Rhoi eich eiddo ar osod
Talu treth ac Yswiriant Gwladol
Pan fyddwch yn rhoi eiddo ar osod, mae’n bosibl y bydd yn rhaid i chi dalu treth. Gallwch ddewis i dalu cyfraniadau Yswiriant Gwladol gwirfoddol er mwyn bod yn gymwys i gael Pensiwn y Wladwriaeth neu fudd-daliadau penodol.
Yswiriant Gwladol
Gallwch dalu cyfraniadau Yswiriant Gwladol Dosbarth 2 gwirfoddol os yw unrhyw un o’r canlynol yn berthnasol:
- bod yn landlord yw eich prif swydd
- rydych yn rhoi mwy nag un eiddo ar osod
- rydych yn prynu eiddo newydd i’w roi ar osod
Os nad ydych yn gymwys i dalu cyfraniadau Yswiriant Gwladol Dosbarth 2
Mae’n bosibl y byddwch yn gallu talu cyfraniadau Yswiriant Gwladol Dosbarth 3 gwirfoddol. Er enghraifft, os ydych yn dal i wneud y canlynol, er taw nid ‘landlord’ yw eich prif swydd:
- casglu rhent
- trefnu neu’n gwneud atgyweiriadau
- cynnal a chadw ardaloedd cyffredin
- paratoi eiddo rhwng cyfnodau gosod
- hysbysebu am denantiaid
- trefnu cytundebau tenantiaeth
Eiddo rydych chi’n berchen yn bersonol
Mae’r £1,000 cyntaf o’ch incwm o roi eiddo ar osod yn rhydd o dreth. Dyma’ch ‘lwfans eiddo’.
Cysylltwch â Chyllid a Thollau EF (CThEF) os yw’ch incwm o roi eiddo ar osod yn fwy na £1,000 y flwyddyn, hyd at £2,500.
Mae’n rhaid i chi roi gwybod am eich incwm o roi eiddo ar osod ar Ffurflen Dreth Hunanasesiad os yw’n fwy na:
- £2,500 ar ôl treuliau caniataol
- £10,000 cyn treuliau caniataol
Cofrestru ar gyfer Hunanasesiad
Os nad ydych yn anfon Ffurflen Dreth fel arfer, bydd angen i chi gofrestru erbyn 5 Hydref yn dilyn y flwyddyn dreth a gawsoch incwm rhent.
Datgan treth heb ei thalu
Gallwch ddatgan treth heb ei thalu drwy roi gwybod i CThEF am incwm rhent o flynyddoedd blaenorol. Os oes rhaid i chi dalu cosb, bydd yn is na phe bai CThEF yn dod o hyd i’r incwm ei hunan.
Cewch gyfeirnod y datgeliad. Ar ôl i chi gael y cyfeirnod bydd gennych 3 mis i gyfrifo’r hyn sydd arnoch a’i dalu.
Peidiwch â chynnwys y lwfans eiddo rhydd o dreth o £1,000 am unrhyw flynyddoedd treth cyn 2017 i 2018.
Eiddo a berchnogwyd gan gwmni
Cyfrifwch yr incwm rhent yn yr un ffordd ag y byddech yn cyfrifo unrhyw incwm busnes arall.
Costau y gallwch eu hawlio i ostwng treth
Mae rheolau treth gwahanol ar gyfer:
- eiddo preswyl
- llety gwyliau wedi’i ddodrefnu
- eiddo masnachol
Eiddo preswyl
Mae’n rhaid i chi, neu’ch cwmni, dalu treth ar yr elw a wnewch o roi’r eiddo ar osod ar ôl didynnu ‘treuliau caniataol’.
Mae treuliau caniataol yn bethau y mae angen i chi wario arian arnynt wrth redeg yr eiddo o ddydd i ddydd, fel:
- ffioedd asiantau gosod eiddo
- ffioedd cyfreithiol ar gyfer gosod eiddo am flwyddyn neu lai, neu ar gyfer adnewyddu prydles am lai na 50 mlynedd
- ffioedd cyfrifwyr
- yswiriant ar gyfer yr adeiladau a’r cynnwys
- gwaith cynnal a chadw ac atgyweirio’r eiddo (ond nid gwelliannau)
- biliau cyfleustodau, fel nwy, dŵr a thrydan
- rhent, rhent tir, taliadau gwasanaeth
- Treth Gyngor
- gwasanaethau rydych yn talu amdanynt, fel glanhau neu arddio
- costau uniongyrchol eraill o roi’r eiddo ar osod, fel galwadau ffôn, deunydd ysgrifennu a hysbysebu
Os ydych chi’n gwmni sy’n talu Treth Gorfforaeth, gallwch hawlio llog ar fenthyciadau eiddo fel traul caniataol. Ni allwch wneud hyn os ydych yn landlord unigol sy’n talu Treth Incwm. Darllenwch ragor am newidiadau i ryddhad treth ar gyfer eiddo preswyl (yn agor tudalen Saesneg).
Nid yw treuliau caniataol yn cynnwys ‘gwariant cyfalaf’ – megis prynu eiddo neu ei adnewyddu y tu hwnt i atgyweiriadau o achos traul.
Mae’n bosibl y byddwch yn gallu hawlio rhyddhad treth ar arian sy’n cael ei wario ar amnewid ‘eitem ddomestig’. Gelwir hyn yn ‘rhyddhad am amnewid eitemau domestig’.
Mae eitemau domestig yn cynnwys:
- gwelyau
- soffas
- llenni
- carpedi
- oergelloedd
- llestri a chyllyll a ffyrc
Mae’n rhaid eich bod ond wedi prynu’r eitem ddomestig i’w defnyddio gan denantiaid mewn eiddo preswyl, ac ni ddylid defnyddio’r eitem a amnewidiwyd gennych yn yr eiddo hwnnw fwyach.
Mae rhyddhad am amnewid eitemau domestig ar gael o’r dyddiadau canlynol:
- blwyddyn dreth 2016 i 2017, ar gyfer unigolion a phartneriaethau
- 1 Ebrill 2016, ar gyfer cwmnïau
Llety preswyl wedi’i ddodrefnu
Efallai y byddwch yn gallu hawlio ‘lwfans traul’ (yn agor tudalen Saesneg):
- ar gyfer blwyddyn dreth 2015 i 2016, ar gyfer unigolion a phartneriaethau
- ar neu cyn 31 Mawrth 2016, ar gyfer cwmnïau
Llety gwyliau wedi’i ddodrefnu
Ar gyfer llety gwyliau wedi’i ddodrefnu, mae’n bosibl y byddwch yn gallu hawlio’r canlynol:
- lwfansau cyfalaf offer a pheiriannau ar ddodrefn, eitemau dodrefn ac yn y blaen sydd yn yr eiddo ar osod, yn ogystal ag ar gyfarpar sy’n cael ei ddefnyddio y tu allan i’r eiddo (fel faniau ac offer)
- rhyddhadau Treth Enillion Cyfalaf – Rhyddhad Treigl Ased Busnes, Rhyddhad Entrepreneuriaid, rhyddhad ar gyfer rhoi asedion busnes fel rhoddion a rhyddhad ar gyfer benthyciadau i fasnachwyr
Gallwch ond gwneud hawliad os yw pob un o’r canlynol yn berthnasol:
- mae’r eiddo ar gael i’w roi ar osod fel llety gwyliau wedi’i ddodrefnu am o leiaf 210 diwrnod y flwyddyn
- mae’r eiddo ar gael i fod ar osod i’r cyhoedd fel llety gwyliau wedi’i ddodrefnu am o leiaf 105 diwrnod y flwyddyn
- ni all osodiadau hir (31 diwrnod neu fwy yn olynol) ddod i gyfanswm o fwy na 155 diwrnod mewn blwyddyn
- rydych yn codi’r gyfradd sylfaenol ar gyfer eiddo tebyg yn yr ardal (‘gwerth marchnadol’)
Mae eich elw yn cyfrif fel enillion at ddibenion pensiwn.
I gael help gyda’ch Ffurflen Dreth, gallwch ddefnyddio’r daflen gymorth lwfansau cyfalaf (yn agor tudalen Saesneg) a’r daflen gymorth llety gwyliau wedi’i ddodrefnu (yn agor tudalen Saesneg).
Eiddo masnachol
Gallwch hawlio lwfansau cyfalaf offer a pheiriannau ar rai eitemau os ydych yn rhoi eiddo masnachol ar osod – fel siop, garej neu garejis cloi.
Cyfrifo’ch elw
Rydych yn cyfrifo’r elw neu’r golled net ar gyfer pob eiddo sydd gennych ar osod (ac eithrio llety gwyliau wedi’i ddodrefnu) fel pe bai’n fusnes sengl. Er mwyn gwneud hyn, mae angen i chi wneud y canlynol:
- adio eich holl incwm rhent at ei gilydd
- adio eich holl dreuliau caniataol at ei gilydd
- tynnu’r treuliau o’r incwm
Cyfrifwch yr elw neu’r golled o lety gwyliau wedi’i ddodrefnu ar wahân i unrhyw fusnes rhentu eiddo arall er mwyn sicrhau eich bod ond yn hawlio’r manteision treth hyn ar gyfer eiddo cymwys.
Gwneud colled
Didynnwch unrhyw golledion o’ch elw a nodwch y ffigur ar eich Ffurflen Dreth Hunanasesiad.
Gallwch wrthbwyso eich colled yn erbyn y canlynol:
- elw yn y dyfodol drwy ei gario ymlaen i flwyddyn ddiweddarach
- elw o eiddo eraill (os oes gennych rai)
Gallwch gario eich colled ymlaen i’w gosod yn erbyn elw yn y dyfodol o’r un busnes yn unig.