Nid oes rhaid i chi lenwi unrhyw waith papur swyddogol os ydych yn cytuno ynghylch trefniadau plant. Gallwch ysgrifennu’r hyn rydych wedi cytuno arno mewn Cynllun Rhianta os ydych eisiau cofnod. Os ydych am wneud eich cytundeb yn rhwymol yn gyfreithiol, gall cynghorydd cyfreithiol helpu gyda’r gwaith papur. Gwneud eich cytundeb yn rhwymol yn gyfreithiol Gallwch gael cynghorydd cyfreithiol i ddrafftio ‘gorchymyn cydsynio’ os ydych am gael cytundeb sy’n rhwymol yn gyfreithiol. Mae gorchymyn cydsynio yn ddogfen gyfreithiol sy’n cadarnhau eich cytundeb. Gall gynnwys manylion am sut y byddwch yn gofalu am eich plant, megis: ble maent yn byw pryd fyddant yn treulio amser gyda phob rhiant pryd fydd cyswllt yn digwydd a pha fathau eraill o gyswllt sy’n digwydd (galwadau ffôn, er enghraifft) Rhaid i chi a’ch cyn-bartner ill dau lofnodi’r gorchymyn cydsynio drafft. Bydd angen i chi hefyd gael cymeradwyaeth i’r gorchymyn cydsynio. Cael cymeradwyaeth i’ch gorchymyn cydsynio. Mae angen i chi neu’ch cyn-bartner wneud cais am orchymyn llys er mwyn i’ch gorchymyn cydsynio gael ei gymeradwyo. Gall eich cynghorydd cyfreithiol eich helpu gyda’ch cais. Ni fydd angen i chi ddangos eich bod wedi rhoi cynnig ar gyfryngu. Cadwch gopi o’r ffurflen a’r gorchymyn cydsynio drafft. Ar ôl i’r llys gael eich gwaith papur Fel arfer nid oes gwrandawiad llys. Bydd barnwr yn cymeradwyo eich gorchymyn cydsynio i’w wneud yn rhwymol yn gyfreithiol os yw’n meddwl eich bod wedi gwneud penderfyniadau er lles eich plant. Os nad yw’r barnwr o’r farn bod eich gorchymyn cydsynio er lles eich plant, gall: newid eich gorchymyn cydsynio gwneud gorchymyn llys gwahanol i benderfynu beth sydd orau i’ch plant

Os ydych wedi cael help ac yn dal i fethu cytuno yna bydd angen i chi wneud cais am orchymyn llys cyn i chi fynd i’r llys. Rhaid i chi ddangos eich bod wedi mynychu cyfarfod cyfryngu yn gyntaf - ac eithrio mewn achosion penodol (lle mae cam-drin domestig wedi digwydd, er enghraifft). Efallai y bydd yn rhaid i chi fynychu apwyntiad llys a mynd i nifer o wrandawiadau llys. Cyn i’r llys wneud penderfyniad, efallai y bydd yn gofyn i chi roi cynnig arall ar gyfryngu neu fynd ar gwrs i’ch helpu i ddatrys problemau. Mathau o orchmynion llys Mae’r math o orchymyn llys sydd ei angen arnoch yn dibynnu ar yr hyn nad ydych wedi gallu cytuno arno. Gallwch wneud cais am fwy nag un gorchymyn llys. Trefniadau ar gyfer eich plentyn Mae ‘gorchymyn trefniadau plant’ yn penderfynu: lle mae eich plentyn yn byw pryd fydd eich plentyn yn treulio amser gyda phob rhiant pryd fydd cyswllt yn digwydd a pha fathau eraill o gyswllt sy’n digwydd (galwadau ffôn, er enghraifft) Mae ‘gorchmynion trefniadau plant’ yn disodli ‘gorchmynion preswylio’ a ‘gorchmynion cyswllt’. Nid oes angen i rieni sydd â’r gorchmynion hyn ailymgeisio. Chwiliwch am gynghorydd cyfreithiol os oes arnoch angen cyngor cyfreithiol. Magwraeth eich plentyn Defnyddir ‘gorchymyn mater penodol’ i edrych ar gwestiwn penodol am sut mae’r plentyn yn cael ei fagu, er enghraifft: i ba ysgol maen nhw’n mynd a ddylent gael addysg grefyddol Gallwch hefyd wneud cais am ‘orchymyn camau gwaharddedig’ i atal y rhiant arall rhag gwneud penderfyniad am fagwraeth y plentyn. Pwy all wneud cais Gall mam, tad y plentyn neu unrhyw un sydd â chyfrifoldeb rhiant wneud cais am orchymyn llys. Gall pobl eraill wneud cais am y gorchmynion llys hyn, ond bydd angen iddynt gael caniatâd gan y llysoedd yn gyntaf. Darllenwch fwy am sut i wneud trefniadau ar gyfer plant os ydych yn nain neu’n daid i’r plentyn .

Gwneud cais am orchymyn llys

Fel arfer mae’n rhaid i chi fynychu cyfarfod am gyfryngu cyn i chi wneud cais am orchymyn llys. Gelwir hyn yn gyfarfod asesu a gwybodaeth am gyfryngu (MIAM). Mewn rhai achosion nid oes gofyn i chi fynychu MIAM, er enghraifft lle mae cam-drin domestig wedi digwydd neu os ydych yn gwneud cais am orchymyn cydsynio. Sut i wneud cais Gallwch wneud cais ar-lein neu drwy ddefnyddio ffurflen bapur ar gyfer unrhyw un o’r canlynol: gorchymyn trefniadau plant gorchymyn camau gwaharddedig gorchymyn mater penodol gorchymyn cydsynio Mae proses wahanol yn yr Alban a Gogledd Iwerddon . Faint mae’n costio Mae’n costio £255 i wneud cais am orchymyn llys. Efallai y gallwch gael help i dalu ffioedd llys os ydych yn cael budd-daliadau neu os ydych ar incwm isel. Gwneud cais ar-lein Unwaith y byddwch wedi dechrau eich cais, gallwch gadw eich ffurflen a’i chwblhau yn nes ymlaen. Bydd gennych 28 diwrnod i gwblhau’r ffurflen ar ôl i chi ei chadw. Gwneud cais ar-lein nawr Gwneud cais gan ddefnyddio ffurflen bapur Dilynwch y camau hyn i wneud cais am orchymyn llys gan ddefnyddio ffurflen bapur. Darllenwch ganllaw CB001 ar wneud cais . Llenwch ffurflen llys C100 . Rhaid i chi ddangos eich bod wedi mynychu cyfarfod cyfryngu yn gyntaf - ac eithrio mewn achosion penodol (lle mae cam-drin domestig wedi digwydd, er enghraifft) neu wrth wneud cais am orchymyn cydsynio. Anfonwch eich ffurflen wreiddiol a 3 chopi ohoni i’r llys agosaf sy’n delio ag achosion sy’n ymwneud â phlant .

Ar ôl i chi wneud cais am orchymyn llys

Bydd y llys yn trefnu ‘gwrandawiad cyfarwyddiadau’ gyda’r ddau riant os byddwch yn gwneud cais am orchymyn llys. Fel arfer bydd cynghorydd llys teulu o’r Gwasanaeth Cynghori a Chynorthwyo Llys i Blant a Theuluoedd ( Cafcass Cymru) yn y gwrandawiad. Bydd Cafcass yn anfon gwybodaeth atoch cyn y gwrandawiad - byddant fel arfer yn eich ffonio chi hefyd. Yn y gwrandawiad, bydd barnwr neu ynad yn ceisio gweithio allan: beth allwch chi gytuno arno yr hyn na allwch gytuno arno os yw eich plentyn mewn perygl mewn unrhyw ffordd Byddant yn eich annog i ddod i gytundeb os yw hynny er lles y plentyn. Os gallwch chi, ac os nad oes unrhyw bryderon am les y plentyn, gall y barnwr neu’r ynad ddod â’r broses i ben. Bydd y llys yn gwneud gorchymyn cydsynio sy’n nodi’r hyn yr ydych wedi cytuno arno, os oes angen. Os na allwch ddod i gytundeb yn y gwrandawiad llys cyntaf Bydd y barnwr neu’r ynad yn gosod amserlen ar gyfer yr hyn sy’n digwydd nesaf. Efallai y bydd yn gofyn i chi geisio dod i gytundeb eto, er enghraifft trwy fynd i gyfarfod gyda chyfryngwr. Efallai y bydd yn rhaid i chi fynd ar gwrs os yw eich achos yn ymwneud â threfniadau plant. Gelwir y cwrs yn ‘ Rhaglen Wybodaeth i Rieni sydd wedi Gwahanu ’, a gallai eich helpu i ddod o hyd i ffordd i wneud i drefniadau plant weithio. Fel arfer mae’n rhaid i chi fynd i un neu ddau gyfarfod, yn dibynnu ar y math o raglen. Ni fydd eich cyn-bartner yn yr un cyfarfodydd â chi. Os byddwch yn dod i gytundeb ar unrhyw adeg, gall y barnwr neu’r ynad atal y broses. Adroddiadau Cafcass Gall y llys ofyn i Cafcass roi adroddiad ar eich achos i helpu i benderfynu beth sydd orau i’r plentyn. Mae’n bosibl y bydd y swyddog Cafcass yn gofyn i’ch plentyn beth yw eu teimladau nhw. Byddwch yn cael copi o’r adroddiad pan gaiff ei ysgrifennu. Beth mae barnwyr ac ynadon yn ei ystyried Byddant bob amser yn rhoi lles plant yn gyntaf. Byddant yn meddwl am y canlynol: dymuniadau a theimladau’r plentyn anghenion corfforol, emosiynol ac addysgol y plentyn yr effaith y gall unrhyw newidiadau ei chael ar y plentyn oedran, rhywedd, nodweddion a chefndir y plentyn risg posibl o niwed i’r plentyn gallu rhieni i ddiwallu anghenion y plentyn gorchmynion y mae gan y llys y pŵer i’w gwneud Bydd barnwr neu ynad ddim ond yn gwneud gorchymyn os yw’n meddwl ei fod er lles gorau’r plentyn. Os ydych eisiau newid eich cais Defnyddiwch ffurflen C2 i newid cais y mae’r llys yn dal i’w ystyried. Mae’r ffi yn dibynnu ar yr hyn yr ydych yn gofyn i’r llys ei wneud. Rydych chi’n talu’r llys: £184 os ydych yn dal am i’r llys benderfynu ar eich achos drwy wrandawiad llys £58 os ydych chi a’ch cyn-bartner wedi dod i gytundeb a’ch bod am i’r llys gymeradwyo eich gorchymyn cydsynio heb wrandawiad llys

Newid neu orfodi gorchymyn

Gallwch newid gorchymyn llys neu orchymyn cydsynio presennol. Gallwch hefyd ofyn i lys orfodi gorchymyn os nad yw eich cyn-bartner yn ei ddilyn. Os byddwch yn gofyn i’r llys newid neu orfodi gorchymyn, mae’n debyg y bydd yn rhaid i chi fynd i wrandawiad llys. Fel arfer gallwch osgoi hyn os ydych yn cael cymorth y tu allan i’r llys, fel defnyddio cyfryngwr neu gael help arall yn lle hynny. Newid gorchymyn Gallwch benderfynu gwneud rhywbeth gwahanol i’r gorchymyn llys, os yw’r ddau ohonoch yn cytuno. Ond ni fyddwch yn gallu gorfodi hyn hwyrach ymlaen oni bai eich bod yn ei wneud yn rhwymol yn gyfreithiol. Gwneud newid yn rhwymol yn gyfreithiol Os yw’r ddau ohonoch yn cytuno, gallwch ddrafftio gorchymyn cydsynio i gwmpasu’r cytundeb newydd a gofyn i’r llys ei gymeradwyo. Os na allwch gytuno, gallwch ofyn i lys benderfynu sut i newid (‘amrywio’) y gorchymyn. Gorfodi gorchymyn Os nad yw eich cyn-bartner yn dilyn y gorchymyn, gallwch ofyn i’r llys ei orfodi. Dilynwch y camau hyn. Llenwch ffurflen C79 i wneud cais - darllenwch ganllaw CB5 os oes angen help arnoch. Defnyddiwch ffurflen C78 i atodi ‘hysbysiad o rybudd’ os gwnaed eich gorchymyn cyn 8 Rhagfyr 2008. Bydd gorchmynion a wneir ar ôl y dyddiad hwn eisoes yn cynnwys un. Anfonwch ef i’r llys agosaf atoch sy’n delio ag achosion sy’n ymwneud â phlant . Mae’n costio £255. Bydd y llys yn edrych ar y ffeithiau eto i weld a oes unrhyw beth wedi newid. Os bydd y llys yn gorfodi’r gorchymyn Yn dibynnu ar eich sefyllfa a’r hyn yr ydych wedi gofyn i’r llys benderfynu gallent wneud: ‘gorchymyn gorfodi’ – mae hyn yn golygu bod yn rhaid i’ch cyn-bartner wneud rhwng 40 a 200 awr o waith di-dâl ‘gorchymyn iawndal am golled ariannol’ – mae hyn yn golygu bod yn rhaid i’ch cyn-bartner ad-dalu unrhyw arian rydych chi wedi’i golli oherwydd nad oedd wedi dilyn y gorchymyn (er enghraifft, os gwnaethoch chi golli gwyliau) Gallwch fynd yn ôl i’r llys os nad yw eich cyn-bartner yn dilyn gorchmynion y llys o hyd. Os na fydd y llys yn gorfodi’r gorchymyn Mae’n bosibl na fydd y llys yn gorfodi’r gorchymyn presennol os yw’n meddwl nad yw eich cyn-bartner yn ei ddilyn oherwydd: mae ganddyn nhw reswm da i beidio mae’n well i’ch plant wneud rhywbeth gwahanol Gallwch fynd yn ôl i’r llys os nad ydych yn cytuno â’u penderfyniad neu os bydd eich sefyllfa’n newid. Terfynu gorchymyn Defnyddiwch ffurflen C100 i wneud cais i derfynu gorchymyn llys nad yw’n gweithio, neu nad yw’n berthnasol i chi a’ch plant mwyach. Os daw eich gorchymyn i ben ar amser penodol (‘cyfyngiad amser’), gallwch wneud eich cytundeb eich hun wedi hynny. Gallwch gael cymorth i ddod i gytundeb, megis defnyddio cyfryngwr neu gael cymorth arall .

Gwneud trefniadau ar gyfer plant os ydych yn ysgaru neu’n gwahanu

Gwneud trefniadau ar gyfer plant

Gallwch ddewis sut i wneud trefniadau ar gyfer gofalu am eich plant os ydych yn gwahanu oddi wrth eich partner.

Mae’r hyn y gallwch ei wneud yn wahanol yn yr Alban a Gogledd Iwerddon.

Fel arfer, gallwch chi a’ch cyn-bartner osgoi mynd i wrandawiadau llys os ydych yn cytuno ar:

lle bydd y plant yn byw
faint o amser y byddant yn ei dreulio gyda phob rhiant
sut y byddwch yn cefnogi’ch plant yn ariannol

Gallwch ddefnyddio cynghorydd cyfreithiol os ydych am wneud eich cytundeb yn rhwymol gyfreithiol.

Gallwch gytuno ar gynhaliaeth plant ar yr un pryd neu ar wahân.

Cael cymorth i gytuno

Gallwch wneud Cynllun Rhianta gyda’ch cyn-bartner. Gallwch hefyd ddefnyddio cyfryngwr neu gael help arall i’ch helpu i ddod i gytundeb.

Gallwch ddarllen mwy am baratoi i wneud trefniadau a dod i gytundeb.

Gallwch gael cymorth a gwybodaeth gan y canlynol hefyd:

Os na allwch gytuno ar bopeth

Gallwch ofyn i’r llys benderfynu ar unrhyw beth na allwch gytuno arno ar ôl defnyddio cyfryngwr neu gael cymorth arall.

Mae’n rhaid i chi ddangos eich bod wedi mynychu cyfarfod i weld a yw cyfryngu yn iawn i chi cyn gwneud cais i lys. Ni fydd yn rhaid i chi wneud hynny mewn rhai achosion, er enghraifft os oes cam-drin domestig wedi digwydd neu os yw’r gwasanaethau cymdeithasol yn gysylltiedig â’r achos.

Ni fyddwch fel arfer yn cael cymorth cyfreithiol i helpu gyda chostau llys oni bai eich bod yn gwahanu oddi wrth bartner ymosodol.

Gallwch gysylltu â Cyngor ar Bopeth i gael cyngor ar beth i’w wneud yn eich sefyllfa.

Gweld fersiwn argraffadwy o'r canllaw cyfan

Gwneud trefniadau ar gyfer plant os ydych yn ysgaru neu’n gwahanu

Gwneud trefniadau ar gyfer plant

Cael cymorth i gytuno

Os na allwch gytuno ar bopeth

Is this page useful?

Help us improve GOV.UK

Help us improve GOV.UK

Cookies on GOV.UK

Gwneud trefniadau ar gyfer plant os ydych yn ysgaru neu’n gwahanu

Gwneud trefniadau ar gyfer plant

Cael cymorth i gytuno

Os na allwch gytuno ar bopeth

Cynnwys cysylltiedig

Is this page useful?

Help us improve GOV.UK

Help us improve GOV.UK