- cronfeydd ymddiriedolaeth
- yswiriant diogelu taliadau (PPI)
- bondiau gan gwmnïau neu lywodraeth
- taliadau blwydd-dal bywyd
- rhai contractau yswiriant bywyd
Nid yw cynilion mewn cyfrifon sy’n rhydd o dreth fel Cyfrifon Cynilo Unigol (ISAs) a rhai cyfrifon Cynilion a Buddsoddiadau Cenedlaethol yn cyfrif tuag at eich lwfans.
Mae gwahanol reolau yn berthnasol i dreth ar gynilion tramor (yn agor tudalen Saesneg) a chyfrifon plant (yn agor tudalen Saesneg).
Llog ar gyfrifon ar y cyd
Os oes gennych gyfrif ar y cyd, bydd llog yn cael ei rannu’n gyfartal rhwng deiliaid y cyfrif. Cysylltwch â Chyllid a Thollau EF (CThEF) os ydych o’r farn y dylai gael ei rannu’n wahanol i hynny.
Os ewch dros eich lwfans
Rydych yn talu treth ar unrhyw log dros eich lwfans ar eich cyfradd arferol o Dreth Incwm.
Os ydych yn hunangyflogedig
Os ydych yn llenwi Ffurflen Dreth Hunanasesiad, rhowch wybod am unrhyw log a enillwyd ar gynilion arni.
Mae angen i chi gofrestru ar gyfer Hunanasesiad os yw eich cyflog o gynilion a buddsoddiadau dros £10,000. Gwiriwch a oes angen i chi anfon Ffurflen Dreth os nad ydych yn siŵr.
Os ydych yn gyflogedig neu’n cael pensiwn
Bydd CThEF yn newid eich cod treth er mwyn i chi dalu’r dreth yn awtomatig. Er mwyn penderfynu ar eich cod treth, bydd CThEF yn amcangyfrif faint o log y byddwch yn ei gael ar gyfer y flwyddyn gyfredol drwy edrych ar faint a gawsoch y flwyddyn flaenorol.
Bydd CThEF yn anfon llythyr cyfrifiad treth ac yn rhoi gwybod i chi a oes gennych gordaliad neu dandaliad treth.
Os na chewch lythyr erbyn 31 Mawrth 2025, mae’n rhaid i chi gysylltu â CThEF cyn gynted â phosibl i osgoi cosb.
Os nad ydych yn gyflogedig, yn cael pensiwn neu os nad ydych yn llenwi Ffurflen Dreth Hunanasesiad
Bydd eich banc neu gymdeithas adeiladu yn rhoi gwybod i CThEF faint o log a gawsoch ar ddiwedd y flwyddyn. Bydd CThEF yn rhoi gwybod i chi os oes angen i chi dalu treth a sut i’w thalu.
Os ydych eisoes wedi talu treth ar eich incwm o gynilion
Gallwch adennill y dreth a dalwyd ar eich llog ar gynilion os oedd yn is na’ch lwfans. Mae’n rhaid i chi adennill eich treth o fewn 4 blynedd ar ôl diwedd y flwyddyn dreth berthnasol.
Gallwch hawlio drwy’ch Ffurflen Dreth Hunanasesiad os ydych yn llenwi un. Os na, llenwch ffurflen R40 a’i hanfon at CThEF. Fel arfer, mae’n cymryd 6 wythnos i gael y dreth yn ôl.