Lwfans Cyflogaeth a Chymorth (ESA)
Hawlio ESA os ydych chi'n agosáu at ddiwedd oes
Os ydych chi’n agosáu at ddiwedd oes (er enghraifft, oherwydd salwch sy’n cyfyngu ar fywyd) efallai y gallwch chi gael Lwfans Cymorth Cyflogaeth (ESA) yn gyflymach ac ar gyfradd uwch.
Weithiau gelwir hyn yn ‘reolau arbennig ar gyfer diwedd oes’.
Efallai y gallwch chi gael budd-daliadau eraill os ydych chi’n agosáu at ddiwedd oes.
Cymhwysedd
Rydych chi fel arfer yn gymwys os:
- rydych chi o dan oedran pensiwn y wladwriaeth
- rydych chi wedi gweithio fel gweithiwr neu wedi bod yn hunangyflogedig
- rydych chi wedi talu digon o gyfraniadau Yswiriant Gwladol, fel arfer o fewn y 2 i 3 blynedd ddiwethaf
- mae eich meddyg neu weithiwr meddygol proffesiynol wedi dweud y gallai fod gennych 12 mis neu lai i fyw
Gall fod yn anodd rhagweld pa mor hir y gallai rhywun fyw. Os nad yw gweithiwr meddygol proffesiynol wedi siarad â chi am hyn, gallwch ofyn iddynt o hyd i gefnogi’ch cais o dan y rheolau arbennig ar gyfer diwedd oes.
Ni allwch gael ESA os ydych chi’n hawlio Lwfans Ceisio Gwaith (JSA) neu Dâl Salwch Statudol
Beth fyddwch chi’n ei gael
Fel rheol, cewch y ‘gyfradd asesu’ tra bod eich cais yn cael ei asesu.
Bydd hyn:
- hyd at £71.70 yr wythnos os ydych chi o dan 25 oed
- hyd at £90.50 yr wythnos os ydych chi’n 25 oed neu’n hŷn
Ar ôl i chi gael eich asesu, byddwch chi’n cael hyd at £138.20 yr wythnos. Efallai y byddwch hefyd yn gymwys ar gyfer y premiwm anabledd.
Byddwch yn cael eich taliad ESA bob pythefnos.
Sut i wneud cais
Gofynnwch i weithiwr meddygol proffesiynol am Ffurflen SR1. Byddant naill ai’n ei lenwi ac yn rhoi’r ffurflen i chi neu’n ei hanfon yn uniongyrchol i’r Adran Gwaith a Phensiynau (DWP).
Ffoniwch y llinell gymorth ceisiadau newydd y Ganolfan Byd Gwaith os:
- na allwch wneud cais ar-lein
- rydych chi’n gwneud cais fel penodai ar ran rhywun arall
Llinell gymorth ceisiadau newydd y Ganolfan Byd Gwaith
Ffôn: 0800 328 1744
Ffôn Testun: 0800 328 1344
Relay UK (os na allwch glywed na siarad dros y ffôn): 18001 yna 0800 055 6688
Iaith Arwyddion Prydain (BSL) Gwasanaeth Fideo Relay os ydych chi ar gyfrifiadur - darganfyddwch sut i ddefnyddio’r gwasanaeth ar ffôn symudol neu lechen
Ffôn Iaith Saesneg: 0800 055 6688
Dydd Llun i ddydd Gwener, 8am i 5pm
Darganfyddwch am gostau galwadau
Ar ôl i chi wneud cais
Bydd DWP yn cysylltu â chi cyn pen 10 diwrnod gwaith ar ôl gwneud cais.
Ni fydd angen i chi fynychu apwyntiad na gwneud ymrwymiad hawlydd.
Os ydych chi eisoes yn cael ESA
Gofynnwch weithiwr meddygol proffesiynol am Ffurflen SR1. Byddant naill ai’n ei lenwi ac yn rhoi’r ffurflen i chi neu’n ei hanfon yn uniongyrchol i DWP.
Rhowch wybod am y newid trwy ffonio’r Ganolfan Byd Gwaith.
Canolfan Byd Gwaith
Ffôn: 0800 328 1744
Ffôn Testun: 0800 169 0314
Relay UK (os na allwch glywed na siarad dros y ffôn): 18001 yna 0800 169 0310
Iaith Arwyddion Prydain (BSL) [Gwasanaeth Fideo Relay] (https://connect.interpreterslive.co.uk/vrs?ilc=dwp) Os ydych chi ar gyfrifiadur - darganfyddwch sut i ddefnyddio’r gwasanaeth ar ffôn symudol neu lechen
Iaith Saesneg: 0800 169 0310
Dydd Llun i ddydd Gwener, 8am i 5 PM
Darganfyddwch am gostau galwadau
Os ydych yn cael credyd Cynhwysol ar yr un pryd ag ESA, rhaid i chi hefyd roi gwybod am y newid yn eich cyfrif Credyd Cynhwysol.