Mae Lwfans Gweini yn helpu gyda chostau ychwanegol os oes gennych anabledd neu gyflwr iechyd sy’n ddigon difrifol fel bod angen rhywun arnoch i helpu i ofalu amdanoch. Mae yna ffordd wahanol o wneud cais os ydych yn nesáu at ddiwedd oes (er enghraifft, oherwydd bod gennych salwch sy’n cyfyngu ar fywyd). Mae’r canllaw hwn hefyd ar gael yn Saesneg (English) a fformat hawdd i’w ddarllen . Mae’n cael ei dalu ar 2 gyfradd wahanol ac mae faint a gewch yn dibynnu ar lefel y gofal sydd ei angen arnoch oherwydd eich anabledd neu gyflwr iechyd. Gallech gael £72.65 neu £108.55 yr wythnos i helpu gyda chymorth personol os yw’r ddau o’r canlynol yn berthnasol: mae gennych anabledd corfforol, anabledd meddwl, neu gyflwr iechyd rydych yn Oedran Pensiwn y Wladwriaeth neu’n hŷn Nid yw’n cynnwys anghenion symudedd. Gallech gael Credyd Pensiwn ychwanegol, Budd-dal Tai neu Ostyngiad Treth Cyngor os ydych yn cael Lwfans Gweini. Nid oes rhaid i chi gael rhywun yn gofalu amdanoch er mwyn gwneud cais. Os oes gennych ofalwr, efallai y gallent cael Lwfans Gofalwr os oes gennych anghenion gofal sylweddol. Os ydych yn byw yn yr Alban Bydd angen i chi gwneud cais am Daliad Anabledd Oedran Pensiwn yn hytrach na Lwfans Gweini os ydych yn byw yn: Dinas Aberdeen Aberdeenshire Angus Argyll a Bute Clackmannanshire Dinas Dundee Dwyrain Ayrshire Falkirk Fife Highland Moray Gogledd Ayrshire Ynysoedd Orkney Perth a Kinross Ynysoedd Shetland De Ayrshire Stirling Ynysoedd y Gorllewin Os ydych chi’n byw yn un o’r ardaloedd hyn a’ch bod eisoes yn cael Lwfans Gweini, nid oes angen i chi wneud cais am Daliad Anabledd Oedran Pensiwn. Os ydych chi’n byw mewn rhan arall o’r Alban, gwnewch gais am Lwfans Gweini. Os ydych yn cael Lwfans Gweini ar hyn o bryd Nid oes angen i chi wneud cais am Daliad Anabledd Oedran Pensiwn - byddwch yn cael eich symud yn awtomatig i Daliad Anabledd Oed Pensiwn o wanwyn 2025. Pan fydd y symud yn dechrau, byddwch yn cael llythyrau gan yr Adran Gwaith a Phensiynau a Social Security Scotland. Darganfyddwch fwy am y newid o Lwfans Gweini i Daliad Anabledd Oedran Pensiwn . Os ydych yn symud o’r Alban i Gymru neu Loegr Os ydych yn cael Taliad Anabledd Oedran Pensiwn, rhaid i chi: Rhoi gwybod am eich symud i Social Security Scotland gwneud cais am Lwfans Gweini Bydd eich Taliad Anabledd Oedran Pensiwn yn dod i ben 13 wythnos ar ôl i chi symud. Gwnewch gais am Lwfans Gweini cyn gynted ag y byddwch yn symud i Gymru neu Loegr. Os na wnewch hynny, gallai eich taliadau gael eu heffeithio.

Beth fyddwch yn ei gael

Mae Lwfans Gweini yn cael ei dalu bob wythnos ar 2 gyfradd wahanol - mae’r un a gewch yn dibynnu ar lefel yr help sydd ei angen arnoch. Nid yw Lwfans Gweini yn amodol ar brawf modd - ni fydd yr hyn rydych yn ei ennill na faint sydd gennych mewn cynilion yn effeithio ar yr hyn rydych yn ei gael. Cyfraddau Lwfans Gweini Cyfradd Lefel y cymorth sydd ei angen arnoch Cyfradd is - £72.65 Cymorth aml neu oruchwyliaeth gyson yn ystod y dydd, neu oruchwyliaeth gyda’r nos Cyfradd uwch - £108.55 Cymorth neu oruchwyliaeth drwy gydol y dydd a’r nos, neu mae gweithiwr meddygol proffesiynol wedi dweud eich bod yn nesáu at ddiwedd oes Os bydd eich amgylchiadau’n newid, fe allech chi gael cyfradd wahanol. Mae’n rhaid i chi roi gwybod am newid mewn amgylchiadau . Gallech gael Credyd Pensiwn ychwanegol, Budd-dal Tai neu Ostyngiad mewn Treth Cyngor os ydych yn cael Lwfans Gweini - gwiriwch gyda’r llinell gymorth neu’r swyddfa sy’n delio â’ch budd-dal. Os ydych yn cael Lwfans Gweini Cyson ar yr un pryd, bydd eich Lwfans Gweini yn cael ei leihau gan swm y Lwfans Gweini Cyson a gewch. Sut rydych yn cael eich talu Mae’r holl fudd-daliadau yn cael eu talu i mewn i’ch cyfrif banc, cymdeithas adeiladu neu undeb credyd .

Gallwch gael Lwfans Gweini os ydych wedi cyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth ac mae’r canlynol yn berthnasol: mae gennych anabledd corfforol (gan gynnwys anabledd synhwyraidd, er enghraifft dallineb), anabledd meddwl (gan gynnwys anawsterau dysgu), neu gyflwr iechyd mae eich anabledd neu gyflwr iechyd yn ddigon difrifol fel bod angen help arnoch i ofalu amdanoch chi’ch hun neu rywun i’ch goruchwylio, er eich diogelwch chi neu ddiogelwch rhywun arall rydych chi wedi bod angen yr help hwnnw am o leiaf 6 mis Mae rheolau cymhwysedd gwahanol os ydych yn nesáu at ddiwedd oes (Er enghraifft, oherwydd salwch sy’n cyfyngu ar fywyd). Efallai y byddwch yn gallu cael Lwfans Gweini yn gyflymach ac ar gyfradd uwch. Mae’n rhaid i chi hefyd: bod ym Mhrydain Fawr pan fyddwch yn gwneud cais - mae rhai eithriadau, fel aelodau ac aelodau teulu’r lluoedd arfog wedi bod ym Mhrydain Fawr am o leiaf 2 o’r 3 blynedd diwethaf (nid yw hyn yn berthnasol os ydych chi’n ffoadur neu os oes gennych statws amddiffyn dyngarol) bod yn preswylio’n arferol yn y DU, Iwerddon, Ynys Manaw neu Ynysoedd y Sianel ddim yn destun i reolaeth mewnfudo (oni bai eich bod yn fewnfudwr noddedig) ddim yn cael Lwfans Byw i’r Anabl ( DLA ) , Taliad Annibyniaeth Personol ( PIP ) neu Daliad Anabledd Oedolion ( ADP ) Os ydych yn byw yn yr Alban Bydd angen i chi wneud cais am Daliad Anabledd Oedran Pensiwn yn hytrach na Lwfans Gweini os ydych yn byw yn: Dinas Aberdeen Aberdeenshire Angus Argyll a Bute Clackmannanshire Dinas Dundee Dwyrain Ayrshire Falkirk Fife Highland Moray Gogledd Ayrshire Ynysoedd Orkney Perth a Kinross Ynysoedd Shetland De Ayrshire Stirling Ynysoedd y Gorllewin Os ydych chi’n byw yn un o’r ardaloedd hyn a’ch bod eisoes yn cael Lwfans Gweini, nid oes angen i chi wneud cais am Daliad Anabledd Oedran Pensiwn. Os ydych chi’n byw mewn rhan arall o’r Alban, gwnewch gais am Lwfans Gweini. Os ydych yn byw yn yr UE, y Swistir, Norwy, Gwlad yr Iâ neu Liechtenstein Efallai y byddwch yn dal i allu cael Lwfans Gweini os ydych yn ddinesydd yn y DU a’ch bod yn byw neu’n symud i’r UE, yr Ardal Economaidd Ewropeaidd (AEE) neu’r Swistir. Darllenwch ganllaw i ddarganfod a allwch chi gael budd-daliadau yn yr UE, yr AEE neu’r Swistir . Os ydych mewn cartref gofal Fel rheol ni allwch gael Lwfans Gweini os ydych chi’n byw mewn cartref gofal a bod eich awdurdod lleol yn talu am eich gofal. Gallwch barhau i hawlio Lwfans Gweini os ydych chi’n talu am eich holl gostau cartref gofal eich hun. Os oes angen asesiad arnoch Dim ond os yw’n aneglur sut mae’ch anabledd neu gyflwr iechyd yn effeithio arnoch y bydd angen i chi fynd i asesiad i wirio’ch cymhwysedd. Os oes angen asesiad arnoch, byddwch yn cael llythyr yn dweud pam a ble mae’n rhaid i chi fynd. Yn ystod yr asesiad, bydd angen i weithiwr meddygol proffesiynol eich archwilio.

Gallwch wneud cais am Lwfans Gweini ar-lein neu drwy’r post. Mae yna ffordd wahanol o wneud cais: yng Ngogledd Iwerddon os ydych yn nesáu at ddiwedd oes (er enghraifft, oherwydd bod gennych salwch sy’n cyfyngu ar fywyd) I wneud cais, byddwch angen: eich rhif Yswiriant Gwladol eich cyfeiriad a manylion cyswllt manylion o’r anabledd neu gyflwr iechyd rydych angen cymorth ychwanegol gyda hwy manylion meddygfa eich Meddyg Teulu neu ganolfan meddygol manylion eich cartref gofal, ysbyty neu hosbis os ydych yn aros mewn un ar hyn o bryd Gwneud cais ar-lein Bydd y gwasanaeth newydd yn derbyn nifer cyfyngedig o geisiadau pob wythnos. Ni allwch wneud cais ar-lein os ydych: yn benodai gyda pŵer atwrnai Dechrau nawr Gwneud cais trwy’r post Gallwch wneud cais drwy naill ai: argraffu a chyflwyno’r ffurflen gais Lwfans Gweini Cysylltu â’r llinell gymorth i ofyn am ffurflen gais Llinell gymorth Lwfans Gweini Ffôn: 0800 731 0122 Ffôn testun: 0800 731 0317 Relay UK (os na allwch glywed na siarad dros y ffôn): 18001 yna 0800 731 0122 Gwasanaeth cyfnewid fideo Iaith Arwyddion Prydain (BSL) os ydych ar gyfrifiadur – darganfyddwch sut i ddefnyddio’r gwasanaeth ar ffôn symudol neu lechen Dydd Llun i ddydd Gwener, 8am i 6pm Darganfyddwch fwy am gostau galwadau Ble i anfon y ffurflen Anfonwch y ffurflen wedi’i chwblhau i: Freepost DWP Attendance Allowance Peidiwch ag ysgrifennu unrhyw beth ac eithrio’r cyfeiriad rhadbost ar yr amlen. Nid oes angen cod post na stamp arnoch. Daw’r ffurflen gyda nodiadau yn dweud wrthych sut i’w chwblhau. Ar ôl i chi wneud cais Ar ôl i chi anfon eich cais, byddwch yn derbyn neges testun neu llythyr o fewn 3 wythnos sy’n esbonio pryd gallwch ddisgwyl cael penderfyniad. Pan mae penderfyniad wedi cael ei wneud, byddwch yn derbyn llythyr yn esbonio’r canlyniad. Pryd y byddwch yn cael eich talu Os ydych yn cael dyfarniad o Lwfans Gweini, bydd y llythyr penderfyniad yn dweud wrthych pryd y byddwch yn cael eich taliad cyntaf. Os ydych yn gwneud cais ar-elin, bydd eich cais yn dechrau ar y dyddiad rydych yn gwneud eich cais. Os ydych yn argraffu ac yn anfon y ffurflen drwy’r post, bydd eich cais yn dechrau ar y dyddiad mae’r Adran Gwaith a Phensiynau ( DWP ) yn ei derbyn. Os ydych yn ffonio’r llinell gymorth i gael ffurflen, bydd eich cais yn dechrau ar ddyddiad eich galwad ffôn (os byddwch yn dychwelyd y ffurflen o fewn 6 wythnos). Os ydych yn anghytuno â phenderfyniad Gallwch herio penerfyniad am eich cais. Gelwir hyn yn gofyn am ailystyriaeth orfodol. Cwynion Gallwch gwyno i’r DWP os ydych yn anfodlon gyda’r gwasanaeth a gawsoch.

Rhoi gwybod am newid mewn amgylchiadau

Os bydd eich amgylchiadau’n newid, gall y swm a gewch o’r Lwfans Gweini godi neu ostwng. Mae’n rhaid i chi gysylltu â’r llinell gymorth Lwfans Gweini ar unwaith os: mae lefel y cymorth sydd ei angen arnoch neu’ch cyflwr yn newid - bydd angen i chi ddarparu manylion fel a yw’r amseroedd y mae angen help arnoch bob dydd wedi newid rydych yn mynd i’r ysbyty neu gartref gofal - bydd angen i chi ddarparu’r cyfeiriad, y dyddiadau rydych wedi bod yno, a sut y telir am eich arhosiad mae gweithiwr meddygol wedi dweud efallai y bydd gennych 12 mis neu lai i fyw (gallech gael Lwfans Gweini ar gyfradd uwch o dan ‘reolau arbennig ar gyfer diwedd oes’) rydych yn bwriadu gadael y wlad am fwy na 4 wythnos rydych yn mynd i’r carchar rydych yn newid eich enw, cyfeiriad neu fanylion banc rydych am roi’r gorau i dderbyn eich budd-dal mae manylion eich meddyg yn newid mae eich statws mewnfudo yn newid, os nad ydych yn ddinesydd Prydeinig Gallech gael eich cymryd i’r llys neu orfod talu cosb os byddwch yn rhoi gwybodaeth anghywir neu os nad ydych yn rhoi gwybod am newid yn eich amgylchiadau. Llinell Gymorth Lwfans Gweini Ffôn: 0800 731 0122 Ffôn testun: 0800 731 0317 Relay UK (os na allwch glywed na siarad dros y ffôn): 18001 yna 0800 731 0122 Gwasanaeth cyfnewid fideo Iaith Arwyddion Prydain (BSL) os ydych ar gyfrifiadur – darganfyddwch sut i ddefnyddio’r gwasanaeth ar ffôn symudol neu lechen Dydd Llun i ddydd Gwener, 8am i 6pm Darganfyddwch fwy am gostau galwadau Os ydych wedi cael eich talu gormod Efallai y bydd yn rhaid i chi ad-dalu’r arian os ydych: heb roi gwybod am newid ar unwaith wedi rhoi gwybodaeth anghywir wedi cael eich gordalu trwy gamgymeriad Darganfyddwch sut i ad-dalu’r arian sy’n ddyledus gennych o ordaliad budd-dal .

Gwneud cais am Lwfans Gweini os ydych yn nesáu at ddiwedd oes

Os ydych yn nesáu at ddiwedd oes (er enghraifft, oherwydd salwch sy’n cyfyngu ar fywyd) efallai y byddwch yn gallu cael Lwfans Gweini yn gyflymach ac ar gyfradd uwch. Weithiau gelwir hyn yn ‘reolau arbennig ar gyfer diwedd oes’. Efallai y byddwch hefyd yn gallu cael budd-daliadau eraill os ydych yn nesáu at ddiwedd oes . Cymhwysedd Rydych yn gymwys os: ydych wedi cyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth mae eich meddyg neu weithiwr meddygol proffesiynol wedi dweud y gallai fod gennych 12 mis neu lai i fyw Gall fod yn anodd rhagweld pa mor hir y gallai rhywun fyw. Os nad yw gweithiwr meddygol proffesiynol wedi siarad â chi am hyn, gallwch barhau i ofyn iddynt gefnogi eich cais o dan y rheolau arbennig ar gyfer diwedd oes. Beth fyddwch yn ei gael Byddwch yn cael y gyfradd uwch o £108.55 yr wythnos. Gallech hefyd gael Credyd Pensiwn, Budd-dal Tai neu Ostyngiad Treth Gyngor ychwanegol. Ni fydd y llythyr am yr arian a ddyfarnwyd yn sôn am ‘reolau arbennig’. Sut i wneud cais Gallwch wneud cais dros eich hun neu gall rhywun arall wneud cais ar eich rhan (nid oes angen eich caniatâd arnynt). Mae angen i chi: ofyn i weithiwr meddygol proffesiynol am ffurflen SR1 - byddant naill ai’n ei llenwi ac yn rhoi’r ffurflen i chi neu’n ei hanfon yn uniongyrchol i’r Adran Gwaith a Phensiynau ( DWP ) gwneud cais am Lwfans Gweini ar-lein neu drwy’r post Ni fydd angen i chi fynd i asesiad wyneb yn wyneb. Gwneud cais ar-lein I wneud cais, byddwch angen: eich rhif Yswiriant Gwladol eich cyfeiriad a manylion cyswllt manylion o’r anabledd neu gyflwr iechyd rydych angen cymorth ychwanegol gyda hwy ar ei gyfer manylion meddygfa eich Meddyg Teulu neu ganolfan feddygol manylion eich cartref gofal, ysbyty neu hosbis os ydych yn aros mewn un ar hyn o bryd Dechrau nawr Gwneud cais drwy’r post Gallwch naill ai: argraffu a chyflwyno’r Ffurflen gais Lwfans Gweini cysylltu â’r llinell gymorth i ofyn am ffurflen gais Llinell gymorth Lwfans Gweini Ffôn: 0800 731 0122 Ffôn testun: 0800 731 0317 Relay UK (os na allwch glywed neu siarad dros y ffôn): 18001 yna 0800 731 0122 Iaith Arwyddion Prydain (BSL) gwasanaeth cyfnewid fideo os ydych ar gyfrifiadur - darganfyddwch sut i ddefnyddio’r gwasanaeth ar ffôn symudol neu lechen Dydd Llun i ddydd Gwener, 8am i 6pm Darganfyddwch am gostau galwadau Anfonwch y ffurflen gais wedi’i chwblhau at: Freepost DWP Attendance Allowance Ar ôl i chi wneud cais Ar ôl i chi anfon eich cais, byddwn yn cysylltu â chi dros y ffôn neu’n anfon llythyr o fewn 3 wythnos i egluro pryd y gallwch ddisgwyl penderfyniad. Unwaith y bydd penderfyniad yn cael ei wneud, byddwch yn cael llythyr yn egluro’r canlyniad. Pryd y byddwch yn cael eich talu Os ydych yn cael dyfarniad o Lwfans Gweini, bydd y llythyr penderfyniad yn dweud wrthych pryd y byddwch yn cael eich taliad cyntaf. Os ydych yn gwneud cais ar-lein, bydd eich cais yn dechrau ar y dyddiad y byddwch yn gwneud eich cais. Os ydych yn argraffu ac yn anfon y ffurflen drwy’r post, bydd eich cais yn dechrau ar y dyddiad mae’r DWP yn ei derbyn. Os byddwch yn ffonio’r llinell gymorth i gael ffurflen, bydd eich cais yn dechrau ar ddyddiad eich galwad ffôn (os byddwch yn dychwelyd y ffurflen o fewn 6 wythnos). Os ydych eisoes yn cael Lwfans Gweini Cysylltwch â llinell gymorth y Lwfans Gweini ar unwaith os ydych eisoes yn cael Lwfans Gweini a bod gweithiwr meddygol proffesiynol wedi dweud y gallai fod gennych 12 mis neu lai i fyw.

Lwfans Gweini

Trosolwg

Mae Lwfans Gweini yn helpu gyda chostau ychwanegol os oes gennych anabledd neu gyflwr iechyd sy’n ddigon difrifol fel bod angen rhywun arnoch i helpu i ofalu amdanoch.

Mae yna ffordd wahanol o wneud cais os ydych yn nesáu at ddiwedd oes (er enghraifft, oherwydd bod gennych salwch sy’n cyfyngu ar fywyd).

Mae’r canllaw hwn hefyd ar gael yn Saesneg (English) a fformat hawdd i’w ddarllen.

Mae’n cael ei dalu ar 2 gyfradd wahanol ac mae faint a gewch yn dibynnu ar lefel y gofal sydd ei angen arnoch oherwydd eich anabledd neu gyflwr iechyd.

Gallech gael £72.65 neu £108.55 yr wythnos i helpu gyda chymorth personol os yw’r ddau o’r canlynol yn berthnasol:

mae gennych anabledd corfforol, anabledd meddwl, neu gyflwr iechyd
rydych yn Oedran Pensiwn y Wladwriaeth neu’n hŷn

Nid yw’n cynnwys anghenion symudedd.

Gallech gael Credyd Pensiwn ychwanegol, Budd-dal Tai neu Ostyngiad Treth Cyngor os ydych yn cael Lwfans Gweini.

Nid oes rhaid i chi gael rhywun yn gofalu amdanoch er mwyn gwneud cais.

Os oes gennych ofalwr, efallai y gallent cael Lwfans Gofalwr os oes gennych anghenion gofal sylweddol.

Os ydych yn byw yn yr Alban

Bydd angen i chi gwneud cais am Daliad Anabledd Oedran Pensiwn yn hytrach na Lwfans Gweini os ydych yn byw yn:

Dinas Aberdeen
Aberdeenshire
Angus
Argyll a Bute
Clackmannanshire
Dinas Dundee
Dwyrain Ayrshire
Falkirk
Fife
Highland
Moray
Gogledd Ayrshire
Ynysoedd Orkney
Perth a Kinross
Ynysoedd Shetland
De Ayrshire
Stirling
Ynysoedd y Gorllewin

Os ydych chi’n byw yn un o’r ardaloedd hyn a’ch bod eisoes yn cael Lwfans Gweini, nid oes angen i chi wneud cais am Daliad Anabledd Oedran Pensiwn.

Os ydych chi’n byw mewn rhan arall o’r Alban, gwnewch gais am Lwfans Gweini.

Os ydych yn cael Lwfans Gweini ar hyn o bryd

Nid oes angen i chi wneud cais am Daliad Anabledd Oedran Pensiwn - byddwch yn cael eich symud yn awtomatig i Daliad Anabledd Oed Pensiwn o wanwyn 2025.

Pan fydd y symud yn dechrau, byddwch yn cael llythyrau gan yr Adran Gwaith a Phensiynau a Social Security Scotland.

Darganfyddwch fwy am y newid o Lwfans Gweini i Daliad Anabledd Oedran Pensiwn.

Os ydych yn symud o’r Alban i Gymru neu Loegr

Os ydych yn cael Taliad Anabledd Oedran Pensiwn, rhaid i chi:

Bydd eich Taliad Anabledd Oedran Pensiwn yn dod i ben 13 wythnos ar ôl i chi symud. Gwnewch gais am Lwfans Gweini cyn gynted ag y byddwch yn symud i Gymru neu Loegr. Os na wnewch hynny, gallai eich taliadau gael eu heffeithio.

Gweld fersiwn argraffadwy o'r canllaw cyfan

Lwfans Gweini

Trosolwg

Os ydych yn byw yn yr Alban

Os ydych yn cael Lwfans Gweini ar hyn o bryd

Os ydych yn symud o’r Alban i Gymru neu Loegr

Is this page useful?

Help us improve GOV.UK

Help us improve GOV.UK

Cookies on GOV.UK

Lwfans Gweini

Trosolwg

Os ydych yn byw yn yr Alban

Os ydych yn cael Lwfans Gweini ar hyn o bryd

Os ydych yn symud o’r Alban i Gymru neu Loegr

Cynnwys cysylltiedig

Is this page useful?

Help us improve GOV.UK

Help us improve GOV.UK